Сустрэча са студэнтамі інжынерна-тэхнічных ВНУ Мінска ў фармаце "Адкрыты мікрафон з Прэзідэнтам"

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 27 верасня наведаў у Мінску Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт інфарматыкі і радыёэлектронікі (БДУІР). Гэта мерапрыемства прадоўжыла сустрэчы Кіраўніка дзяржавы са студэнтамі ў фармаце "Адкрыты мікрафон з Прэзідэнтам".

Перад пачаткам мерапрыемства ўвазе Аляксандра Лукашэнкі была прадстаўлена выстаўка навуковых і інавацыйных дасягненняў тэхнічных ВНУ Мінска. Яны датычацца такіх сфер, як стандартызацыя, павышэнне абараназдольнасці, авіяцыя, транспарт і бяспека дарожнага руху. Былі таксама прадстаўлены распрацоўкі ў галінах медыцынскіх і аграрных тэхналогій, сувязі.

БДУІР у тым ліку працуе сумесна з абаронным сектарам беларускай эканомікі. Прэзідэнт пацікавіўся, ці могуць яны дапамагчы зрабіць высокадакладную і перашкодаўстойлівую ракету. Рэктар Вадзім Богуш далажыў, што работы ў гэтым напрамку вядуцца.

"Калі вы гэта зробіце, тады я буду лічыць, што вы не дарэмна хлеб ясце. Усё, што трэба, прасіце. Мы вам створым усе ўмовы. Але трэба зрабіць ракету перашкодаўстойлівую", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Абмяркоўваючы яшчэ адну распрацоўку вучоных ВНУ, Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што трэба не адстаць у сферы распрацовак беспілотнага транспарту.

Абмеркавалі і сацыяльную сферу - забяспечанасць месцамі ў інтэрнатах, добраўпарадкаванне стадыёна.

Вадзім Богуш далажыў Кіраўніку дзяржавы аб стане і перспектывах развіцця ВНУ.

"БДУІР рыхтуе спецыялістаў і праводзіць навуковыя даследаванні па трох асноўных ключавых для краіны напрамках: мікраэлектроніка, радыёэлектроніка і сфера інфармацыйных тэхналогій. Мы працуем у цеснай звязцы з нашымі прадпрыемствамі. І ўступную кампанію гэтага года мы выканалі ў поўным аб'ёме, - расказаў рэктар. - Пры гэтым мы пачалі падрыхтоўку па трох новых спецыяльнасцях - "электроннае машынабудаванне" (мы яе робім разам з "Планарам" і "Інтэгралам"), "кіберфізічныя сістэмы" і "лічбавы маркетынг" (разам з прадпрыемствамі Міністэрства прамысловасці і ПВТ)".

Паводле яго слоў, цяпер ва ўніверсітэце навучаецца каля 9 тыс. студэнтаў на дзённай форме атрымання адукацыі. "Мы падтрымліваем развіццё завочнай і скарочанай формы, калі пасля каледжа атрымліваюць вышэйшую адукацыю ў нас. Асаблівую ўвагу ўдзяляем практыцы падрыхтоўкі спецыялістаў. Каля 20% нашых выкладчыкаў - гэта эксперты з рэальнага сектара эканомікі, - адзначыў Вадзім Богуш. - Пры гэтым, ключавое месца ў арганізацыі адукацыйнага працэсу займае ідэалагічная і выхаваўчая работа. І яна будуецца на прынцыпах працоўнага выхавання, спартыўнага выхавання, валанцёрскай дзейнасці, цеснага ўзаемадзеяння з мясцовымі органамі ўлады і рэспубліканскімі органамі дзяржаўнага кіравання".

"Мы актыўна працуем па пазабюджэтнай дзейнасці, - дапоўніў рэктар. - Экспарт адукацыйных паслуг - гэта ключавая для нас задача. Мы актыўна працуем па далёкай дузе, па Афрыцы, акрамя краін СНД. Актыўна працуем з Кітаем. І плануем, што па выніках 9 месяцаў мы выйдзем на паказчык тэмпаў росту экспарту плюс 105%".

Затым у Беларускім дзяржаўным універсітэце інфарматыкі і радыёэлектронікі адбылася размова са студэнтамі інжынерна-тэхнічных ВНУ Мінска ў фармаце "адкрытага мікрафона".

На сустрэчы з Кіраўніком дзяржавы таксама прысутнічалі прадстаўнікі прафесарска-выкладчыцкага складу, студэнты, магістранты іншых тэхнічных ВНУ сталіцы. Гэта БНТУ, БДТУ, БДАТУ, Беларуская дзяржаўная акадэмія авіяцыі і Беларуская дзяржаўная акадэмія сувязі.

Перш чым пачаць размову, Прэзідэнт вырашыў сказаць некалькі слоў, як кажуць, на злобу дня. "Я дастаткова інфармаваны аб многіх працэсах у грамадстве. У тым ліку знаёмы (і вельмі добра знаёмы) з вашымі вучэбнымі праграмамі, сачу, як праходзяць уступныя экзамены, размеркаванне. Аб чым вы пішаце, гаворыце, спрачаецеся, у агульных рысах мне таксама вядома", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Ён прызнаўся, што як Прэзідэнта яго перш за ўсё хвалюе пытанне даступнасці вышэйшай адукацыі. "Галоўнае ў тым, каб кожны з нашых маладых людзей, якія скончылі сярэднюю школу, меў магчымасць паступіць у ВНУ. На роўных", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка расказаў, што ў яго час паступіць у ВНУ было вельмі складана. Конкурсы былі вельмі высокія, да таго ж свой адбітак накладвала і карумпіраванасць сістэмы адукацыі. Цяпер ёсць іншая праблема - недабор на пэўныя спецыяльнасці. З гэтым пытаннем яшчэ трэба будзе разабрацца, адзначыў Прэзідэнт.

"Я імкнуся рабіць усё, каб усе мелі роўныя ўмовы", - заявіў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка раскрыў прычыну сваіх сустрэч са студэнтамі: "Я хачу шчыра і сумленна з вамі пагаварыць, не баючыся таго, што вы задасце нейкія пытанні, на якія я не ведаю адказу. Таму давайце адкрыта пагаворым з вамі на тыя тэмы, якія вас хвалююць, таму што вы - будучыня нашай краіны, як банальна гэта ні гучала б. Заўсёды было так: моладзь - будучыня нашай краіны, і вельмі важна, які ў вас настрой, што вы думаеце пра будучыню. Можа, нашы пункты гледжання не супадуць, тады давайце знойдзем нейкі кампраміс, як гэта павінна быць у разумных людзей, асабліва ў славян, беларусаў".

Прэзідэнт канстатаваў, што інфаасяроддзе зрабіла людзей вельмі адкрытымі, шчырымі і, на жаль, слабаабароненымі. "Вам, будучым спецыялістам у інфармацыйных тэхналогіях, электроніцы, не трэба расказваць аб скорасці распаўсюджвання і атрымання даных пра любога з нас. І калі мы самі давяраем гэтыя звесткі гаджэтам, то ўсведамляем тое, што становімся не суб'ектам адносін, якія завязваюцца ў інфапрасторы, а аб'ектам", - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка расказаў, што яму часта прыносяць сацыялагічныя даследаванні з прэтэнзіяй на фарміраванне сацыяльнага партрэта сучаснай моладзі. Аднак, перакананы Прэзідэнт, ніводны такі дакумент, ніводная дакладная запіска або справаздача па актуальных праблемах маладзёжнай палітыкі не адкажуць на галоўнае пытанне: хто прадоўжыць будаваць і развіваць Беларусь?

"Таму я сёння тут, у вас. Думаю, мне яшчэ ўдасца пабываць і ў іншых ВНУ нашай краіны, каб адказаць на гэта пытанне. Вы прыйшлі сюды, каб задаць свае пытанні Прэзідэнту, а я - каб убачыць вас, зразумець і скласці ўласнае меркаванне, знайсці адказ на гэта пытанне - самае важнае сёння для мяне. Паўтару яго: хто прадоўжыць нашу сучасную гісторыю, гісторыю суверэннай Беларусі? Гавару аб гэтым сумленна і адкрыта", - падкрэсліў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што для яго ў час такіх мерапрыемстваў важна зразумець, наколькі моладзь тонка або не адчувае сваю адказнасць за будучыню краіны, наколькі добра яна арыентуецца ў падзеях і фактах, якія фарміруюць міжнародны і ўнутраны інфармацыйны парадак дня.

"Мы, дарослыя, увесь час думаем, як вам растлумачыць, а вы многае самі бачыце і разумееце, робіце вельмі правільныя, мудрыя вывады. Таму я да вас прыйшоў, разлічваючы на шчырую размову", - сказаў Прэзідэнт.

"Мая раніца звычайна пачынаецца з агляду грамадска-палітычнай сітуацыі ў краіне і вакол Беларусі, ва ўсім свеце. Цяпер усе мы чытаем аб тым, як праходзіць электаральная кампанія ў ЗША. І думаю, увесь свет сочыць. Чаму? Так, гэта важная краіна, ад яе залежыць шмат у чым, як будуць развівацца далей сусветныя адносіны дзяржаў. Але ў асноўным таму, што ператварылі палітычны працэс у цэлы цікавы, захапляючы серыял", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Ён таксама звярнуў увагу, што сучасныя палітыкі, эксперты, аналітыкі канструктыўнай сусветнай большасці вымушаны гаварыць аб рэальнай сітуацыі, паўтараючы адзін і той жа наратыў: свет на мяжы новай сусветнай вайны.

"Не для таго, каб напалохаць. А для таго, каб не браць пад увагу глупствы, не расслабляцца, канцэнтравацца на нацыянальных інтарэсах", - падкрэсліў Прэзідэнт.

"Я часта гавару: Беларусь - кавалачак зямлі. Гэта не вызначэнне тэрытарыяльных маштабаў нашай Беларусі. Гэта пра тое, што свет велізарны. І нікому, акрамя нас, мы не патрэбны. Паверце майму вопыту. Але калі паглядзець з пункту гледжання геапалітычных інтарэсаў іншых краін, то ўбачым іншы вобраз", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Ён адзначыў, што адна Беларусь па тэрыторыі - гэта шэсць Бельгій, пяць Галандый, больш за дзве з паловай Аўстрыі або Чэхіі. "Мы можам размясціць у сябе народы ўсёй Прыбалтыкі і Малдовы. Гэта прыкладна. І не толькі размясціць: можам апрануць іх і накарміць, - звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка. - У нас ёсць і лес, і балоты - лёгкія Еўропы, крыніца кіслароду. Палі, якія апраўцоўваюцца, вада, рэсурсы, якія ў будучым стануць на вагу золата, таму што не ў кожнай еўрапейскай краіне існуе такі запас і не ўсе яго берагуць, як гэта робім мы".

Кіраўнік дзяржавы нагадаў, што ў перыяд Першай сусветнай вайны беларускія тэрыторыі не саромеючыся рабавала Германія, а пасля падзелу Беларусі ў 1921 годзе - Польшча. "Нахабна вывозілі з тэрыторыі нашай краіны па вузкакалейках і торф, і лес, і прадукты харчавання. А ў гэты час беларусы галадалі", - дадаў ён.

"Але галоўнае - мы стаім на шляху да беспрэцэдэнтна і, на думку краін Захаду, несправядліва багатай на гэтыя і іншыя рэсурсы Расіі. І далей на тэму палітычных і санкцыйных выпадаў з боку калектыўнага Захаду ў адрас нас з расіянамі можна не разважаць", - заўважыў Прэзідэнт.

Паводле яго слоў, рэсурсы - гэта пытанне нумар адзін. І так было заўсёды. "Сёння сітуацыя такая, што Захад валодае найвышэйшымі тэхналогіямі, якімі па асобных напрамках не валодае ні Расія, ні Беларусь. Тэхналогіі ёсць, але для іх патрэбны рэсурсы, каб атрымліваць гатовыя вырабы: тыя ж беспілотнікі, прадукцыю на аснове штучнага інтэлекту і гэтак далей". Патрэбны рэсурсы, прытым патрэбны крыніцы рэдказямельных металаў. Дзе яны сканцэнтраваны? Перш за ўсё ў Расійскай Федэрацыі. Велізарная тэрыторыя і несуразмерна нізкая шчыльнасць насельніцтва. Заўсёды гэты тэхналагічны Захад, які нас апярэджваў, імкнуўся на ўсход да гэтых рэсурсаў. Так адбываецца і цяпер", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Ён заўважыў, што кожныя 100 гадоў гісторыя паўтараецца, але заўсёды на больш высокім узроўні. "У гэтым сутнасць дыялектычнага развіцця і гэтак далей", - дадаў Кіраўнік дзяржавы.

"Важна, каб вы разумелі, чаму сучасныя палітыкі так шмат гавораць аб нацыянальных інтарэсах, суверэнітэце, дзяржаўнасці. Калі ўсё гэта страціць, то са статусу грамадзян сваёй краіны можна рэзка апусціцца на ступень залежных ад чужой дзяржавы, стаць рабочай сілай транснацыянальнага бізнесу. Нехта, можа, і зажыве багата, але далёка не ўсе. Большасць - горш. І гэта мы таксама ў сваёй гісторыі праходзілі", - расказаў Аляксандр Лукашэнка.

Менавіта таму, растлумачыў Кіраўнік дзяржавы, ён шмат гаворыць пра сацыяльную справядлівасць і мір. "Таму мы і працуем у гэтым напрамку. І нашы мірныя ініцыятывы абсалютна не супярэчаць контрмерам па ўмацаванні абараназдольнасці, якія мы сёння вымушаны прымаць, - падкрэсліў Прэзідэнт. - Мы павінны рэагаваць на абстаноўку, што складваецца, прагназаваць далейшае развіццё падзей, знаходзіць адэкватныя рашэнні".

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што Беларусь умацоўвае саюзніцкія адносіны з Расіяй, а нядаўна стала паўнапраўным членам ШАС. Выбудавана ўсепагоднае і ўсебаковае стратэгічнае партнёрства з Кітаем, паглыбляецца інтэграцыя ў ЕАЭС, СНД.

"Заклікаю вас сачыць за гэтым парадкам дня, таму што ў будучым ён будзе вызначаць вектар вашага далейшага жыцця, жыцця вашых дзяцей і ўнукаў. Мы будуем доўгатэрміновае супрацоўніцтва з прагрэсіўнай сусветнай большасцю. Вам - прадаўжаць яго і напаўняць новым зместам. Перш за ўсё ў эканамічным напрамку", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Гаворачы пра санкцыі, Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што Захад увёў іх не супраць яго асабіста (як там гавораць, дыктатара), а супраць усёй краіны і ўсіх беларусаў, у тым ліку і студэнтаў, іх бацькоў, блізкіх. "Гэта фашызм, - упэўнены Прэзідэнт. - Але яны ж нас вучаць дэмакратыі, яны ад нас патрабуюць гуманнасці. Гэта нават не двайныя стандарты, а поўная дэградацыя чалавечага сумлення і годнасці".

Кіраўнік дзяржавы нагадаў, што Беларусь з'яўляецца экспартна арыентаванай краінай з адкрытай эканомікай. "Таму нас душаць санкцыямі, вымушаючы ўсіх нас шукаць новыя рынкі збыту і пастаўкі камплектуючых, выпуск якіх мы яшчэ не асвоілі. І мы іх знаходзім. Ведаем, усе цяжкасці для нас часовыя. Гэта час магчымасцей", - адзначыў Прэзідэнт. Ён звярнуў увагу, што ў глабальным свеце немагчыма закрыць трансфер тэхналогій або прадукцыі, гэта проста нерэальна.

Больш таго, санкцыі падагналі, прымусілі варушыцца, ісці наперад. Напрыклад, канструктарскія бюро буйных прадпрыемстваў, Акадэмія навук Беларусі, а таксама і айчынныя ВНУ актыўна займаюцца імпартазамяшчэннем. "Гэта правільна, ды і выйсця ў нас іншага проста няма, калі мы хочам выжыць. Калі не навучымся рабіць камплектуючыя для сваёй прадукцыі, то гэта прадукцыя нікому не патрэбна", - заўважыў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт звярнуў увагу, што цяпер Беларусь вырабляе сучасныя аўтобусы і электробусы, легкавыя аўтамабілі, трактары і камбайны, якія па якасці не горшыя за лепшыя імпартныя ўзоры. "Ёсць дасягненні ў мікраэлектроніцы, нават ноўтбук свой зрабілі, у інфармацыйных тэхналогіях, фармацэўтыцы, біятэхналогіях. Гэта я толькі малую частку назваў. Краіна развіваецца, людзі таксама развіваюцца", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"І айчынны мабільны тэлефон, пра які шмат-шмат цяпер гавораць, мы таксама зробім. Абавязаны зрабіць, таму што гаджэты сёння, як вы бачылі апошнім часам, ператварылі ў баявую зброю. Гэта пытанне ўжо нацыянальнай бяспекі", - падкрэсліў Прэзідэнт.

"Вы - будучыя спецыялісты інжынерна-тэхнічных прафесій. Я вельмі хачу, каб вы рэалізаваліся ў сваёй прафесіі. Стварылі сем'і. Сталі бацькамі. Усё гэта будзе", - звярнуўся Прэзідэнт да ўдзельнікаў мерапрыемства. Галоўнае, на што іх арыентаваў Аляксандр Лукашэнка, - ацэньваць сітуацыю глабальна, бачыць сувязь паміж унутранай і знешняй палітыкай, разумець сутнасць гістарычнага моманту. "Будзеце вы інжынерамі, брыгадзірамі, майстрамі, начальнікамі цэхаў, кіраўнікамі прадпрыемства, але вы нікуды не дзенецеся ад гэтай палітыкі. Вы ў ёй павінны разбірацца. Можа, не горш, чым у сваёй спецыяльнасці", - заўважыў Кіраўнік дзяржавы.

"Геапалітычныя канкурэнтны робяць усё, каб збіць Беларусь са шляху ў новы эканамічны ўклад, - звярнуў увагу ён. - Санкцыі, барацьба на інфармацыйным полі за свае каштоўнасці, традыцыі, гістарычную памяць адбіраюць шмат сіл і рэсурсаў. Гэта праўда. Але праўда і тое, што мы ўсё ж ствараем сваю эканоміку, у тым ліку, як гэта модна сёння гаварыць, - лічбавую эканоміку, укараняем у жыццё элементы 6-га, 7-га тэхналагічных укладаў". У ліку такіх элементаў - разумныя гарады, разумны транспарт, штучны інтэлект, беспілотнікі, інавацыйная вытворчасць. Гэта тая будучыня, якую маладое пакаленне прадоўжыць будаваць, стаўшы дыпламаванымі спецыялістамі.

"І гэта рэальнасць, у якой мы ўжо дасягнулі поспехаў. Распрацоўкі інжынераў "Планара", "Інтэграла", прадпрыемстваў ваенпрама, Акадэміі навук, тэхнапаркаў пры ВНУ ўжо ўкаранёны ў вытворчасць і пастаўляюцца на экспарт, выкарыстоўваюцца нават у касмічнай сферы", - прывёў прыклады Прэзідэнт.

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што перад інжынернай галіной краіны стаяць самыя амбіцыйныя задачы, яе развіццё - стратэгічны напрамак, які вызначыць будучыню Беларусі. Паколькі цяпер трэба будзе ў паскораным фармаце правесці навукова-тэхнічную рэвалюцыю. "Мы не можам спыніцца, тым больш адстаць. Я вобразна часту кажу: спынімся - за намі ідуць, нас проста затопчуць", - заўважыў ён.

Таму, як запэўніў Прэзідэнт, дзяржава прадоўжыць укладваць значныя сродкі ў развіццё перспектыўных тэхнічных напрамкаў: робататэхніку, нанаэлектроніку, складаныя саманавучальныя сістэмы і іншыя.

"Цяпер задумваем стварыць на базе спецыялізаваных ВНУ хай-тэк-інкубатары - цэнтры прагрэсіўнай думкі, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Для такіх, як вы - мэтанакіраваных маладых людзей з вачамі, якія гараць, свежымі ідэямі, нестандартным поглядам на вырашэнне навуковых і прыкладных задач". Такі праект, паводле слоў Прэзідэнта, павінен рэалізаваць БДУІР, а дзяржава са свайго боку акажа неабходную падтрымку.

"Не пакінем без увагі і інжынераў, якія заўтра прыйдуць непасрэдна на вытворчасць, заводы і ў сельскагаспадарчыя арганізацыі. Дастойныя ўмовы працы, у тым ліку заработная плата, сацыяльная падтрымка, жыллё ў абавязковым парадку будуць прыярытэтам палітыкі дзяржавы ў наступнай пяцігодцы", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Далей удзельнікі мерапрыемства задавалі Кіраўніку дзяржавы пытанні, якія іх цікавяць.

У Аляксандра Лукашэнкі спыталі, ці дапамагае яму штучны інтэлект спраўляцца з вялікім аб'ёмам інфармацыі.

"Не думайце, што ў мяне галава адрозніваецца ад вашай. Такая ж галава. Проста трэба ўмець сістэматызаваць інфармацыю", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Ён канстатаваў, што яму даводзіцца сутыкацца з вялікай колькасцю не толькі інфармацыі, але і неабходнасці прыняцця рашэнняў.

"Разумееш, што, не дай бог у такім грамадстве, як беларускае грамадства, дзе ў асноўным разумныя і адукаваныя людзі, зрабіць сістэмную, глабальную памылку. Гэта самае небяспечнае для любога кіраўніка, асабліва першай асобы", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён расказаў, што сістэматызаваць інфармацыю і вылучаць галоўнае навучыўся яшчэ ў ВНУ. "Гэта як у бібліятэцы на паліцы. Веды, уся інфармацыя раскладзены, у патрэбны момант ты з гэтай паліцы дастаеш тую інфармацыю, той вопыт (гэта вельмі важна) для прыняцця адпаведнага рашэння. Мяне навучылі ў ВНУ не столькі збіраць інфармацыю, але выбіраць патрэбнае, галоўнае. І сістэматызаваць", - адзначыў Прэзідэнт.

Ён падкрэсліў, што ў рабоце Кіраўніка дзяржавы галоўнае - гэта вопыт: "Апошнім часам я назначыў шмат адносна маладых кіраўнікоў, вышэйшых службовых асоб. Трэба, каб былі маладыя людзі. Але думаю аб тым, каб яны прайшлі нейкія прыступкі. І мой вопыт, маё жыццё прэзідэнцкае далі магчымасць мне гэтых людзей убачыць на справе. Яны выраслі ў мяне на вачах. І, назначаючы, я разумею, што ў таго ці іншага чалавека ёсць вопыт. Веды неабходныя. Яны з'яўляюцца базай, фундаментам, на які кладзецца ваш вопыт".

Што датычыцца дапамогі нейкіх сістэм або штучнага інтэлекту, Аляксандр Лукашэнка заявіў, што не звяртаецца да іх дапамогі пры аналізе інфармацыі і прыняцці рашэнняў. Больш таго, ён акуратны ў выкарыстанні тэхналогій, згадаўшы, у прыватнасці, аб нядаўняй гісторыі з пэйджарамі, якія ўзрываюцца. Ён упэўнены, што чым больш высокую пасаду займае чалавек, тым больш павінен удзяляць увагі бяспецы ў гэтым плане.

"Я баюся, каб гэты штучны інтэлект не прывёў да таго, што мы ў палоне ў яго будзем", - адзначыў Прэзідэнт. Ён лічыць, што гэта будзе катастрофай, калі ў нейкі момант у выніку развіцця тэхналогій чалавецтва акажацца ні пры чым. "Мяне гэта вельмі хвалюе і насцярожвае", - заўважыў ён.

Ён нагадаў, што ў ранейшыя гады ў цэнтры ўсіх працэсаў стаяў чалавек, і гэта нельга страціць. "Але я разумею, што без гэтага (сучасных тэхналогій. - Заўвага) не абысціся. Мы павінны гэта асвоіць, мы павінны гэтым валодаць", - заявіў беларускі лідар.

Адказваючы на пытанне аб сваім стаўленні да стартап-праектаў, Аляксандр Лукашэнка сказаў: "Я жыву гэтымі пытаннямі. У гэтым і ёсць сутнасць развіцця нашай краіны".

Разам з тым ён адзначыў, што ідэй можа быць столькі ж, колькі і людзей, і трэба не памыліцца, выбіраючы сапраўды важнае і патрэбнае. "Патрэбнае, актуальнае, важнае мы дакладна падтрымаем. Няма ідэй - няма развіцця", - падкрэсліў Прэзідэнт.

Ён канстатаваў, што, напэўна, з 10 ідэй толькі адна сапраўды можа быць рэалізавана. "І наша задача - кіраўніцтва, хто дзеліць грошы і прымае рашэнні, - не памыліцца. Хоць памылкі заўсёды будуць. Але іх павінна быць менш", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт нагадаў, што неаднаразова падтрымліваў розныя прапановы і праекты, у тым ліку ў сферы IT. І ён упэўнены, што неабходна і далей рухацца ў бок рэалізацыі патрэбных сучасных праектаў. "Гэта нам трэба будзе для таго, каб выстаяць, абараніцца, - сказаў ён. - І чым больш ідэй, тым лепш. Але ідэя павінна быць рэальнай, пажадана заземленай і падмацаванай хоць нечым. Каб, прымаючы рашэнне і выдзяляючы грошы, я ці нехта яшчэ былі ўпэўнены, што гэта ідэя будзе патрэбна сёння, заўтра".

Наступнае пытанне ад студэнтаў: якая самая экстрэмальная камандзіроўка за мяжу?

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што ўсе яго камандзіроўкі ў пэўным сэнсе можна назваць экстрэмальнымі, бо за пратакольнымі мерапрыемствамі стаяць часам вельмі напружаныя перагаворы.

"Напэўна, самай экстрэмальнай была камандзіроўка ў мінулым годзе, калі мы ў Кітай, а потым нам у Афрыку давялося ляцець, праз усю Афрыку", - расказаў Аляксандр Лукашэнка.

Па дарозе з КНР у Афрыку Прэзідэнт спыніўся ў Аб'яднаных Арабскіх Эміратах, дзе правёў яшчэ некалькі рабочых сустрэч. "Потым паляцелі на ўсход Афрыкі, з усходу - на захад Афрыкі, з захаду - зноў на ўсход. Кеніяй мы, па-мойму, закончылі. І зноў вярнуліся ў Эміраты, сустрэліся з Прэзідэнтам, дамовіліся па нейкіх пытаннях. На гэта, па-мойму, больш за тыдзень пайшло. Гэта сапраўды была экстрэмальная паездка, тым больш што гэта гарачыя краіны. А я чалавек паўночны, можна сказаць, я ненавіджу гарачыню наогул. Тыя дні для мяне былі выпрабаваннем", - прызнаўся Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што не любіць камандзіроўкі і вельмі цяжка пераносіць працяглыя паездкі за мяжу. "Таму я ні разу за ўсе свае прэзідэнцкія гады па-сапраўднаму ў водпуску не быў. Толькі дома я магу адпачыць, хоць цяжка сказаць, што тут адпачынак. Я вельмі люблю сваю краіну, люблю яе прыроду. Унікальная мясціна, дзе мы жывём", - падкрэсліў Прэзідэнт.

Студэнты ўдакладнілі ў Кіраўніка дзяржавы, ці лічыць ён экстрэмальным свой візіт у Югаславію ў 1999 годзе. У тыя гады краіна падвяргалася пастаянным бамбёжкам з боку сіл НАТА.

"Слухайце, Бялград…. Я пра гэта ўжо і забыў!" - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Альянс так і не гарантаваў бяспекі палёту беларускага борта ў Югаславію. Больш таго, абсалютна не браў пад увагу і тую акалічнасць, што кіраўнік іншай краіны знаходзіцца ў Бялградзе, ажыццявіўшы авіяналёты.

"Падлятаем да граніцы Югаславіі, да мяне заходзіць камандзір экіпажа і гаворыць: "Таварыш Прэзідэнт, нам загадана апусціцца на вышыню да кіламетра". Я зразумеў, што гэта такое. Яны думалі, што я развярнуся: гэта надзвычай небяспечна. Я гавару: "Апускайся". Ён на мяне глядзіць: "Саб'юць!" Я гавару: "Не саб'юць, апускайся". І вось я сяджу ля ілюмінатара і гляджу: такое ўражанне, што мы слізгочам па верхавінах дрэў. Бачаць, што мы не спалохаліся. Мы падлятаем да аэрадрома - яны пачалі бамбіць Югаславію, ракеты лятаюць. Прызямляемся пад гэту кананаду. Я нават не ведаў, што некаторыя з нашых нават парашуты з сабой узялі. Гэта была такая экстрэмальная паездка. Сербы гэта ацанілі і цэняць дагэтуль", - успомніў Кіраўнік дзяржавы.

Адзін з удзельнікаў пацікавіўся, ці важна для Прэзідэнта, якое месца займае тая ці іншая беларуская ВНУ ў сусветных рэйтынгах і ці важна для айчынных устаноў адукацыі ўдзельнічаць у такой сістэме ацэньвання. На гэта Аляксандр Лукашэнка растлумачыў, што ў цэлым не трэба звяртаць увагі на нейкія рэйтынгі, таму што іх ацэнкі, як правіла, нельга лічыць аб'ектыўнымі. "Калі ўніверсітэты хочуць быць у гэтай рэйтынгавай сістэме (а некаторыя хочуць), то прымайце ўдзел. Але я на гэта практычна не звяртаю ніякай увагі. Таму што ўсё гэта палітызавана, усё гэта зададзена першапачаткова", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Сапраўдная, аб'ектыўная ацэнка ВНУ - гэта запатрабаванасць сярод абітурыентаў, іх жаданне трапіць менавіта ў гэту ўстанову адукацыі, лічыць Прэзідэнт. Напрыклад, як было даложана кіраўніку дзяржавы, БДУІР у гэтым годзе нарасціў аказанне паслуг па экспарце на 5% у параўнанні з мінулым годам, за кошт чаго фарміруецца практычна палова бюджэту ВНУ на год. "Вось гэта рэйтынг. Калі да вас іншаземцы едуць - гэта рэйтынг, - звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка. - А тое, што гэтыя брахуны напішуць... Вы ж ведаеце, хто гэтыя рэйтынгі стварае".

"Справядлівасці там няма, вы маеце рацыю", - пацвердзіў рэктар БДУІР.

Прэзідэнт адзначыў, што беларускія ВНУ запатрабаваны сярод іншаземцаў, сюды прыязджае дастатковая колькасць жадаючых атрымаць айчынную адукацыю. Часта яны даведваюцца аб ВНУ не з рэйтынгаў, а па інфармацыі, якая перадаецца адзін ад аднаго, што значна больш надзейна і аб'ектыўна.

А што датычыцца рэйтынгаў, то ацэнка ў іх бывае ангажыраванай. "Я не здзівіўся б, нават калі б у Кітаі недзе несправядліва да нас паставіліся - гэта канкурэнцыя", - заўважыў Аляксандр Лукашэнка. Паводле яго слоў, нават у такой дружалюбнай да Беларусі краіне, як КНР, заўсёды ўлічваюць свае інтарэсы. "Яны ўсё лічаць, але калі ты па-добраму з імі, яны будуць і дапамагаць", - сказаў Прэзідэнт. Адзін з прыкладаў такога супрацоўніцтва - будаўніцтва кітайскім бокам такіх маштабных аб'ектаў сусветнага ўзроўню, як басейн і стадыён у Мінску.

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што Беларусь не толькі ў сферы адукацыйных паслуг, але і ў рэальным сектары эканомікі здольна вырабляць якасную прадукцыю высокага сусветнага ўзроўню, але, зразумела, не ў тых аб'ёмах, як у іншых больш буйных дзяржавах. Дзякуючы падтрымцы беларускага боку, у некаторых краінах, напрыклад Венесуэле, ствараліся новыя галіны як у грамадзянскай, так і ў ваеннай сферах. "Гэта значыць, мы ўмеем рабіць усё, што трэба. І тыя, каму трэба, ведаюць, да каго прыйсці", - удакладніў Кіраўнік дзяржавы.

"Таму рэйтынгі рэйтынгамі, а галоўнае - справа. Не адразу, не хутка, паступова, з часам прыедуць (і ўжо едуць) у дастатковай колькасці, будуць у нас навучацца", - падкрэсліў Прэзідэнт.

Адказваючы на пытанні студэнтаў, Кіраўнік дзяржавы сказаў, што падтрымлівае развіццё разумных вёсак.

"Гэта прасцей, чым разумны горад. Разумны горад мы з вамі ўбачым у наступнай пяцігодцы. А што такое вёска - гэта несувымерна менш, - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. - У вас ёсць распрацоўка "разумны горад". Распрацуйце нейкую вёску, зробім яе "разумнай". Там крыху людзі іншыя, але тым не менш гэта можна. Калі ў вас ёсць такая ідэя і пад яе ёсць людзі, давайце зробім".

Студэнты заўважылі, што ў доўгатэрміновай перспектыве развіццё разумных вёсак можа паўплываць на структуру самой краіны, паколькі аграрны сектар займае важнае месца ў структуры эканомікі Беларусі.

"Я згодны з вамі, я гэта падтрымліваю. Трэба вызначыцца, якія функцыі мы пакінем гэтай разумнай вёсцы. Можа, асобныя, якія ў горадзе, нам і не патрэбны будуць там, - выказаў меркаванне Прэзідэнт. - Гэта будучыня. Паколькі ўсё ж такі душа ў нас такая... не тое што сялянская, больш па якасцях вясковая (мы людзі добрыя, спагадлівыя, гатовы падзяліцца апошнім, калектывізм у нас развіты), без вёскі не можа быць Беларусі, не можа быць краіны. Больш таго, вёска сёння паспяхова корміць і адзявае горад. Таму мы ўдзяляем шмат увагі развіццю вёскі, а развіваючы вёску, мы павінны самыя перадавыя тэхналогіі накіроўваць туды. І гэта прасцей зрабіць, таму што горад ёсць горад - сотні тысяч людзей, - а там кампактна. Там цікавыя людзі жывуць, з інтарэсам усё ўспрымуць".

У ходзе размовы з удзельнікамі мерапрыемства Аляксандр Лукашэнка падзяліўся сваімі разважаннямі аб ідэальным будучым Прэзідэнце і аб тым, хто мог бы ім быць.

"Не хачу нікога пакрыўдзіць, не хачу сябе тут прыўзняць. Памятаеце, я гаварыў, што прэзідэнтамі не становяцца, прэзідэнтамі нараджаюцца. Калі ў цябе ад прыроды няма асноўных момантаў, уласцівасцей і якасцей Прэзідэнта, то ты нават не сунься ў гэту сферу, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Я шмат цяпер думаю, натуральна, пераходны перыяд, разумею, што нехта прыйдзе пасля мяне, будзе кіраваць краінай. Дрэнна, добра... Гэта вы потым ацэніце, параўноўваючы. Усё пазнаецца ў параўнанні. І я думаю: вось яны ўсе прэзідэнты ў нас на вачах. У вас менш, а ў мяне ж яны ўсе на вачах, пачынаючы ад вашага рэктара і заканчваючы прэм'ер-міністрам, кіраўнікамі парламента нашага. Вось яны ўсе на вачах".

"І ўчора я падумаў аб гэтым. Вось а хто?" - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Разам з тым Аляксандр Лукашэнка прызнаўся, што не можа параіць нейкага канкрэтнага чалавека, калі б яго пра гэта спыталі. "Сумленна, я не ведаю. Але ўсе яны, хто на вачах, маюць унікальныя якасці. Унікальныя. Значна вышэйшыя, чым у мяне, асобныя якасці. І ўчора я падумаў: вось калі б у адным чалавеку гэтыя якасці злучыць, унікальны быў бы чалавек і ідэальны быў бы прэзідэнт", - падзяліўся беларускі лідар.

Але галоўнае, падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка, - гэта вопыт: "Апошнім часам я назначыў шмат адносна маладых кіраўнікоў, вышэйшых службовых асоб. Трэба, каб былі маладыя людзі. Але думаю аб тым, каб яны прайшлі нейкія прыступкі. І мой вопыт, маё жыццё прэзідэнцкае дазволілі мне гэтых людзей убачыць у справе. Яны выраслі ў мяне на вачах. І, назначаючы, я разумею, што ў таго ці іншага чалавека ёсць вопыт. Веды неабходны. Яны з'яўляюцца базай, фундаментам, на які кладзецца ваш вопыт".

Адзін з удзельнікаў сустрэчы адзначыў, як шмат робіцца для краіны ў розных сферах менавіта дзякуючы асабістым сувязям Прэзідэнта.

"Дык гэта ж работа такая. Вы правільна закранулі пытанне. Вельмі шмат залежыць ад тваіх асабістых сувязей. Вось наступны прэзідэнт, за Лукашэнкам, ён павінен быць гатовы да таго, што яму трэба будзе на міжнароднай арэне даказваць свой узровень. Каб з табой імкнуліся сустрэцца, вялі перагаворы, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - І трэба будзе, асабліва Беларусі, беларускаму прэзідэнту, сябе зарэкамендаваць".

У гэтым плане Кіраўнік дзяржавы ўспомніў пра свой візіт у Бялград у час бамбардзіровак НАТА. Гэта стала сур'ёзнай старонкай у гісторыі адносін з Сербіяй і сур'ёзнай старонкай у заваяванні іміджу Беларусі.

"Таму трэба гэта таксама разумець, што асабістыя ўзаемаадносіны - гэта вялікая справа", - падкрэсліў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка таксама расказаў, у якім выпадку можа быць прыменена ядзерная зброя, каб абараніць Беларусь і Расію.

"Я на форуме (патрыятычным форуме 17 верасня. - Заўвага) гаварыў, што нападзенне на Беларусь - гэта трэцяя сусветная вайна. Дзякуй, нядаўна Пуцін гэта пацвердзіў, уносячы папраўкі ў ядзерную дактрыну, што нападзенне на Расію і Беларусь - мы прымяняем ядзерную зброю. Ён пацвердзіў мае словы. У гэтым сутнасць была маёй заявы. Як толькі яны нападаюць на нас (НАТА ёсць НАТА. Амерыканцы і палякі - яны ўжо сталі ўздоўж граніцы, асабліва польскай. Ведаем, што кіраўніцтва Польшчы ўжо рукі пацірае), мы прымяняем ядзерную зброю. І Расія за нас уцягваецца", - сказаў Прэзідэнт.

"Мы прыменім ядзерную зброю - нам могуць адказаць. І па Расіі ў тым ліку. Таму Расія ўвесь арсенал прыменіць. А гэта ўжо сусветная вайна. Гэтага не хоча і Захад. Яны да гэтага не гатовы. Але мы ім адкрыта гаворым: чырвоная лінія - гэта дзяржаўная граніца. Наступілі на яе - адказ будзе імгненным. Мы да гэтага рыхтуемся. Я сумленна і адкрыта пра гэта гавару", - дадаў Аляксандр Лукашэнка.

"Ёсць пэўныя межы, рамкі. Нам трэба дамаўляцца з украінцамі, трэба спыніць гэту вайну. Слухайце, якая вайна была Другая сусветная і Вялікая Айчынная. Беларусь наогул знішчылі. І мы, здаецца, ужо, ваша пакаленне, нават маё, з немцамі нармальна размаўлялі. Інакш кажучы, памяць чалавечая, якая б яна ні была, усё ж такі адшліфоўвае, зарубцоўвае гэтыя раны. Гэтак жа і з украінцамі. Толькі далей не трэба заходзіць тут. І так панаварочвалі ўжо далей няма куды. Трэба дамаўляцца. Гэта мая цвёрдая пазіцыя", - заявіў беларускі лідар.

"І мы з украінцамі таксама, я адкрыта сказаў, падтрымліваем па пэўных каналах кантакты. З расіянамі вы бачыце нашы адносіны. І мы стараемся на гэтых кантактах, каб нармальна было. Зяленскі пакуль гэтага не чуе і чуць не хоча. Чаму? Таму што амерыканцы іх штурхаюць да гэтай вайны", - падкрэсліў Прэзідэнт.

Паводле яго слоў, гэта вайна выгадна Амерыцы. "Вельмі выгадна. Расія - гэта не галоўнае. Вы не думайце, што амерыканцы і еўрапейцы - гэта адна сям'я. Амерыканцам моцная Еўропа не патрэбна. Няхай гэта Еўропа ваюе там ва Украіне і іншае, яны ім грошы дадуць - станок уключылі, надрукавалі. Інфляцыя легла на ўвесь свет па долары. Яны друкуюць грошы. Вось яшчэ мільярды выдзелілі Валодзю Зяленскаму: "Ідзі, ваюй!" Тым больш гэта ж яны (ЗША. - Заўвага) развіваюць свой ВПК, пастаўляюць зброю. А грошы застаюцца ў ЗША".

Пры гэтым ваяваць самі ЗША не хочуць, бо амерыканскае грамадства дрэнна рэагуе, калі ў краіну вяртаюцца цынкавыя труны. "Таму проксі-вайна. Вось няхай украінцы дохнуць там, няхай забіваюць адзін аднаго з рускімі, няхай ваююць, а мы (амерыканцы. - Заўвага) ім дадзім чым ваяваць", - заўважыў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка нагадаў свой тэзіс аб тым, што высокатэхналагічная Заходняя Еўропа магла б разам з багатай на рэсурсы Расіяй паспяхова развівацца. Цяпер жа, наадварот, у Германіі вымушаны закрываць вытворчасці, паколькі не вытрымліваюць канкурэнцыі. "Трэба было не ўзрываць "Паўночны паток", газ па якім павінны былі паставіць у Германію (будавалі ж расіяне з немцамі гэтыя патокі). А трэба было рабіць усё, каб газ ішоў па гэтых трубах у Германію. Танны газ", - заўважыў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка на сустрэчы са студэнтамі ў БДУІР растлумачыў, у чым кансэнсус паміж кандыдатамі на прэзідэнцкую пасаду ў ЗША Дональдам Трампам і Камалай Харыс.

Прэзідэнт падкрэсліў, што галоўны канкурэнт ЗША - гэта Кітай. І заахвочваючы прадаўжэнне вайны ў Еўропе, яны спрабуюць аслабіць Еўрасаюз і Расію, каб паасобку потым разабрацца з Кітаем. У гэтым плане кіраўнік дзяржавы нагадаў аб стварэнні альянсу AUKUS у тым рэгіёне з удзелам шэрага краін. "Яны ўжо там ствараюць гэты блок. Ужо супраць Кітая аб'ядноўваюць, - адзначыў ён. - Гэта іх мэта. Цяпер яны аб гэтым адкрыта гавораць. У іх кансэнсус у гэтым плане ў ЗША. І Трамп там, або Камала Харыс, або Байдэн - у іх у гэтым плане кансэнсус. Гэта ў інтарэсах Амерыкі".

"Як толькі свет іх апусціць на дно - амерыканцаў - яны нежыццяздольныя. Вось забяры ў іх цяпер долар - яны перастануць быць сусветнай краінай, сусветнай дзяржавай", - сказаў Прэзідэнт.

Ён звярнуў увагу таксама на тое, што ЗША сцягваюць да сябе лепшыя розумы з усяго свету, плацяць вялікія грошы, надрукаваўшы долары. "А мы ўсё туды бяжым і там штосьці робім для амерыканцаў", - канстатаваў Прэзідэнт.

У час мерапрыемства, каменціруючы планы па вытворчасці ў Беларусі ўласнага мабільнага тэлефона, Кіраўнік дзяржавы па просьбе студэнтаў прадэманстраваў той мабільны тэлефон, якім карыстаецца ён сам. І нават зрабіў званок, каб паказаць, як працуе гэта ўстройства.

Паводле яго слоў, у гэтым тэлефоне выкарыстоўваецца распрацоўка КДБ, якая не дазваляе праслухаць размову - мова кадзіруецца, а ў эфіры пры спробе перахоплівання размовы чуваць гукі, падобныя да булькання, дэшыфруецца яна толькі пры атрыманні сігналу на другім такім жа апараце. З прычыны гэтых асаблівасцей устройства даволі масіўнае, але ідзе работа над тым, каб зрабіць яго больш кампактным. Прэзідэнт растлумачыў, што тэлэфон не знаходзіцца непасрэдна пры ім, ён у ад'ютанта.

Размаўляць па закрытай сувязі з Прэзідэнтам могуць каля 70 чалавек. Трапіць у гэты пералік можна толькі з асабістай санкцыі Кіраўніка дзяржавы.

Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, беларускую распрацоўку ўжо набылі некаторыя краіны. А зрабіць яе ўдалося дзякуючы моцнай крыптаграфічнай школе КДБ, якую ў Беларусі з часоў Савецкага Саюза захавалі, не разбурылі.

Кіраўнік дзяржавы на сустрэчы са студэнтамі прызнаўся, што ён раздумвае новы каляндарны год зноў аб'явіць Годам якасці.

"Гэта значыць у нас будзе другі год запар Год якасці?" - удакладнілі студэнты.

"Нават пяцігодка. Я аб гэтым думаю цяпер, - расказаў Прэзідэнт. - Я, шчыра кажучы, не задаволены ні сродкамі масавай інфармацыі, ні тым, як у нас праходзіць гэты Год якасці. Ён не гучыць. А калі не гучыць, значыць, гэтым краіна і не жыве".

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што якасць прадукцыі - гэта важнейшае пытанне. У Беларусі ўмеюць вырабляць самыя разнастайныя віды прадукцыі, аднак па некаторых напрамках якасць неабходна падцягнуць, каб не прайграць у канкурэнцыі на рынках.

"Усё, што мы вырабляем, - мы за кошт гэтага жывём. А ўсё, што мы вырабляем, вырабляе ўвесь свет. А як тады нам жыць, мы ж хочам сваё прадаць. А як прадаць? Калі будзе якасна. Для нас галоўнае пытанне цяпер - пытанне якасці. Не таму што ў нас дрэнная прадукцыя, але яна павінна быць на парадак вышэйшай па якасці. Гэта пытанне выжывальнасці", - растлумачыў ён.

"У нас пытанне якасці ў гэтым годзе не прагучала, а значыць, краіна гэтым не жыве, паўтараю. Таму, як мы калісьці паўтарылі Год малой Радзімы, я ўсё больш схіляюся да таго, што нам трэба мець пяцігодку якасці", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, у гэтым годзе маюць намер вызначыць пераможцаў у галіне якасці. Гэта прадукцыя будзе прадстаўлена спажыўцам.

"Пакуль у мяне іншых ідэй няма. Можа, вы прапануеце штосьці сур'ёзнае", - дадаў Прэзідэнт.

Ён пацікавіўся, а што думаюць наконт гэтага самі студэнты. З залы прагучала меркаванне прысвяціць 2025 год гістарычнай адказнасці - адказнасці беларусаў за захаванне гістарычнай памяці. "Цікава... Цікава. Падумаем над прапановай. Добра", - адрэагаваў Кіраўнік дзяржавы.

Кіраўніка дзяржавы спыталі, ці абмяркоўвалася пытанне правядзення ў 2025 годзе да 80-годдзя Перамогі агульнага парада з удзелам усіх краін-саюзніц, якія дапамагалі перамагчы фашыстаў.

"Не абмяркоўвалася і абмяркоўвацца па пэўных прычынах не будзе", - адзначыў Прэзідэнт. Ён звярнуў увагу, што краіны Захаду не запрасілі Беларусь і Расію нават на нядаўнія памятныя мерапрыемствы ў Асвенціме, хоць менавіта савецкія войскі вызвалялі гэты канцлагер. Не было запрашэння і на мерапрыемствы з нагоды адкрыцця другога фронту. "Яны ўсё вядуць да таго, што гэта яны перамаглі і выратавалі планету ад карычневай чумы, а Савецкі Саюз, мы не мелі да гэтага ніякага дачынення. Хочуць пераарыентаваць увесь свет і перш за ўсё нас перакадзіраваць", - звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка. 

"Таму яны не будуць нас нікуды запрашаць. І разам з намі ніякіх мерапрыемстваў праводзіць не будуць. Я абсалютна перакананы", - дадаў Прэзідэнт.

Кіраўніку дзяржавы было зададзена пытанне адносна падпісаных нядаўна трох указаў аб памілаванні асуджаных за злачынствы экстрэмісцкай накіраванасці. "А ці верыце Вы ў тое, што яны раскаяліся? Ці збіраецеся Вы прадаўжаць у далейшым гэту практыку?" - спытала адна з удзельніц сустрэчы.

"Так, прадаўжаць я буду. Таму што гэта мая работа, гэта канстытуцыйны абавязак Прэзідэнта - памілаваць чалавека. Таму трэба выконваць свае абавязкі. Таму мы будзем прадаўжаць, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Што датычыцца першага падпытання, я спадзяюся. Вядома, сярод іх будуць тыя, якія абяцалі, каяліся, што зменяць сваю пазіцыю, не будуць перашкаджаць іншым людзям… Бывае, што яны парушаюць свае абавязальніцтвы".

Разам з тым Аляксандр Лукашэнка ўпэўнены, што людзям трэба заўсёды даваць шанц.

"Мая вам парада, зыходзячы з майго вопыту, вы ні ў якім разе не адрывайцеся ад сваёй зямлі. Вось мы бачым цяпер гэтых збеглых. Прэс-сакратар у мяне. Яны туды ёй тэлефануюць: "Перадайце Прэзідэнту"! Пісьмы мне пішуць: "Мы памыліліся, хочам (вярнуцца. - Заўвага)". Я гавару: "Калі ласка, у нас камісія, генпракурор узначальвае". Туды ў камісію ідзіце, даказвайце, - сказаў Прэзідэнт. - Яны ж усе здымаліся на фоне БЧБ-сцягаў і іншае. А гэта ўсё застаецца. У нас жа цэлы архіў. Ты прыходзіш: так, ты чаго там рабіў? Яны думаюць, што мы не ведаем, чым яны займаліся".

Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, кожнаму трэба растлумачыць свае дзеянні, бо ўсялякае бывае. "Бывае ж, што памыліўся чалавек. Ну давай. Мы ж зацікаўлены ў тым, каб ты вярнуўся на радзіму. Гэта вельмі важна і для мяне асабіста. Але калі ты вінаваты, ты павінен адказаць у адпаведнасці з законам. Ідзі ў камісію", - сказаў ён.

Што датычыцца падпісаных указаў аб памілаванні ў адносінах амаль да сотні чалавек, Прэзідэнт падкрэсліў, што ў гэтым яго рашэнні на яго ніхто не націскаў. "Ніхто мяне не прасіў, ні з кім мы нічога не разменьвалі. Мы вывучылі пытанне. Гэты - хворы. Кастусёў там такі. Ён жа вось з Зянковічам расстраляць верталёт Прэзідэнта збіраліся на пасадцы і гэтак далей. Куды ты пайшоў? Выявілі рак. Ну чаго ў турме яго трымаць? Выпусцілі. Іншыя там. Ёсць і хворыя, і кульгавыя. Розныя. Ну выпусцілі мы іх. Чыста па гуманітарных меркаваннях".

Кіраўнік дзяржавы канстатаваў, што тады многія людзі, асабліва маладыя, не разумелі і "паперлі" ў агульнай масе. "Адна справа, калі ты недзе там у натоўпе ішоў, а іншая - калі ўчыняў крымінальнае злачынства. Разбіраемся з мэтай таго, каб іх вярнуць, - адзначыў Кіраўнік дзяржавы. - Але тыя, хто за сабой грашок сур'ёзны маюць, яны сюды не вернуцца. І дзякуй Юрыю Зянковічу, які адкрыта расказаў, як яны планавалі гэты пераварот. Яны ўжо рэгіёны падзялілі: ты туды, табе - гэта, табе - гэта. І ў цэнтры яшчэ пэўныя напрамкі. Вось ён кажа: "Я заканадаўства там павінен быў адрэгуляваць, хто ў КДБ, хто дзе".

Аляксандр Лукашэнка заўважыў, што грошы якія цяпер Захад выдзяляе на беларускіх збеглых і апазіцыю, траціць вярхушка, а да астатніх гэтыя сродкі проста не даходзяць: "Грошы праз іх выдзяляюць, а яны гэтыя грошы трацяць. А гэтым, я іх небаракамі называю, якія пабеглі на Захад, а ім грошай няма". У выніку гэтым людзям у той жа Польшчы даводзіцца згаджацца на самую простую работу, накшталт мыцця посуду.

"Таму я гавару: вы не адрывайцеся ад зямлі і ніколі не спяшайцеся. Цярпенне. І перачакаць трэба нейкі час. Менавіта так трэба рабіць. Ні ў якім разе ні з сяго ні з таго нікуды не кідацца. Не спяшайцеся ніколі. Так, трэба ісці хутка, але не спяшаючыся. Акуратна. Думайце, вывярайце, збірайцеся, райцеся. Але замацуйцеся на сваёй зямлі", - параіў Прэзідэнт.

Яшчэ адно пытанне Кіраўніку дзяржавы: якім беларускім тэлеканалам ён аддае перавагу?

Прэзідэнт канстатаваў, што ў свеце ідзе інфармацыйная вайна. У прыклад ён прывёў дзейнасць падраздзялення ўкраінскіх сіл спецыяльных аперацый ЦІПСА (Цэнтр інфармацыйна-псіхалагічных аперацый): "Гэта катастрофа: хлусяць напрапалую".

"Помніце Буча ва Украіне? Гэта была інфармацыйна-псіхалагічная аперацыя, і прытым наша разведка дакладна ўстанавіла, хто гэта быў. Гэта былі брытанцы, яны арганізавалі. Нашы малайцы, як яны гэта прасачылі: і нумары машын, і як прыязджалі туды і іншае, - раскрыў некаторыя падрабязнасці Аляксандр Лукашэнка. - Вось вам інфармацыйна-псіхалагічныя аперацыі. І пастаянна яны гэта робяць".

"Мы стараемся адказваць, толькі я сказаў: "У аснове павінна быць праўда. Навошта хлусіць?" Сёння ідзе інфармацыйная вайна. Дзякуй богу, што пакуль інфармацыйная. Не дай бог, гарачая вайна. У гэтай інфармацыйнай вайне мы стараемся з імі ваяваць", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Ён расказаў, што запуск у Беларусі новага тэлеканала - "Першы інфармацыйны" - пры ўсіх яго недахопах стаў адказам на дзеянне нядобразычліўцаў у інфармацыйнай вайне.

"Я яго таксама крытыкую. Бачу, што яны пачалі ўжо рухацца ў больш самастойным напрамку. Але добры канал. І што я заўважыў і ў чым сябе западозрыў, і малыш мой. Ён мне нядаўна гаворыць: "Тата, мы з табой ужо іншыя каналы не глядзім". А ўключаем гэты, каб атрымаць у комплексе асноўную інфармацыю", - падзяліўся Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, цяпер неабходна ўзнімаць узровень іншых айчынных тэлеканалаў. "Гэты канал ужо засланіў іншыя", - заявіў Прэзідэнт.

Ён таксама расказаў, што часта глядзіць тэлеканал "Беларусь 3", які асвятляе культурнае жыццё краіны.

У ходзе размовы са студэнтамі Кіраўнік дзяржавы расказаў, што ў свой час яму ва ўніверсітэце прапаноўвалі заняцца навуковай дзейнасцю. Тэмай яго навуковай працы павінен быў стаць Рух супраціўлення ў Заходняй Еўропе ў гады Другой сусветнай вайны. Аднак Аляксандр Лукашэнка вырашыў адмовіцца, бо работа вучонага, на яго думку, самая цяжкая.

"Я настолькі ўважліва, акуратна да працы вучоных, выкладчыкаў стаўлюся. Сам жа выкладчыкам, лектарам быў. Гэта для мяне самая цяжкая работа. Самая цяжкая праца - вучонага чалавека, які дысертацыі піша, які навуковай дзейнасцю займаецца. Я проста абагаўляю гэтых людзей" , - заявіў Прэзідэнт.

А вось работу рэктара ўніверсітэта кіраўнік дзяржавы лічыць самай цікавай. "Гэта пасада для мяне верх усяго. Гэта ж цікава: маладыя людзі, сустракаешся са студэнтамі, размаўляеш. Мне гэта вельмі падабаецца. Таму я, назначаючы рэктара, зайздрошчу гэтаму самаму рэктару", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўніка дзяржавы спыталі, ці чакаць новага набору на палёт у космас, як гэта было перад запускам на арбіту карабля з першым касманаўтам у гісторыі суверэннай Беларусі Марынай Васілеўскай.

"Ясна, што Васілеўская - гэта былі мае дамоўленасці з Прэзідэнтам Пуціным. Я ж разумею, што такое ў космас. Гэта падрыхтоўка. Гэта вялікія грошы, - адзначыў кіраўнік дзяржавы. - Чалавек паставіўся па-брацку, як старэйшы брат".

Адказваючы на пытанне адной з удзельніц сустрэчы, Аляксандр Лукашэнка сказаў: "Каб табе паляцець у космас, не пытанне, я цябе ўладкаваць магу "па блаце" ў атрад касманаўтаў. Але паляціш ты, можа, праз 11-12 гадоў. Як належыць. Як там рыхтуюць касманаўтаў. Гэта час, час, час… Ну будзе невялікая перавага ў цябе, што ты - дзяўчына. Усё ж такі ў атрадзе касманаўтаў у Расіі жанчын практычна няма".

Прэзідэнт расказаў, што калі планаваўся першы палёт прадстаўніка Беларусі, то размова ішла аб тым, каб гэта была менавіта жанчына. Быў праведзены адбор, у выніку якога ў космас злятала Марына Васілеўская. "Гэта як выключэнне. А каб яшчэ паляцець - гэта ўжо твае здольнасці. Вядома, я буду падтрымліваць. Але гэта гады. І гэта табою будзе напрацоўвацца пэўная (навуковая. - Заўвага) праграма. Ці ты там тараканаў будзеш разводзіць, груба кажучы, ці расліны нейкія будзеш на гэтай станцыі правяраць. Гэта ўжо будзе канкрэтная праграма. І гэта гады".

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што касманаўт - гэта прафесія, і ў ёй трэба расці паступова. "Той, хто імкнецца да мэты, ён рана ці позна дойдзе да гэтага", - запэўніў Прэзідэнт.

Адзін з удзельнікаў мерапрыемства папрасіў Кіраўніка дзяржавы пракаменціраваць меркаванне аб тым, што айцішнікі нібыта не даюць укладу ў эканоміку краіны, нягледзячы на створаныя для іх умовы і высокі ўзровень зарплат, а таксама спытаў пра будучыню ПВТ.

"Без айцішнікаў не можа быць развіцця эканомікі сёння", - падкрэсліў Прэзідэнт. Але разам з тым, гаворачы пра будучыню развіцця IT-сферы, Аляксандр Лукашэнка рэкамендаваў не зацыклівацца на Парку высокіх тэхналогій. ПВТ, паводле слоў Прэзідэнта, сваю ролю адыграў. Так, ён прадоўжыць працаваць, і дзяржава мае намер і далей яго падтрымліваць. Але асноўную сваю місію гэты парк ужо выканаў. І эфект аказаўся даволі нечаканым. Калі быў створаны ПВТ, які атрымаў шэраг прэферэнцый, спецыялісты Нацыянальнай акадэміі навук і буйных прампрадпрыемстваў паклапаціліся і пачалі развіваць уласныя ІТ-кампетэнцыі. Так у іх з'явіліся свае моцныя калектывы ІТ-спецыялістаў, якія перасягаюць ужо калектывы з ПВТ. "Вось галоўнае. Адтуль пачалося гэта шэсце па ўсёй краіне", - растлумачыў Кіраўнік дзяржавы.

"Без ІТ-тэхналогій, без гэтых калектываў нармальнае развіццё эканомікі немагчыма", - упэўнены Аляксандр Лукашэнка.

Адзін з удзельнікаў мерапрыемства, задаючы пытанне, нагадаў аб выказванні Прэзідэнта, што Беларусь не павінна адстаць у падрыхтоўцы кадраў для сучаснай вайны і, у прыватнасці, спецыялістаў па беспілотніках, радыёэлектроннай барацьбе. У сувязі з гэтым прагучала прапанова ў ВНУ, дзе няма ваенных кафедраў, адкрыць іх, каб рыхтаваць запатрабаваных па такіх напрамках спецыялістаў.

Аляксандр Лукашэнка назваў гэту ініцыятыву разумнай і даручыў Міністэрству абароны заняцца прапрацоўкай гэтага пытання сумесна з рэктарамі ўніверсітэтаў. Прэзідэнт лічыць, што студэнты такой ВНУ, як, напрыклад, БДУІР, могуць стаць самымі класнымі аператарамі беспілотнікаў, таму што гэта тэма ім вельмі блізкая. "Перадайце Міністру абароны, каб заняўся гэтым, з рэктарам параіўся, і мне далажылі, як мы гэта будзем рабіць", - даручыў Кіраўнік дзяржавы.

Адна з удзельніц сустрэчы спытала Прэзідэнта, як бы ён назваў свой топ-5 любімых раслін. "Ну, без бульбы не абыдземся, - адразу адказаў Аляксандр Лукашэнка. - Пасля бульбы я паставіў бы яблык для Беларусі. Мы - яблычны край. Трэба падумаць. Я мог бы назваць і сліву, і абрыкос, і іншае". 

Прэзідэнт расказаў, што пэўны час таму высадзіў сад, дзе ёсць і алыча, і персік. Прыжыліся ў Беларусі і кавуны, вырошчванне якіх Аляксандр Лукашэнка раней актыўна рэкламаваў. "Сёння гэта па краіне ўжо развіццё атрымала вельмі добрае. І ў гэтым годзе нядрэнны ўраджай быў. Салодкі кавун, таму што надвор'е такое сухое стаяла. Непатрабавальная расліна - кавун. Ну так, трэба ўгнаіць глебу. А потым панатыкаў гэты кавун, ён сам расце. Я мог бы шмат называць. Яны для мяне вельмі важныя. Вось бульба і яблык - яны перш за ўсё", - расказаў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы прадоўжыў: "Кукурузу назваў бы. Вельмі важная для нас. Выратавальніца. Клімат стаў больш сухім. Кукуруза расце, асабліва ў Гомелі. Гэта нас ратуе. З гэтага пункту гледжання. Канюшыну магу назваць і лён, паколькі на гербе. Ну, куды дзенешся. Вось ужо пяць назваў".

Расказваючы аб сваіх эксперыментах на зямлі, Аляксандр Лукашэнка, у прыватнасці, згадаў пра вырошчванне бульбы. І ў цэлым, каб праверыць якасць сартоў або прыдатнасць для вырошчвання тых ці іншых культур, Прэзідэнт на калгасных землях, якія празвалі яго эксперыментальнымі палямі, высаджвае іх і глядзіць, што з гэтага атрымліваецца.

Прытым гэтыя землі спецыфічныя. Частка зямель добрыя, а палавіна - "ніякія", як адзначыў сам кіраўнік дзяржавы. "І я па іх бачу, якая сітуацыя ў краіне. Я ўжо да гэтага прыстасаваўся", - расказаў ён. Затым большая частка вырашчанай прадукцыі раздаецца людзям.

Ёсць у падсобнай гаспадарцы Прэзідэнта і шмат жывёл, птушак. "Дораць жа мне там коней і іншае. Ну куды? Я ж вясковы чалавек. Добра, няхай будзе. Прыходзяць дзеці вярхом паскакаць - вясковыя з суседняга аграгарадка, - падзяліўся Аляксандр Лукашэнка. - Ёсць 15 кароў. Самыя лепшыя. Нядаўна з Брэсцкай вобласці мне карову падарылі. 59 літраў малака за суткі ў верасні на трэці месяц пасля расцёлу. 6 вёдзер у дзень! Ну, гэта прыгажуня. Ну, гэта лепшае".

Аляксандр Лукашэнка расказаў, што скарэкціраваў рацыён для гэтай каровы, каб не перакормліваць яе канцэнтратамі. Паколькі гэта не вельмі добра і для яе, і для якасці малака. "Учора мне далажылі - 49 літраў дала. Але я яе не перакормліваю канцэнтратамі, таму што гэта не нармальна. Мы яе пачалі карміць нармальным рацыёнам".

Выпрабоўвае Прэзідэнт і розную тэхніку. "Вось цяпер я выпрабоўваю палівалку - палівачную машыну. У нас, слухайце, столькі вады, столькі рэк. А побач з ракой поле сухое. Чаму мы не паліваем палі? Я ж вось на поўдні бываю, у азіяцкіх рэспубліках - у іх усюды арашаемыя глебы. А мы з рэчкі не можам ваду выліць на суседняе поле. Вось я гэта цяпер эксперыментую. А потым гэта ўсё ідзе ў краіне. Але я сам павінен гэта паспрабаваць, павінен бачыць. Не, я не стаю там з гэтай палівалкай. Там ёсць чалавек, які адказвае. І я прыеду пагляджу", - расказаў Кіраўнік дзяржавы.

Па выніках сустрэчы Аляксандру Лукашэнку падарылі карціну, намаляваную нейрасеткай.

Як растлумачыў сам аўтар ідэі, першапачаткова перад штучным інтэлектам ставілася задача паказаць Беларусь інтэлектуальнай, тэхналагічнай, прагрэсіўнай, аграрнай, а таксама прадставіць яе нацыянальныя сімвалы і абазначыць яе месца ў свеце. У працэсе дапрацоўкі ў рысунак былі дабаўлены яшчэ ноўтбук і трактар айчыннай вытворчасці, была павялічана планета, каб больш выразна праглядаўся контур Беларусі. На заднім фоне відаць пераход ад цёмнага да светлага колеру, што можна інтэрпрэтаваць або як росквіт краіны, або як светлыя беларускія палі. Карціна была поўнасцю згенерыравана нейрасеткай.

"Вельмі каштоўная штука. Прытым такім метадам атрыманая", - пракаменціраваў падарунак Прэзідэнт.

На заканчэнне сустрэчы Кіраўнік дзяржавы падзякаваў яе ўдзельнікам і арганізатарам за размову і даў моладзі каштоўную параду на будучае: "Вельмі прашу вас - думайце і не спяшайцеся".