Пасяджэнне Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 26 снежня прыняў удзел у пасяджэнні Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета.

Саміт ЕАЭС адбыўся пад Санкт-Пецярбургам на тэрыторыі ўсесезоннага курорта "Ігора". Пасяджэнне па традыцыі прайшло ў вузкім і пашыраным складах. Пасля таго, як лідары краін ЕАЭС абмеркавалі стратэгічныя напрамкі дзейнасці саюза, да іх далучыліся Прэзідэнт Узбекістана, а таксама прадстаўнікі Ірана і Кубы.

Адкрыў пасяджэнне ў вузкім складзе Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін. Паводле яго слоў, бакі сабраліся падвесці вынікі адыходзячага года, абмеркаваць бягучыя пытанні інтэграцыйнага будаўніцтва, разгледзець шэраг рашэнняў, накіраваных на далейшае паглыбленне супрацоўніцтва ў ЕАЭС у самых розных сферах, і намеціць планы на перспектыву.

Кіраўнік расійскай дзяржавы нагадаў, што ў гэтым годзе споўнілася 10 гадоў Дагавору аб заснаванні ЕАЭС. Ён адзначыў, што аб'яднанне замацавалася ў якасці аднаго з самастойных і самадастатковых цэнтраў шматпалярнага свету, які фарміруецца, і прадаўжае дынамічна развівацца.

"Дзейнасць Еўразійскага саюза садзейнічае пашырэнню гандлю і інвестыцыйных абменаў, нарошчванню дзелавых кантактаў, паглыбленню кааперацыйных сувязей. А галоўнае - інтэграцыйнае ўзаемадзеянне прыносіць рэальную выгаду кожнаму з удзельнікаў нашага аб'яднання, на справе дапамагае забяспечваць стабільны, устойлівы рост эканомік дзяржаў "пяцёркі" і Еўразійскага рэгіёна ў цэлым", - заявіў Уладзімір Пуцін.

Прэзідэнт падкрэсліў, што Расія высока цэніць узаемавыгаднае шматпланавае супрацоўніцтва з партнёрамі па ЕАЭС і зацікаўлена ў актывізацыі сумеснай работы па ўсебаковым умацаванні аб'яднання.

У пратакольнай частцы пасяджэння ў вузкім складзе на правах старшынствуючага таксама коратка выступіў Прэм'ер-міністр Арменіі Нікол Пашынян, які падключыўся да саміту па відэасувязі (раней стала вядома, што ў яго быў выяўлены каранавірус).

"Падыходзіць да завяршэння перыяд старшынства Арменіі ў органах ЕАЭС. Асноўныя прыярытэты нашага старшынства, як вядома, ахоплівалі ключавыя напрамкі эканамічнага ўзаемадзеяння, стварэння агульных рынкаў у энергетычнай сферы, устараненне бар'ераў на ўнутраным рынку ЕАЭС, развіццё транспартна-лагістычнай інфраструктуры і ўмацаванне міжнародных сувязей. Сярод прыярытэтаў таксама вылучаліся развіццё кааперацыйнага патэнцыялу і лічбавых тэхналогій", - сказаў Нікол Пашынян.

Усяго ў парадак дня саміту было ўключана каля двух дзясяткаў пытанняў. Лідары краін ЕАЭС разгледзелі ў тым ліку ход фарміравання агульных рынкаў энергарэсурсаў і далейшую гарманізацыю заканадаўства, перспектывы развіцця супрацоўніцтва з трэцімі краінамі, а таксама шэраг рабочых пытанняў.

Адкрываючы пасяджэнне ў пашыраным фармаце, Уладзімір Пуцін расказаў, што бакі дамовіліся не выступаць са сваімі заявамі, але ў той жа час вырашылі даць слова дзяржавам-наглядальнікам і Беларусі як краіне, якая пераймае старшынства ў органах ЕАЭС у 2025 годзе.

Аляксандр Лукашэнка дадаў, што лідары таксама дамовіліся аб тым, што беларускі бок накіруе партнёрам інфармацыю аб асноўных напрамках, якім мае намер удзяляць самую пільную ўвагу ў час свайго старшынства ў ЕАЭС.

"У час дэбатаў у вузкім складзе я прасіў пры абмеркаванні пытання штату і заработнай платы нашай Еўразійскай камісіі даць паўгода для таго, каб мы прааналізавалі штатны расклад і заработную плату і вырашылі пытанне, якое ставіць камісія па павышэнні заработнай платы. Дэбаты былі сапраўды вельмі сур'ёзныя - ад зарплаты да нафты і газу, таму дамовіліся, што мы выступаць тут не будзем" , - расказаў Кіраўнік дзяржавы.

Наступны саміт Прэзідэнт прапанаваў правесці ў Мінску ў канцы мая. Як вядома, у ЕАЭС склалася практыка, калі адно з пасяджэнняў у годзе праводзіцца на тэрыторыі дзяржавы-старшыні, а другое - у Расіі. "Няма сэнсу нам мяняць гэту практыку, таму летняе пасяджэнне з улікам старшынства Беларусі ў органах ЕАЭС прапаную правесці ў Мінску і сумясціць яго з Еўразійскім эканамічным форумам, як гэта прадугледжана статутнымі дакументамі, - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. - Калі будуць якія-небудзь з вашага боку прапановы, змяненні, прымем дадатковыя рашэнні ў ходзе кансультацый".

Кіраўнік дзяржавы таксама папрасіў прыехаць на саміт наглядальнікаў пры ЕАЭС, паколькі фармат асабістай прысутнасці найбольш эфектыўны ў час перагавораў. Пры гэтым Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што гэта заўвага не адносіцца да Арменіі, паколькі Нікол Пашынян адсутнічаў на саміце па ўважлівай прычыне.

"Нікол Ваваевіч, гэта Вас не датычыцца. Мы ведаем, што Вы не толькі пагалілі бараду, але і прыхварэлі крыху. Таму мы ўспрымаем Вас як новага, маладога (знешне, прынамсі) члена нашага саюза", - пажартаваў Прэзідэнт.

Нікол Пашынян вырашыў адразу папярэдзіць, што яго краіна прыме ўдзел у наступным саміце ў фармаце відэасувязі. Такое рашэнне ён звязаў са сваімі папярэднімі заявамі, ухіліўшыся ад прамога пытання аб прычынах плануемай адсутнасці.

Разам з тым беларуская дэлегацыя была настроена канструктыўна. Прэзідэнт Беларусі нават прапанаваў арганізаваць пры неабходнасці падвоз армянскага боку і запэўніў, што прапанова Арменіі будзе абавязкова разгледжана.

Па выніках саміту лідары краін Еўразійскага эканамічнага саюза ўзгаднілі шэраг рашэнняў. Так, былі зацверджаны асноўныя напрамкі міжнароднай дзейнасці на 2025 год. У ліку прыярытэтных для ЕАЭС напрамкаў будуць актывізацыя ўзаемадзеяння з краінамі СНД, развіццё ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва з дзяржавамі-наглядальнікамі і сістэмнага дыялогу з ключавымі інтэграцыйнымі і міждзяржаўнымі аб'яднаннямі Еўразіі ў кантэксце ідэі Вялікага Еўразійскага партнёрства.

На саміце было падпісана пагадненне аб адзінай сістэме мытнага транзіту ЕАЭС і трэцяга боку (трэціх бакоў). Вышэйшы Еўразійскі эканамічны савет прадаставіў Ірану статус дзяржавы - наглядальніка пры ЕАЭС.

Кіраўнікі краін Саюза вызначылі, што ў 2025 годзе старшынстваваць у Вышэйшым Еўразійскім эканамічным савеце, Еўразійскім міжурадавым савеце і Савеце Еўразійскай эканамічнай камісіі будзе Рэспубліка Беларусь. Чарговае пасяджэнне ВЕЭС адбудзецца ў канцы мая 2025 года ў Беларусі.

У кулуарах пасяджэння Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета Аляксандр Лукашэнка даў некалькі кароткіх інтэрв'ю журналістам. Кіраўнік дзяржавы, у прыватнасці, расказаў, пра што ў час сустрэчы пасля нефармальнага саміту СНД гаварыў з Прэзідэнтам Расіі Уладзімірам Пуціным.

Двухбаковая сустрэча адбылася 25 снежня. Лідары краін размаўлялі амаль паўтары гадзіны сам-насам.

"Калі старэйшы брат з малодшым сустракаецца, тэматыка вельмі шырокая. Гаварылі аб усім: і аб асабістым, і аб дзяржаўным, аб праблемах не толькі міждзяржаўных, але і глабальных. Цяпер якраз у тэму. Я яму расказаў, прывітанні перадаў з Блізкага Усходу, дзе мы нядаўна былі (размова пра візіты ў Аман і ААЭ. - Заўвага)", - сказаў Прэзідэнт Беларусі.

Журналісты ўдакладнілі ў Кіраўніка дзяржавы наконт яго нядаўняй заявы на сустрэчы з мэрам Масквы Сяргеем Сабяніным, што краіны ЕС хутка могуць аднавіць супрацоўніцтва з Расіяй і Беларуссю. "Думаю, рана ці позна (а пасля Эміратаў абсалютна перакананы) Еўропа адкрыецца для нас. Еўропа не можа без Расіі існаваць, без нас яна існаваць не можа, таму патрэбны добрыя скорасныя дарогі", - сказаў ён тады.

І на палях саміту ЕАЭС Аляксандр Лукашэнка пацвердзіў гэты тэзіс: "Вядома адкрыецца. А куды дзявацца? Вы пачытайце, што гаворыць, я так лічу, будучы канцлер ФРГ: "Мы не дзеці. Мы ведаем, што такое танны газ". Значыць, будуць купляць у Расіі танны газ. Гэта ж ідыёты толькі могуць гэтым не скарыстацца. Тым больш, калі адна нітка газаправода (размова пра нітку газаправода "Паўночны паток", якая захавалася. - Заўвага) - яны не паспелі яе ўзарваць там. Таму па гэтай нітцы 25 млрд кубоў Расія (можа паставіць. - Заўвага)".

"Наколькі я ведаю. Я ўчора Уладзіміра Уладзіміравіча пытаў, ці гатовы расіяне прадаваць. Ён кажа: "Мы заўсёды былі гатовы". Таму няхай купляюць, плацяць грошы Расіі і аднаўляюць нармальныя адносіны. Не ў імя Расіі. Расія без іх справіцца, мы - таксама. Няхай аднаўляюць свае адносіны ў імя сваёй эканомкі - нямецкай", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка таксама расказаў журналістам, чаму вырашыў пасячы дровы перад самітам ЕАЭС. Ён растлумачыў, што ўзяў з сабой горныя лыжы (саміт прайшоў на тэрыторыі ўсесезоннага курорта "Ігора"), аднак надвор'е не спрыяла катанню - снег ператварыўся ў кашу.

"Таму была альтэрнатыва. Юрый Валянцінавіч Кавальчук (асноўны акцыянер банка "Расія" і ўладальнік большасці аб'ектаў комплексу "Ігора". - Заўвага), дзякуй яму, прывёз цэлы прычэп дроў, і я добра сёння папрацаваў. Кожную раніцу я павінен працаваць" , - заявіў Прэзідэнт.

Адказаў Кіраўнік дзяржавы і на пытанне, колькі ракетных комплексаў "Арэшнік" атрымае Беларусь. "Думаю, што пакуль дзясятак, а потым паглядзім. Калі ў расіян будзе жаданне больш іх размясціць, мы размесцім іх больш", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Каменціруючы абноўленыя рэкамендацыі амерыканскіх улад, якія зноў заклікалі сваіх грамадзян устрымацца ад паездак у Беларусь і неадкладна пакінуць краіну, Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што ў Беларусі не перажываюць наконт гэтага.

"У нас амерыканцаў практычна няма. Але майце на ўвазе: яны нас ужо цэлы год просяць павялічыць штат у пасольстве. Таму тое, пра што вы ў мяне спыталі, для мяне навінка. Але мы нікога ж не трымаем у Беларусі. Хочуць - няхай знаходзяцца у нас, не - значыць, не. Але іх 0,2 чалавека", - сказаў Прэзідэнт.