Занятасць насельніцтва

• забеспячэнне роўных магчымасцей працаўладкавання ўсім грамадзянам і замежным грамадзянам, асобам без грамадзянства, якія пастаянна пражываюць на тэрыторыі краіны незалежна ад полу, нацыянальнасці, узросту, сацыяльнага становішча і веравызнання;
• захаванне добраахвотнасці працы, свабоднага волевыяўлення грамадзян пры  выбары віду занятасці;
• забеспячэнне сацыяльнай абароны ў галіне занятасці;
• каардынацыю дзейнасці ў галіне занятасці насельніцтва з дзейнасцю па іншых напрамках эканамічнай і сацыяльнай палітыкі.

Пачынаючы з 2016 года ўзровень беспрацоўя, разлічаны па метадалогіі Міжнароднай арганізацыі працы, паступальна зніжаецца з 5,8% у 2016 годзе да 3% у 2024 годзе.

Адначасова ў Беларусі існуе ўстойлівы попыт на рабочую сілу. На 1 студзеня 2025 года ў Агульнарэспубліканскім банку вакансій прапаноўвалася больш за 161 тыс. свабодных працоўных месцаў.

Для рэалізацыі дзяржаўнай палітыкі ў галіне садзейнічання занятасці насельніцтва і забеспячэння грамадзянам адпаведных гарантый створана Дзяржаўная служба занятасці насельніцтва. Усе паслугі, што прадастаўляюцца службай занятасці саіскальнікам работы і работадаўцам, аказваюцца на бязвыплатнай аснове.

Па выніках 2024 года пры садзейнічанні службы занятасці працаўладкавана звыш 137 тыс. грамадзян, або больш за 85% ад маючых патрэбу ў працаўладкаванні.

Дзяржава гарантуе беспрацоўным і грамадзянам, якія звярнуліся па пытаннях працаўладкавання, бясплатную прафесійную арыентацыю ў мэтах аказання практычнай дапамогі ў выбары прафесіі, змене роду заняткаў і павышэнні кваліфікацыі.

Беспрацоўным грамадзянам па накіраванні службы занятасці прадастаўлена права на бясплатнае навучанне ў мэтах прадастаўлення ім магчымасці атрымання неабходных для пачатку, змянення або аднаўлення працоўнай дзейнасці ведаў, уменняў, навыкаў і кампетэнцый з улікам патрэбнасцей рынку працы і ў адпаведасці з існуючымі прызваннем, здольнасцямі, навыкамі і асаблівасцямі стану здароўя.

Акрамя беспрацоўных на навучанне могуць быць накіраваны грамадзяне, якія ажыццяўляюць догляд дзіцяці ва ўзросце да 3 гадоў, дзіцяці-інваліда да 18 гадоў і якія атрымліваюць дапамогу на дзіця ва ўзросце да 18 гадоў, якое інфіцыравана вірусам імунадэфіцыту чалавека.

Перыяд навучання беспрацоўных па накіраванні службы занятасці ў дзённай форме атрымання адукацыі залічваецца ў стаж работы.

У мэтах садзейнічання занятасці беспрацоўным грамадзянам і забеспячэння наймальнікаў работнікамі рэалізуюцца мерапрыемствы па стымуляванні працоўнай мабільнасці грамадзян.

Службай занятасці па жаданні беспрацоўнага ажыццяўляецца садзейнічанне ў пераездзе на работу ў сельскую мясцовасць з аказаннем фінансавай дапамогі ў памеры дзевяцікратнай велічыні бюджэту пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва.

У мэтах набыцця вопыту практычнай работы па атрыманай прафесіі (спецыяльнасці) аказваецца садзейнічанне ў працаўладкаванні беспрацоўных на часовыя працоўныя месцы. Забяспечваецца часовая працоўная занятасць навучэнцаў і студэнтаў у свабодны ад вучобы час. Ажыццяўляецца частковая кампенсацыя затрат наймальнікаў, якія прадастаўляюць працоўныя месцы для працаўладкавання грамадзян, вызваленых з папраўчых устаноў, па аплаце працы такіх асоб.

У якасці дадатковых мер па працаўладкаванні інвалідаў уведзена сістэма кватавання працоўных месцаў, якая дасць магчымасць забяспечыць максімальнае прыцягненне наймальнікаў усіх форм уласнасці да гэтага працэсу.

У мэтах рэабілітацыі і далейшага працаўладкавання рэалізуецца праграма па адаптацыі інвалідаў да працоўнай дзейнасці, якая накіравана на:

• набыццё і  ўдасканаленне інвалідамі прафесійных ведаў, уменняў і навыкаў работы з улікам атрыманай або існуючай у іх спецыяльнасці (прафесіі);
• набыццё, аднаўленне і развіццё існуючых у інвалідаў працоўных здольнасцей і замацаванне іх у працэсе ажыццяўлення працоўнай дзейнасці;
• павышэнне канкурэнтаздольнасці інвалідаў на рынку працы.

Адаптацыя інвалідаў да працоўнай дзейнасці ажыццяўляецца па існуючай у іх прафесіі ў адпаведнасці з індывідуальнай праграмай рэабілітацыі, абілітацыі і можа праводзіцца ў залежнасці ад здольнасцей ад шасці месяцаў да аднаго года, а для інвалідаў з інтэлектуальнымі парушэннямі - да двух гадоў. Пры правядзенні мерапрыемстваў па адаптацыі дзяржава выдзяляе наймальнікам сродкі на набыццё абсталявання, матэрыялаў, сродкаў індывідуальнай аховы ў памеры да 200 базавых велічынь за адно працоўнае месца для працаўладкавання інвалідаў, а таксама часткова кампенсуе затраты па аплаце працы вакансіі.

Праграма набыцця вопыту практычнай работы прадугледжвае прыём наймальнікамі на часовую работу беспрацоўных, якія ўжо валодаюць неабходнай спецыяльнасцю, але не маюць вопыту работы. У сваю чаргу наймальніку кампенсуецца частка затрат на аплату працы такога работніка.

У мэтах усебаковага інфармавання грамадзян і юрыдычных асоб аб паслугах, што прадастаўляюцца органамі дзяржаўнай службы занятасці, аб правах і абавязках грамадзян і наймальнікаў у галіне забеспячэння занятасці насельніцтва функцыянуе Інфармацыйны партал дзяржаўнай службы занятасці.

Інфармацыйны партал дае магчымасць:

• ствараць для кожнага кліента службы занятасці "асабісты кабінет";
• атрымліваць звесткі аб наяўнасці вакансій у любым рэгіёне. Інфармацыя аб вакансіях абнаўляецца ў рэжыме рэальнага часу спецыялістамі  службы занятасці і наймальнікамі;
• забяспечваць наймальнікам доступ да прагляду рэзюмэ, запоўненых грамадзянамі, якія шукаюць работу на партале, або перададзенымі на партал па жаданні беспрацоўных органамі дзяржаўнай службы занятасці;
• забяспечваць інфармаванне грамадзян і арганізацый аб сітуацыі  на рынку працы рэспублікі, праводзімых мерапрыемствах, паслугах, што аказваюцца дзяржаўнай службай занятасці;
• атрымліваць доступ да нарматыўна-прававых актаў, якія рэгламентуюць дзейнасць дзяржаўнай службы занятасці ў галіне забеспячэння занятасці насельніцтва;
• наймальнікам самастойна ў анлайн-рэжыме размяшчаць звесткі аб наяўнасці ў іх свабодных працоўных месцаў (вакансій).

На партале функцыянуе тэматычны раздзел "Часовая занятасць моладзі", у рамках якога сфарміраваны пералік арганізацый, гатовых прымаць на работу моладзь у вольны ад вучобы час, у тым ліку непаўналетніх грамадзян.

Дзейнічае лічбавы прафарыентацыйны сэрвіс "Крок у прафесію", у якім рэалізавана інтэрактыўная анлайн-дыягностыка, якая ўключае 30 камплектаў тэстаў (33 методыкі), а таксама прадастаўленне актуальнай інфармацыі аб прафесіях, іх запатрабаванасці на рынку працы.

У 2019 годзе ў работу службы занятасці ўкаранёны новы інструмент "Электронны кірмаш вакансій" (http://e-vacancy.by), які дае магчымасць сувязі непасрэдна саіскальнікам работы з наймальнікамі.

Прадастаўленне грамадзян паслуг па садзейнічанні ў працаўладкаванні на тэрыторыі краіны можа ажыццяўляцца толькі тымі юрыдычнымі асобамі і індывідуальнымі прадпрымальнікамі, якія ўключаны ў Рэестр агенцтваў па працаўладкаванні (на 1 лютага 2025 года ў рэестры 92 агенцтвы). 

Для агенцтваў вызначаны парадак прадастаўлення паслуг.