Нарада па пытаннях фарміравання Усебеларускага народнага сходу і змянення выбарчага заканадаўства

Пытанні фарміравання Усебеларускага народнага сходу і змянення выбарчага заканадаўства былі абмеркаваны 20 кастрычніка на нарадзе ў Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі.

Удзельнікамі мерапрыемства сталі прадстаўнікі заканадаўчай, судовай, выканаўчай галін улады, у тым ліку спікеры абедзвюх палат парламента, старшыні Канстытуцыйнага і Вярхоўнага судоў, выканаўчых камітэтаў абласцей і Мінска, а таксама кіраўнікі Урада, Адміністрацыі Прэзідэнта, Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі, Цэнтрвыбаркама, Нацыянальнага цэнтра заканадаўства і прававых даследаванняў, рэспубліканскага грамадскага аб'яднання "Белая Русь".

Тым не менш у пачатку нарады Прэзідэнт выказаўся па дзвюх іншых актуальных тэмах, вельмі важных для грамадства на бягучым этапе. Адна з іх - гэта завяршэнне ў краіне ўборачнай кампаніі, у сувязі з чым кіраўнік дзяржавы звярнуўся да губернатараў і яшчэ раз запатрабаваў ад іх дынамічнай, эфектыўнай работы па ўборцы ўраджаю і правядзення ў тэрмін сельскагаспадарчых мерапрыемстваў.

"Уборачная кампанія ў нас скончыцца, калі апошні плуг сыдзе з поля і вы падніміце зябліва на 100%. І папярэджваю ўсіх губернатараў ад спроб нешта там у статыстыцы не тое што прыхарашыць, а з адной графы перанесці ў іншую. Я вас катэгарычна папярэджваю: тут у вас нічога не атрымаецца. Усё, што мы павінны ўзараць у зіму (тое, што называецца зяблівам), вы гэта, калі ласка, зрабіце", - запатрабаваў Аляксандр Лукашэнка.

Асаблівую ўвагу Прэзідэнт звярнуў на Гомельскую, Магілёўскую і Віцебскую вобласці. У гэтых рэгіёнах, паводле яго слоў, не дапрацоўваюць. "Майце на ўвазе, губернатары: галавой адкажаце за гэтыя напрамкі работы. Гэта датычыцца ўсіх, але проста я бачу, што ў вас нейкая расслабуха на ўсходзе надыходзіць. Ніякіх скідак на тое, што Гомельская вобласць у нас, бачыце, такая-сякая або Віцебская вобласць бедная. Патрабаванне будзе вельмі жорсткае, - папярэдзіў Кіраўнік дзяржавы. - Калі вы гэтага не разумееце, мне вельмі шкада".

"Я вам яшчэ раз нагадаю, чаму з майго боку ідзе такі націск і патрабаванне. Скажу коратка: не хочаце ваяваць са зброяй – змагайцеся ў полі, на заводзе і на фабрыцы. Наша вайна праходзіць не цераз Украіну, а праз эканоміку, праз нас. Таму разварушыцеся, яшчэ раз паўтараю!" - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Уборка ўраджаю - канчаткова трэба мабілізавацца. У нас на некаторых сельгаспрадпрыемствах кажуць: "А ў нас выхадны з сярэдзіны пятніцы да сярэдзіны панядзелка". Тры дні, лічы, у іх у Віцебску выхадны. Азімыя не дасеяў, а ў іх выхадны. Зімой будзем адпачываць! Вось адсюль цэны - ад бардака, які заганяюць у кошт тавару, і цэны растуць шалёна. Менш будзе бардака, больш арганізаванасці, будзе больш толку", - перакананы беларускі лідар.

Ён заявіў, што калі кіраўніцтва на месцах і прадпрыемствы будуць больш арганізаванымі, то атрымаецца нават адысці ад датавання сельскай гаспадаркі.

Другая тэма датычылася ўведзенага раней мараторыя на рост цэн. Аляксандр Лукашэнка яшчэ раз растлумачыў сваю пазіцыю па гэтым пытанні, падкрэсліўшы, што размова не ідзе аб татальнай замарозцы цэн на ўсе запар тавары і паслугі, а сутнасць у тым, каб наладзіць дзейсную сістэму кантролю за цэнаўтварэннем і не дапускаць іх неабгрунтаванага павышэння дзеля нечай нажывы.

"Учора я папярэдзіў першага віцэ-прэм'ера (Мікалая Снапкова. - Заўвага), які галавой за гэта адказвае. Усім была пастаўлена задача па выпрацоўцы мер кантролю і рэгулявання цэн. Я хачу, каб вы гэта пачулі. Мы павінны выпрацаваць меры кантролю за цэнаўтварэннем. Што датычыцца замарозкі цэн, размова ішла да 20 кастрычніка або да таго часу, пакуль не ўступіць у сілу пастанова ўрада. Яшчэ раз паўтараю: ніякай размовы аб татальнай, назаўсёды замарозцы цэн не ішло. Калі нехта гэта не пачуў. Размова ішла аб тым, што назапасілі вось столькі "тлушчу", і вы мяне не пераканаеце, што яго няма. Гэта датычыцца ўсіх: і бізнесменаў, прадпрымальнікаў, і кіраўнікоў дзяржаўнай формы", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт нагадаў аб усплёску інфляцыі ў лютым бягучага года. Тады Урад палічыў, што гэта часовы рост цэн. Аднак калі яны прадоўжылі расці, своечасовыя меры прыняты не былі, звярнуў увагу кіраўнік дзяржавы. У выніку інфляцыя павялічылася ў два разы.

"Што яшчэ трэба? Таму як чалавек зямны я гэта цудоўна ўсё разумею. І маё рашэнне - да сённяшняга дня не чапаць цэны, не дакранацца нават рукой - было прадуманым і абгрунтаваным. Скажыце, хто абваліўся да сённяшняга дня? Ніхто не абваліўся. Сёй-той спалохаўся. Таму што больш на цэнах сваё багацце ствараць не будзеце. Датычыцца ўсіх: вытворцаў, аптавікоў і рознічнага гандлю. Але гэта не значыць, што цэны спынены і заўтра яны расці не будуць. Вось калі мы проста іх замарозім, то сапраўды, перш за ўсё па каве, бананах, яшчэ па нечым у першым прыбліжэнні цэны вырастуць, таму што гэта не ад нас залежыць. Мы іх закупляем. Але для нас гэта не вялікі страх. Хто любіць каву - піце, калі ласка. Калі кава падаражэла - ну, выбачайце, я магу прапанаваць малако, гарбату. Я каву не п'ю і жывы-здаровы", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, цэны на імпартныя тавары таксама будуць кантралявацца. Прынамсі такая задача пастаўлена Ураду. "Ніякіх бонусаў у гандлі на імпарт наогул быць не можа. Што значыць "Мы ў цябе тавар возьмем і паставім вось на гэту паліцу, калі ты нам нешта прыплаціш?" Хабар дасі! Не давядзі гасподзь. Ні на імпарт, ні на нашы тавары ніякіх бонусаў быць не павінна", - папярэдзіў Прэзідэнт.

"У аснову канцэпцыі кантролю і рэгулявання цэн (рэгулявання, калі можна і трэба) павінна быць пакладзена... Што, Мікалай Генадзьевіч? - спытаў Аляксандр Лукашэнка ў першага віцэ-прэм'ера.

"Сабекошт", - адзначыў Мікалай Снапкоў.

"Справядлівасць павінна быць, а не сабекошт пакладзены! Паўдня я табе ўчора ўбіваў у галаву, ты мне адразу адказаў: справядлівасць. Сёння - сабекошт", - абурыўся Кіраўнік дзяржавы.

"Я ў эканоміцы ўжо..." - спрабаваў апраўдацца першы віцэ-прэм'ер.

"Так-так. Толькі ў эканоміцы такога паняцця - справядлівасць - няма. Я ўчора гаварыў, такой катэгорыі няма. Але ў жыцці людзей, у галовах людзей справядлівасць заўсёды павінна прысутнічаць, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - А сабекошт... Ты маеш рацыю ў тым плане, што, калі вы хочаце быць багацейшымі, скарачайце сабекошт. Але павінна быць справядліва. Вы мяне ні ў чым не пераканаеце".

Прэзідэнт нагадаў аб зарплатах у сферы гандлю: некаторыя ўладальнікі кампаній кожны месяц зарабляюць каля $90-100 тыс., седзячы ў Італіі. У той жа час касіры і прадаўцы ў іх магазінах зарабляюць фактычна ў 270 разоў менш. "Якія могуць быць перакананні і размовы? Дзе гэта справядлівасць? Чаму такая разбежка?" - задаў пытанне Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка заўважыў, што на прадпрыемствах дзяржаўнай формы ўласнасці ў зарплат кіраўнікоў ёсць паталок: яна не можа перавышаць больш як у 6 разоў сярэднюю заработную плату па прадпрыемстве.

"Добра, у 6 разоў ад сярэдняй зарплаты. А тут жа ў 200 разоў!" - звярнуў ён увагу.

"Яны афармлялі прэміі ад прыбытку, а не заработныя платы", - растлумачыў Мікалай Снапкоў.

Прэзідэнт расказаў, як выплачвалася зарплата, калі ён кіраваў гаспадаркай у часы Савецкага Саюза: яго прозвішча знаходзілася ў агульным спісе, і ўсе бачылі, колькі зарабляе дырэктар. "Што, сёння дырэктары бедныя? Яны жывуць не горш. На дзяржпрадпрыемствах. А на прыватных прадпрыемствах вы бачыце, што адбываецца. Таму ў аснове павінна быць справядлівасць. Калі вы з губернатарамі вырашыце, што цэны трэба зрушыць - ды хоць у 10 разоў, каб гэтыя тавары былі на паліцах. Зрушвайце, але я буду ведаць, што Снапкоў і губернатар за гэта нясуць адказнасць. Мы сёння наогул не кантралюем гэты працэс. Ходзім натоўпам: дэпутаты, прафсаюзы, Камітэт дзяржкантролю. Не трэба натоўпамі хадзіць, трэба выпрацаваць сістэму, - запатрабаваў Кіраўнік дзяржавы. - А калі трэба недзе павысіць цану - гэта выключны выпадак. Давайце павысім".

"Я бачу жудасны націск на вас перш за ўсё, але ўжо і на мяне пачалі выходзіць: "Ах, на паўзу эканоміку паставілі". Якая эканоміка на паўзу пастаўлена? Я вас потым пастаўлю на паўзу. Дакладна павінна быць: ты прыйшоў у гандаль працаваць - працуй, вітаем. Мы табе дапамагалі, табе зямлю далі, крэдыты далі, каб пабудаваць прадпрыемствы, ты прыняў людзей на работу, ты за іх перш за ўсё адказваеш. Калі ласка, працуй. Правілы вось такія. Мы ў страты цябе не заганяем, таму што гэта нам на шкоду. Але калі ты не разумееш патрабаванні дзяржавы, хлопец, тады нам не з табой", - растлумачыў дзяржаўныя падыходы Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што прадстаўнікі гандлёвай сферы на самай справе старанныя людзі і дакладна выконваюць усе даручэнні. "І калі там дрэнна - гэта залежыць ад нас, значыць, мы іх распусцілі. Значыць, там няправільныя каманды. Гэтыя ўжо "бюргеры" з-за мяжы тэлефануюць, даюць каманду: "Вы тут глядзіце, гэта ж там Прэзідэнт не такія рашэнні прыняў". Яны пачынаюць прадаўцоў ужо звычайных настройваць супраць улады. Органы ўлады адпаведныя каманды атрымалі. Яшчэ раз падкрэсліваю: размовы не ідзе аб тым, каб замарозіць (цэны. - Заўвага) і сядзець рукі склаўшы, а потым кіўнуць на некага. Не. Мы павінны гэта ўзяць пад кантроль", - паставіў задачу Прэзідэнт.

Пры гэтым ён таксама нагадаў аб выпадках, калі звычайны тавар падаюць пад выглядам новага, у некалькі разоў павышаючы на яго цану. "Новы тавар - гэта новыя спажывецкія якасці", - падкрэсліў ён.

"А то, бачыце, завылі: "Не тое рашэнне прынята!" Адступлення быць не можа. Але не дай бог, будзе прынята нейкае куртатае, незразумелае, спусціўшы рукавы рашэнне. Ты ва Урадзе за гэта адказваеш перш за ўсё. Што прапішаш губернатарам, дэпутатам, прафсаюзам і сенатарам, тое і будзе", - папярэдзіў Аляксандр Лукашэнка першага віцэ-прэм'ера Мікалая Снапкова.

Прэзідэнт запатрабаваў ад прадстаўнікоў улады на ўсіх узроўнях добрасумленна ставіцца да сваіх абавязкаў.

"Слухайце, якія санкцыі. Якія ў Беларусі санкцыі? Што нам перашкаджае сёння працаваць? Назавіце хоць адзін тавар, які мы не можам прадаць? Расія ўсё паглыне. За выключэннем дзвюх-трох пазіцый. Дык вазьміце гэтыя дзве-тры пазіцыі пад кантроль. Усё астатняе прадаецца са свістам, і па экспарце цэны шалёныя. Чаму вы ўсе туды і рвяцеся. Але не забывайце, што мы павінны накарміць сваіх 10 мільёнаў і 2 мільёны гасцей, якія да нас прыязджаюць", - звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка.

"Другі варыянт - вайна. Паверце мне. Я не магу за ўсімі бегаць і ўвагорваць: рабіце тое, рабіце гэта. Рабіце добрасумленна сваю справу. Усё астатняе - маё. І мы ніколі ваяваць не будзем", - рэзюмаваў Прэзідэнт.

Вяртаючыся да тэматыкі нарады, Кіраўнік дзяржавы нагадаў, што ў лютым бягучага года адбыўся рэферэндум, дзе народ вызначыў шляхі далейшага развіцця Беларусі. "Для нас з вамі гэтыя рашэнні рэферэндуму - фундаментальныя, стратэгічныя напрамкі, па якіх неабходна працаваць, - падкрэсліў ён. - Вырашэнне пастаўленых задач патрабуе пабудовы належнай прававой асновы".

У першую чаргу, паводле яго слоў, трэба вызначыць парадак фарміравання і дзейнасці новага органа ўлады - Усебеларускага народнага сходу, скарэкціраваць выбарчае заканадаўства. І адпаведныя законапраекты падрыхтаваны ўжо. "Але, як мяне інфармуюць, асобныя палажэнні гэтых законапраектаў выклікалі вельмі сур'ёзныя дыскусіі. Шэраг прынцыпова новых напрацовак мы сёння абмяркуем", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Што датычыцца законапраекта аб УНС, то яго неабходна прыняць не пазней за сакавік 2023 года. "Часу, як бачыце, на разварушванне практычна няма", - звярнуў увагу Прэзідэнт.

"УНС павінен аб'яднаць дэлегатаў ад усіх рэгіёнаў і слаёў насельніцтва, прадстаўнікоў улады і нашага грамадства. Разам, талакой можна пераадолець любыя перашкоды, знайсці выйсце з самай складанай сітуацыі, - падкрэсліў Прэзідэнт. - Сход - апора і для народа, і для ўлады. Важна, каб непасрэдна людзі прымалі рашэнні, на якія потым будуць абапірацца і дзяржаўныя органы. Нам лягчэй будзе працаваць, калі гэта талака (1,2 тыс., або колькі вы прапануеце чалавек), збяруцца прадстаўнікі адтуль, знізу, якія бачаць цэны ў магазінах, гайкі круцяць і хлеб высяваюць, і прымуць рашэнне, у якім напрамку рухацца".

Пры гэтым Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу, што ў адрозненне ад дэпутатаў дэлегаты УНС працуюць на грамадскіх пачатках, яны не задзейнічаны на пастаяннай аснове, як на асноўнай працы. "Таму не трэба крычаць, што мы тут вялікія грошы будзем траціць на УНС", - заўважыў беларускі лідар.

Кіраўнік дзяржавы выказаў упэўненасць, што ва УНС павінны быць не толькі паўнамоцтвы, вызначаныя Канстытуцыяй, але і іншыя, і Асноўны Закон гэта дазваляе. "Але гэта не значыць, што мы там павінны пашырацца і Усебеларускі народны сход будзе не толькі перасякаць нейкія паўнамоцтвы Прэзідэнта, парламента, судовай улады, але, яшчэ горш, будзе перашкаджаць ім працаваць. Гэтага быць не павінна. УНС павінен займацца сваімі пытаннямі - тымі, якія не будуць уваходзіць у кампетэнцыю іншых органаў улады. Ён наверсе, як народнае веча, - абмеркавалі, прынялі рашэнне па вызначаных пытаннях, парэкамендавалі, пакрытыкавалі і разышліся. Усе астатнія, як і сёння, вырашаюць свае штодзённыя пытанні", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён таксама звярнуў увагу на неабходнасць забяспечыць бесперапынную працаздольнасць сходу без стварэння грувасткага адміністрацыйнага апарату. "Гэтага ні ў якім разе не будзе, гэта я гарантую", - дадаў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле яго слоў, у законе аб УНС трэба раскласці па палічках такія пытанні, як кампетэнцыя, механізм утварэння, склад дэлегатаў і патрабаванні да іх. Парадак выбрання дэлегатаў будзе дэталёва прапісаны ў Выбарчым кодэксе.

Яшчэ адной тэмай нарады сталі пытанні аб змяненнях выбарачага заканадаўства.

"Да абнаўлення Выбарчага кодэкса мы павінны падысці сістэмна і правільна, - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы. - Гэта важнейшы заканадаўчы акт, па якім ажыццяўляюцца электаральныя працэсы ў краіне, пачынаючы ад рэспубліканскіх рэферэндумаў, заканчваючы сельскімі Саветамі. У гэтым дакуменце ўсё павінна быць зразумела і для выбаршчыкаў, і для членаў камісій".

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што патрэбнасць у змяненні кодэкса наспявала паступова, на працягу некалькіх гадоў. "Але цяпер само жыццё вымушае нас аператыўна працаваць і паскарацца. Выбары, якія маюць адбыцца ў 2024 годзе, мы павінны правесці па новых правілах ужо. Засталося крыху больш за год. Гэта будзе самая маштабная кампанія за апошнія гады", - заявіў ён. Трэба будзе правесці адзіны дзень галасавання, на працягу кароткага часу неабходна будзе выбраць дэпутатаў усіх узроўняў, сфарміраваць склад Савета Рэспублікі, вылучыць дэлегатаў УНС.

"Лёгкіх выбарчых кампаній чакаць не даводзіцца. Самі бачыце, у якіх умовах знаходзіцца наша краіна. Няпэўнасць міжнароднай абстаноўкі, беспрэцэдэнтны знешні націск, інфармацыйныя атакі і правакацыі", - сказаў Прэзідэнт. Ён таксама зрабіў іранічную адсылку да пачатку нарады, калі крытычна выказаўся наконт працы губернатараў па завяршэнні ўборачнай кампаніі і рашэнняў урада ў частцы кантролю за цэнаўтварэннем: "Ды яшчэ своечасова ўбіраць, араць не хочам і цэны кантраляваць, каб людзі бачылі, што мы - дзяржава для народа. Ну, дык давайце будзем для народа".

Прадаўжаючы размову аб змяненнях выбарчага заканадаўства, Аляксандр Лукашэнка сказаў: "ЦВК прапануе істотнае скарачэнне колькасці акруговых выбарчых камісій. Абмяркуем гэта. Не думаю, што гэта перагрузіць некага, але тым не менш давайце гэта таксама абмяркуем. У такой увязцы мы павінны паглядзець на выбары за мяжой, разабрацца ў іншых праблемах".

Гаворачы пра маючую адбыцца ў 2024 годзе выбарчую кампанію, Прэзідэнт звярнуў увагу, што яна павінна прайсці па новых правілах і не будзе лёгкай. На нарадзе, паводле яго слоў, трэба адказаць на пытанні, чаго не хапае ў плане работы па новых правілах, ці дастаткова мер, якія дазваляюць процідзейнічаць спробам дэзарганізацыі выбараў. Да гэтага трэба рыхтавацца.

Кіраўнік дзяржавы ў сувязі з гэтым падкрэсліў, што падрыхтоўка павінна зводзіцца не толькі да рэагавання на тыя ці іншыя магчымыя дзеянні, накшталт таго, як "выйсці і ў кароткіх спадніцах з разрэзам да пояса кветачкамі памахаць". Але трэба інфармаваць насельніцтва аб сутнасці працэсаў, якія адбываюцца, і існуючых пагрозах, каб людзі маглі самі ўсвядомлена рабіць вывады і прымаць рашэнні. "Вы ведаеце, я даручыў сілавікам і іншым праінфармаваць народ аб тым, што адбываецца. Гэта яшчэ вельмі важная праблема. Усе: "Вось, гэта праблема, Лукашэнка народ запалохаць хоча". Наадварот! Я не хачу, каб вы запалохваліся. Я хачу проста, каб народу данеслі ўсё тое, што адбываецца, амаль на 100% адкрыта. А народ потым няхай прымае рашэнне. Калі за два гады не пераканаліся, што з намі хацелі і хочуць зрабіць, то няхай слухаюць і прымаюць рашэнне. Хочаце праз бяду прайсці - калі ласка. Сцяг у рукі і ідзіце. Хочаце, каб было ціха і спакойна, каб раніцай і вечарам калі не самім у душ схадзіць (хоць, думаю, усе маюць такую магчымасць), дык хоць дзяцей сваіх выкупаць у цёплай вадзе, каб цяпло ў доме было, каб газ, нафта і іншае было, каб было раніцай і вечарам нечага перакусіць, з'есці, апрануцца ў што-небудзь, калі вы гэтага хочаце (гэта таксама варыянт), тады зубы сціснулі і наперад, рабіце тое, што я вам гавару", - сказаў беларускі лідар.