Саміт Арганізацыі Дагавора аб калектыўнай бяспецы

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 28 лістапада ў Астане прыняў удзел у саміце Арганізацыі Дагавора аб калектыўнай бяспецы.

Мерапрыемства прайшло ў Палацы Незалежнасці. На ўваходзе Аляксандра Лукашэнку прывітаў гаспадар саміту - Прэзідэнт Казахстана Касым-Жамарт Такаеў. У гэтым годзе Казахстан старшынствуе ў АДКБ.

Усяго ў саміце прымалі ўдзел пяць кіраўнікоў дзяржаў - членаў АДКБ. Акрамя Прэзідэнта Беларусі, гэта прэзідэнты Казахстана, Расіі, Таджыкістана і Кыргызстана.

"Сёння мне выпаў гонар выступаць першым, паколькі нашы армянскія калегі не ўдзельнічаюць у пасяджэнні. Гэта, дарэчы, характарызуе бягучую геапалітычную сітуацыю ў рэгіёне і ў нейкай ступені нашу Арганізацыю", - адзначыў беларускі лідар у сваім выступленні.

Справа ў тым, што звычайна лідары АДКБ на саміце выступаюць у алфавітным парадку, зыходзячы з першых літар у назвах краін. Такім чынам, калі б на саміце быў прадстаўнік Арменіі, ён выступаў бы першым. Раней Прэм'ер-міністр Арменіі Нікол Пашынян заяўляў аб замарозцы ўдзелу краіны ў рабоце АДКБ.

"З году ў год мы фіксуем, што абстаноўка ў свеце толькі пагаршаецца. Праблема нават не ў тым, што сістэма стрымліванняў, проціваг, якая забяспечвала міжнародную бяспеку і стратэгічную стабільнасць, канула ў нябыт. Мы недаравальна доўга збіраемся, каб стварыць альтэрнатыўныя прававыя механізмы", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Ён выказаў меркаванне, што такі стан спраў камусьці выгадны, калі нормы і прынцыпы міжнароднага права падмяняюцца нейкімі суб'ектыўнымі і сітуацыйна змяняльнымі правіламі, інструментамі ваеннага і інфармацыйнага шантажу.

"На гэтым фоне імкліва набірае абароты гонка ўзбраенняў. Прадаўжае мілітарызавацца Усходнееўрапейскі рэгіён, асабліва Польшча. Ідзе НАТАфікацыя Еўропы і свету ў цэлым", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Ён канстатаваў разрастанне ваенных канфліктаў і ачагоў напружанасці ў многіх рэгіёнах свету.

"Чапляючыся за праходзячае дамінаванне, Захад усё больш размаўляе на мове зброі, закрываючы вочы на пагрозы ядзернага процістаяння, што тоіць у сабе небяспеку знішчэння ўсёй планеты", - сказаў Прэзідэнт Беларусі.

"Сумна, што Захад траціць усе сілы на барацьбу з фальшывымі праблемамі. Прычым гэтыя фальшыўкі яны самі і ствараюць. У той час як у сучасным свеце ёсць вялікае мноства транснацыянальных выклікаў і пагроз, з якімі можна і трэба змагацца. І толькі разам", - адзначыў беларускі лідар.

У якасці яркага прыкладу Аляксандр Лукашэнка прывёў кліматычны парадак дня, які "заходнія палітыкі даўно ператварылі ў бізнес".

"Модная "Зялёная здзелка" Еўрасаюза - не што іншае, як праект нядобрасумленнай канкурэнцыі, які працуе выключна ў інтарэсах краін Захаду, якія стаяць у першым шэрагу адказных за забруджванне атмасферы. Дарэчы, аб гэтым ужо многія гавораць", - заявіў Прэзідэнт Беларусі.

Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу і на іншыя праблемы. У іх ліку міжнародны тэрарызм. "Тэрарыстычныя арганізацыі выкарыстоўваюць любую магчымасць, каб нагадаць пра сябе. Пры гэтым краіны Захаду адмаўляюцца ад добрасумленнага супрацоўніцтва з нашай Арганізацыяй у барацьбе з гэтым злом", - адзначыў беларускі лідар.

Прэзідэнт таксама выказаў занепакоенасць наконт перспектыў некантралюемага выкарыстання магчымасцей штучнага інтэлекту, які ўсё часцей выкарыстоўваюць для планавання і вырашэння ваенных задач. "Маючы здольнасць да саманавучання, гэты інструмент можа загубіць чалавецтва, калі яго выпусціць з-пад кантролю", - адзначыў ён.

У ліку праблемных пытанняў Прэзідэнт таксама згадаў тэматыку інфармацыйнай бяспекі і кіберпагрозы. "З аднаго боку, сучасныя тэхналогіі ствараюць тысячы новых магчымасцей і перспектыў. З іншага боку, яны спараджаюць мноства рызык і пагроз - фэйкі, дэзынфармацыя, атакі на крытычную інфраструктуру", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Ён канстатаваў, што гатоўнасць Захаду да дыялогу па гэтых і іншых важных пытаннях не праглядаецца. "Але, як мы ўжо неаднаразова гаварылі, любы крызіс нясе ў сабе новыя магчымасці. І нам грэх гэтымі магчымасцямі не скарыстацца", - сказаў Кіраўнік беларускай дзяржавы.

У сваім выступленні Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што менш як месяц таму Беларусь правяла II Мінскую міжнародную канферэнцыю па еўразійскай бяспецы. "Форум, прызначаны прадэманстраваць рэальнае імкненне дзяржаў нашага кантынента мяняць жыццё да лепшага. Шматпалярнасць - гэта гістарычная непазбежнасць", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле яго слоў, прапанаваная Беларуссю ідэя Хартыі разнастайнасці і шматпалярнасці ў XXI стагоддзі накіравана на фарміраванне справядлівага светапарадку, заснаванага на прынцыпах раўнапраўя, суверэнітэту, непадзельнасці бяспекі і павагі разнастайнасці шляхоў развіцця.

"Ключ да вырашэння бягучых праблем і стварэння эфектыўных механізмаў забеспячэння бяспекі знаходзіцца ў нашай Еўразіі, з яе тысячагадовым вопытам сумеснага жыцця розных народаў, узаемапранікнення культур і цывілізацый. У новай парадыгме міжнародных адносін АДКБ павінна стаць адной з ваенна-палітычных апор архітэктуры бяспекі Еўразійскага кантынента, задаваць трэнд усяму парадку дня рэгіянальнай бяспекі", - заявіў беларускі лідар.

Ён адзначыў, што ў АДКБ набыты пэўны вопыт і ім неабходна дзяліцца з іншымі міжнароднымі арганізацыямі на прасторы Еўразіі.

"Хацеў бы звярнуць увагу на шэраг новых задач, якія нам давядзецца вырашаць пры фарміраванні новай архітэктуры еўразійскай бяспекі і ўмацаванні АДКБ", - сказаў Кіраўнік беларускай дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка перакананы, што гэтыя крокі будуць не толькі ўмацоўваць бяспеку ў рэгіёне, але і садзейнічаць з'яднанасці дзяржаў - членаў АДКБ, павышэнню іміджу Арганізацыі.

Па-першае, Аляксандр Лукашэнка лічыць неабходным узмацніць узаемадзеянне міжнародных арганізацый, якія працуюць на еўразійскай прасторы. "У сувязі з гэтым прапаную прапрацаваць пытанне аб арганізацыі сустрэчы вышэйшых службовых асоб рэгіянальных арганізацый АСЕАН, АДКБ, ШАС, СНД, НУМДА, Савета супрацоўніцтва краін Персідскага заліва", - сказаў ён.

Прэзідэнт адзначыў, што ўжо ёсць апрабаваны механізм рэгулярных сустрэч кіраўніцтва АДКБ, СНД і ШАС. "Чаму не паспрабаваць пашырыць гэты фармат з мэтай абмену ўнікальным міжрэгіянальным вопытам? Гатовы гэту сустрэчу правесці ў Беларусі пры вашай згодзе", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

"Там жа мы маглі б абмеркаваць пытанні актывізацыі супрацоўніцтва АДКБ і ШАС па праблематыцы міжнароднай бяспекі ў рэчышчы рашэння СКБ (Савета калектыўнай бяспекі. - Заўвага) па развіцці супрацоўніцтва АДКБ з СНД і ШАС. Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва мае шырокі парадак дня па пытаннях забеспячэння бяспекі на еўразійскай прасторы і гэты патэнцыял магчыма выкарыстоўваць", - дадаў Прэзідэнт.

Па-другое, у рамках АДКБ, лічыць Прэзідэнт, наспела неабходнасць сур'ёзна заняцца пытаннямі штучнага інтэлекту і паглыбіць супрацоўніцтва ў сферы інфармацыйнай бяспекі.

"Ідэя не новая. Аднак практычныя крокі ў рамках Арганізацыі мы пакуль не пачалі. У той час як краіны Захаду ўжо на ўсю моц займаюцца гэтай праблемай, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Трэба таксама падумаць над тым, як павысіць практычную аддачу ад Пагаднення 2017 года аб супрацоўніцтве дзяржаў - членаў АДКБ у галіне забеспячэння інфармацыйнай бяспекі. Мы павінны ісці ў нагу з імклівым развіццём кібертэхналогій, каб эфектыўна рэагаваць на выклікі і пагрозы бяспецы нашых краін у гэтай сферы".

Трэцяя задача датычыцца забеспячэння рэжыму кантролю за новымі тыпамі зброі, якія з'яўляюцца. "У нас на парозе стаяць новыя смяротныя тыпы зброі, здольныя знішчыць усё чалавецтва. Гэты арсенал папоўнілі ўжо лазерныя, гіпергукавыя, квантавыя, электрамагнітныя і іншыя перадавыя распрацоўкі", - канстатаваў Кіраўнік дзяржавы.

"На нашу думку, АДКБ можа і павінна стаць у авангардзе дзейнасці па стварэнні агульнага дагаворна-прававога механізма, які дае магчымасць у будучым забяспечыць рэжым кантролю за такім узбраеннем. Гэта трэба рабіць ужо цяпер. Прынамсі, пачынаць", - выступіў з ініцыятывай Аляксандр Лукашэнка.

Лідары краін АДКБ па выніках саміту ў Астане прынялі дэкларацыю і падпісалі больш за дзясятак дакументаў.

На падпісанне кіраўнікам дзяржаў было ўнесена 14 дакументаў. "Усе пытанні прайшлі неабходныя працэдуры ўзгаднення, разгледжаны, адобраны ў ходзе пасяджэння статутных органаў АДКБ", - праінфармаваў удзельнікаў саміту Генеральны сакратар АДКБ Імангалі Тасмагамбетаў.

Асаблівае месца ў пераліку дакументаў займае Дэкларацыя Савета калектыўнай бяспекі АДКБ, якая падрыхтавана з улікам дынамічнага развіцця міжнароднай ваенна-палітычнай абстаноўкі. "У дэкларацыі выказана пазіцыя Арганізацыі па актуальных праблемах міжнароднай бяспекі з улікам асноўных прынцыпаў дзейнасці Арганізацыі, адлюстраваны асноўныя падыходы дзяржаў - членаў Арганізацыі да міжнароднага ўзаемадзеяння і супрацоўніцтва, накіраваных на ўмацаванне глабальнай і рэгіянальнай бяспекі", - сказаў Генеральны сакратар.

Лідары краін прынялі заяву СКБ АДКБ у сувязі з 80-й гадавінай Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне і рашэнне аб плане мерапрыемстваў па святкаванні.

У мэтах далейшага развіцця сістэмы калектыўнай бяспекі кіраўнікі дзяржаў - членаў АДКБ прынялі шэраг рашэнняў, накіраваных на далейшае ўмацаванне саюзніцкіх сувязей, нарошчванне знешнепалітычнай каардынацыі і аснашчэнне Калектыўных сіл Арганізацыі. У мэтах выканання раней прынятага рашэння СКБ АДКБ "Аб аказанні дапамогі Рэспубліцы Таджыкістан па ўмацаванні таджыкска-афганскай граніцы" была зацверджана Мэтавая міждзяржаўная праграма АДКБ па ўмацаванні таджыкска-афганскай граніцы, рэалізацыя якой прадугледжваецца ў 2025-2030 гадах.

Была дадзена высокая ацэнка дзейнасці казахстанскага боку ў перыяд яго старшынства ў АДКБ. Прынята рашэнне аб пераходзе старшынства ад Рэспублікі Казахстан да Кыргызскай Рэспублікі з 1 студзеня 2025 года, у сувязі з чым Прэзідэнт Кыргызстана Садыр Жапараў прадставіў прыярытэты на перыяд старшынства. Чарговая сесія СКБ АДКБ адбудзецца ў чацвёртым квартале 2025 года ў Бішкеку.

На палях саміту АДКБ Аляксандр Лукашэнка паразмаўляў з журналістамі.

Кіраўніка дзяржавы спыталі, ці павінна астудзіць дэманстрацыя магчымасцей "Арэшніка" тых, хто давёў свет і паставіў на мяжу трэцяй сусветнай вайны.

"Дык ужо астудзіла. Гэта ж мы адразу бачым па заявах у СМІ. Праўда, ужо няма адзінай лініі, усё пайшло ўразнабой. Гэта сведчыць аб тым, што крыху разгубіліся, - адзначыў кіраўнік дзяржавы. - Але зброя добрая. Не ядзерная зброя, а па сваёй моцы супастаўная з ядзернай зброяй. Але без пранікальнай радыяцыі, без заражэння мясцовасці і аб'ектаў".

"Такое моцнае ўздзеянне на так званую сусветную супольнасць і асабліва тых, хто думаў, што ўсё абыдзецца. Не абыдзецца", - падкрэсліў беларускі лідар.

Адказваючы на ўдакладняльнае пытанне, наколькі гэта важна для бяспекі Саюзнай дзяржавы, Прэзідэнт сказаў: "Безумоўна. Я тут старэйшаму брату (гаворка пра Прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна. - Заўвага) пажартаваў, гавару: "Месцы гатовы дыслакацыі. Калі?" - "Падумаем" (адказаў Уладзімір Пуцін. - Заўвага)".