Удзел у другім дні VI Усебеларускага народнага сходу

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 12 лютага прыняў удзел у другім дні VI Усебеларускага народнага сходу.

Каменціруючы даклады выступоўцаў, Кіраўнік дзяржавы зрабіў шэраг заяў на тэму сацыяльнай адказнасці бізнесу.

"Так, нам патрэбны ініцыятыўныя людзі, але яны павінны працаваць перш за ўсё ў інтарэсах дзяржавы, а не на яе разбурэнне, - падкрэсліў беларускі лідар. - Мы не будзем ні з кім зводзіць разлікі. Але тыя працэсы, якія трэба трымаць пад кантролем, мы будзем трымаць".

Аляксандр Лукашэнка даў бізнесу параду: "Калі зарабілі шмат - шмат дапамажыце. Калі зарабілі мала - ніхто з вас не сарве і не запатрабуе".

"Не буду называць кампанію - мы яе проста цяпер выразаем (гандлёвая). "Вазьміце беларускі тавар, прадукты харчавання..." - "Вы "ябацькі", беларускае (беларускія тавары. - Заўвага)? Вон адгэтуль!" Я гавару: праверце, а што там - егіпецкая бульба, польскія яблыкі, літоўская прадукцыя і гэтак далей і да таго падобнае, - расказаў Кіраўнік дзяржавы пра падыходы згаданай кампаніі. - Асабіста даручыў сваім людзям прайсці і паглядзець без чыноўнікаў. Скажыце, як я павінен ставіцца да такой кампаніі, якой я (не асабіста) стварыў умовы, каб яна тут працавала? Яе ў Беларусі не будзе! Яна ў нас не дэфіцыт!"

"І каб абсалютна зразумелі маю пазіцыю: тут не нейкая злосць або лютасць, гэта выпакутавана мною. Мы будзем падтрымліваць усялякія вытворчыя кампаніі. Няхай адкрываюцца, працуюць, даюць выгаду. Якое ў цябе там меркаванне тваё... Калі ласка, можаш не любіць Лукашэнку, можаш гэтых "ябацек" не любіць, каго хочаш можаш не любіць. Ідзі працуй згодна з законам, сумленна, прынцыпова, любі свой народ, які ў цябе там працуе. Усялякіх іпэшнікаў прывядзём да прытомнасці", - падкрэсліў беларускі лідар.

Ён яшчэ раз заклікаў бізнесменаў пачынаць працаваць на дзяржаву. "Спуску вам не будзе, калі вы адступіце ад гэтай лініі. Я чалавек дзяржаўны і буду патрабаваць як аўтарытарны кіраўнік. У гэтым ёсць праўда. Або, як вы хочаце, дыктатар. Я буду ад вас патрабаваць гэтага, пакуль я яшчэ ў гэтым крэсле. Нікога не запалохваю, але пачынаем працаваць. На роўных умовах", - сказаў Прэзідэнт.

Дырэктар бізнес-саюза прадпрымальнікаў і наймальнікаў імя М.С.Куняўскага Жанна Тарасевіч у сваім выступленні адзначыла, што важна не зламаць эканамічную сістэму, гарантаваць усім суб'ектам эканомікі магчымасць працаваць у празрыстых аднолькава зразумелых умовах, выключыць унутраную дыскрымінацыю і пратэкцыянізм. Для гэтага прапанавана ў праекце новай Канстытуцыі прадугледзець спецыяльны раздзел "Асноўныя палажэнні эканамічнай палітыкі і дзяржаўнага кіравання сацыяльна-эканамічным развіццём" і адлюстраваць у ім галоўныя пастулаты, такія як узровень дзяржрэгулявання эканомікі, гарантыі свабоды прадпрымальніцкай ініцыятывы, канкурэнцыя, сацыяльна-працоўныя адносіны і інш. Размова таксама ішла аб тым, што нормы падатковага заканадаўства і адказнасць павінны быць аднолькава зразумелыя бізнесу, кантралёрам і судам; аб эфектыўнай канкурэнтнай палітыцы і вырашэнні праблемы бюракратычнай валакіты.

"Я ўсё больш схіляюся да таго, што, улічваючы меркаванні і прымаючы рашэнні па такіх прапановах, мы ў краіне, асабліва ў Мінску, стварылі не проста броўнаўскі рух, а некаторы хаос. І не толькі ў бізнесе", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Ён растлумачыў, што маецца на ўвазе. Напрыклад, прапаноўвалася спрасціць рэгістрацыю бізнесу, замяніўшы дазвольны прынцып на заяўны. "Што мы атрымалі: адзін "сапляк" - 20-30 кампаній (зарэгістраваў. - Заўвага). Заяву кінуў - адкрыў, кінуў - адкрыў". Прэзідэнт расказаў, што за работай гэтых кампаній паназіралі і, як аказалася, палова з іх выводзіла грошы за межы краіны, не выплачваючы падаткі. "Я ўжо не гавару пра некаторыя іншыя моманты", - заўважыў беларускі лідар.

"І вось аратар выказала заўвагу наконт ліцэнзавання ў медыцыне. Зноў непапулярна скажу: вопыт апошняга года і мяне перш за ўсё, і наш урад шмат чаму навучыў. Прытым я дасканала назіраў за рэгістрацыяй прадпрыемстваў у сферы аховы здароўя, садзейнічаў гэтаму ўсяляк, не ўнікаючы глыбока, хто там рэгіструе, як. Але дасканала сачыў за сітуацыяй. І што мы атрымалі? Прыходзіць дзяржаўны служачы, чалавек у пагонах у такія прыватныя медыцынскія клінікі - амаль паўсюдна: ты, "ябацька", вон адгэтуль, я цябе лячыць не буду! Скажыце, якая павінна быць мая рэакцыя на гэта? Дык вось, каб вы ведалі: мы вас будзем выразаць гарачым жалезам за такія рэчы!" - папярэдзіў Кіраўнік дзяржавы.

Ён прывёў яшчэ адзін прыклад з адной з работніц СМІ. "Я не буду называць яе імя. Са слязамі прыбегла да кіраўніка. Ён адразу ж мне далажыў. У гэтыя вострыя перыяды ў дзіцячы сад дзіця вядзе: а, ты там за дзеючую ўладу - вон са сваім дзіцем з дзіцячага сада. Гэта было і ў прыватных, і, на жаль, у так званых дзяржаўных дзіцячых садах. Скажыце, якая павінна быць мая рэакцыя?" - задаў рытарычнае пытанне Аляксандр Лукашэнка.

"Я не хачу асабліва паглыбляцца ў гэта, але я аддаў распараджэнне Мінскаму гарвыканкаму і на кантроль кіраўніку нашага сената (упаўнаважаны Прэзідэнта па горадзе Мінску і Старшыня Савета Рэспублікі Наталля Качанава. - Заўвага) спыніць гэты разбой з рэгістрацыяй бізнесу як раз плюнуць", - заявіў Прэзідэнт.

Паводле яго слоў, калі падыходзілі да пытання спрашчэння рэгістрацыі, то думалі аб тым, што людзям трэба было даць хоць якую-небудзь работу. "У нас што, сёння праблема з працоўнымі месцамі? Калі ласка, ідзі працуй і добра зарабляй. Сёння няма гэтай праблемы", - заўважыў ён.

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што дзяржава падтрымлівала і абараняла прыватную ініцыятыву. "А што атрымалі ў адказ? Чаму папярэдні аратар пра гэта не сказала? - паставіў пытанне Кіраўнік дзяржавы. - І калі вы хочаце (не крыўдуйце на мяне, прыватнікі) роўных умоў, станавіцеся ў роўныя ўмовы. І нясіце адказнасць за сваіх работнікаў. Што за намёкі там па пенсійнай сістэме, па іншых... Тут павінны быць роўныя ўмовы, а не нейкія там выключэнні. І якія могуць быць агаворкі па выплаце заработнай платы ў канвертах? Накшталт, гэта вось трэба зрабіць, тады не будзе зарплаты ў канвертах. А што, у нас адназначна не прапісана гэта ў заканадаўстве?"

"Што ў нас, неразумныя кантралёры і асабліва суддзі? Ды не, яны разумеюць, што ад вытворчасці, эканомікі, ад бізнесу ў прынцыпе ўсё залежыць - жыццё дзяржавы", - падкрэсліў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу, што прадстаўнікі прадпрымальнікаў часта гавораць пра роўныя ўмовы, але на прыкладзе рэалізацыі тавараў лёгкай прамысловасці можна бачыць, што яны, наадварот, працуюць у лепшых умовах, чым дзяржпрадпрыемствы. "Яны завалілі рынак гэтым танным таварам, і танны не таму, што ён у Турцыі, Кітаі толькі танны, а таму, што мы ім прадаставілі льготы - няроўныя ўмовы. І куняўскія (прадстаўнікі бізнес-саюза. - Заўвага) у свой час гэта прапаноўвалі, - заўважыў Кіраўнік дзяржавы. - І калі час настаў гэта згортваць ужо, такі крык падняўся. Яны з дармаедамі пачалі вываліваць на вуліцу першымі. Дык якой вы хочаце справядлівасці і нейкіх роўных умоў? Вось вам роўныя ўмовы. І так будзе".

Прэзідэнт акцэнтаваў увагу і на пытаннях справядлівасці, сацыяльнай адказнасці бізнесу: "Яна мае рацыю - роўныя ўмовы. Багаты - заплаці больш, падтрымай беднага. Таму што гэтыя няшчасныя на цябе працуюць і дзякуючы ім ты маеш сёння мільёны. І будуеш у Турцыі, іншых краінах уласнасць. Усе перажываюць наконт Бабарыкі: ах, канкурэнт Прэзідэнта, пасадзілі! Ды пляваць я хацеў на такіх канкурэнтаў. У Турцыі ўласнасць панабудаваў. Тут асабнякі, ніхто так не жыве, як ён. Аўтамабілі, дамы, дзяцей уцягнуў у гэта, паадкрываў прадпрыемствы. Што вам яшчэ трэба? Я што, павінен спакойна на гэта глядзець?"

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што не баіцца ніякага пункту гледжання і гатовы дыскутаваць з кожным. "Кожны мае права на свой пункт гледжання. Клянуся вам дзецьмі, я не баюся ніякага пункту гледжання. Я гатовы дыскутаваць з кожным, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Трэба гэта, таму што няма развіцця, калі няма канкурэнцыі, перш за ўсё, ідэй і думак. Яны павінны быць".

"Але трэба разумець: ты прыйшоў працаваць, ты ў бізнесе працуеш, у вытворчасці - адзін парадак. Прыйшоў у палітыку - родныя мае, там вельмі цесна, - звярнуў увагу беларускі лідар. - Адзін Прэзідэнт, і яго звяргаюць сёння тысячы чалавек, гатовыя сесці ў гэта крэсла. Не разумеючы таго, што прэзідэнцкае крэсла і Прэзідэнт у Беларусі - гэта не цар. І гэта не цараванне: сеў і сяджу, і даброты на цябе сыплюцца. Нехта і так праводзіць сваё прэзідэнцкае жыццё. Але ў Беларусі адзін год ты будзеш Прэзідэнтам, калі будзеш цараваць", - падкрэсліў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што дзяржава заўсёды будзе падтрымліваць бізнес, калі ён працуе у інтарэсах краіны і яе грамадзян. Аднак, калі бізнесмены займаюцца дэструктыўнай дзейнасцю або парушаюць заканадаўства, адказ будзе адпаведны. "Мы будзем падтрымліваць любога бізнесмена, які патрыёт сваёй краіны. Не патрыёты нам не патрэбны, лепш няхай яны едуць з тымі грашыма, якія накралі, таму што яны перавернуць краіну", - эмацыянальна выказаўся Кіраўнік дзяржавы.

"І запомніце: Беларусь не Расія, улада тут на калені перад бізнесам не стане. Думаю, Прэзідэнт Расіі пасля гэтых падзей задумваецца аб некаторых бізнесменах і іншых тварцах, якія (якраз як у Беларусі) сёння пераабуліся. Учора ўсміхаліся, поўзалі перад Пуціным - сёння Пуцін дрэнны. У Беларусі гэтага не было і не будзе, калі мы хочам захаваць краіну", - сказаў Прэзідэнт. Аляксандр Лукашэнка яшчэ раз падкрэсліў: калі бізнес будзе сацыяльна адказным, дзяржава яго будзе падтрымліваць.

"Мы гаворым: дзяржава для народа, улада - народная. Але мы і павінны быць народнымі, бо ператворымся ў бананавую рэспубліку, дзе кожны грабе пад сябе. Калі багатыя людзі крыху ад сябе адшчыпнуць, трыма пальцамі, як кажуць у народзе, і аддадуць нямогламу, ім адплоціцца", - упэўнены беларускі лідар.

Кіраўнік дзяржавы таксама выказаўся аб так званым дні салідарнасці. Паводле яго слоў, амаль 200 прадпрыемстваў у Мінску ў гэты дзень закрыліся для наведвальнікаў, такім чынам падтрымаўшы пратэсты. "Яны што дэфіцытныя ў нас? Асобныя гандлёвыя кропачкі, кафэшкі і іншыя. Я папярэдзіў Камітэт дзяржкантролю: закрыліся (не мы ж закрывалі) - каб ні адно не адкрылася", - звярнуў увагу Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што некаторыя расіяне і ўкраінцы, калі абмяркоўваюць сітуацыю ў Беларусі, часта кажуць: беларусы не проста не пужаныя і не ведаюць, да чаго могуць прывесці пратэсты. Маўляў, "трэба, каб іх нехта пужнуў". "Кожны павінен думаць галавой. Я не хачу, каб пра мой народ гаварылі: яны не пужаныя, таму ім бацька дрэнны і ўлада дрэнная, усё дрэнна. Я не хачу, каб мой народ пужалі", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт падкрэсліў, што ў краіне будуць па-ранейшаму жорстка змагацца з карупцыяй. "Я вам хачу сказаць, дарагія мае падначаленыя і чыноўнікі: не будзе тут карупцыі, пакуль я Прэзідэнт. У Беларусі гэта на год (магчымы такія паводзіны прадстаўнікоў улады. - Заўвага), а потым аб нас пачне народ выціраць ногі", - сказаў беларускі лідар.

"Разумею, што многія з нас глядзяць на суседнюю Расію: у якіх касцюмах, з якім гадзіннікам на руцэ чыноўнікі там, самыя маленькія нават. Раю вам туды не глядзець. Расія багатая, самая багатая краіна ў свеце. Гавару вам адкрыта: мы ніколі не будзем жыць так, як жывуць у Расіі", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт дадаў, што перыядычна праціўнікі ўлады спрабуюць знайсці ў яго якую-небудзь незаконна нажытую маёмасць. "Я - за. І калі да мяне будзе хоць адно пытанне па нейкай праблеме, я асабіста прыйду з журналістамі, пакажу і раскажу, што яны ў мяне там знайшлі, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Таму будзьце спакойныя адносна гэтага. З адкрытым забралам я не хадзіў бы па краіне і не змагаўся з жулікамі і бандытамі, калі б у мяне было рыльца ў пушку".

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што, згодна з сацыялагічнымі даследаваннямі, праблема карупцыі ў Беларусі знаходзіцца для грамадзян толькі на пятым або шостым месцы. У той жа час у суседніх краінах - гэта галоўная бяда.

Паводле слоў Прэзідэнта, у Беларусі часам робяць праверкі супрацоўнікаў ДАІ, ці бяруць яны хабар. "Апошнюю праверку ажыццявілі - ніводны не ўзяў. Адзін разважаў на гэту тэму, на мой сорам, насупраць Палаца Незалежнасці. Яму прапанавалі, ён пачаў гэту тэму абмяркоўваць, а потым "Не-не-не, ідзіце. Не сёння і не заўтра, ідзіце". І дзясяткі былі падыходаў - ні адзін. Гэта гордасць! Я ганаруся, што ў нас такія людзі", - заявіў беларускі лідар.

Ён таксама акцэнтаваў увагу чыноўнікаў на недапушчальнасці выказваць фанабэрыю і непавагу да людзей, бо яны, пакінуўшы рана ці позна свае пасады, таксама стануць звычайнымі людзьмі, пенсіянерамі. "Перад кожным паўстане гэта пытанне. І перада мной, і перад вамі. Дык вы ж думайце аб будучым жыцці, стаўцеся да людзей як належыць, паважайце іх", - заклікаў Аляксандр Лукашэнка.

У другі дзень пасяджэння дэлегаты VI Усебеларускага народнага сходу адобрылі асноўныя палажэнні праграмы сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны на пяцігодку. Падводзячы вынікі форуму, Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што сацыяльная арыентаванасць беларускай эканамічнай мадэлі застаецца нязменнай. "Форум паказаў высокае запатрабаванне грамадства на захаванне сістэмы каштоўнасцей і прыярытэтаў, - заявіў ён. - Гэта сведчыць аб тым, што за гады незалежнасці нам удалося выбудаваць сістэму, у аснове якой непахіснасць суверэнітэту краіны. Суверэнітэту, які трымаецца на традыцыях, патрыятызме, імкненні народа да міру".

"Сучаснасць і будучыня Беларусі ў нашых руках, і перш за ўсё ў руках прысутных тут дэлегатаў, паколькі вы самая высокая эліта нашага грамадства. Мы ідзём наперадзе, за намі пойдуць іншыя, калі яны хочуць жыць у мірнай і спакойнай краіне. Таму ад нас залежыць усё", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт адзначыў, што як суверэнная дзяржава Беларусь па-ранейшаму адкрыта для раўнапраўнага і ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва з усім светам - інакш быць не можа. Пры гэтым рэспубліка нязменна трымае курс на пабудову саюза з Расіяй, еўразійскую інтэграцыю і развіццё адносін з Кітаем.

На працягу двух дзён на форуме абмяркоўваліся далейшыя напрамкі развіцця беларускага грамадства, неабходныя змяненні для найбольш поўнага ўдзелу насельніцтва ў прыняцці дзяржаўных рашэнняў. Гэта пераразмеркаванне паўнамоцтваў паміж галінамі ўлады, наданне Усебеларускаму народнаму сходу канстытуцыйнага статусу, умацаванне мясцовага самакіравання, павышэнне ролі грамадскіх структур у палітычным жыцці краіны.

"Гэта не догма. Усё, што тут было сказана, у тым ліку і мною, будзе прааналізавана. Жыццё ідзе, мяняецца, з'явяцца многія пункты гледжання. Магчыма, некаторыя пытанні, як яны былі выкладзены на Усебеларускім народным сходзе, зменяцца. Напэўна зменяцца. Мы ні ў якім выпадку не будзем дагматыкамі і не будзем трымацца жалезабетонна за тое ці іншае выказанае меркаванне (гэта датычыцца перш за ўсё мяне). Усё павінна быць дэмакратычна з улікам вопыту цывілізаваных дзяржаў", - падагульніў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што хацеў бы выказаць свой пункт гледжання на пэўныя тэмы як звычайны грамадзянін краіны, не Прэзідэнт. Але найперш ён папрасіў прысутных адказаць на пытанне, што яны будуць рабіць, калі сапернікі і канкурэнты будуць раздаваць свае парады. "Нехта сказаў: зробім наадварот. Аксіёма. Гэта не мы прыдумалі, гэта ад жыцця", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. Ён заклікаў заўсёды грунтоўна думаць і аналізаваць тыя ці іншыя прапановы апанентаў, рабіць гэта без эмоцый, разумеючы, што за гэтым адбудзецца. "Давайце падумаем над гэтым, паставім пад сумненне, а па некаторых напрамках зробім наадварот", - сказаў ён.

"І яшчэ: што робяць разумныя людзі, трапіўшы ў складаную, крытычную сітуацыю, калі яны не бачаць выйсця з гэтай сітуацыі? Яны аб'ядноўваюцца і ідуць за лідарам. Заўсёды было так: людзі аб'ядноўваюцца, згуртоўваюцца вакол канкрэтнай асобы, якая вызначана, або яны хочуць вызначыць, і ідуць за гэтым лідарам", - сказаў Аляксандр Лукашэнка, яшчэ раз звярнуўшы ўвагу, што разважае аб гэтым як звычайны чалавек.

Ён прапанаваў вывучыць парады сапернікаў цяперашняй улады: "Нам навязваюць звонку, а таксама некаторыя рэкамендуюць знутры - ці то за грошы, ці то проста заблукалі (розныя ж людзі ёсць). Яны рэкамендуюць размеркаваць паўнамоцтвы, свабоду асобы, дэмакратыю (у сваім разуменні), лібералізм поглядаў, перакананняў, плюралізм і іншае. Гучыць добра. І мы, нібыта, і не супраць. Мы не супраць дэмакратыі, і наш сход сёння - гэта дэмакратыя. Але мы не хочам той дэмакратыі, якую прапаведавала самая дэмакратычная дзяржава, застрэліўшы няшчасную жанчыну, якая ваявала за гэту дэмакратычную дзяржаву. Пра якую дэмакратыю тут размова?"

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што не супраць пераразмеркавання паўнамоцтваў паміж органамі ўлады, і гэта абавязкова будзе зроблена. "Але мы заўсёды павінны думаць, не паддаючыся эмоцыям, асабліва калі нам нехта збоку раіць, бачачы ў нас самых сур'ёзных канкурэнтаў. Раяць для таго, каб нас абрушыць. Давайце не будзем паўтараць чужых памылак, ёсць горкі вопыт блізкіх і родных нам сяброў і людзей, мы яго павінны выкарыстоўваць, - падкрэсліў ён. - Мы павінны з'яднацца. У нас не адзін лідар у краіне. У нас на месцах сапраўдныя лідары. І яны сёння прысутнічаюць".

На думку Прэзідэнта, калі беларусаў падзеляць у іх уласным доме, дзяржава будзе асуджана. Гэтага ні ў якім разе нельга дапусціць. "Трэба сціснуць зубы, сабрацца і перажыць гэты складаны і няпэўны перыяд", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ён абсалютна мірны чалавек, але настаюць моманты, калі трэба і зубы паказваць, процідзейнічаючы ўзнікаючым выклікам. "Я абсалютна мірны чалавек. Я не хачу ніякага бою, ніякіх сутыкненняў. Я ніколі гэтага не зраблю. Але настаюць такія моманты, калі трэба і зубы паказваць", - падкрэсліў беларускі лідар. У якасці прыкладу ён прывёў рашэнне аб перакідцы часці Узброеных Сіл у раён Гродна ў перыяд выбарчай кампаніі мінулага года. 

Словы асаблівай удзячнасці Прэзідэнт адрасаваў тым грамадзянам, хто ў складаны перыяд адкрыта заявіў аб сваёй падтрымцы дзеючай улады, удзельнічаў у аўтапрабегах і мітынгах. У прыватнасці Аляксандр Лукашэнка згадаў пра ўдзельнікаў мітынгу на плошчы Незалежнасці ў жніўні 2020 года. "Вы не разумееце, якую ролю адыгралі ў той час. Мы паказалі тады і потым, што акрамя іх (праціўнікаў дзеючай улады. - Заўвага), ёсць яшчэ вельмі шмат людзей, якія не проста маюць іншы пункт гледжання, а поўныя рашучасці яго адстойваць. Гэта было вельмі важна", - сказаў Прэзідэнт.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што лозунг з патрабаваннем нейкіх перамен у прынцыпе ўніверсальны і кладзецца на душу любога чалавека, бо ніхто не хоча, каб усё спынілася і закасцянела. Перамены будуць адбывацца і ў Беларусі, аднак у кіраўніка дзяржавы наконт гэтага ёсць дакладнае патрабаванне: "Нашы перамены - гэта не тое што не мяцеж, гэта нават не рэвалюцыя. Мы павінны рухацца эвалюцыйным шляхам".

Паводле яго слоў, будуць прапрацаваны і прыняты неабходныя навацыі ў заканадаўстве ў цэлым - не толькі новыя законы і ўказы, але і іншыя нарматыўныя прававыя акты. "Планы вялікія, перспектывы сур'ёзныя. Для таго, каб дасягнуць тых рубяжоў, да якіх імкнёмся, у нас ёсць усё. Ёсць воля народа, людзі, гатовыя весці калектывы да пастаўленых мэт, ёсць наша жаданне захаваць краіну", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы таксама звярнуў увагу, што свет стаў настолькі няпэўным, што нельга дакладна спрагназаваць будучыню і, адпаведна, выпрацаваць дакладныя планы і праграмы. "Мы вызначылі гэты шлях зыходзячы з нашага вопыту. Сёння прагаласавалі - прынялі. Вы ўпэўнены, што заўтра не абрушыцца на нас нейкая чарговая пандэмія і нам не давядзецца карэкціраваць гэты курс? Я не ўпэўнены. Мы, вядома, будзем імкнуцца ісці гэтым шляхам. Але ў жыцці могуць быць усякія моманты, і да гэтага мы павінны быць з вамі гатовы. У гэтыя мінуты няпэўнасці нашай будучыні мы як ніколі павінны быць акуратныя, асцярожныя і адзіныя. Не час сёння ламаць і крышыць. Таму, і ствараючы новую Канстытуцыю, мы будзем дзейнічаць вельмі акуратна і асцярожна", - сказаў беларускі лідар.

"Гаворачы аб магчымых пераўтварэннях, мы павінны, безумоўна, зыходзіць з уласных нацыянальных інтарэсаў. Але, вядома, бачыць, што робіцца вакол", - адзначыў Прэзідэнт. Пры гэтым ён падкрэсліў неабходнасць захоўваць нармальныя адносіны з суседнімі краінамі. "Мы ж не можам, зыходзячы з уласных нацыянальных інтарэсаў, увайсці ў канфлікт з Расіяй, Украінай, Польшчай, Літвой і гэтай далей - нашымі суседзямі. Яны ад бога, ад іх нікуды не дзенешся. Так, Літва, можа, сябе дрэнна павяла, Польшча. Украіна не тая. У Расіі нам нешта не падабаецца. Але гэта іх твар. Яны ад бога нам дасталіся. Калі мы хочам, каб наша краіна мірна развівалася, мы вымушаны з імі выбудоўваць адносіны, наколькі гэта магчыма пры захаванні сваіх нацыянальных інтарэсаў".

"Адзінай каштоўнасцю, якая ў нас ёсць, бясспрэчнай каштоўнасцю з'яўляюцца суверэнітэт і незалежнасць нашай краіны, якія нам дасталіся без крыві, без бою. Дай бог захаваць суверэнітэт і незалежнасць без баёў і крыві", - падкрэсліў беларускі лідар.

Прэзідэнт адзначыў, што новую Канстытуцыю трэба будзе распрацаваць і прыняць на працягу года, і звярнуў увагу, што пасля яе прыняцця неабходна будзе адкарэкціраваць вялікі аб'ём нарматыўна-прававых актаў.

"Мы павінны выканаць тое, што абяцана Кіраўніком дзяржавы: прыняўшы Канстытуцыю на працягу будучых 11-12 месяцаў, мы павінны рэалізаваць яе асноўныя палажэнні. Гэта запатрабуе змянення цэлага масіву законаў і заканадаўчых актаў. Перакананы, што мы на новы праект Канстытуцыі да канца гэтага года выйдзем і прымем на працягу будучых 11-12 месяцаў гэты асноўны юрыдычны дакумент на рэферэндуме, магчыма, сумясціўшы яго прыняцце з мясцовымі выбарамі. Думаю, гэта будзе нармальна, гэта будзе пэўная эканомія сродкаў", - сказаў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка падзяліўся ўражаннямі ад VI Усебеларускага народнага сходу і даў наказ дэлегатам. Ён звярнуў увагу, што часам людзей хвалююць не столькі палітычныя пытанні, якія на слыху, а больш практычныя тэмы. "Акрамя палітычных надбудоўных пытанняў іх хвалюе базіс, эканоміка, іх жыццё. Гэта асаблівасць", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы. На яго думку, гэта стала сігналам для кіраўніцтва краіны, каб своечасова ўбачыць пытанні, якія найбольш хвалююць людзей, і аператыўна рэагаваць на іх: гэта рост цэн у магазінах і на паслугі ЖКГ, будаўніцтва жылля, працоўныя месцы, прыцягненне моладзі ў вёскі.

Удзельнікаў сходу ён заклікаў не перажываць наконт магчымай крытыкі з боку апанентаў. "Нас будуць крытыкаваць, яны ўжо гэта робяць. Ім застаецца гэта рабіць. Але вы асабліва не перажывайце. Мы фарміруем парадак нашага жыцця, парадак дня. Ім (апанентам. - Заўвага) даводзіцца плесціся ў хвасце. Няхай аналізуюць, крытыкуюць, толькі па справе пажадана б. І не хлусілі, не дапускалі памылак, у чым яны нас папракаюць", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён лічыць, што цяперашні сход быў асаблівым, нават у параўнанні з першым УНС, хоць той быў важным і цяжкім. "Але грамадства было іншае і дэлегаты, мы былі тады іншыя, - заўважыў Прэзідэнт. - Тут я адчуў маналіт".

"Мы ўсе гаворым аб тым, што прыйдуць новыя людзі ў палітыку. Вы ў пераважнай большасці падрыхтаваныя людзі. Пабываўшы тут, вы набылі пэўны вопыт", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы. І заклікаў дэлегатаў, асабліва моладзь, не ісці з палітыкі, выкарыстоўваць атрыманы пры падрыхтоўцы і ўдзеле ва УНС вопыт. "Калі вас будзе цікавіць палітыка, не ідзіце з яе. Асабліва ў перыяд партыйнага будаўніцтва і на гэтым сур'ёзным зломе ў нашым жыцці".

"Вярніцеся дамоў і далажыце людзям аб нашых рашэннях. Аб гэтым унутраным напале. Той дух перадайце людзям. Нас павінны перш за ўсё зразумець людзі, якія накіравалі нас сюды", - дадаў Кіраўнік дзяржавы.

Ён таксама ўспомніў практыку мінулых гадоў, калі рознага маштабу форумы, сходы праводзіліся органамі ўлады часцей. "Успомніце савецкі час: з'езды, паміж імі пленумы па абмеркаванні прынцыповых пытанняў. Мы неяк падыходзілі да гэтага пытання (а потым адышлі), калі мы збіралі актыў у Мінску і абмяркоўвалі актуальныя пытанні развіцця нашага грамадства", - сказаў Аляксандр Лукашэнка. Значная мэта такіх сходаў - стасункі, абмен меркаваннямі, магчымасць пачуць адзін аднаго.

"Гэта таксама важна - каб вы адсюль паехалі перакананымі людзьмі. Калі вы перакананыя людзі, то вы за сабой зможаце павесці іншых", - упэўнены Кіраўнік дзяржавы. Таму важнасць і каштоўнасць УНС якраз у тым, што "няхай Лукашэнка сваіх тут сабраў, але гэтыя свае ўплываюць на грамадства".

Асобна Прэзідэнт выказаўся пра канцэртную праграму, якая завяршыла першы дзень сходу і стала своеасаблівым падарункам для дэлегатаў. Хоць Аляксандр Лукашэнка не змог прысутнічаць асабіста, ён паглядзеў усю версію ў тэлеэфіры і высока ацаніў падрыхтаваную праграму. "Многія такога цэласнага канцэрта даўно не бачылі, дзе і рэгіёны ўдзельнічалі, дзе людзі танцавалі, спявалі. І сучасныя песні. Я бачыў рэакцыю многіх, асабліва жанчын. Думаў аб тым: здорава, людзі прыехалі і ўбачылі, што, аказваецца, ніхто не загубіў беларускую культуру. І тыя, хто сёння пераабуліся і пайшлі, - на іх месца прыйшлі маладыя, новыя", - падзяліўся меркаваннем беларускі лідар.

Прэзідэнт таксама адрэагаваў на шэраг заўваг і прапаноў, якія прагучалі ў час форуму.

"Было закранута прынцыповае пытанне, перш за ўсё для Прэзідэнта. Розныя людзі, ваенныя і неваенныя, прапаноўвалі канстытуцыйна замацаваць прынцып, процілеглы нейтралітэту. Няма нейтралітэту, і, шчыра кажучы, мы і не праводзілі курс, які быў бы строга звязаны з нейтралітэтам. Вось такая канстытуцыйная норма. Жыццё змянялася, і мы вымушаны былі падстройвацца, мяркуючы, што нельга пастаянна змяняць Канстытуцыю. Таму, відаць, трэба нам абмеркаваць гэта пытанне са спецыялістамі і выкласці па-іншаму гэтыя патрабаванні", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Але найперш трэба прыняць канцэпцыю нацыянальнай бяспекі, заявіў Кіраўнік дзяржавы. "Абмяркоўваючы яе, мы прыйдзем да канстытуцыйных змяненняў у гэтым плане", - адзначыў ён.

Кіраўнік дзяржавы адрэагаваў і на прапановы правесці ў краіне палітычную амністыю. "Я на гэта пытанне ўжо адказваў журналістам. Калі мне пакажуць хоць адзін палітычны артыкул у Крымінальным кодэксе і скажуць, што на падставе гэтага артыкула нехта асуджаны, мы будзем думаць, якія прымаць рашэнні. У нас не было і няма ніякіх палітычных зняволеных", - падкрэсліў ён.

Аляксандр Лукашэнка прыгадаў дырэктара інфармацыйна-аналітычнай установы "Круглы стол дэмакратычных сіл" Юрыя Васкрасенскага, які выступаў на УНС. "Слухайце, гэта чалавек, які быў разам з імі. І вы не думайце, што ён пачаў уладзе падпяваць - не, гэта чалавек са сваім меркаваннем. Я яму пры ўсіх у СІЗА сказаў і папракнуў сябе і чыноўнікаў нашых - бо гэты чалавек быў дэпутатам гарсавета, а чаму мы яго страцілі? Гэта пытанне да нас, калі мы не бачым талковых людзей, якіх трэба перш за ўсё падтрымаць. Калі мы іх не бачым, іх убачаць іншыя, - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. - І потым: якое ён учыніў злачынства? Так, ён адкрыта сказаў: мы пайшлі на выбары змагацца за ўладу, а потым занесла. Я гэта нармальна ўспрымаю, людзі падзялілі будучыя партфелі, лідар сказаў: выйграем - ты будзеш гэтым. Самі аказаліся нячыстымі на руку, а ён загрымеў за кампанію з усімі. Ішло следства, не толькі адпаведныя органы, але і я ўбачыў, што ёсць людзі, якія не павінны там знаходзіцца. І ён, і іншыя - яны сёння выходзяць і працуюць".

"Некаторыя задавалі мне пытанне: "А калі нас адпусцяць?". Я сказаў: хлопцы, усё, што ўкралі - вярніце. Галаву апусцілі, прамаўчалі, потым абмяркоўвалі гэту тэму са сваякамі, блізкімі. Але пакуль не вяртаюць. А трэба вярнуць. Тады мы будзем гаварыць пра нейкую амністыю, ні ў якім разе не палітычную. Ніякай крыважэрнасці тут няма. Украў - вярні, калі цябе ўзялі за руку. Хачу, каб гэта было зразумела", - падкрэсліў беларускі лідар.

Ён таксама расказаў аб планах па змяненні заканадаўства па спыненні масавых беспарадкаў, правакацый і правапарушэнняў. "Падабаецца гэта камусьці або не, працэс запушчаны, мною даручана розным структурам органаў улады падрыхтаваць праекты адпаведных нарматыўна-прававых актаў. Важна не толькі спыніць усякія масавыя беспарадкі, але і каб мы выглядалі цывілізаванай дзяржавай, каб усе, убачыўшы гэтыя законы, разумелі, якія будуць наступствы за тыя ці іншыя дзеянні", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, у бліжэйшы час парламент прыме адпаведныя законы.

У ліку іншых пытанняў Прэзідэнт даручыў удзяліць самую сур'ёзную ўвагу мэтаваму прыёму ў ВНУ. "Мэтаваму набору ў ВНУ быць. Гэта адназначна", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка акцэнтаваў увагу, што будуць зроблены пэўныя высновы з апошніх падзей. "Нам патрэбны моцныя, надзейныя студэнты, таму што гэта будучыя спецыялісты і кіраўнікі", - упэўнены ён.

У той жа час мэтавы прыём не будзе бескантрольным. "Каб ВНУ не запаланілі пасрэдныя людзі, выпадковыя. Нам трэба ўлічыць і наш вопыт савецкага часу, мы яго помнім. Трэба разумець, што калі будуць моцныя людзі з ведамі, значыць, краіна будзе развівацца", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён таксама закрануў тэму ўступных iспытаў пры паступленнi ў ВНУ, адзначыўшы, што трэба аб'яднаць цэнтралізаванае тэсціраванне з вочнай гутаркай. Гэта пытанне будзе абмяркоўвацца ў бліжэйшы час з удзелам спецыялістаў.

Прэзідэнт выказаўся і аб дзяржаўнай маладзёжнай палітыцы, запатрабаваўшы ўзмацніць работу сістэмы адукацыі з маладым пакаленнем. "Вы ведаеце, што адбываецца з нашай моладдзю, якая часам застаецца сам-насам у інфармацыйнай прасторы. Там ёю ўжо займаюцца іншыя выхавальнікі - замежныя ідэолагі, а часам - злачынцы. І тое, што сёння адбываецца з некаторымі нашымі дзецьмі, - гэта пытанне не толькі да бацькоў, але і да ўсёй сістэмы адукацыі. Я пераканаўча прашу: усе тыя, хто мае адносіны да сістэмы адукацыі, разварушыцеся", - сказаў Прэзідэнт.

Ён адзначыў, што ад якасна выбудаванай работы з моладдзю шмат у чым залежыць будучае развіццё Беларусі. Можна прыняць колькі хочаце законаў, дзяржаўных рашэнняў, праграм, але для выхавання патрыятызму ў маладога пакалення гэтага недастаткова. "Законы рэагуюць на жыццё людзей, устанаўліваюць парадак. Але ў іх ніколі ўсе нюансы не прадугледзіш. Усё залежыць ад чалавека. Многае залежаць будзе ад нас, ад асобы, народа ў цэлым. Дзеці і моладзь - гэта наш прыярытэт", - падкрэсліў беларускі лідар.

У сувязі з гэтым ён звярнуў асаблівую ўвагу на ролю педагогаў і сістэмы адукацыі ў цэлым. "Не трэба займацца павучаннямі. Так, недзе трэба і лекцыю прачытаць, а недзе трэба павесці за сабой, сваім прыкладам", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

У якасці пазітыўнага прыкладу работы з моладдзю ён прывёў арганізацыю экскурсій на айчынныя прадпрыемствы, дэманстрацыю ўзораў тэхнікі і тавараў, якія вырабляюць у Беларусі. "Дзеці павінны выхоўвацца на гэтым, каб яны бачылі, што мы сапраўды развітая нацыя і ўмеем такое рабіць. Можа, менш тады будуць і за мяжу глядзець. Усё - у элементарным. Трэба страпянуцца. І тут да сістэмы адукацыі ёсць сур'ёзныя прэтэнзіі", - лічыць Прэзідэнт.

"Яшчэ раз скажу: не будзем займацца сваімі дзецьмі мы - імі зоймуцца чужыя настаўнікі жыцця. І тады ў гісторыі беларускай незалежнасці, якую павінны прадоўжыць нашы дзеці, можна будзе паставіць тоўстую кропку", - падагульніў Кіраўнік дзяржавы.

Беларускі лідар адзначыў, што ўлады прымуць сур'ёзныя рашэнні ў выпадку завышэння ў аптэках цэн на лякарствы. Раней старшыня Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі Міхаіл Орда на УНС закрануў тэму цэнаўтварэння, у тым ліку кошту лякарстваў.

Аляксандр Лукашэнка адрэагаваў на гэта, заявіўшы, што ўстанаўленнем высокіх цэн асабліва грашаць прыватнікі. "Мы прымем вельмі сур'ёзныя рашэнні, аж да закрыцця гэтых аптэк, выключэння іх і абарачэння ў даход дзяржавы. І ўстановім вельмі строгі парадак па цэнаўтварэнні ў аптэках. Іншага не дадзена", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле яго слоў, ва ўмовах пандэміі, калі людзі хварэюць, дзяржава не будзе "жартаваць з лякарствамі, спадзявацца на нейкі рынак".

Прэзідэнт таксама даручыў Ураду і Мінпрацы прапрацаваць узнятыя ФПБ пытанні ўдасканалення пенсійнай сістэмы.

Акрамя таго, Аляксандр Лукашэнка даручыў на працягу першага паўгоддзя правесці перарэгістрацыю партый. Адпаведная задача была пастаўлена Міністэрству юстыцыі. А сама ініцыятыва аб перарэгістрацыі партый прагучала ў час форуму. "Гэта правільна. Трэба дапрацаваць той закон, які ёсць, разумеючы, што ён нам будзе патрэбны, і пасля Канстытуцыі мы будзем многія законы дапрацоўваць. Давайце цяпер гэта зробім і правядзём перарэгістрацыю партый, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - А людзей папярэдзьце, каб яны думалі, перш чым уступаць у нейкую палітычную арганізацыю".

У той жа час на Усебеларускім народным сходзе гучалі думкі, што партыям пакуль рана прадастаўляць магчымасць выбірацца ў парламент па партыйных спісах, паколькі большасць палітычных арганізацый у краіне існуюць фактычна толькі на паперы. А значыць, да фарміравання партый трэба падыходзіць больш сур'ёзна.

"Трэба проста заняцца партыйным будаваннем, і калі мы ўбачым, што ў выніку гэтага працэсу (ён можа быць хуткім, можа быць вельмі доўгім), калі людзі зразумеюць, што партыя Алега Гайдукевіча (дэпутат, лідар Ліберальна-дэмакратычнай партыі Беларусі. - Заўвага) адрозніваецца ад партыі Аляксея Камая (старшыня савета Камуністычнай партыі Беларусі. - Заўвага), тады можна людзям прапаноўваць галасаванне па партыйных спісах", - сказаў Прэзідэнт.

Акрамя таго, звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы, само грамадства павінна быць гатова для ўвядзення гэтых навацый. Важна не раздзяліць грамадзян правядзеннем падобных рэформ, падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. "Таму трэба ісці асцярожна, як па тонкім лёдзе. Інакш правалімся і не выкарабкаемся. Сёння не час для сумніўных эксперыментаў", - падкрэсліў ён.

Прэзідэнт адзначыў важнасць распрацоўкі ў краіне ўласнай вакцыны ад COVID-19. "Што датычыцца пандэміі, мы спраўляемся з гэтай праблемай. Горш-лепш... Скажу - не горш за іншых, але ні ў якім разе нельга расслабляцца, таму што мы не ведаем, што будзе далей. І ніхто ў свеце гэтага не ведае. Але на гэту праблему мы пачалі глядзець глыбей. Я маю на ўвазе вакцынацыю, закупку вакцын у Расіі і іншых краінах, вытворчасць па іх тэхналогіях. І самая глыбокая рэч - гэта стварэнне сваёй вакцыны", - заявіў беларускі лідар.

Ён адзначыў, што кубінцы напярэдадні заявілі, што стварылі добрую вакцыну ад каранавіруса. "На Кубе заўсёды медыцына была вельмі добра развіта. Не горш было і ў нас. Таму і Акадэмію навук, і Міністэрства аховы здароўя хачу папярэдзіць: мы чакаем вынікаў па распрацоўцы ўласнай вакцыны", - дадаў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка паставіў задачу прапрацаваць заснаванне ў Беларусі Дня народнага адзінства. У час форуму гучалі прапановы адзначаць гэта свята 17 верасня. Менавіта ў гэты дзень у 1939 годзе пачаўся Польскі паход Чырвонай арміі, у вынікі якога адбылося ўз'яднанне Заходняй Беларусі і БССР. Акрамя таго, прапаноўвалася ўстанавіць у Мінску адпаведны мемарыял у памяць аб тых падзеях.

"Я згодны з тым, што нам трэба вырашаць пытанне па Дні народнага адзінства і па помніку. Давайце прапрацуем гэта ў Адміністрацыі Прэзідэнта і ўрадзе і прымем адпаведнае рашэнне. Гэта добрая прапанова", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт адзначыў, што арэнднае жыллё павінна замацоўваць работнікаў на прадпрыемствах. "Што датычыцца жылля. Мы будзем рабіць упор на арэнднае жыллё, у тым ліку і для прадпрыемстваў. Няхай прадпрыемствы больш будуюць свайго жылля", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

"Трэба адкрыта гаварыць: арэнднае жыллё ўсё ж такі будзе і прывязваць работнікаў да прадпрыемстваў. Нам гэта цяпер вельмі патрэбна. Вось гэтыя "летуны", "скакуны" з аднаго месца на іншае - гэта гібель для вытворчасці. Таму і жыллё павінна адыгрываць вось гэту прывязваючую ролю работнікаў да прадпрыемстваў", - лічыць Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт таксама даручыў разабрацца з сітуацыяй, звязанай з работай санаторыя "Беларусь" у Друскінінкаі. "Тут нагадалі пра Друскінінкай. Я папрашу Урад неадкладна вярнуцца да гэтай праблемы і вырашыць яе, прыняўшы адпаведнае рашэнне. Або ўносьце на разгляд Прэзідэнта, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - Мы не павінны кінуць тых людзей, якія там працуюць".

Прэзідэнт заўважыў, што ў Беларусі дастаткова рычагоў для ўплыву на Літву, і іх неабходна выкарыстаць. "Мы павінны абараняць сваіх людзей. Гэта будзе і добрае папярэджанне тым, хто будзе хапацца за такія пытанні. Мы павінны на гэта адказваць. Таму падрыхтуйце прапановы", - даручыў Кіраўнік дзяржавы.

"Я папрашу Урад неадкладна вярнуцца да гэтай праблемы і вырашыць яе, прыняўшы адпаведнае рашэнне. Або ўносьце на разгляд Прэзідэнта", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

На заканчэнне Прэзідэнт аб'явіў VI Усебеларускі народны сход закрытым і паабяцаў прадоўжыць дыялог па ўзнятых пытаннях.

"Яшчэ раз шчыра дзякую вам за тую работу, якую мы правялі на працягу двух дзён тут. Гэта вельмі карысна не толькі для вас, але, можа, нават перш за ўсё для мяне. Мы прадоўжым дыялог, які пачалі ў гэтай зале. Я вам абяцаю, што ён будзе мець па ўсіх напрамках разгалінаваны і глыбокі характар. Мы будзем разам з вамі абмяркоўваць глабальныя праблемы. Перш за ўсё па пераўладкаванні нашага грамадства, фарміраванні новай заканадаўчай базы нашай дзяржавы. Гэта я вам абяцаю", - сказаў Прэзідэнт.

Удзельнікам УНС ён пажадаў міру, здароўя, творчых і прафесійных поспехаў у імя будучага Беларусі.