Даклад Прэзідэнта Беларусі на VI Усебеларускім народным сходзе

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка прывітаў удзельнікаў VI Усебеларускага народнага сходу, адзначыўшы, што менавіта яны ў гэтыя дні з'яўляюцца гаспадарамі сталіцы і краіны.

Кіраўнік дзяржавы перш за ўсё падзякаваў мясцовым органам улады за правядзенне напярэдадні форуму дыялогавых пляцовак у розных гарадах, дзе людзі змаглі абмеркаваць існуючыя праблемы і прапанаваць варыянты іх вырашэння. "Гэта дало магчымасць выказаць свой пункт гледжання вельмі-вельмі многім людзям", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт заявіў, што ўдзельнікі VI Усебеларускага народнага сходу сёння гаспадары беларускай сталіцы і краіны ў цэлым. "Менш глядзіце розныя каналы, жывіце сваім жыццём, - заклікаў Кіраўнік дзяржавы. - Нас хісталі да гэтага часу, хістаюць цяпер, асабліва вас (я прывык ужо), будуць хістаць і потым. Як у народзе кажуць, асабліва не перажывайце. Жывіце сваім розумам. Вы - законныя прадстаўнікі народа Беларусі, працоўных калектываў, грамадскіх арганізацый".

Аляксандр Лукашэнка дадаў, што не трэба чакаць ад цяперашняга форуму вырашэння глабальных праблем. "Мы іх абазначаем. Мы гаворым аб тым, як будзем развівацца ў будучую пяцігодку. Можа, удасца зазірнуць і за гарызонты, - адзначыў ён. - Вы гаспадары, калі хочаце выступіць, выказаць сваё слова, выходзьце да мікрафона і гаварыце як гаспадары. Вы не павінны ні пад каго падладжвацца. Мы перажываем вельмі складаны момант і павінны быць адкрытымі, сумленнымі і прыстойнымі перад сабой, сваімі сем'ямі, сябрамі, любімымі, людзьмі і беларускім народам".

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што ўжо шосты раз у суверэннай гісторыі краіны звяртаюцца непасрэдна да народа, каб разам абмеркаваць і прыняць кансалідаванае рашэнне па далейшым развіцці нашай краіны і грамадства. "Сёння тут сабраліся дэлегаты з усіх куткоў Беларусі, прадстаўнікі самых розных прафесій і сацыяльных груп. За кожным стаяць вашы выбаршчыкі - працоўныя калектывы, грамадскія арганізацыі. Гэта мільёны людзей, якія даверылі вам быць іх голасам у абмеркаванні і прыняцці глабальных рашэнняў у жыцці нашай Беларусі. Рашэнняў, якія, як вы ведаеце, не будуць для нас і для грамадства спантаннымі і нечаканымі", - сказаў Прэзідэнт. Ён нагадаў, што падрыхтоўка да правядзення УНС ішла некалькі месяцаў, збіраліся меркаванні людзей, самыя вострыя і надзённыя пытанні, у рэгіёнах актыўна працавалі дыялогавыя пляцоўкі. "Мы нічога не ўтойвалі, нам з вамі ёсць што абмеркаваць сёння", - канстатаваў Аляксандр Лукашэнка.

У якасці першай тэмы для абмеркавання Прэзідэнт назваў сітуацыю ў эканоміцы, дасягненні і магчымыя недахопы. "І галоўнае - дзе ёсць рэзервы і канкрэтныя прапановы па далейшым развіцці", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

"Як нам ва ўмовах пандэміі і знешняга націску жыць далей? Якія прыняць меры для таго, каб забяспечыць эканамічны рост і дастойны ўзровень жыцця людзей з сацыяльнай падтрымкай насельніцтва? - прадоўжыў ён. - Гэта аснова нашай эканамічнай мадэлі, сутнасць беларускай сацыяльнай дзяржавы. А прапановы, ідэі могуць быць рознымі. Неабавязкова толькі тыя, на якіх акцэнтуем увагу мы, у кіраўніцтве краіны і ўрадзе. У мяне адно патрабаванне, і вы яго добра ведаеце. Паўтаруся: усё павінна быць адкрыта і рэальна, нам баяцца няма каго".

Другая важная тэма для абмеркавання на форуме - пытанні грамадска-палітычнага развіцця, ролі грамадзян у палітычным жыцці краіны і магчымасць карэкціроўкі асноўнага закона. "Яшчэ адна тэма - размеркаванне ўладных паўнамоцтваў, узмацненне ролі мясцовага кіравання і самакіравання. Мы павінны максімальна наблізіць цэнтры прыняцця рашэнняў да людзей, забяспечыць пастаянную, эфектыўную зваротную сувязь паміж уладай і насельніцтвам. Гэта павінна ісці ад жыцця і ад нашых людзей. Ніякай надуманасці быць не павінна, паколькі будзем мець адваротны эфект ад такой перабудовы", - упэўнены беларускі лідар.

Неабходнасць прааналізаваць рэаліі геапалітычнай сітуацыі, у якой апынулася краіна, Прэзідэнт назваў у якасці трэцяй тэмы форуму.

Чацвёрты блок пытанняў, якія патрабуюць пільнай увагі, датычыцца зберажэння каштоўнасцей, традыцый, якія даюць магчымасць беларусам заставацца нацыяй. "Трэба ўдзяліць час пытанням адукацыі і культуры, аховы гістарычнай памяці. Іх вырашэнне так ці інакш вызначае адзін з галоўных напрамках дзяржаўнай палітыкі - захаванне пераемнасці пакаленняў. Нам нельга страціць моладзь. Мы павінны перадаць краіну ў надзейныя рукі. Таму пытанні ўключэння маладых людзей у стваральную дзейнасць, іх творчае, інтэлектуальнае развіццё - найважнейшыя для нас", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы. Таксама ў ліку важных тэм для абмеркавання на УНС ён назваў забеспячэнне інфармацыйнага суверэнітэту.

"Мы павінны разгледзець усе надзённыя пытанні і выпрацаваць рашэнні, якія задаволяць запатрабаванні грамадства. У выніку ўсе беларусы павінны ўбачыць, што іх меркаванні ўлічаны. У гэтым і ёсць сутнасць беларускага народаўладдзя", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы сказаў, што на форуме будуць абмяркоўвацца перш за ўсё прапановы кіраўніцтва краіны, заснаваныя на ідэях, якія выказвалі людзі на дыялогавых пляцоўках, а не нейкія альтэрнатыўныя прапановы апанентаў дзеючай улады.

"Усё пазнаецца ў параўнанні. Не я прыдумаў, і не вы. Гэта аксіёма. Давайце параўнаем. Што хоча сіла, што процістаіць нам, выгадаваная і вывучаная за мяжой? Якая іх праграма? Я хачу вам проста нагадаць", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт прывёў некаторыя палажэнні з праграмы праціўнікаў дзеючай улады. У эканоміцы гэта павальная прыватызацыя, неадкладная ліквідацыя слабых прадпрыемстваў, забарона продажу расійскім кампаніям аб'ектаў беларускай інфраструктуры, распрадажа зямель сельскагаспадарчага прызначэння. У палітыцы - выхад з Саюзнай дзяржавы, ЕАЭС, аднаўленне мытнага і пагранічнага кантролю на граніцы з Расіяй, забарона прарасійскіх фондаў і арганізацый, выкананне ўсіх крытэрыяў членства ў ЕС. У ваеннай сферы - выхад з АДКБ і з адзінай з Расіяй сістэмы проціпаветранай і проціракетнай абароны. У інфармацыйнай сферы - забарона на трансляцыю грамадска-палітычных праграм і праграм навін расійскіх тэлеканалаў, поўная свабода для заходніх СМІ. У гуманітарнай - платныя адукацыя і медыцына, павальнае ўвядзенне беларускай мовы, аднаўленне беларускай аўтакефальнай царквы як альтэрнатывы Беларускаму экзархату РПЦ.

"Цяпер я прадстаўлю наш пункт гледжання, каб беларускі народ падумаў і вызначыўся", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Галоўны арыенцір - гэта чаканні, імкненні, магчымасці развіцця сучаснага чалавека. Паколькі якія б мы ні ставілі мэты, галоўным рэсурсам у іх дасягненні застаюцца людзі - таленавітыя і працавітыя, адданыя сваёй зямлі. На кожным з беларусаў ляжыць адказнасць за лёс краіны. І галоўнае - ва ўсіх ёсць роўныя, спрыяльныя стартавыя ўмовы для таго, каб стаць паспяховым і мяняць жыццё ў Беларусі да лепшага. У гэтым сутнасць справядлівасці, запатрабаванне на якую ў свеце, як бачым, толькі расце. У гэтым сэнс нашай мадэлі сацыяльна арыентаванай дзяржавы, якая даказала сваю жыццяздольнасць, нягледзячы на сусветныя санкцыі і палітычны націск", - сказаў Прэзідэнт.

Ён зрабіў акцэнт на выніках развіцця Беларусі за гады суверэнітэту, падкрэсліўшы, што краіна дасягнула поспехаў у розных галінах. Напрыклад, за апошнія пяць гадоў Беларусь замацавалася ў статусе самастойнага іграка на міжнароднай арэне і надзейнага ўдзельніка інтэграцыйных аб'яднанняў. Краіна стабільна займае высокія месцы ў рэйтынгу індэкса чалавечага развіцця. Айчынная ахова здароўя дэманструе эфектыўную работу нават ва ўмовах пандэміі. Традыцыйныя галіны - машынабудаванне, хімічная прамысловасць, сельская гаспадарка - працуюць бесперабойна. Фарміруюцца касмічная, атамная, біяхімічная галіны эканомікі. Значна ўмацаваны лагістычны патэнцыял, населеныя пункты звязаны сучаснымі транспартнымі магістралямі, рэалізавана ў поўным аб'ёме праграма жыллёвага будаўніцтва. "Бясспрэчным брэндам краіны стаў дасягнуты намі высокі ўзровень камфорту і бяспекі", - канстатаваў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў узмацненне нацыянальных палітык у свеце і адыход ад ідэй глабалізму. "Можна сумленна і адкрыта сказаць: свет ашалеў. Цяжкі быў мінулы год для ўсяго чалавецтва. Але затое мы ўбачылі, як у адно імгненне ад ідэй глабальнага развіцця вялікія і малыя дзяржавы перайшлі да стратэгіі нацыянальнага выжывання", - сказаў Прэзідэнт. Ён нагадаў, як не так даўно Беларусі і іншым краінам буйныя дзяржавы, накашталт ЗША, дзяржавы Еўрасаюза, навязвалі ідэі глабалізму. "Як толькі з'явіўся гэты жупел у выглядзе пандэміі, усе скурчыліся, усе замкнуліся. І пляваць на сяброў і на суседзяў. Усе закрылі свае граніцы. Дык дзе ж гэты глабалізм?" - задаў пытанне Кіраўнік дзяржавы. - Таму не верце, што кажуць: дэмакратыя, глабалізм і іншае. Гэта - каб мазгі дурыць людзям у свеце. Гэта робяць некалькі дзяржаў для таго, каб гаспадарыць у свеце. І як толькі сітуацыя хоць крыху зменіцца, яны імгненна зменяць сваю палітыку. Так і здарылася".

Прэзідэнт пракаменціраваў маштабныя сацыялагічныя даследаванні, праведзеныя напярэдадні ў краіне. "Сацыяльныя праграмы і абавязацельствы выконваюцца ў прывычным для грамадзян рэжыме. Можа, не зусім так, як трэба. Але аб гэтым сведчаць маштабныя сацыялагічныя даследаванні, якія мы нядаўна правялі", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён падкрэсліў, што чытае шмат інфармацыі аб тым, што адбываецца ўнутры краіны. "Я і сам бываю на месцах і бачу, чым жывуць людзі", - дадаў ён. Прэзідэнт адзначыў, што па выніках сацыялагічных даследаванняў атрымаў нямала звестак негатыўнага характару, і дадаў, што яму такая інфармацыя важная больш, чым пазітыўная.

 "Калі нехта гаворыць, што ў мяне хтосьці, тры-чатыры-пяць чалавек вакол мяне, у маім бліжэйшым асяроддзі фарміруюць маю думку. Забудзьце: я не той чалавек. Часам на шкоду сабе. Часам трэба было б і прыслухацца да сяго-таго, але я ўсё стаўлю пад сумненне. Гэта мой прынцып", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. І параіў астатнім прытрымлівацца гэтага прынцыпу.

Беларусі неабходна процістаяць усім знешнім выклікам і не дапусціць паўтарэння хваляванняў, якія прайшлі па краінах постсавецкай прасторы раней. "Таму спакойнаму жыццю, нашаму суверэнітэту і стабільнасці быў кінуты сур'ёзны выклік. Вытрымаўшы яго, мы павінны добра разумець, якую бяду прадухілілі. Успомніце, да чаго прывяла чарада так званых каляровых рэвалюцый, і нават не мяцяжоў, на постсавецкай прасторы. Да перманентнай, хранічнай нестабільнасці і збяднення насельніцтва", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што ўсім, для каго важны лёс Беларусі, нельга дапусціць паўтарэння такіх падзей у нашай рэспубліцы.

Паводле яго слоў, імкненне знешніх сіл паўплываць на нас звязана не толькі з персонай Лукашэнкі. "Мэты ж іншыя. Нас трэба зламаць. Мы непажаданыя, мы не павінны былі з'явіцца на міжнароднай сцэне. І нас будуць пастаянна атакаваць. І мы павінны вытрымаць", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

У Беларусі ёсць разуменне сітуацыі і план дзеянняў. Пры гэтым жыццёва неабходна знайсці вырашэнне супярэчнасцей, што ўзніклі. "Мы ведаем мадэратараў вулічнай актыўнасці, ведаем, якія знешнія сілы стаяць за імі, якія грошы на гэта кінуты. Пэўную слабаабароненасць часткі грамадства і сістэмы перад майданнымі тэхналогіямі мы не можам ігнараваць, тым больш цяпер, калі знаходзімся ў працэсе змены пакаленняў. Гэта з'ява аб'ектыўна мае складаны характар: мы назіраем канкурэнцыю светапоглядаў, несупадзенне пазіцый па многіх пытаннях жыццеўладкавання - ад эканомікі да выхавання дзяцей. И нам жыццёва неабходна, абапіраючыся на мудрасць і вопыт тых, хто старэйшы, знайсці вырашэнне супярэчнасцей, што ўзніклі. Нам нельга дапусціць разрыву пакаленняў, як гэта адбылося ў гады распаду Савецкага Саюза", - падкрэсліў Прэзідэнт.

Ён адзначыў, што праз чвэрць стагоддзя цяжкага, але важнага шляху Беларусь стаіць на парозе новых якасных пераўтварэнняў. "2021 год - рубеж: па сваёй лёсавызначальнасці ён супастаўны з вехамі пачатку XX стагоддзя і сярэдзіны 1990-х гадоў. Але ў адрозненне ад тых смутных часоў, сёння ў нас ёсць разуменне сітуацыі і план дзеянняў, што дае ўсе шанцы на паспяховае развіццё", - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы.

Беларускі лідар абазначыў шэраг задач, сярод якіх павышэнне эфектыўнасці дзяржаўнага кіравання, забеспячэнне новага ўзроўню камунікацыі ўлады і грамадства, стварэнне ўмоў для раскрыцця патэнцыялу чалавека, рэалізацыі яго магчымасцей, забеспячэнне якаснага росту эканомікі на аснове ініцыятывы, інавацый і сучаснага кіравання. Паводле яго слоў, таксама трэба вызначыць бягучыя і доўгатэрміновыя прыярытэты дзяржавы на знешнім контуры.

"Мы павінны выразна разумець, што адбываецца ў геапалітыцы. Відавочна, што на змену глабалізацыі прыходзіць рэгіянальны эгаізм з элементамі пратэкцыянізму. Важна вызначыць, як гэтыя працэсы ўплываюць на наша жыццё, якое месца, як мяркуецца, павінна заняць Беларусь у новым перафармаціраваным свеце. Помніце, я напярэдадні выбараў гаварыў: пандэмія пройдзе, а дзе будзем мы пасля гэтага? Хіба я не меў рацыю? Сёння мы пацвярджаем гэты тэзіс", - падкрэсліў Прэзідэнт.

Кіраўнік дзяржавы канстатаваў, што акцэнты ў сусветнай палітыцы зрушваюцца ў плоскасць усё больш жорсткай канкурэнцыі. "Яе яскравым адлюстраваннем выступаюць рознагалоссі паміж ЗША і Кітаем, Еўрапейскім саюзам і Расіяй, Расіяй і іншымі вялікімі дзяржавамі. Стратэгічнае саперніцтва ўладных людзей мае ўсе шанцы перайсці ў іншую, больш трывожную фазу. Астатнія дзяржавы спрабуюць балансаваць або імкнуцца далучыцца да таго ці іншага лагера. А часам іх вымушаюць зрабіць гэта, і далёка не заўсёды такі выбар ім на карысць", - адзначыў ён.

"Міждзяржаўны дыялог змяніўся банальным прасоўваннем уласных інтарэсаў. Міжнароднае права не спраўляецца з рэгуляваннем спрэчак і канфліктаў. Палітыкі перасталі чуць і слухаць адзін аднаго, а прызнаныя шматбаковыя пляцоўкі, створаныя для падтрымання міру і бяспекі, дэградуюць і не могуць эфектыўна выконваць свае функцыі. І пандэмія пры гэтым - каталізатар многіх працэсаў і змяненняў", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

"Паглядзіце на падзеі за мяжой: лакдаўны, беспарадкі, бітвы вакцын. Пратэстамі ў іх самых радыкальных праявах ахоплены і так званыя развітыя дэмакратыі - ЗША, краіны Заходняй Еўропы (Польшча, Францыя, Германія і іншыя). Сусвет палае. Давайце шчыра дадзім ацэнку ўсім гэтым падзеям, - заклікаў беларускі лідар. - Праблемы глыбей, чым здаецца многім. Напрыклад, у Польшчы праблема не ў абортах, не ў тым, што нейкіх жывёл забаранілі разводзіць у сельскай гаспадарцы. Гэта спускавы кручок. Польскі народ выступіў супраць той палітыкі, якая праводзіцца ў іх краіне. Або вазьміце Літву: колькі людзей там жыло раней, а колькі засталося?"

Беларусь ніколі больш не дазволіць панукаць сабой. "Нядаўна палякі, убачыўшы, як мы "дрэнна" змагаемся з пандэміяй, наогул знялі ўсялякія абмежаванні, экзамены і тэсціраванні для нашых урачоў і медсясцёр - толькі прыязджайце, дапамажыце выратаваць народ. Памятаеце, я рэагаваў на гэта? Калі там так добра і калі зусім дрэнна ў Беларусі, чаго вы наогул лезеце да нас, чаго вы просіце чагосьці ад нас? Мы, беларусы, святы народ. Мы гатовы дапамагчы кожнаму, можа, нават на шкоду сабе. Але мы ніколі не дазволім панукаць намі. Хопіць, дваццаць стагоддзяў нас ставілі на калені. Мы прыйшлі да таго, што нам надакучыла стаяць на каленях і кланяцца. Мы будзем будаваць сваю краіну і будзем жыць сваім розумам", - падкрэсліў беларускі лідар.

Паводле яго слоў, так званы агульнасусветны пратэст стаў адлюстраваннем сістэмнага палітычнага, эканамічнага, сацыяльнага і духоўнага крызісу, які ахапіў планету. "Я думаю, што настаў час вынесці гэту тэму на міжнародны ўзровень, пакуль не перавярнулася планета. Паглядзець на яе як на глабальную праблему, якая падточвае асновы існуючага не толькі светапарадку, але і парадку ў асобных дзяржавах", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт адзначыў, што Беларусь ведае, як збліжаць пазіцыі і выпрацоўваць рашэнні агульных праблем. "Гэтаму служыць шэраг нашых глабальных мірных ініцыятыў, напрыклад такіх, як лічбавае добрасуседства, - зроблены практычныя захады, яны падтрыманы многімі дзяржавамі. Чаго толькі варта пяцігадовая работа трохбаковай кантактнай групы па мірным урэгуляванні сітуацыі на паўднёвым усходзе Украіны. Так, шмат чаго не зрабілі, але як раней людзі тысячамі не гінуць, вайна прыпынена. Так, гэта ў асноўным не наша заслуга, але і наша кропля, наша доля ў спыненні гэтай бойні ёсць. На жаль, аб гэтым усё менш успамінаюць украінскія палітыкі і кіраўніцтва краіны (па вядомых прычынах), але не ўкраінскі народ - я ў гэтым абсалютна ўпэўнены. Украінцы былі і застануцца заўсёды нашымі суседзямі, нашымі сябрамі, нашымі братамі", - падкрэсліў ён.

За апошнія гады ў Мінску прайшлі летняя сесія Парламенцкай асамблеі па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе, знакавы міжнародны форум па барацьбе з тэрарызмам пад эгідай ААН і АБСЕ. "Разам з тым аналіз ваенна-палітычнай абстаноўкі, стан сістэм міжнароднай і рэгіянальнай бяспекі дэманструюць няўхільнае нарастанне рызык і выклікаў, у тым ліку раней невядомых. Усе самыя негатыўныя прагнозы ў трэцім дзесяцігоддзі ХХІ стагоддзя, на жаль, спраўджваюцца", - канстатаваў беларускі лідар.

"Спынена дзеянне Дагавора аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасці. Вельмі туманныя перспектывы Дагавора па адкрытым небе. Пэўную надзею на спыненне гэтай спіралі і ваенна-палітычнай напружанасці ўсяляе дасягнуты ў апошні момант кансэнсус паміж Расіяй і ЗША па Дагаворы аб стратэгічных наступальных узбраеннях. Праўда, новы прэзідэнт у ЗША зноў адменіць гэта, не выключана. Беларусь, безумоўна, падтрымлівае пашырэнне пазітыўнага эфекту ад гэтай дамоўленасці, але перспектывы СНУ-III абсалютна туманныя", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, пад прыкрыццём прынцыпу ратацыі фактычна на пастаяннай аснове ў рэгіёне, у тым ліку на сумежнай з Беларуссю тэрыторыі, нарошчваецца групоўка войскаў НАТА. У выніку ўзровень замежнай ваеннай прысутнасці ў рэгіёне сёння наогул не кантралюецца, лічыць беларускі лідар.

Прыпынена вывядзенне войскаў ЗША з Еўропы. "Гэта дэмакраты прыйшлі да ўлады (у ЗША. - Заўвага)" - заўважыў Аляксандр Лукашэнка.

"Адначасова адкрыта абмяркоўваюцца планы адбіцця міфічнай пагрозы з Усходу. Мы на Усходзе першыя, за намі - Расія. Захад даўно забыў свае абяцанні, што інфраструктура альянсу не будзе пашырацца на ўсходнім напрамку. Я быў сведкам і ўдзельнікам гэтых абяцанняў", - падкрэсліў ён.

"Што далей, новая гонка ўзбраенняў? Адназначна. Трэцяя сусветная вайна?" - задаўся пытаннем Аляксандр Лукашэнка.

"Як ні парадаксальна, для многіх сёння больш выгадна канфрантацыя, чым мір і згода. Але гэта на сумленні тых палітыкаў, якія ставяць свае нястрымныя амбіцыі вышэй за чалавечыя жыцці, - сказаў Прэзідэнт. - Упэўнены, менавіта таму нашы неаднаразовыя заклікі да сусветнай супольнасці спыніць эскалацыю напружанасці, вядомыя як "Хельсінкі-2", пакуль, як гэта модна гаварыць, не ў трэндзе. Як я гаварыў нядаўна, "не тая краіна прапанавала".

"У гэтых умовах пацвярджаем нязменную ролю Беларусі як донара стабільнасці. Нягледзячы ні на што, Еўропа застаецца нашым агульным домам. Нікуды ад гэтага не дзенешся, мы цэнтр Еўропы", - падкрэсліў беларускі лідар.

Прэзідэнт запэўніў, што Беларусь застаецца стабільным, надзейным партнёрам у сферы рэгіянальнай бяспекі, гатовым актыўна ўдзельнічаць у міратворчых стратэгічных ініцыятывах.

"Мы, як і раней, гатовыя прадаставіць пляцоўку для перагавораў па любых пытаннях глабальнай, рэгіянальнай бяспекі, уключаючы тэматыку кантролю над узбраеннямі", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

"Беларусь не выпадкова апынулася ў фокусе ўвагі асноўных міжнародных ігракоў. Па сутнасці, наша краіна сёння - гэта, калі хочаце, апошняя сапраўды суверэнная дзяржава ў Еўропе. Можа, і па гэтай прычыне пакутуем. У гэтым асноўнае пытанне, вакол гэтага ідзе барацьба", - сказаў Прэзідэнт.

Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, не трэба лічыць, што "беларускае пытанне" не важнае для глабальных геапалітычных ігракоў - ідзе барацьба за ўключэнне Беларусі ў арбіту свайго ўплыву. "Беларусь сёння - гэта пануючая вышыня на полі бою ў цэнтры Еўропы, - заявіў Прэзідэнт. - І за гэту вышыню ідзе вельмі жорсткая бітва. Так было заўсёды ў нашай шматвяковай гісторыі".

Разам з тым Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што Беларусь не разглядае ні адну з дзяржаў у якасці праціўніка, асуджае любы ваенны канфлікт і паслядоўна выступае за мірнае рэгуляванне спрэчак. "Нягледзячы на ўсе недружалюбныя крокі асобных замежных сіл, я перакананы, што шлях канфрантацыі ў знешняй палітыцы - тупіковы, - звярнуў ён увагу. - Мы нязменна гатовы выбудоўваць адносіны з усімі краінамі і саюзамі на аснове прынцыпаў раўнапраўя, узаемапавагі, неўмяшання ў нашы ўнутраныя справы. Таксама як і зацікаўлены мець збалансаваныя разнастайныя сувязі са знешнім светам, перш за ўсё эканамічныя".

У гэтым уся сутнасць беларускай канцэпцыі шматвектарнасці, якая выклікае шмат пытанняў, нават у Расіі, адзначыў Кіраўнік дзяржавы. "І не трэба нас крытыкаваць, што мы нібыта сядзім на двух крэслах. У канчатковым выніку мы ставім мэту забяспечыць дыверсіфікацыю міжнародных, перш за ўсё эканамічных, сувязей, імкнёмся да раўнавагі ў рэгіянальнай бяспецы. Мы проста хочам захаваць сваю палітычную ўстойлівасць. Гэты шлях, вядома, можа некаму не падабацца. Але менавіта так дзейнічае любая дзяржава, якая хоча застацца на карце свету суверэннай, незалежнай. І мы не выключэнне", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што сёння пачалі расхістваць сітуацыю ў Расіі, спрабуюць інфармацыйна раскруціць масавыя пратэсты. Пазней іх, магчыма, паспрабуюць сінхранізаваць з беларускімі мітынгамі. Гэта пацвярджае нацэленасць знешніх сіл у тым ліку на зрыў інтэграцыйных праектаў, звярнуў увагу Прэзідэнт.

"У гэтых абставінах толькі з'яднаўшыся мы захаваем устойлівасць нашых краін. Ад звязкі Беларусь - Расія або Расія - Беларусь залежыць мірная і стабільная будучыня рэгіёна, будзе тут мір або вайна. Ад нашага адзінства з Расіяй усё будзе залежаць", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт адзначыў, што ўжо сфарміраваны роўныя ўмовы для грамадзян абедзвюх краін: свабоднае перамяшчэнне, інтэграванне пенсійнага забеспячэння, адукацыі і медыцынскага абслугоўвання, адсутнасць двайнога падаткаабкладання. Цяпер засталося вывесці на гэты ўзровень эканоміку.

"Жыццёвая неабходнасць заключаецца ў роўных умовах гаспадарання, энергаспажывання, доступу да рынкаў, удзелу ў дзяржзакупках і выкарыстання фінансавых інструментаў. Як бачыце, я не прашу ні бясплатнага газу, нафты або бясплатных фінансавых рэсурсаў. Нам патрэбна адно - роўныя ўмовы суб'ектам гаспадарання, і мы вырашым любыя праблемы", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, некаторыя так званыя аналітыкі сёння спрабуюць укараніць у масавую свядомасць тэзіс аб тым, што паглыбленне эканамічнага ўзаемадзеяння з Расіяй пагражае Беларусі ледзь ці не стратай суверэнітэту. Пры гэтым інтэграцыя для такіх экспертаў азначае ледзь ці не паглынанне Беларусі, адзначыў Прэзідэнт.

"Давайце раз і назаўсёды расставім кропкі над "і". Беларусь выступала і будзе выступаць за эканамічную інтэграцыю на постсавецкай прасторы як у двухбаковым, так і шматбаковым фармаце", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Пры гэтым ён адзначыў, што Саюз Беларусі і Расіі ад кааперацыі ў ЕАЭС і СНД вызначае больш глыбокая інтэграцыя і ў іншых сферах, у тым ліку ў палітыцы і абароне. Такі фармат супрацоўніцтва ў свой час выбраў на рэферэндуме беларускі народ. І цяпер, згодна з апошнімі сацыялагічнымі даследаваннямі, больш як 70% беларусаў выказваюцца за інтэграцыю з Расіяй, звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка.

"Мы бачым вялікае развіццё кааперацыйных сувязей праз больш шырокі ўдзел айчынных вытворцаў у рэалізацыі нацыянальных праектаў Расіі. Сёння адкрыта заяўляем аб гатоўнасці да далейшай прадметнай работы па павышэнні міжгаліновага супрацоўніцтва ў рамках Саюзнай дзяржавы пры захаванні ўзаемных інтарэсаў на аснове раўнапраўя двух удзельнікаў саюза", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што гэты працэс прадугледжвае поўнае захаванне суверэнітэту абедзвюх краін без фарміравання якіх-небудзь новых наднацыянальных органаў. "Уся сістэма органаў Саюзнай дзяржавы створана, і яна яшчэ не адпрацавала сваё, яна жыццяздольная, яна не можа быць выкінута на звалку. Вось і ўвесь адказ. Давайце пройдзем гэты шлях і паглядзім, што скажуць народы. Можа, яны скажуць, што мала гэтай інтэграцыі, пойдзем далей. Але нельга пераскакваць праз этапы, нельга перанапружваць абстаноўку ні ў Расіі, ні, тым больш, у Беларусі", - сказаў беларускі лідар. Аляксандр Лукашэнка лічыць, што ў гэтым фармаце можна зрабіць велізарныя крокі ў інтэграцыі з Расіяй.

"У інтарэсах Беларусі стварэнне паўнацэннага эканамічнага саюза ў рамках ЕАЭС. І трэба прызнаць, тут мы пакуль недалёка пайшлі ад агульнасусветных тэндэнцый, па сутнасці, кожны заняты сабой, вядзём барацьбу за пошліны, вядзём барацьбу за стандарты, акцызы. Трэба павысіць эфектыўнасць еўразійскага будаўніцтва, прынцыпова важна дасягнуць значнага, сінергетычнага эфекту ад фарміравання агульнага рынку і аб'яднання эканамічных патэнцыялаў дзяржаў-удзельніц. Тады ЕАЭС стане больш прывабным для іншых партнёраў і не толькі на постсавецкай прасторы", - лічыць беларускі лідар. Менавіта на такі вынік было нацэлена беларускае старшынства ў ЕАЭС у 2020 годзе. "І гэту лінію мы настойліва прадоўжым і ў далейшым", - падкрэсліў ён.

Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, Беларусь выступае за пошук новых рэгіянальных фарматаў, у тым ліку за пашырэнне ідэй "інтэграцыі інтэграцый і вялікага еўразійскага партнёрства". "Гэтыя ініцыятывы павінны быць дапоўнены супрацоўніцтвам у рамках спалучэння ЕАЭС і кітайскага праекта "Адзін пояс - адзін шлях". Такую ж па сіле актуальнасць мае паглыбленне ўзаемадзеяння з ключавымі эканамічнымі аб'яднаннямі і нацыянальнымі эканомікамі Еўразіі", - адзначыў Прэзідэнт.

Што датычыцца Садружнасці Незалежных Дзяржаў, то, паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, нягледзячы на аб'ектыўныя складанасці, яна поўнасцю захоўвае сваю актуальнасць як рэгіянальная арганізацыя. "Вядома, страты вялікія з выхадам Украіны, але мы спадзяёмся, што Украіна да нас вернецца. Ключавы прыярытэт Беларусі ў Садружнасці застаецца нязменным - развіваць аб'яднанне як механізм максімальна выгаднага эканамічнага ўзаемадзеяння. На дасягненне гэтай мэты накіравана старшынства Беларусі ў СНД у 2021 годзе", - падкрэсліў Прэзідэнт.

"Асаблівыя адносіны звязваюць Беларусь і Кітай. Наша знешнепалітычная стратэгія адносіць гэту вялікую дзяржаву да краін далёкай дугі, але дэ-факта адказнае партнёрства, нягледзячы на адлегласць, зрабіла нас бліжэйшымі суседзямі. Наша стратэгічнае супрацоўніцтва з Кітаем стала адной з прычын атакі Захаду на Беларусь у канцы мінулага года, але нас гэта спыніць не павінна. Мне адкрыта ў вочы было сказана: "Вы адыходзьце ад Кітая, Кітая не павінна быць у цэнтры Еўропы". На што я ім адказаў: "Калі Еўрасаюз і ЗША атакавалі нас і эканоміку Беларусі гадоў 5-6 таму маштабнымі санкцыямі, Кітай безагаворачна нас падтрымаў, у той час ён адкрыў свае дзверы для нас і мы ў іх увайшлі. І што, мы цяпер павінны закрыць Кітаю адзіны шлях у Еўропу, гэту фортку праз Беларусь? Мы не можам на гэта пайсці, таму што мы людзі ўдзячныя і памятаем, што было тады. Вось такі быў адказ кіраўніцтву ЗША і іншым зацікаўленым у гэтым пытанні", - адзначыў беларускі лідар.

Гэты прыклад, на яго думку, толькі пацвярджае правільнасць курсу на паглыбленне стратэгічных адносін з Кітаем. "Нашы арыенціры развіцця шмат у чым супадаюць, што з'яўляецца асновай для далейшага ўмацавання сувязей Беларусі і Кітая. Цяпер КНР аказвае рэальнае садзейнічанне нашай краіне ў будаўніцтве жылля за іх кошт, знакавых аб'ектаў сацыяльнай інфраструктуры. На бягучым этапе важна пашырыць дзелавую і інвестыцыйную прысутнасць вядучых кампаній і банкаў у Беларусі, перш за ўсё ў Кітайска-беларускім індустрыяльным парку "Вялікі камень". Нам у сваю чаргу неабходна больш актыўна асвойваць невычэрпны кітайскі рынак", - лічыць Прэзідэнт. Тым больш Кітай, паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, адкрыўся для Беларусі ў гэтым плане. Сёння рэалізуецца экспартная заяўка па сельгаспрадукцыі, прадуктах харчавання, прамысловых таварах. "Сотні беларускіх сельгасарганізацый ужо акрэдытаваны для паставак у Кітай. У сярэднім гэта дабавіць да нашага экспарту ў КНР каля $700 млн і да $1 млрд", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт адзначыў, што Беларусь зноў стала аб'ектам палітычнага і эканамічнага санкцыйнага націску, а пад лозунгам дэмакратызацыі гучаць заклікі да эканамічнага ўдушэння.

"Я скажу адно: пасля штурму Капітолія, жорсткіх разгонаў дэманстрацый у Польшчы, Германіі, Францыі, Бельгіі, Нідэрландах, зняволення людзей у турмах каранціну яны не маюць ні палітычнага, ні маральнага права ўказваць ні нам, ні іншым, як жыць і кіраваць дзяржавай. Самім трэба разабрацца ў сабе, - сказаў ён. - І тое, што асобныя заходнія палітыканы праецыруюць свае вузкакарыслівыя пазіцыі на міждзяржаўныя, тым самым падставіўшы пад удар пытанні бяспекі і развіцця ўсёй Усходняй Еўропы, - як мінімум безадказна. Мы ўпэўнены, што эскалацыя нявыгадна нікому: ні Беларусі, ні Еўрапейскаму саюзу, ні Злучаным Штатам Амерыкі. Тым больш гэта не наш выбар. У нашых агульных інтарэсах - вярнуцца да нармальнага палітычнага ўзаемадзеяння, паўнацэннага эканамічнага супрацоўніцтва".

"Заявы Еўрасаюза, ЗША, іншых заходніх краін аб падтрымцы суверэнітэту Беларусі (аб чым яны гавораць пастаянна) мы, безумоўна, адзначаем. Мяркуем, эфект ад гэтых заяў праявіцца ў доўгатэрміновым вымярэнні, а не ў рамках бягучых абвастрэнняў і недастатковага разумення", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка таксама звярнуўся да беларусаў, якія пражываюць за мяжой: "Калі вы яшчэ беларусы і калі вы помніце сваю маленькую радзіму, вы павінны разумець, што нават за межамі радзімы не перастаяце быць часткай беларускай сям'і. Кожнае ваша слова, справа і нават пазіцыя непасрэдна або ўскосна ўплываюць на жыццё краіны. І гэтай краіне патрэбна падтрымка, у тым ліку пажадана і ваша, а не разбурэнне".

"Беларусь ніколі не бразгала зброяй. Але мы паслядоўна развіваем кампетэнцыі, у якіх можам мець поспех, забяспечваючы ўласную бяспеку, і экспарт прадукцыі ВПК. Больш таго, па шэрагу пазіцый мы можам паспяхова канкурыраваць на міжнародных рынках нават з прызнанымі лідарамі абароннай прамысловасці. А гэта мільярды долараў для развіцця аднаго з самых высокатэхналагічных нацыянальных вытворчых кластараў", - сказаў Прэзідэнт.

У Беларусі сёння вырабляецца спецыяльная оптыка для космасу, з нуля развіваецца ракетабудаўнічая школа. "Калі мы гэта пачыналі, зусім нядаўна, мы не мелі спецыялістаў. Але, напружваючыся, аб'яднаўшыся, сабраўшы ўсё па крупінках і з дапамогай нашых сяброў мы стварылі сваю беларускую ракету, якая так бударажыць розумы  і сэрцы многіх замежных палітыкаў і ваенных. І гэтым шляхам мы будзем ісці", - дадаў Кіраўнік дзяржавы.

Краіна мае ўласнае ПЗ кіравання ваеннымі сістэмамі, што абараняе тэхніку ад кіберуздзеяння. Унутры краіны выбудавана надзейная сістэма грамадскай бяспекі. І рэформы органаў сістэмы забеспячэння нацыянальнай бяспекі Беларусі не патрэбны, падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. "Мы будзем і ў далейшым умацоўваць наш сілавы блок суразмерна новым выклікам і пагрозам", - запэўніў ён.

Пры гэтым Прэзідэнт прызнаў, што наша рэспубліка не можа сабе дазволіць настолькі маштабныя інвестыцыі ў ВПК, у абарону, як некаторыя іншыя еўрапейскія краіны. "Мы не можам укладваць такія грошы. І не будзем. Таму што мы не збіраемся ні на каго нападаць. Таму што ўзбраенне для атакі, для нападзення намнога даражэйшае, чым для абароны", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Ён упэўнены, што Беларусь нават меншымі рэсурсамі, але з улікам вопыту, а таксама дапамогі суседняй Расіі, зможа сябе абараніць. "Страціць Беларусь для Расіі смяротна небяспечна", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу на тое, што пастаянная прысутнасць чалавека ў сацыяльных сетках, на форумах, у медыяканалах фарміруе інтэрнэт-залежнасць. "Людзі проста выпадаюць з рэальнага жыцця, страчваюць камунікатыўныя навыкі. Што яшчэ горш: яны страчваюць здольнасць да аналітычнага мыслення, паколькі змест і сэнс таго, што адбываецца вакол, фарміруюць за іх сацыяльныя сеткі, мэсэнджары і пошукавыя алгарытмы. А хто за імі стаіць, вы ведаеце. Адбываецца гэта не бескантрольна - свядомасць людзей у руках гігантаў інтэрнэт-індустрыі, паслугамі якіх не грэбуюць карыстацца спецслужбы асобных дзяржаў", - адзначыў ён.

Прэзідэнт нават прывёў тэрмін, які выкарыстоўваюць спецыялісты для гэтай з'явы, - "лічбавая дыктатура". Пад ёю маецца на ўвазе кантроль, блакіраванне непажаданых праз кіраванне вялікімі данымі. Гэты лёс, нагадаў Аляксандр Лукашэнка, не абмінуў нават Дональда Трампа, чые акаўнты ў сацыяльных сетках былі заблакіраваны адміністратарамі.

"Мы жывём у эпоху так званай постпраўды, дзе прыстойныя людзі ачарняюцца, а нягоднікі паўстаюць героямі з бездакорнай біяграфіяй, - дадаў Кіраўнік дзяржавы. - Безумоўны лідар па псеўдафактах, вядома ж, каранавірус. Пра дзясяткі тысяч загінулых у Беларусі ад COVID-19 ананімныя інтэрнэт-каналы пісалі ў перыяд першай хвалі. Чаго каштавалі такія заявы, накшталт "бальніцы перапоўнены", "персаналу не хапае сродкаў індывідуальнай аховы, пацыентам - апаратаў ШВЛ, тэст-сістэм". І гэта ў той час, калі дзяржава мабілізавала ўсе сілы на барацьбу з каранавірусам".

Кіраўнік дзяржавы чарговы раз падкрэсліў, што Беларусь у першую хвалю распаўсюджвання каранавіруснай інфекцыі, знаходзячыся пад градам крытыкі з-за выбранай мадэлі дзеянняў, змагла ў адзіночку выбудаваць сваю сістэму барацьбы з пандэміяй. А сёння вопыт нашай рэспублікі выклікае цікавасць у тых, хто "паспрабаваў закрыць свой народ у турмах пандэміі". І ў адрас краіны, у адрас яе кіраўніка прыходзяць пісьмы з прапановамі.

"Я ўдзячны, што яны разумеюць, хто ў доме гаспадар. Гэта з Еўрасаюза прыйшлі прапановы нам, яны вельмі выгадныя. Абмеркаваць пытанні барацьбы з пандэміяй", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Мы адкажам, калі не адказалі ўжо, што мы гатовы да гэтага. Мы гатовы абмяркоўваць", - дадаў Кіраўнік дзяржавы. Пры гэтым ён падкрэсліў, што Беларусі не трэба дапамагаць лячыць людзей. "Мы затрацілі велізарныя грошы на гэта - $1,5 млрд з усіх крыніц. Нам трэба дапамагчы проста далей развіваць ахову здароўя. Таму што мы велізарныя грошы ўзялі з будучага, з іншых сфер. Калі гатовы, калі ласка, дапамажыце нам у гэтым плане. Як у нас гавораць: не вучыце нас жыць, а дапамажыце матэрыяльна", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

"Безумоўна, настаў час мадэрнізаваць інфармацыйную палітыку. Першае - забяспечыць шырыню прадстаўленасці дзяржаўнай пазіцыі ў інтэрнэце, чым мы і пачалі займацца. Мы тут сур'ёзна прайгралі, занадта спадзяваліся на нашу моладзь і нашых людзей, думалі, што нас гэта бяда не закране, мы ж сумленныя і справядлівыя", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

На яго думку, неабходна ў большым маштабе ўключаць у агульныя медыйныя праекты блогераў, лідараў меркаванняў, прадстаўнікоў грамадскіх інстытутаў, дзеячаў культуры і мастацтва.

Другое даручэнне - максімальна развіваць электронныя каналы зваротнай сувязі, дапамагаючы насельніцтву ў вырашэнні праблем, аналізуючы ініцыятывы, якія паступаюць ад грамадзян, грамадскіх інстытутаў, уключаючы жыхароў краіны ў працэсы прыняцця рашэнняў.

"Трэцяе - з улікам тэндэнцыі дзесяціразовага за апошнія пяць гадоў росту злачынстваў у інфармацыйнай сферы трэба больш актыўна выяўляць і спыняць экстрэмісцкую, махлярскую і іншую незаконную дзейнасць. І людзям трэба галаву на плячах трымаць", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Адначасова з гэтым неабходна павышаць інфармацыйную дасведчанасць насельніцтва. "Трэба ісці да людзей і размаўляць з імі", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

У якасці прыкладу такога дыялогу Аляксандр Лукашэнка прывёў сваю сустрэчу са студэнтамі ў БДУ, якая трансліравалася і ў іншых універсітэтах. БДУ называлі самай пратэснай ВНУ. "Не думайце, як тут некаторыя пратэстуны пішуць, што там падабралі аўдыторыю. Маё жалезнае даручэнне было - ні ў якім разе, там павінны прысутнічаць усе", - падкрэсліў ён.

Па выніках размовы ў БДУ правялі сацыялагічнае даследаванне: каля 55% падтрымліваюць дзеючага Кіраўніка дзяржавы і дзеючую ўладу пасля гэтай сустрэчы. "Аб чым гэта сведчыць? Гэта зварот да вас (дэлегатаў УНС. - Заўвага): зразумейце, які момант перажываем, і ідзіце да людзей. Растлумачце ім пасля нашага сходу, што адбываецца", - папрасіў Аляксандр Лукашэнка. Ён заклікаў пагаварыць з моладдзю без штампаў, адкрыта.

"Трэба размаўляць з людзьмі. Яны ж сядзяць у гэтых айпадах, айфонах, мэсэнджарах... Хто хайпуе, хто посціцца і гэтак далей, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Па апладысментах чую, што і вы там паседжваеце. Гэта нармальна, трэба ведаць, што там адбываецца".

Прэзідэнт растлумачыў, што яму таксама дома і на рабоце расказваюць, што адбываецца ў сетцы. "Ёсць у мяне і апазіцыя, і аб'ектыўная, і суб'ектыўная, я ўсё гэта перажываю ў жыцці. Трэба ведаць, што там адбываецца, усё гэта бачыць", - дадаў ён.

Аляксандр Лукашэнка лічыць, што ў інфармацыйнай сферы разгорнута вайна, для Беларусі гэта зразумела па падзеях мінулага года.

"Таму трэба ісці да людзей. Трэба ім расказваць ужывую, адказваць на іх пытанні. Прабачце за грубасць, калі ў морду атрымаем ад іх, трэба цярпець, гэта нашы недапрацоўкі. Калі не будзем працаваць з моладдзю, загінем", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

"Гэта пяцігодка стане перыядам інфармацыйнага выбару. Разумею, што гэта гучыць дзіка і непрыемна, але бліжэйшыя гады вызначаць: ці станем мы канчаткова рабамі чужых і далёкіх для нас ідэй або захаваем інфармацыйны суверэнітэт", - заявіў Прэзідэнт.

У сувязі з гэтым ён звярнуўся да вядучых грамадскіх арганізацый, асабліва звязаных з журналістыкай і гуманітарнай сферай, каб яны больш цесна супрацоўнічалі з дзяржорганамі ў сферы забеспячэння інтарэсаў грамадства ў інтэрнэце.

"У інфармацыйным полі мы сёння як на вайне", - падкрэсліў беларускі лідар.

Паводле яго ацэнкі, "на чалавека накіраваны тэхналогіі агрэсіўнага і прадуманага ўздзеяння, уздзеяння на падсвядомасць". "Многія сёння сапраўды вельмі слабаабароненыя з-за сваёй наіўнасці і адкрытасці. Але будзем змагацца за сваіх людзей, абавязкова будзем", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Задача дзяржавы - стварыць такія ўмовы ўзаемадзеяння паміж сацыяльнымі групамі, каб яны ўсімі і кожным выхоўваліся і ўспрымаліся як справядлівыя. Менавіта справядлівасць з'яўляецца асновай грамадскага дагавора, або так званага сацыяльнага кантракта, які павінен знайсці адлюстраванне ў Канстытуцыі", - падкрэсліў беларускі лідар.

Паводле яго слоў, інтарэсы беларусаў зроблены прыярытэтам эканамічнай палітыкі. "Сацыяльная дзяржава - гэта наш нязменны нацыянальны брэнд. Прынцып раўнапраўнага, раўнамернага размеркавання даброт да нядаўняга часу цалкам падмацоўваўся запатрабаваннем грамадства на апеку дзяржавы. Гэта логіка закладзена ў аснову такіх найважнейшых інстытутаў, як салідарная пенсійная сістэма, бясплатная для ўсіх ахова здароўя і адукацыя, падтрымка шматдзетных сем'яў і іншых катэгорый насельніцтва, - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. - У час дыскусій на пляцоўках дыялогу прагучала нямала ідэй і прапаноў у гэтай частцы, у тым ліку вельмі радыкальных - увядзенне прагрэсіўнай стаўкі падаткаабкладання, страхавой медыцыны, накапляльнай пенсійнай сістэмы. Разам з тым далёка не ўсе групы і слаі беларускага грамадства могуць адмовіцца ад класічных падыходаў у сацыяльнай палітыцы. Дзяржава гатова іх захаваць і дапоўніць новымі элементамі. Але пытанне вельмі складанае і патрабуе абмеркавання нашымі дэлегатамі на гэтым сходзе".

За мінулае пяцігоддзе даходы насельніцтва ў рэальным выражэнні павялічыліся на 15%, сярэдняя зарплата перасягнула Br1,2 тыс. "Можа, гэта і няшмат, але не трэба забываць, што ў дапаўненне да гэтых грашовых даходаў беларускія грамадзяне маюць сацыяльны пакет, пра які не могуць і марыць не толькі нашы суседзі, але і многія краіны, якія прэтэндуюць на статус развітых. Ільготы па ЖКГ, па транспарце, па школьным харчаванні, ужо раней названыя бясплатная адукацыя і медыцына. Вы толькі ўявіце, колькі каштавала б кожнаму чалавеку лячэнне ў стацыянары ад каранавіруса. Але мы трымаемся, мы плацім", - канстатаваў Прэзідэнт.

"Апошні год мінулай пяцігодкі быў асабліва напружаны. Пандэмія наклала свой адбітак на эканамічныя працэсы ў свеце і на рынак працы, многія краіны закрывалі граніцы і па сутнасці спынялі сваю эканоміку, былі пабіты рэкорды па ўзроўні беспрацоўя. Людзі, даведзеныя да адчаю, выходзілі на пратэсты і ўчынялі беспарадкі, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Пасля гэтых лакдаўнаў хворых не становіцца менш, гэта мы ўжо ведаем на практыцы. Людзі бунтуюць у прынцыпе супраць таго, што сістэма аховы здароўя, якая сёння там існуе - не спраўляецца з аб'ёмам хворых".

Паводле яго слоў, у першую хвалю пандэміі не праблема была закрыць краіну, граніцы, прадпрыемствы, вытворчасці, але з'явілася б шмат іншых праблем, аж да пытанняў забеспячэння прадуктамі харчавання. "Есці што будзем? Помніце маю фразу?" - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

"Ужо тады гэта пандэмія была не толькі медыцынскім фактарам, яе пачалі выкарыстоўваць у эканоміцы, а сёння мы ўжо бачым і ў палітыцы. На фоне пандэміі пачаўся паскораны перадзел існуючага светапарадку, існуючых сувязей. Пачалі дзяліць, разрываць і знішчаць дзяржавы", - звярнуў увагу беларускі лідар.

"Хачу яшчэ раз звярнуцца да ўсіх палітыкаў і творцаў. Перыяд быў складаны, не кожнаму пад сілу было не тое што выстаяць, а зразумець, што адбываецца. Мая вам парада: ніколі не спяшайцеся пераабуваць нармальны летні абутак на зімовы, калі на вуліцы дажджы. І наадварот. Не спяшайцеся, думайце заўсёды галавой. Павінна быць вытрымка, беларуская вытрымка зыходзячы з нашага менталітэту. У адваротным выпадку будзеце пажынаць сумныя плады", - перасцярог Кіраўнік дзяржавы. 

"Здрада ні ў адной краіне, асабліва ў нашай, славянскай, ніколі не будзе ацэнена. І паверце: калі яны нават прыйдуць калі-небудзь да ўлады, то здраднікаў адвядуць убок. Таму што ёсць яшчэ адна аксіёма ў жыцці: аднойчы здрадзіўшы, ты здрадзіш і другі, і трэці раз", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт выказаўся аб перспектывах росту зарплат у краіне, уключаючы даходы работнікаў бюджэтнай сферы. "Адстаюць па зарплаце сельская гаспадарка, сфера сацыяльных і жыллёва-камунальных паслуг, асобныя катэгорыі бюджэтнікаў яшчэ небагатыя. Дзяржава бачыць гэтыя праблемы і працуе над іх вырашэннем. Думаю, гэта правільна - павышаць узровень зарплат і планку павагі грамадства да людзей сацыяльных прафесій. За будучае пяцігоддзе іх даходы істотна падцягнуцца, - заявіў Аляксандр Лукашэнка. - Так, зарплату педагагічных работнікаў давядзём да сярэдняй па краіне. Урачы ў 2025-м будуць атрымліваць у 1,5 раза больш за сярэднюю рэспубліканскую зарплату. Медсёстры, сацработнікі, занятыя ў сферы культуры будуць мець даход у наступнай пяцігодцы не ніжэйшы за сярэдні ў бюджэтным сектары".

Кіраўнік дзяржавы канстатаваў важнасць стварэння новых вытворчасцей і працоўных месцаў, укладанняў у развіццё розных галін. "Так, нейкі перыяд часу трэба пацярпець, і потым мы атрымаем эфект, як цяпер атрымліваем ад сельскай гаспадаркі і дрэваапрацоўкі", - адзначыў ён.

Паводле яго слоў, у цэлым ураду ставіцца задача нараўне з развіццём вытворчасцей працаваць і над павышэннем зарплат работнікаў. Пры гэтым Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што дзяржава дапамагла зарабляць у сярэднім прыкладна $500, але далей павінны прыкласці намаганні і самі людзі. "Мы зарплату гэту дапамаглі людзям зарабіць", - падкрэсліў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка таксама звярнуў увагу на вынікі праведзеных перад УНС маштабных сацдаследаванняў. У выпадку пагаршэння эканамічнай сітуацыі больш за 60% рэспандэнтаў маюць намер самастойна шукаць іншы шлях паляпшэння жыцця. "Яны будуць разлічваць самі на сябе і старацца выйсці з гэтага становішча самі. Гэта добрая тэндэнцыя, так і павінна быць. Дзяржава не павінна ўсіх несці на плячах. Вобразна кажучы, дзяржава павінна несці толькі тых, хто не ходзіць, хто трапіў у цяжкую сітуацыю. Астатнія павінны шавяліцца самі, зарабляць на сябе і сваю сям'ю. Але мінімум мы павінны ім дапамагчы зрабіць, стварыць умовы, каб яны маглі зарабіць. І ў наступнай пяцігодцы мы павінны гэту праблему вырашыць", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт адзначыў, што па выніках сацыялагічных даследаванняў атрымаў і шэраг звестак негатыўнага характару. Сярод іх была заўвага пенсіянера наконт зніжэння зарплат настаўнікаў. Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ў аплату працы ўносіліся змяненні для змяншэння колькасці паказчыкаў і спрашчэння разлікаў, але яны не павінны былі прывесці да змяншэння зарплат. "Раман Аляксандравіч (Галоўчанка. - Заўвага), разбярыцеся па гэтым пытанні з Міністэрствам адукацыі. Калі яны зрабілі не так, як абяцалі, то і міністру, і ўсяму Міністэрству адукацыі не месца на гэтых пасадах. Усе павінны пайсці ў школу за гэту зарплату, калі гэта так", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што дзяржава абавязана прыкласці максімум намаганняў, каб жыццё чалавека ва ўзросце было паўнацэнным і актыўным, і яна выконвае свае абавязацельствы па пенсійным забеспячэнні, адаптуючыся да новых рэалій. З 2018 года сярэдні рост пенсій апярэджвае інфляцыю, гэта значыць, іх памер перакрывае дынаміку цэн.

Разам з тым Прэзідэнт прызнаў, што ўзровень пенсій не такі высокі, як хацелася б. У сувязі з гэтым ён прапанаваў далейшае ўдасканаленне пенсійнай сістэмы, у тым ліку паэтапна ўкараняць накапляльную пенсійную сістэму.

"Бачыцца правільным захаваць статус дзяржавы як апоры гарантаванай пенсійнай падтрымкі, паэтапна ўкараняць элементы накапляльнай пенсійнай сістэмы, якая дае магчымасць кожнаму працуючаму гарантавана павялічыць будучую пенсію. Дзяржава створыць для гэтага патрэбную інфраструктуру", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт прапанаваў падрыхтаваць праграму "3+3": работнік зможа пералічваць на свой асабісты пенсійны рахунак да 3% ад зарплаты, столькі ж дабавіць і работадавец.

"Кантроль за цэнаўтварэннем застанецца адным з прыярытэтаў. У мінулай пяцігодцы мы паказалі, што можам дабівацца нізкай інфляцыі - на ўзроўні 5-6% у год. Гэта гістарычны мінімум для нашай краіны. Але простаму чалавеку патрэбны не агульны індэкс цэн, а цэннікі, якія ён бачыць на паліцах у магазінах", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы нагадаў, што за цэнаўтварэннем у Беларусі сочаць Камітэт дзяржаўнага кантролю і Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю. Да работы ў гэтым напрамку па просьбе Прэзідэнта раней таксама падключыліся дэпутаты і прафсаюзы.

"Крок сябе апраўдаў. Яны ўзяліся за гэту праблему вельмі сур'ёзна, не фармальна, стаўшы яшчэ адным фільтрам на месцах. Але скаргаў ад людзей нямала, - канстатаваў Аляксандр Лукашэнка. - Для людзей, асабліва з невысокімі даходамі, цэны з'яўляюцца сацыяльнай і палітычнай катэгорыяй. Тут справядлівасць, сапраўды, вышэй за ўсё".

У час выступлення Аляксандр Лукашэнка зноў узняў праблему дармаедаў - людзей, якія, паводле яго слоў, гадамі нідзе не працуюць, але пры гэтым жывуць у добрых дамах, ездзяць на дарагіх аўтамабілях і плацяць за паслугі па сацыяльных тарыфах. "Пры гэтым маюць яшчэ нахабнасць абурацца, фарміруючы 35-40% удзельнікаў незаконных акцый", - заявіў Прэзідэнт.

У Мінску на ўліку ў якасці дармаедаў знаходзіцца 68 тыс. грамадзян. "На некаторых паглядзелі, як яны жывуць, - вам і не снілася. І яны ўсе хадзілі, малацілі амапаўцаў, міліцыю, ламалі, крышылі, бударажылі грамадства. Яны былі ў авангардзе, - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы. - Не ў адплату, а трэба ўсіх прымусіць працаваць. Плаціць падаткі трэба для таго, каб мы іх маглі лячыць. Яны ж, калі ў бальніцу або школу прыходзяць, мы ж не глядзім на іх - гэта пратэстуны, не пратэстуны, збеглыя, не збеглыя. Прыйшоў чалавек - мы лечым. Лечым бясплатна - за грошы іншых людзей".

Аляксандр Лукашэнка яшчэ раз падкрэсліў, што гэту катэгорыю грамадзян "трэба прымусіць працаваць". "Як хочаце мяне разумейце", - дадаў ён.

Прэзідэнт прапанаваў рэалізаваць праект "Здаровая нацыя". Як растлумачыў Аляксандр Лукашэнка, у гэтым праекце будуць наступныя асноўныя раздзелы: "мабільная медыцына", "крокавая даступнасць меддапамогі", "дзень здароўя", "клапатлівая паліклініка", "адпачынак для здароўя", "высокатэхналагічная медыцына ў рэгіёнах".

Адносна апошняга раздзела Прэзідэнт адзначыў, што размова ідзе аб 12 міжрэгіянальных цэнтрах, якія будуць аснашчаны ўсім неабходным па сталічных стандартах для аказання спецыялізаванай медыцынскай дапамогі. "Мы іх сёння фарміруем, каб наблізіць якасную медыцыну да людзей. І будзем рабіць усё, каб ва ўмовах лічбавізацыі, ва ўмовах сучаснага свету, знаходзячыся, дапусцім, у Маладзечне, чалавек мог неадкладна атрымаць кансультацыю прафесара з Мінска, дзе сканцэнтраваны самыя моцныя ўрачы", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Гаворачы пра частку праекта "адпачынак для здароўя", Прэзідэнт падкрэсліў важнасць асабістай зацікаўленасці кожнага чалавека ў захаванні свайго здароўя.

"Лічу жыццёва важным арганізаваць бясплатную вакцынацыю жыхароў Беларусі ад каранавіруса, што мы і робім", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт таксама запэўніў, што ў Беларусі абавязкова створаць уласную вакцыну, а пакуль ёсць дамоўленасці аб пастаўках расійскай і кітайскай вакцын. Больш таго, ёсць дамоўленасць аб іх вытворчасці ў Беларусі.

"Нашы вучоныя створаць вакцыну. І гэта не толькі для таго, каб цяпер абараніць людзей. Для таго каб цяпер абараніць, мы вырабім расійскую вакцыну, - растлумачыў Аляксандр Лукашэнка. - Мы ж зразумелі: гэта зараза - няхай не кавід, а нейкі свіны, птушыны грып - да нас яшчэ прыйдзе, і нам трэба будзе абараняць людзей у будучым. Таму мы, ствараючы сёння вакцыну ад кавіда, глядзім у будучае. Нам гэта спатрэбіцца ў гэтым ашалелым свеце. Вы павінны разумець, што гэта каштуе вялікіх грошай. Але калі мы сёння не вырабім (у гэтым выпадку - вакцыну), мы будзем у дзясяткі разоў больш плаціць за чужую ў будучым".

Кіраўнік дзяржавы прапанаваў распрацаваць праграму "Шматдзетная Беларусь" з сур'ёзнымі навацыямі. 

Па-першае, ён прапанаваў пашырыць межы выкарыстання сямейнага капіталу. "Другое: маці з трыма дзецьмі - не хатняя гаспадыня. Праца маці павінна ацэньвацца гэтак жа, як і любая іншая. Маці чацвярых дзяцей - зарабіла будучую працоўную пенсію. Пры нараджэнні чацвёртага дзіцяці прадаставіць шматдзетнай маці права на працоўную пенсію, нават калі ў яе адсутнічае стаж работы", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Мы падрэжам любыя іншыя праграмы, але не дэмаграфічную, і не па падтрымцы людзей па жыллі, - падкрэсліў беларускі лідар. - Будзем падтрымліваць маладыя сем'і па жыллі, бо калі ёсць дзе жыць, будуць думаць і пра нараджэнне дзяцей".

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што насельніцтва Беларусі за апошнія пяць гадоў скарацілася на 90 тыс. чалавек. "Для таго каб зямлю апрацоўваць і жыць у краіне, патрэбны людзі, гэта галоўнае. Нам трэба мінімум 15 млн, а лепш 20 млн чалавек насельніцтва, а мы гэту тэндэнцыю змяншэння не пераламалі. І гэта ў будучым можа стаць не проста праблемай, а катастрофай. Тады на нас будуць глядзець іншыя густанаселеныя раёны для таго, каб прыехаць і ў нас жыць. Мы не супраць таго, каб да нас прыязджалі і жылі, але ў пераважнай большасці тут павінны жыць беларусы, каб гэта зямля заўсёды была беларуская. А для гэтага трэба сёння падтрымліваць маці, якія нараджаюць, вось і ўсё. Шматдзетным сем'ям, нараджальнасці мы павінны ўдзяліць асаблівую ўвагу", - лічыць Прэзідэнт.

Сістэма адукацыі ў Беларусі патрабуе ўдасканалення, на працягу года неабходна дакладна вызначыцца, што рабіць у гэтым напрамку. "Скажу больш: тое даследаванне (сацапытанне. - Заўвага), якое мы правялі, - людзі вельмі незадаволены тым, як мы працуем у адукацыі, і гэта праявілася ў канцы мінулага года. Думаю, што на працягу года мы дакладна вызначымся, што нам рабіць", - сказаў беларускі лідар.

Паводле яго слоў, трэба актыўней укараняць у навучальны працэс найноўшыя тэхналогіі. Улічваючы падзеі мінулага года - больш сур'ёзна паставіцца да пытання дыстанцыйнага навучання. Таксама дыферэнцыравана трэба падысці да фармату ўступнай кампаніі, Міністэрства адукацыі ўжо ўнесла прапановы ў Адміністрацыю Прэзідэнта. Пасля УНС да гэтага пытання вярнуцца. "Паглядзець наша тэсціраванне з канкрэтнай гутаркай, таму што не заўсёды за тэстамі бачыш будучага добрага спецыяліста і чалавека", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

У той жа час у Беларусі не будуць адмаўляцца ад прынцыповых падыходаў - дзяржпадтрымка, мэтавы набор, бясплатнасць, справядлівасць і роўны доступ да якаснай адукацыі, гарантаванае першае працоўнае месца. Не зменіцца класна-ўрочная сістэма.

Прэзідэнт падкрэсліў, што настаўнікаў неабходна вызваліць ад папяровай валакіты. "Губернатары, Урад і перш за ўсё Міністр (адукацыі. - Заўвага), вазьміце гэта як закон для кантролю, - даручыў ён. - Гэта пытанне мы вырашым. Вы нават не сумнявайцеся. Больш мы яго ўзнімаць не будзем".

Адной з задач сістэмы адукацыі Аляксандр Лукашэнка назваў выхаванне грамадзяніна, гэта задача не толькі сям'і. "Школа павінна ўзяць на сябе ў гэтым плане сур'ёзную нагрузку", - лічыць ён. На думку Кіраўніка дзяржавы, многае тут залежыць ад асобы настаўніка, і справа не ў зарплатах. "Ніякія грошы тут не дапамогуць. Гэта было б вельмі проста - дадаў сотню долараў да зарплаты, і настаўнік памяняўся", - адзначыў ён.

Кіраўнік дзяржавы, выступаючы з дакладам на VI Усебеларускім народным сходзе, выказаўся на тэму работы з моладдзю. "З маладымі людзьмі трэба размаўляць як з роўнымі сабе. Яны гэта будуць успрымаць", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

На яго думку, перад маладымі людзьмі не трэба "кланяцца": яны не ацэняць гэтага і правільна зробяць. Гэта іншыя людзі з уласнымі поглядамі і каштоўнаснымі ўстаноўкамі.

"Моладзь - яна ні дрэнная, ні добрая. Яна іншая. Таму і падыходы ў размовах і выхаванні павінны быць іншыя, і мы ведаем, якія. Толькі трэба варушыцца. Інакш можам страціць гэту моладзь", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт лічыць, што моладзь павінна засвоіць: без цяжкай працы, здольнасцей і таленту багатым нельга стаць. Аднак не ўсе стараюцца вучыцца ў школе, час паказаў, што не ўсе цэняць паступленне ў ВНУ, дадаў Аляксандр Лукашэнка.

Беларускі лідар падкрэсліў, што спорт - гэта аснова здароўя нацыі. І ў краіне ствараюцца ўсе ўмовы для таго, каб заняткі рознымі відамі спорту былі даступны для насельніцтва. У бліжэйшы час, паводле яго слоў, у рэгіёнах плануецца пабудаваць 30 тыпавых фізкультурных комплексаў з басейнамі для плавання.

"Што датычыцца прафесійнага спорту, мы ўбачылі: ён не проста стаў палітыкай", - сказаў Аляксандр Лукашэнка і прызнаўся, што цяжка нават падабраць падыходзячае паняцце, каб ахарактарызаваць спорт. Сёння ўладныя людзі як хочуць, так і круцяць ім. Цывілізацыйнае значэнне спорту заўсёды было ў тым, што ён залежаў толькі ад сумленнага выніку", - дадаў Прэзідэнт.

Але тое, што адбываецца ў сусветным спорце, сведчыць пра адваротнае: медалі спачатку даюць, потым забіраюць, краіны падзяляюць на "правільныя" і "няправільныя". "Вызначаюць, каму быць на спаборніцтвах, а каму - не. Такія палітычныя інструменты, як санкцыі, блакады, расследаванні, сталі нормай у свеце спорту. Гэта супярэчыць нашаму менталітэту і ўнутранай культуры", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Беларусь з гэтым мірыцца не будзе, але процістаяць такім з'явам, дадаў Кіраўнік дзяржавы, вельмі цяжка.

Беларуская і руская мовы заўсёды будуць здабыткам нашай нацыі. Творчасць класікаў і творы народнай культуры, у якіх паказаны важныя вехі гістарычнага шляху беларусаў, павінны знаходзіць адлюстраванне ў сучасных праектах, цікавых у першую чаргу моладзі, лічыць Аляксандр Лукашэнка. Таму што гэта пытанне захавання нашай ідэнтычнасці і суверэнітэту, аснова для разумення свайго гістарычнага права быць на гэтай зямлі.

"Мы, беларусы, жылі на ёй тысячагоддзі. Так, большую частку сваёй гісторыі - у чужых дзяржавах, з рознымі народамі. Але ў гэтым вопыце - вытокі нашай талерантнасці, дружалюбнасці, добрага стаўлення да іншых традыцый і вераванняў. Многія з іх сталі часткай нашай самабытнасці, зрабілі нас культурна і духоўна багацейшымі. У нас дзве родныя мовы: беларуская і руская", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Сувязь дзвюх культур ідзе далёка ўглыб стагоддзяў, таму адмаўляцца ад той часткі, "дзе шмат нашай, беларускай душы", нельга. "Таму беларуская і наша руская мовы - яны будуць заўсёды здабыткам нашай нацыі. І мы не будзем цкаваць і душыць людзей, каб яны не размаўлялі на рускай мове", - падкрэсліў беларускі лідар.

Беларускі лідар папярэдзіў аб існуючай рызыцы "страціць ідэнтычнасць, упусціўшы ў сваё жыццё не ўласцівыя нашаму менталітэту мадэлі". Новыя пакаленні беларусаў павінны помніць і ведаць свае духоўныя і культурныя вытокі.

"Свае стандарты паводзін, маральныя прынцыпы з пакалення ў пакаленне мы чэрпалі з творчасці вялікіх пісьменнікаў, рэжысёраў, архітэктараў. Тых, хто для сваіх пакаленняў, гаворачы сучаснай мовай, былі лідарамі меркаванняў. І задача - зрабіць так, каб нашы дзеці і ўнукі сталі захавальнікамі культурнага кода нацыі. Нам жыццёва неабходны сучасныя Коласы, Купалы, Караткевічы, Шагалы, Пташукі. Не проста куміры і светачы. Дзяржава чакае і гатова ўсякім чынам падтрымаць такія таленты", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Трэба будзе сур'ёзна ўкласціся ў захаванне гісторыка-культурнай спадчыны. Неабходна завяршыць стварэнне музейнага квартала Нацыянальнага мастацкага музея ў Мінску. "І ў бліжэйшы час - рэканструкцыю і рэстаўрацыю Спаса-Праабражэнскай царквы ў Полацку, палацава-паркавага ансамбля ў вёсцы Жылічы Магілёўскай вобласці, Крэўскага замка ў Гродзенскай вобласці і іншых жамчужын, якія вартыя таго, каб пра іх ведалі ва ўсім свеце", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

"Мы шматканфесійная краіна, маральным фундаментам якой з'яўляюцца хрысціянскія каштоўнасці. І, што важна для ўсіх канфесій, прадстаўленых у нашай краіне, Беларусь - агульны дом, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Беларуская верацярпімасць і талерантнасць сталі адным з галоўных дасягненняў незалежнай Беларусі".

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што беларуская дзяржава змагла ў поўнай меры забяспечыць рэалізацыю права на свабоду веравызнання, даць народу сапраўдную свабоду ў выбары веры або, наадварот, нерэлігійнага светапогляду. "Мы падтрымлівалі і будзем падтрымліваць традыцыйныя канфесіі ў іх стваральнай дзейнасці. Мы зробім усё, каб кожны з нас і нават госць нашай сталіцы мелі магчымасць выбраць сваю дарогу да храма. У гэтым наша каштоўнасць, у гэтым наш шлях", - заявіў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што вельмі ўважліва сочыць за тым, што адбывалася вакол Усебеларускага народнага сходу, пад якую атаку і запалохванне падпадалі дэлегаты форуму. "Потым уключаю тэлевізар і бачу, як вы з адкрытым тварам у добрым сэнсе слова наплявалі на ўсіх іх і гаворыце тое, што трэба краіне. І думаю: ну, з такімі ў бой яшчэ можна ісці, і нават без зброі", - заявіў Прэзідэнт.

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў: за прадстаўнікамі цяперашняй улады і беларускага народа стаіць пераважная большасць. Аб гэтым сведчаць у тым ліку вынікі апошніх прэзідэнцкіх выбараў, якія, звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка, немагчыма было сфальсіфікаваць. "Ну добра, калі каму-небудзь не падабаецца 80%, няхай будзе 76%. Няхай нават будзе 68%, як у сярэднім цяпер па анкетах, няхай. Але ўсё роўна мы пераможцы, за намі пераважная большасць народа. І нам не трэба гэтага баяцца. Як і зрабілі вы. Вы проста малайцы", - сказаў беларускі лідар.

Ён заўважыў, што ні адзін дэлегат Усебеларускага народнага сходу не спалохаўся ўдзелу ў форуме, нягледзячы ні на якія пагрозы і націск. "Вы, як амапаўцы тады, цяпер змагаецеся за сваю краіну. Пройдзе зусім няшмат часу, і вы зразумееце, якую ролю адыгралі ў станаўленні суверэннай і незалежнай Беларусі", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што беларускай эканоміцы прадракалі эканамічны калапс. У рэальнасці ж спад ВУП склаў менш як 1% па выніках 2020 года. Па ключавых параметрах захаваны ўзровень 2019 года.

Аляксандр Лукашэнка таксама адказаў на крытыку аб тым, што беларуская эканоміка нібыта застыла ў развіцці. "Па-першае, змянілася яе структура, з'явіліся і атрымалі развіццё новыя галіны, доля недзяржаўнага сектара вырасла да 50%. Па-другое, праведзена маштабная мадэрнізацыя традыцыйных вытворчасцей, цяпер ідзе работа па забеспячэнні максімальнай аддачы ўкладзеных сродкаў. Эканоміка не церпіць рэвалюцый і шарлатанства. Ніякіх шараханняў быць не павінна. Эвалюцыйна трэба развівацца", - упэўнены беларускі лідар.

Прэзідэнт лічыць, што ў Беларусі трэба развіваць тыя галіны, у якіх ёсць кампетэнтныя спецыялісты. У якасці прыкладу Кіраўнік дзяржавы прывёў напрацоўкі ў ракетнай галіне. "Мы стварылі ракету "Паланэз". Перад намі была пастаўлена задача, і мы яе стварылі. Цяпер працуем над новай ракетай, далёкасць якой у межах законаў будзе большай. Мы выпрабавалі пару такіх ракет, але бачым, што над імі трэба яшчэ сур'ёзна працаваць", - растлумачыў ён.

Акрамя таго, у планах на наступную пяцігодку стварыць буйныя прамысловыя кластары. Да буйных кампаній будуць далучацца малыя і сярэднія прадпрыемствы, якія будуць вырабляць неабходныя камплектуючыя. "Гэта будзе сур'ёзнае імпартазамяшчэнне, а для гэтага трэба не забываць старыя школы. Давайце развіваць тыя напрамкі, у якіх мы добра разумеем. Таму мы мадэрнізуем старыя вытворчасці і на гэтай аснове ствараем новыя вытворчасці", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

"Мы ў Мінску і абласных цэнтрах на невыкарыстоўваемых плошчах дзяржпрадпрыемстваў будзем ствараць тэхнапаркі. Гэта неабходна для імпартазамяшчэння", - падкрэсліў беларускі лідар. Што датычыцца выкарыстання мясцовых рэсурсаў, то, паводле яго слоў, у малых гарадах і сельскіх раёнах будуць развівацца праекты па іх перапрацоўцы. Напрыклад, у Івацэвічах з'явіцца паўнацэнны мэблевы кластар на 1 тыс. працоўных месцаў. І такіх праектаў па перапрацоўцы мясцовай сыравіны ў кожным раёне будзе адзін або два, падкрэсліў Прэзідэнт.
 
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што стрыжнем развіцця рэгіёнаў стане палітыка павышэння прывабнасці жыцця і працы за межамі сталіцы і абласных цэнтраў. У планах - усебакова развіваць 11 такіх буйных гарадоў, як Барысаў, Маладзечна, Баранавічы, Бабруйск, Полацк і іншыя. "У гэтай пяцігодцы трэба абавязкова ўкласціся ў гэтыя гарады. Сёння прапанавана мінімум па два-тры буйныя новыя праекты ад кожнай вобласці, падлічана іх фінансаванне", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

"Што датычыцца нафтаперапрацоўкі, у гэтым годзе мы цалкам завершым мадэрнізацыю двух нашых НПЗ", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Сучасныя тэхналогіі ўкараняюцца таксама ў касмічнай галіне, ваенна-прамысловым комплексе, біяхіміі, электратранспарце. Адкрыта вытворчасць легкавых аўтамабіляў. Доля беларускіх лякарстваў складае на ўнутраным рынку больш за 50%, цяпер задача падысці да 70-75%.

Прэзідэнт падкрэсліў, што і традыцыйныя галіны і вытворчасці ў Беларусі будуць захаваны. "Што нам дасталося ад Савецкага Саюза, мы нічога не закрылі. Нават стратныя прадпрыемствы мы спрабуем падтрымаць, таму што там людзі, якія ўмеюць рабіць добрую прадукцыю. Проста ўстарэла вытворчасць, трэба яе мадэрнізаваць", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

У гэтай пяцігодцы ўвагу ўдзеляць імпартазамяшчэнню. Плануецца асвоіць выпуск амаль 300 відаў імпартазамяшчальных тавараў, з іх не менш як 10% - абсалютна новыя для Беларусі. "Вось вам і навізна, і не трэба нічога ламаць і крышыць, трэба гэта развіваць. Таму што зламаць можна, пабудаваць можна, але грошай гэта шмат каштуе. І дзе мы возьмем іх? Таму давайце развіваць тое, што ў нас ёсць", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт таксама назваў "сур'ёзным рычагом для эканамічнай бяспекі" выкарыстанне мясцовай сыравіны (дрэва, лён, скура, торф). На новых папяровых, кардонных, пелетных, мэблевых заводах неабходна забяспечыць не менш як 25% прыросту ўсёй прамысловасці краіны за пяцігодку і штогадовы экспарт у памеры $4 млрд да 2025 года.

"Калі кратна не павялічым перапрацоўку камунальных адходаў, мы будзем жыць у страшным і шкодным брудзе. Да канца пяцігодкі перапрацоўка другасных рэсурсаў павінна скласці 50%, не менш", - даручыў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт адзначыў, што пабудова эканомікі замкнутага цыкла (цыркулярнай эканомікі) немагчыма без перапрацоўкі другаснай сыравіны, аднак пакуль да гэтага бесталковыя адносіны. У якасці станоўчага прыкладу ён прывёў Швейцарыю, дзе перапрацоўваюць практычна ўвесь аб'ём другаснай сыравіны.

"Год таму была пастаўлена задача адмовіцца ад пластыку. Паперы хапае, мы можам замясціць імпарт, не будзем гадзіць сваю краіну. Але тут вельмі важна змяніць склад думак, калі мы не хочам загразнуць у нейкім брудзе, хочам мець чыстую краіну, зялёны кавалачак лёгкіх Еўропы", - лічыць Аляксандр Лукашэнка.

"Атамная станцыя, замяшчэнне прыроднага газу, перавод на чыстую электраэнергію дасць станоўчы эфект. Задачы на пяцігодку цалкам зразумелыя - развіццё інфраструктуры перадачы электраэнергіі", - сказаў Прэзідэнт.

Ён паабяцаў, што дзяржава знойдзе, як кампенсаваць частку тарыфу на электраэнергію. "Можа, у неперспектыўныя вёскі не пацягнем правады, а ў аграгарадкі, буйныя вёскі трэба прыйсці, у гарады трэба прыйсці і даць для нашых людзей новае жыццё, чыстае жыццё", - упэўнены Кіраўнік дзяржавы.

Перспектыўным ён назваў будаўніцтва электрадамоў. "Людзі паспрабавалі і з задавальненнем гатовы да такіх дамоў, - канстатаваў Аляксандр Лукашэнка. - Будзем пераходзіць на гэтыя стандарты, гэта бяспечна і вельмі зручна".

Паводле слоў Прэзідэнта, дзяржава не зможа існаваць, калі не здолее накарміць сваіх грамадзян. "Без сяла, без вёскі не можа быць дзяржавы", - падкрэсліў ён.

"Мы накармілі свайго чалавека, прадаём шмат прадукцыі, - адзначыў беларускі лідар. - Са слоў новага Прэзідэнта ЗША Байдэна, сёння з-за праблем, звязаных з пандэміяй (хлусіць, справа не толькі ў пандэміі), 36 млн амерыканцаў - больш за 10% насельніцтва - недаядаюць. З іх 12 млн - дзеці. Імперыя. Вядучая краіна. Есці няма чаго. Што казаць пра іншыя краіны... А ў нас ёсць што паесці. Калі ласка, мы можам прадаць, звяртайцеся. У нас ёсць яшчэ рэзервы".

Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу, што ў Беларусі пайшлі па правільным шляху, развіваючы сельскую  гаспадарку. Выратавалі вёску, далі магчымасць працаваць. Сельская гаспадарка стала прыбытковым бізнесам, тым не менш многае яшчэ трэба зрабіць, канстатаваў Кіраўнік дзяржавы.

"Таму мы не закапалі грошы ў сельскую гаспадарку. Яна ў мінулым годзе адзіная, якая амаль 6% дала, у плюс спрацавала. Хоць там шмат пытанняў, якія мы павінны вырашаць", - сказаў Прэзідэнт.

Паводле яго слоў, неабходна ўкараняць новыя адаптыўныя сістэмы земляробства і тэхналагічныя рэгламенты, забяспечыць арганізацыі АПК надзейным абсталяваннем, паглыбіць сельгаскааперацыю. "На сельгаспрадукцыі павінны перш за ўсё зарабляць сяляне, а не пасрэднікі, гандлёвыя сеткі або яшчэ нехта, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - Нам трэба паставіць на месца ўсіх гэтых пасрэднікаў і гандляроў. Яны не павінны нажывацца на працы сялян. Гэта і для прамысловасці вельмі важна. Выключыць гэта пасрэдніцтва, цалкам выкараніць! У тым ліку і гандляроў - там, дзе яны не патрэбны вытворчасці, іх быць не павінна. Я не гавару "рэзаць" усіх запар, але ў нас шмат галін, дзе яны проста ўзнімаюць цэны".

Прэзідэнт адзначыў, што трэба адыходзіць ад празмернага будаўніцтва жылля ў Мінску, інакш у хуткім часе ён захлынецца. "Нам трэба размяркоўваць прадукцыйныя сілы па ўсёй краіне. Мы перанасялілі Мінск, ужо цяпер цяжка: заторы і іншае. Калі мы і далей будзем за кальцавую дарогу пашыраць і сцягваць у Мінск не толькі нашых грамадзян, але і з-за мяжы, мы захлынемся. У нас не будзе дзе людзям працаваць - мы не створым столькі вытворчасцей", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Менавіта па гэтай прычыне ў Беларусі пайшлі па шляху стварэння гарадоў-спадарожнікаў, адзначыў Прэзідэнт. Там будзе створана неабходная інфраструктура для камфортнага жыцця і забяспечана хуткая транспартная сувязь са сталіцай, паабяцаў Прэзідэнт. Дзяржава таксама будзе аказваць падтрымку грамадзянам, якія задумаліся аб будаўніцтве прыватнага жылля. У краіне дастаткова зямельных участкаў для гэтага, адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

У якасці сярэднетэрміновых задач, якія неабходна дасягнуць да 2025 года, Кіраўнік дзяржавы назваў забеспячэнне беларусаў якаснай пітной вадой. "Мы за гэту пяцігодку Мінск поўнасцю (гэта самая вялікая праблема) забяспечым пітной вадой з падземных крыніц. Па краіне будзе пабудавана 800 станцый ачысткі вады ад прымесей жалеза і 300 водазаборных свідравін", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

У жылых дамах па краіне на працягу пяцігодкі таксама плануюць абнавіць ліфтавы фонд. Яшчэ адна праблема, якая патрабуе вырашэння, - добраўпарадкаванне дамоў. Паводле слоў Прэзідэнта, на ўлік узялі каля 30 тыс. дваровых тэрыторый, 11 тыс. ужо прыведзены ў парадак. Асобная ўвага будзе ўдзелена дарогам, асабліва мясцовага значэння. "Рамонт не менш як 7 тыс. км мясцовай сеткі і 500 км рэспубліканскай дазволіць вырашыць за пяцігодку гэтыя пытанні", - сказаў Прэзідэнт. Акрамя таго, трэба будзе рэканструяваць 24 масты, пабудаваць абходы вакол Віцебска, Магілёва і Полацка. Гэтым зоймуцца ў бліжэйшы час.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў неабходнасць развіцця рэгіёнаў, павышэння іх прывабнасці для жыцця, работы і вядзення бізнесу. "Асноўны прынцып: чым слабейшы патэнцыял тэрыторыі, тым больш стымулаў для развіцця", - падкрэсліў ён.

"Чалавечы капітал - гэта галоўны рэсурс краіны, на развіццё якога мы заўсёды знойдзем сродкі. Аднак, якім ён будзе, якім будзе наш бюджэт, і колькі заробім, залежыць ад нас, ад сумленнасці і ад таго, як мы будзем плаціць падаткі. А задача дзяржавы - зрабіць так, каб заплаціць падаткі было лёгка і зразумела, падатковая нагрузка была справядлівай", - сказаў беларускі лідар.

Таксама Прэзідэнт лічыць, што ў кожнага грамадзяніна павінен быць выбар, куды ўкласці грошы. "Мы гэты выбар у поўным аб'ёме яшчэ не прадаставілі. Гэта магчыма ў рамках паўнацэннага фінансавага рынку, каштоўных папер, дзяржаблігацый, інвестыцыйных фондаў, крыптавалюты. Усё гэта павінна стаць штодзённай задачай дзяржавы, для гэтага трэба стварыць празрыстыя правілы і ўмовы", - адзначыў ён.

Яшчэ адным важным, на думку Кіраўніка дзяржавы, напрамкам з'яўляецца страхаванне. "Тут таксама ў нас шмат работы, і мы ў гэтым напрамку будзем развівацца", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"На дыялогавых пляцоўках гучалі ініцыятывы аб тым, каб узмацніць залежнасць даходаў работнікаў ад фінансавага выніку прадпрыемства. Размеркаванне дывідэндаў або перадача ва ўласнасць часткі акцый патрабуюць сумленнага заканадаўчага замацавання. Але вы павінны пры гэтым памятаць, у Беларусі сёння няма і ніколі не будзе алігархаў. Кожны павінен атрымліваць за свой вынік", - лічыць Прэзідэнт.

Пры гэтым ён падкрэсліў, што гэта не значыць, што трэба ўсіх ураўнаваць. "Той, хто можа дзякуючы свайму таленту і здольнасцям, можа зарабіць і атрымаць больш, няхай атрымлівае. Але разбежкі велізарнай быць не павінна", - дадаў ён. Аляксандр Лукашэнка лічыць, што багатым варта падтрымліваць дзяржаву, а таксама дапамагаць тым, хто мае ў гэтым патрэбу. Вялікай розніцы паміж беднымі і багатымі быць не павінна, гэта, на думку Кіраўніка дзяржавы, катастрофа і будучы развал дзяржавы.

"Не магу сказаць, што наш прыватны бізнес, асабліва ў вытворчасці, паводзіць сябе дрэнна. Ён разам з намі, з дзяржавай прайшоў усе этапы - ад станаўлення да развіцця і сёння фарміруе палову нацыянальнага прадукту. І ў няпростым 2020 годзе ў асноўным вытворчы бізнес трымаў сябе адказна. Пры гэтым павінен вам сказаць, што мы не будзем аслабляць кантроль за тымі напрамкамі нашага жыцця, дзе кантралёры павінны быць, але бегаць за кожным вытворцам ні ў якім разе нельга, гэтым самым мы знішчаем усякую ініцыятыву, кантроль павінен быць перш за ўсё за выплатай падаткаў", - адзначыў Прэзідэнт.

У бліжэйшы час у Беларусі будзе прыняты новы закон аб дзяржслужбе. "Мы сёння звярнуліся да закона аб дзяржаўнай службе. І там, як у ваенных, будзе адпаведны статут, кодэкс, патрабаванні да дзяржаўных служачых. Так, ён будзе ўзняты на небывалую вышыню, але і патрабаваць з яго дзяржава будзе больш, чым з ваенных. Патрэбны аўтарытэтныя людзі ў кіраванні. У адваротным выпадку ніякіх камунікацый з грамадствам не будзе", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Трэба паглядзець на выхадцаў з сілавых структур, якія да 50 гадоў звальняюцца са службы. Але гэта дысцыплінаваныя, разумныя людзі. Іх трэба таксама выкарыстоўваць на дзяржаўнай службе", - лічыць беларускі лідар.

Ён упэўнены, што азнаёміўшыся з новым законапраектам, які будзе прыняты, такія адстаўнікі прымуць прапанову аб прадаўжэнні кар'еры. "Дарэчы, мы ўжо гэта пачалі рабіць у пэўных органах улады", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Праект новай Канстытуцыі будзе гатовы на працягу года, заявіў Кіраўнік дзяржавы, выступаючы з дакладам на VI Усебеларускім народным сходзе.

Беларускі лідар нагадаў, што змяненне Канстытуцыі - не новая тэма. "Два з нечым гады таму я даручыў рыхтаваць новыя праекты Канстытуцыі. Нядаўна, у Пасланні народу і парламенту заявіў, што ў мяне на стале былі два праекты Канстытуцыі", - сказаў ён. Цяпер размова ідзе аб падрыхтоўцы трэцяга варыянта.

"На працягу гэтага года праект Канстытуцыі будзе гатовы, і ён будзе на працягу года абмеркаваны ўсенародна. А ў пачатку наступнага года, як мінімум, мы вынесем яго на рэферэндум", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён звярнуў увагу, што пад новую Канстытуцыю давядзецца перафармаціраваць многія законы, змяніць заканадаўчую базу. "Я ўпэўнены, што мы гэта можам зрабіць на працягу наступнага года", - дадаў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле яго слоў, галоўнае ва ўсіх гэтых працэсах - не наламаць дроў. І прывёў даныя нядаўна праведзенага сацыялагічнага даследавання, згодна з якімі 60% рэспандэнтаў былі катэгарычна супраць змянення Канстытуцыі. "Я з гэтым не згодны. Канстытуцыю трэба мяняць, таму што такія паўнамоцтвы, якія ёсць сёння ў Кіраўніка дзяржавы, вельмі цяжкія для чалавека", - сказаў Аляксандр Лукашэнка. Да таго ж, невядома, як скарыстаўся б такімі неабмежаванымі паўнамоцтвамі чалавек, які, калі змадэляваць сітуацыю, сілай захапіў уладу. "Таму ёсць неабходнасць у выніку гэтага распрацаваць новы праект Канстытуцыі, вынесці яго на ўсенароднае абмеркаванне і на рэферэндум", - адзначыў беларускі лідар.

Прэзідэнт выказаўся аб партыйным будаўніцтве ў Беларусі. Ён лічыць, што ўсё трэба рабіць паступова, і грамадства павінна быць гатова для тых ці іншых змяненняў, у тым ліку выбараў па партыйных спісах.

Кіраўнік дзяржавы нагадаў, што, паводле даных праведзенага нядаўна маштабнага сацыялагічнага даследавання, узровень даверу партыям з боку людзей - ад 3 да 6%. "Гэта дрэнна", - пракаменціраваў Прэзідэнт. Ён таксама адзначыў, што рэальна дзеючых, а не проста зарэгістраваных партый у краіне - адзінкі.

Аляксандр Лукашэнка ўпэўнены, што ў Беларусі неабходна больш цесна заняцца партыйным будаўніцтвам. Аднак гэта не азначае спрашчэнне заканадаўства для стварэння партый. На гэта, на думку Прэзідэнта, ісці не трэба.

"Калі мы ўбачым рэальныя партыі, тады мы будзем гаварыць, што нам трэба выбіраць у парламент, у мясцовыя Саветы па прапарцыянальных спісах, - перакананы беларускі лідар. - Для гэтага трэба падрыхтаваць грамадства".

Прэзідэнт упэўнены, што Беларусь павінна заставацца прэзідэнцкай рэспублікай. Паводле яго слоў, такой павінна заставацца краіна, у тым ліку калі ён пойдзе з пасады Прэзідэнта. "Я за канстытуцыйную рэформу. На працягу года на дыялогавых пляцоўках, усюды мы будзем гэта абмяркоўваць. Кожны крок па змяненні. Але я перакананы: наша краіна павінна заставацца прэзідэнцкай рэспублікай. Зразумейце толькі правільна тое, што я цяпер скажу: наша краіна павінна быць прэзідэнцкай рэспублікай і без Лукашэнкі. Яна будзе без Лукашэнкі - не сёння, дык заўтра, паслязаўтра. Які б я ні быў гераічны, настане час - прыйдуць іншыя людзі", - сказаў беларускі лідар.

"Я разумею, што ўвесь сыр-бор - з-за цяперашняй асобы Прэзідэнта Беларусі. Для каго гэта сакрэт? - адзначыў ён. - Я вельмі рашучы чалавек, не баязлівы. Я не дрыжу за сваю шкуру, у мяне няма багацця (нікому не верце, што я нешта там у некага ўзяў, чвэрць стагоддзя на чале ўлады - і ніхто нідзе нічога не знайшоў, хоць пры цяперашняй сістэме можна знайсці любую капейку). У мяне акрамя Беларусі нічога няма. Я лепшыя гады ўклаў у гэту краіну".

"Мяне немагчыма запалохаць. Я не выстаўляў сябе героем, калі бегаў з аўтаматам па вуліцы. Я проста быў настроены рашуча. Я ведаў і бачыў, да чаго гэта ўсё можа прывесці. І гэта многіх ацвярэзіла, - прадоўжыў Прэзідэнт. - Такая пазіцыя ў маіх дзяцей, у маіх блізкіх і родных. Я сваю краіну нікому не аддам".

"Я вучыў марксізм-ленінізм, і дзядуля Ленін казаў: уладу нельга трымаць растапыранымі рукамі. Улада - гэта не цацка, гэта не ануча, як гэта было пасля распаду Савецкага Саюза. Варта было Гарбачову паварушыцца, і мы захавалі б краіну. Але на чале краіны вы ведаеце, хто быў. Гэта лішні раз даказвае, што ўлада - гэта не ануча. Яна валялася і аб яе выціралі ногі, - сказаў беларускі лідар. - Я будаваў гэту краіну так, як мог. І вы павінны разумець, што я яе проста так на ганьбаванне не аддам, буду я на чале ўлады ці не".

Разам з тым Прэзідэнт адзначыў, што да ўлады, зразумела, павінна прыходзіць новае пакаленне, і гэта павінен вызначыць народ на сумленных і адкрытых выбарах пасля адпрацоўкі неабходных законаў і Канстытуцыі. "Я разумею, што мы жывём у пераходны перыяд. Трэба зрабіць так, каб новае пакаленне прыйшло да ўлады. Гэта непазбежна. І народ павінен вызначыцца, хто ад новага пакалення прыйдзе ва ўладу", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка заявіў, што для гэтага будзе неабходна сумленна, адкрыта, шчыра, не здаваючы пазіцый, правесці адкрытыя выбары. "Народ павінен вызначыцца, чаго ён хоча. І будзе жалезны грамадскі дагавор, што сумленныя, адкрытыя (пад кантролем таго, хто там чаго хоча) выбары павінны быць законам для ўсіх. Калі толькі нехта тузанецца пасля гэтага, атрымае жорсткі адказ. І гэта мы, маё пакаленне палітыкаў, павінны забяспечыць беларускаму народу. У якой ролі будзе цяперашні Прэзідэнт тады і многія з вас - час пакажа", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Галоўная мая ўмова адыходу ад улады: у краіне мір, парадак, ніякіх пратэсных дзеянняў, не пераварочваць краіну, выказваць у рамках закону меркаванне", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

"Другая ўмова: калі складзецца так, што да ўлады прыйдуць не тыя, і ў іх будуць іншыя погляды, другім пунктам мы запішам, што ніводны волас з вас, прыхільнікаў цяперашняга Прэзідэнта, упасці не можа. Таму я прапанаваў Усебеларускі народны сход зрабіць канстытуцыйным органам. Зрабіць яго з паўнамоцтвамі. Калі гэты грамадскі дагавор, які мы заключым, будзе парушаны, уся ўлада будзе ва ўсенароднага сходу. У вас. Нават без мяне. Усебеларускі народны сход (ён будзе выбірацца яшчэ больш адказна) будзе мець паўнамоцтвы. Ён павінен быць стабілізатарам на пераходны перыяд. А які іншы орган вы бачыце? Можа, нешта прыдумаем іншае ў працэсе распрацоўкі Канстытуцыі. Але ў гэты перыяд змены пакаленняў, змены ўлады мы павінны мець дакладную падстрахоўку, каб не страціць краіну", - заявіў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка лічыць, што УНС трэба перадаць, як паўнамоцтвы, вызначэнне стратэгii развiцця беларускага грамадства. "І гэта будзе закон для ўсіх грамадзян краіны. І для Кіраўніка дзяржавы, і для парламента, і для іншых. Якія? Суверэнітэт, незалежнасць нашай краіны, абарона, баяздольнасць і іншыя, і гэтак далей. Толькі галоўныя. Без умяшання ў кіруючыя, выканаўчыя функцыі ў дзяржаве. Гэта будзе справа органаў улады і кіраўніка дзяржавы", - лічыць беларускі лідар.

Разам з тым ён лічыць, што нельга аслабляць пасаду Кіраўніка дзяржавы. "Гэта буду не я. Гэта будзе іншы Прэзідэнт. Таму не прышывайце гэта да мяне. Будзе іншы Кіраўнік дзяржавы, але ён павінен быць Кіраўніком дзяржавы. Ён павінен, як цяпер, адказваць за галоўныя напрамкі развіцця. Усебеларускі народны сход павінен быць стабілізатарам, парасонам усёй краіны на нейкі прамежак часу. Каб захаваць краіну", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Ён звярнуў увагу, што сказанае ім не з'яўляецца аксіёмай. "На працягу гэтага года пры распрацоўцы Канстытуцыі мы, можа, знойдзем іншыя варыянты. Цалкам магчыма. Можа, народ наогул не падтрымае Усебеларускі народны сход як канстытуцыйны орган", - выказаў меркаванне беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу, што цяпер, паводле даных сацапытанняў, пакуль крыху менш за палавіну падтрымліваюць ідэю надання УНС статусу канстытуцыйнага органа. І яшчэ каля 30% тых, хто не вызначыўся па гэтым пытанні.

"Але я як Прэзідэнт прапаную і настойваю, каб ён меў канстытуцыйныя паўнамоцтвы. Пры гэтым я вельмі вас прашу, каб вы ні ў якім разе не спяшаліся, прымаючы тыя ці іншыя рашэнні", - сказаў беларускі лідар.

"Абяцаю вам, што ўсё будзе сумленна і справядліва. Не папракайце мяне, што я буду рабіць нешта пад сябе. Мне гэта не трэба. На той свет я гэта не забяру, як кажуць у народзе. Мая галоўная задача, галоўны акцэнт на гэтым этапе - зрабіць справядліва", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

"Але помніце толькі адно: я і не дазволю зламаць сваю краіну, і ў мяне сёння нечакана шмат прыхільнікаў, нават з ліку тых, хто думаў інакш. Гэта не толькі людзі ў пагонах (сярод прыхільнікаў. - Заўвага). Хоць яны проста малайцы. Яны ўсім паказалі, што недарма ядуць хлеб", - адзначыў Прэзідэнт.

"На сустрэчы студэнты ў мяне спыталі, аб чым я мару, і я абяцаў даць адказ. Шмат над гэтым думаў, але, сумленна кажучы, так і не прыйшоў да нейкага адназначнага адказу на гэта банальнае пытанне. Вядома, я не летуценнік, я рэаліст. Я стаўлю мэты, іду да іх разам са сваім народам. Мая мэта - жыць дзеля сваёй краіны, дзеля вас, разам з вамі ствараць наш агульны дабрабыт, як гэта мы рабілі заўсёды", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт упэўнены, што за апошнюю чвэрць стагоддзя была створана трывалая аснова дзяржавы. "Мы заклалі нацыянальную традыцыю шырокага абмеркавання эпахальных для краіны рашэнняў. Гісторыя пацвердзіла, што мы мелі рацыю - зрабіць стаўку на моцную ўладу ў 1996 годзе. Так, трэба перабудоўвацца менавіта цяпер. Але тады мы захавалі краіну. Нас выратавалі адзінства, дзяржаўная ўлада, парадак, моцная дзяржава, вертыкаль улады", - лічыць Кіраўнік дзяржавы.

Ён мяркуе, што перад краінай была прорва, у якую яе штурхалі. "Помніце маю першую праграму - адвесці народ ад прорвы? Усё, што я абяцаў, па вялікім рахунку, выконваў. Так, былі невялікія недахопы. Але мы не проста адвялі народ ад прорвы, мы ні адну дрэнь у нашу краіну не пусцілі, мы будавалі чвэрць стагоддзя сваю краіну для нашых дзяцей", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, бліжэйшыя пяць гадоў - перыяд абнаўлення і ўдасканалення дасягнутага, развіццё кропак росту ў эканоміцы і эфектыўных механізмаў далучэння грамадства да кіравання краінай. "Беларусь, калі мы будзем і далей так берагчы яе, - краіна будучыні, забяспечанай, бяспечнай, камфортнай будучыні для ўсіх і кожнага. І ўсё гэта ў нашых сілах", - лічыць Кіраўнік дзяржавы.

"Трэба зрабіць так, каб гісторыя кожнага з нас стала часткай гісторыі нашай прыгожай утульнай краіны. І запомніце: мы яе павінны берагчы і нікому не аддаваць. Таму што любімую не аддаюць", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.