Наведванне горна-абагачальнага комплексу ў Любанскім раёне

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 23 мая наведаў горна-абагачальны комплекс (ГАК) у Любанскім раёне, размешчаны на калійным радовішчы ў Мінскай вобласці.

Размова зайшла аб завяршэнні праекта па будаўніцтве комплексу і ўводзе яго ў эксплуатацыю.

"Параўнаць гэту будоўлю можна з атамнай станцыяй. Вядома, атамная станцыя больш складаная, не ўсё мы там умеем рабіць. Але ўжо цяпер навучыліся. А гэта - уласнымі рукамі. У бягучым годзе мы завершым гэта будаўніцтва", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Як далажылі Прэзідэнту, на сённяшні момант на ГАК у Любанскім раёне ўжо вядуцца работы на гарызонце, пачата здабыча руды. На будаўніцтве задзейнічаны больш за тры дзясяткі беларускіх арганізацый, прычым з пачатку года тэмпы работ нарасцілі ў тры разы. Праектам прадугледжана будаўніцтва на абагачальнай фабрыцы дзвюх ліній, кожная праектнай магутнасцю 1 млн т хларыду калію ў год. Гатоўнасць адной з іх ужо складае каля 90%. У бліжэйшы час плануецца пачаць падачу на яе руды і пачаць вытворчасць угнаенняў.

На прадпрыемстве будуць вырабляцца высакаякасныя калійныя ўгнаенні - так званы белы калій. Гэты прадукт карыстаецца высокім попытам на сусветным рынку. У асноўным экспарт плануецца ў Кітай.

Белы калій выкарыстоўваецца ў тым ліку для вытворчасці іншых угнаенняў. "Мы цяпер разглядаем таксама магчымасць перапрацоўкі атрыманых калійных угнаенняў і будаўніцтва дадатковай вытворчасці (такіх прадуктаў. - Заўвага), як, напрыклад, нітрат калію, сульфат калію, каб таксама атрымліваць дабаўленую вартасць", - далажыў першы намеснік дырэктара ГАК Іван Галаваты.

"Калі недзе ў нечым мы можам паглыбляцца, трэба прадаўжаць будаўніцтва. Усё, што нам патрэбна, трэба рабіць", - даручыў беларускі лідар.

У цэлым да 2026 года прадпрыемства ўвойдзе ў нармальны рэжым работы і паступова будзе нарошчваць магутнасці да праектнага ўзроўню.

У рудзе, якая здабываецца, карыснага прадукту толькі 25%, і гэта нядрэнны сярэдні паказчык. Атрымліваецца, што, напрыклад, са 100 кг здабытай руды 75 кг - гэта адходы. Аляксандр Лукашэнка ў сувязі з гэтым зноў узняў гэту тэму: "Трэба думаць, што рабіць з гэтымі адходамі. У Салігорску і тут. Нам трэба прыняць нейкае рашэнне па гэтым пытанні. Трэба думаць, што мы будзем рабіць з гэтымі адходамі. Абавязкова".

Прэзідэнт звярнуў увагу на сацыяльна-эканамічнае развіццё Любанскага раёна і непасрэдна горада Любань. Тут трэба будзе будаваць сучаснае жыллё, сацыяльныя аб'екты па прыкладзе Астраўца, дзе пабудавана БелАЭС, або горада шахцёраў - Салігорска.

"Тут павінен быць яшчэ адзін індустрыяльны цэнтр. Ну калі не цэнтр ужо, то напалову цэнтр. Любань, па-першае, прыгожы будзе горад. Прырода тут добрая. Мы гэта павінны зберагчы. Але Любань трэба адбудоўваць, як у Салігорску, як у Астраўцы. Таму школы, паліклінікі, дзіцячыя сады… Пакуль без празмернасцей. Трэба людзям даць, дзе жыць. І жыллё па інвестыцыйнай праграме мы сюды пераарыентуем. Дафінансаванне будзе ў прыярытэтным парадку. Тут усё павінна быць ідэальна, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Аб'ект пабудаваны. Людзі патрэбны. Пад гэта мы будуем сацыяльную інфраструктуру. Для людзей будзем рабіць усё. Арэнднае жыллё пад вытворчасць. Менавіта пад вытворчасць. Вытворчасць, жыллё, уся сацыяльная інфраструктура. Тады будзе толк у краіне".

Што датычыцца калійнай галіны Беларусі, то яе плануецца і ў далейшым развіваць, асвойваючы існуючыя радовішчы. "Я зыходжу з простай сялянскай жыццёвай мудрасці - без харчавання і адзення чалавек існаваць не можа", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

У гэтым плане ён згадаў супрацоўніцтва Беларусі з краінамі Афрыкі, якія зацікаўлены ў беларускіх прадуктах харчавання і іншых таварах, тэхналогіях: "Ім трэба, насельніцтва расце. Яны не будуць каланіяльна залежнымі і недаразвітымі. У іх там пад нагамі - ад золата да рэдказямельных металаў, у іх грошы ўжо з'яўляюцца".

Пры гэтым многія партнёры накіраваны на супрацоўніцтва менавіта з Беларуссю дзякуючы яе шчырай палітыцы. "Тая палітыка, якую мы праводзілі некалькі дзясяткаў гадоў, дала эфект. Галоўнае - не падманваць. Кажуць: "Вы паабяцаеце - зробіце". Афрыку трэба карміць. У Азіі велізарнае насельніцтва", - сказаў Прэзідэнт.

У той жа час у Еўропе, уключаючы Беларусь, дэмаграфічная сітуацыя складваецца ў іншым ключы, заўважыў Кіраўнік дзяржавы: "Дзяўчаты нараджаць не хочуць. Цяпер мы будзем думаць аб новых мерах падтрымкі шматдзетных і іншых сем'яў. Не толькі жыллё. Хоць, я думаў, жыллё пабудуем, дык усе пабягуць нараджаць. Нічога падобнага. Не патрэбна жыллё і ўсё гэта".

"Ну, не ўсё. Ёсць і нармальныя жанчыны, якія нараджаюць. Ды і мужыкі ўжо… Ты бачыш, "стапталіся" мужыкі. Пасля нашага з табой пакалення мужыкоў няма. Там як зерне адшукваем", - сказаў Аляксандр Лукашэнка ў размове з першым намеснікам дырэктара горна-абагачальнага комплексу пад Любанню Іванам Галаватым.

Аляксандр Лукашэнка таксама расказаў, што старшыня Мінаблвыканкама Аляксей Кушнарэнка яго прыемна здзівіў. Размова пра стан тэрыторый, што Прэзідэнт мог назіраць з верталёта на шляху ў Любанскі раён. "Я ў акно гляджу, вывучаю. Не пазнаю Любанскі раён, Салігорскі, Слуцкі. Яны заўсёды былі нядрэннымі, але я ўвогуле не пазнаю. Еўропа адпачывае, - падзяліўся ўражаннямі Кіраўнік дзяржавы. - Малайчына, зроблена вельмі добра. Палі апрацаваны, каналы ачышчаюцца. Не ўсе, праўда, ачысціў".

Кіраўнік дзяржавы даў кіраўніцтву прадпрыемства і вобласці шэраг даручэнняў па далейшым навядзенні парадку і добраўпарадкаванні.

У рамках рабочай паездкі Аляксандр Лукашэнка правёў нараду па пытаннях будаўніцтва і ўводу ў эксплуатацыю горна-абагачальнага комплексу ў Любанскім раёне.

Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, у развіцці вытворчай сферы Беларусі ёсць два шляхі - паглыбленне вытворчага цыкла і будаўніцтва новых прадпрыемстваў у рамках напрацаваных кампетэнцый.

"Краіна жыве і развіваецца, калі ствараюцца новыя прадпрыемствы, мадэрнізуюцца старыя. Калі ёсць інвестыцыі ў вытворчасць, сацыяльную сферу. Мы вельмі часта пачынаем нешта выдумляць... У нас шмат школ і прадпрыемстваў, дзе мы працуем павярхоўна, калі можна так сказаць. Ёсць магчымасць паглыбляцца", - звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы прывёў у прыклад вытворчасць цэлюлозы. Калі раней у Беларусі выпускалі фактычна паўфабрыкат і экспартавалі яго ў іншыя краіны, дзе з яго ўжо выраблялі прадукцыю з дабаўленай вартасцю, то цяпер такія кампетэнцыі асвоены і ў краіне.

"Цэлюлозу, дапусцім, вязём у Польшчу. Там яны вырабляюць кардон для таго, каб упакоўваць жаночыя калготкі, алоўкі і іншае. З нашай цэлюлозы стварылі і прывезлі нам кардон. Гэта нармальна? Гэта ненармальна. Таму ў свой час было прынята рашэнне аб будаўніцтве ў Добрушы новага завода па вытворчасці гэтага кардону. Гэта значыць, мы паглыбіліся, атрымалі дабаўленую вартасць, - нагадаў Прэзідэнт. - І ў нас такіх прадпрыемстваў - практычна ўсе".

"Сёння з'явіліся новыя тэхналогіі - трэба развівацца і паглыбляцца. Гэта першы шлях. Людзі ёсць, школы ёсць, умеем гэта рабіць. Не трэба некага вучыць, перавучваць. Другі шлях - стварэнне новых прадпрыемстваў", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Але і новыя прадпрыемствы ствараюцца ў Беларусі на базе ўжо існуючых кампетэнцый. "У той сферы і той галіне, дзе ў нас ёсць школы, дзе падрыхтаваны людзі", - растлумачыў Кіраўнік дзяржавы.

Пры гэтым Прэзідэнт упэўнены, што рэалізоўваць такія праекты трэба сваімі сіламі, пры неабходнасці прыцягваючы партнёраў з дружалюбных краін.

"З-за пэўных умоў мы зацягнулі будаўніцтва гэтага прадпрыемства (горна-абагачальнага комплексу ў Любанскім раёне. - Заўвага). Будзем цяпер разумець, што нам трэба рабіць сваімі рукамі, рабіць са сваіх матэрыялаў. Усё павінна быць сваё. Тады мы будзем залежаць толькі ад саміх сябе, - сказаў беларускі лідар. - І будаўніцтва новага комплексу па здабычы калійных угнаенняў (а тут белы калій, вельмі запатрабаваны ва ўсім свеце) мы ўжо сёння павінны прадугледжваць, планаваць. Каб той калектыў, які займаецца будаўніцтвам гэтага камбінату, не распусціўся і не паразыходзіўся па краіне, і потым мы будзем збіраць гэтых людзей занава. Таму трэба разумець, што ядро адсюль павінна пераехаць на новае радовішча і будаваць такі ж камбінат на новым месцы. На працягу адной пяцігодкі - не больш".

Аляксандр Лукашэнка нагадаў гісторыю будаўніцтва горна-абагачальнага комплексу ў Любанскім раёне. Рэалізацыяй праекта першапачаткова заняўся прыватны інвестар. Да гэтага былі прыцягнуты замежныя партнёры. Аднак пасля ўвядзення заходніх санкцый ён адмовіўся ад праекта. "Тады было прынята маё рашэнне па прапанове Мікалая Генадзьевіча Снапкова (Першы намеснік Прэм'ер-міністра. - Заўвага): мы будзем будаваць самі! Будзем патрошку ад усіх сфер адрываць, як я гавару, ад лякарстваў будзем па рублю адрываць, але будзем будаваць самі."

У выніку, відаць, заўважыўшы сур'ёзную настроенасць беларусаў, замежныя фінансавыя партнёры зноў сталі праяўляць інтарэс да праекта. "Яны зацікаўлены інвесціраваць у нашу краіну. Гэта добрыя інвестыцыі, як яны лічаць. Яны вярнуліся. Перагаворы завяршыліся дастойна, - расказаў Прэзідэнт. - І працэнтную стаўку па крэдыце зменшылі ў два разы. Нас гэта задавальняе, працуем".

Пры гэтым Аляксандр Лукашэнка заявіў, што калі партнёры не змогуць забяспечыць неабходнае фінансаванне, то будзе знойдзена іншае рашэнне. "Тут праблем не будзе", - запэўніў беларускі лідар.

Як чакаецца, будаўніцтва ГАК у Любанскім раёне завершыцца ў 2025 годзе. Прынамсі, так абяцае кіраўніцтва прадпрыемства.

"Рынак ёсць. Мы будзем будаваць новы камбінат, як я сказаў. Але адна агаворка - рынак, рынак, рынак. Калі будзе куды прадаць нашу прадукцыю па добрай цане. Будзе. Людзі хочуць есці. Прадуктаў харчавання без мінеральных угнаенняў і арганікі не бывае. Таму мы тут не памыляемся, што развіваем гэта будаўніцтва і займаемся здабычай вельмі карысных і патрэбных мінеральных угнаенняў", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле слоў Прэзідэнта, продаж беларускіх калійных угнаенняў выйшаў на дасанкцыйны ўзровень.

"Увялі санкцыі супраць калійных угнаенняў - ну і што? Сёння кіраўнік Андрэй Рыбакоў (генеральны дырэктар ААТ "Беларуськалій". - Заўвага) дакладвае, што яны выйшлі на продажы калійных угнаенняў дасанкцыйнага перыяду. Немагчыма санкцыямі стрымаць развіццё любой краіны, нават невялікай. Немагчыма", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

"Тыя, хто ўводзіць санкцыі, некалі - памятаеце - выступалі за глабалізацыю. За глабальныя сувязі і іншае. Дык усе краіны ўвязаны ў гэту глабалізацыю, як сёння можна вырваць нейкі ланцуг? Немагчыма, - адзначыў Прэзідэнт. - Мінеральныя ўгнаенні будуць патрэбны заўсёды. Таму на гэтым напрамку будзем дзейнічаць".

Будаўніцтва ГАК у Любанскім раёне стала адным з буйнейшых інвестыцыйных праектаў у краіне. Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што новы горна-абагачальны комплекс пасля запуску кардынальна зменіць эканоміку не толькі Любанскага раёна, але і ўсёй Мінскай вобласці, асабліва яе паўднёвай часткі, таму што гэта дасць новыя рабочыя месцы з добрай заработнай платай.

"А следам, як гэта ўжо было ў Астраўцы, Рудзенску або зусім нядаўна ў Петрыкаве, павялічыцца насельніцтва і ўзровень жыцця людзей павінен таксама павялічыцца. Пад самыя высокія стандарты падцягнецца ўся інжынерная інфраструктура. Мы будзем будаваць жыллё, сацыяльныя і іншыя аб'екты. Але людзям трэба адразу гаварыць, што галоўнае - гэта вытворчасць. Перш за ўсё - вытворчасць. Мы павінны па ўсёй краіне гэта разумець. Будзе вытворчасць - значыць, будуць грошы для будаўніцтва школ, дзіцячых садоў, цэнтраў выяўленчага мастацтва, музычных школ і іншага", - падкрэсліў Прэзідэнт.

"Што датычыцца Астраўца, мы ўжо задалі пэўны залаты, як мы кажам, стандарт развіцця нават не раёна, а той тэрыторыі, дзе знаходзіцца наша атамная станцыя. Такі ў нас павінен быць і Любанскі край. Вельмі цікавы край, прыгожы. І ў гэтым рэгіёне наш камбінат - цэнтральнае звяно, - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы. - Перш за ўсё трэба завяршыць будаўніцтва. На сённяшні дзень прэтэнзій да фінансавання, іншых пытанняў з боку дзяржавы быць не можа. Усе пытанні вырашаны. Гэта будоўля нумар адзін не толькі таму, што яна такая магутная і нам дасць добрую прыбаўку ў дзяржаве, але таму што на завяршальным этапе. Таму трэба да канца года ўсё закончыць".

Будаўніцтва горна-абагачальнага комплексу ў Любанскім раёне Аляксандр Лукашэнка назваў паказальным аб'ектам. "Аб чым я гаварыў: санкцыі - гэта і час магчымасцей. І ніхто нас на калені паставіць не зможа, калі мы разам, калі мы адзіныя і калі мы нацэлены на рэалізацыю той ідэі, якая была закладзена першапачаткова", - сказаў Прэзідэнт.

Кіраўнік дзяржавы прызнаўся, што быў прыемна здзіўлены рэгіёнам, яго дагледжанасцю і ўзроўнем культуры земляробства. "Малайцы. Гэта заслуга і старшыні райвыканкама, і нашага новага губернатара, і памочніка (Прэзідэнта. - Заўвага). Малайцы. Трэба проста далей так працаваць", - пахваліў мясцовую вертыкаль беларускі лідар.

"Ужо магу раскрыць сакрэт. Аляксей Іванавіч (размова пра старшыню Мінаблвыканкама Аляксея Кушнарэнку. - Заўвага), я калі цябе сюды назначаў, я мэтанакіравана не пасылаў сюды аграрыя", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Тым не менш Аляксандр Лукашэнка нагадаў, што ў Мінэнерга ёсць падведамныя сельскагаспадарчыя прадпрыемствы. Адно з такіх - "Газавік-Сіпакова" ў Шклоўскім раёне - ён у свой час наведваў. Там жа была размова з Аляксеем Кушнарэнкам аб рабоце гэтага прадпрыемства. "Калі нутро вясковае, тады і на зямлі будзеш працаваць. Я табе тады задаў пытанне: "Ну а гаспадарка твая - з рукі (размова аб падтрымцы з боку галаўнога прадпрыемства. - Заўвага) увесь час ім грошы даеш?" "Не, - гаворыць, - яны на самаакупнасць выйшлі, працуюць", - расказаў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт адзначыў, што памятае гэта сельгаспрадпрыемства яшчэ з савецкіх часоў, але ўзровень гаспадарання цяпер стаў значна вышэйшы: "Тое, што я ўбачыў, гэта вельмі адрознівалася ад таго (што было ў савецкі перыяд. - Заўвага). Але нічога не зламана, нічога не выкінута, усё прыведзена ў парадак. Гаспадарка працуе. Таму я памятаю вось гэту тваю струнку".

З другога боку, заўважыў Аляксандр Лукашэнка, аграрыям часам уласціва "ўваходзіць у становішча", калі да іх звяртаюцца кіраўнікі сельгаспрадпрыемстваў са скаргамі на тыя ці іншыя акалічнасці, уключаючы надвор'е, просяць фінансавай падтрымкі. "І мы ўсе гатовы аддаваць. Будзем дапамагаць, будзем падтрымліваць, але грошы трэба вяртаць. Таму я мэтанакіравана, разумеючы, што ты не аграрый, назначаў цябе губернатарам. Хоць там іншыя былі прапановы, як заўсёды - альтэрнатыва".

Кіраўнік дзяржавы расказаў, што застаўся задаволены ўбачаным па дарозе ў Любанскі раён. "Дай бог, каб, Аляксей Іванавіч, было і далей так. Вось тое, што я ўжо бачыў. Божа, не перахваліць бы цябе. Таму маладзец! Тут усё акуратна. І не толькі ў Любанскім раёне. Там і Слуцк, Салігорск. Ну яны заўсёды ў нас былі добрымі раёнамі, але ў гэтым годзе асабліва. Я парадаваўся".

Аляксандр Лукашэнка даручыў унесці Любань у дзяржаўную інвестыцыйную праграму па прыкладзе Астраўца. "Як у Астраўцы, дзе атамная станцыя, так і тут павінна быць - самы сучасны, прыгожы горад гарнякоў. Каб ён не ўступаў Салігорску, - запатрабаваў Прэзідэнт. - Трэба школа - значыць, школа. Трэба дзіцячы сад - значыць, дзіцячы сад. Трэба жыллё - гэта галоўнае. І ў інвестыцыйнай праграме на будучы год усё трэба прадугледзець".

Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, частка фінансавання будзе выдзяляцца з рэспубліканскага бюджэту, частка - з бюджэту вобласці. Пры гэтым Аляксандр Лукашэнка заўважыў, што свае сродкі павінен укладваць і Любанскі раён, яму ж належыць доля ў новым прадпрыемстве. "Нешта - вы, нешта - мы. Але ў дзяржпраграму трэба забіць усё", - дадаў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка даручыў не забываць і аб сельскай гаспадарцы. Лагічна, што горна-абагачальны комплекс запатрабуе вялікай колькасці працоўных рэсурсаў, але, калі гаспадаркі застануцца без людзей, будзе бяда, падкрэсліў кіраўнік дзяржавы. Ён таксама разлічвае, што прадпрыемства будзе прыцягнута да сельскагаспадарчых работ: "Ён павінен дапамагаць сеяць, убіраць і гэтак далей. Я ўжо не кажу аб тым, што тут агародніна, садавіна, плады вакол павінны быць. Гэта значыць, прадпрыемства павінна быць у садзе".

"Таму сацыяльная сфера там, дзе людзі жывуць, і вытворчасць. Але вытворчасць на першым месцы. Людзі павінны разумець: ёсць вытворчасць - ёсць грошы. Няма вытворчасці - няма грошай і ніякай сацыяльнай інфраструктуры быць не можа", - падкрэсліў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка на нарадзе ў Любанскім раёне расказаў пра бліжэйшыя планы азнаёміцца з вытворчасцю і выкарыстаннем паліўных пелетаў.

"Нам трэба больш увагі на ўзроўні Прэзідэнта ўдзяляць перспектыўным напрамкам нашага развіцця", - падкрэсліў беларускі лідар.

Выкарыстанне мясцовай паліўнай сыравіны і, у прыватнасці, вытворчасць пелетаў з драўняных адходаў, - гэта адзін з такіх напрамкаў, развіваць які Аляксандр Лукашэнка даручаў яшчэ некалькі гадоў таму. У яго бліжэйшых планах - азнаёміцца з прыкладамі таго, як гэта зроблена на практыцы.

"Мы паглядзім яшчэ адзін перспектыўны напрамак. У свой час я даручыў пабудаваць некалькі заводаў па вытворчасці пелетаў. Хламу, смецця ў лесе шмат. Здрабніць усё, перапрацаваць і зрабіць гранулы для таго, каб ацяпляць памяшканне. Пачалі рабіць. Трапілі пад санкцыі. Вохкаюць: "Няма каму прадаць!" Не трэба прадаваць, давайце будзем выкарыстоўваць у сябе. Катлы зрабілі, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Шчэпкі, пелеты замест прыроднага газу і нафты, нафтапрадуктаў. Паглядзім, як мадэрнізавалася звычайнае ў правінцыі прадпрыемства і якую прадукцыю выпускае. Гэта таксама наша перспектыва - перапрацоўка гэтых драўняных адходаў. Іх шмат у лесе. І тут будзе жым вельмі сур'ёзны. Людзям якая розніца, адкуль цяпло паступіць. А мы спальваем тое, што ў нас прападае, і маем ад гэтага эфект і карысць".

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ўдзяляць увагу гэтаму і іншым перспектыўным напрамкам цяпер асабліва важна, каб прадэманстраваць новаму пакаленню шлях развіцця краіны. "Яны павінны бачыць сістэму нашай работы. Захочуць - няхай бяруць на ўзбраенне ў будучым. Не захочуць - няхай прапануюць лепшае. Але потым з іх жа народ беларускі запатрабуе. Вельмі важна, каб яны разумелі, што гэта наш шлях, мы дэманструем моладзі гэты шлях. І за пяцігодку мы павінны гэта зрабіць".

У самым пачатку рабочай паездкі размова зайшла пра эксперымент па атрыманні практычна небывалага ўраджаю бульбы.

"Учора з Назаравым (Кіраўнік спраў Прэзідэнта Юрый Назараў. - Заўвага) абмяркоўвалі тэму. Аляксей, гэта важна для цябе, - звярнуўся Прэзідэнт да старшыні Мінскага аблвыканкама Аляксея Кушнарэнкі. - Мы там эксперымент праводзім ва "Усходзе". Пасадзілі бульбу на злобу. І арганізавалі паліў. Ці то 10, ці то 20 гектараў. Але паліў".

Кіраўнік дзяржавы расказаў, што ўраджай абяцаюць сабраць больш як 1 тыс. цэнтнераў з гектара, у той час як звычайна сярэдняя ўраджайнасць гэтай культуры ў Беларусі вар'іруецца ў межах 300 ц/га.

"Ён недзе там паглядзеў. І нашы зрабілі палівалку гэту. Але гэта ж, уяўляеш, у тры разы меншая плошча", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

"Нам трэба мець гэта на ўвазе. У нас жа рэкі, азёры кругом, а не хапае вільгаці. Дык давайце паліваць хаця б агародніну, бульбу гэту. Недзе фрукты, сады пасадзім і будзем прадаваць. Можа, цяпліцы, можа адкрыты грунт, агародніна. Гэта трэба падумаць", - дадаў Аляксандр Лукашэнка.