Падатковая сістэма і ўзровень падатковай нагрузкі

Падатковая сістэма Рэспублікі Беларусь налічвае 28 падаткаў, збораў (пошлін). Разам з тым па звычайнай дзейнасці выплачваецца толькі 5 плацяжоў (падатак на дабаўленую вартасць, падатак на прыбытак, падатак на нерухомую маёмасць, зямельны падатак, адлічэнні ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва).

Падатковая сістэма Рэспублікі Беларусь з’яўляецца двухузроўневай: падаткі дзеляцца на рэспубліканскія і мясцовыя.

Да рэспубліканскіх падаткаў адносяцца:

падатак на дабаўленую вартасць;
акцызы;
падатак на прыбытак;
падатак на даходы замежных арганізацый, якія не ажыццяўляюць дзейнасць у Рэспубліцы Беларусь праз пастаяннае прадстаўніцтва;
падаходны падатак з фізічных асоб;
падатак на нерухомасць;
зямельны падатак;
экалагічны падатак;
падатак за здабычу (выемку) прыродных рэсурсаў;
афшорны збор;
гербавы збор;
консульскі збор;
дзяржаўная пошліна;
патэнтныя пошліны;
збор за праезд аўтамабільных транспартных сродкаў замежных дзяржаў па аўтамабільных дарогах агульнага карыстання Рэспублікі Беларусь.

Да мясцовых падатках адносяцца падатак за валоданне сабакамі, курортны збор і збор з нарыхтоўшчыкаў.

У Рэспубліцы Беларусь таксама дзейнічаюць асаблівыя рэжымы падаткаабкладання, якія замяняюць плату сукупнасцi асноўных падаткаў і збораў:

падатак пры спрошчанай сістэме падаткаабкладання;
адзіны падатак з індывідуальных прадпрымальнікаў і іншых фізічных асоб;
адзіны падатак для вытворцаў сельскагаспадарчай прадукцыі;
падатак на ігральны бізнес;
падатак на даходы ад ажыццяўлення латарэйнай дзейнасці;
падатак на даходы ад правядзення электронных інтэрактыўных гульняў;
збор за ажыццяўленне рамеснай дзейнасці;
збор за ажыццяўленне дзейнасці па аказанні паслуг у сферы аграэкатурызму;
адзіны падатак на ўменены даход.

Рэспубліка Беларусь прызнае прыярытэт агульнапрызнаных прынцыпаў міжнароднага права і забяспечвае адпаведнасць ім нацыянальнага падатковага заканадаўства.

Цяпер дагаворы аб пазбяганні двайнога падаткаабкладання заключаны з больш як 70 дзяржавамі.

З 2008 года ў Рэспубліцы Беларусь актыўна праводзілася падатковая рэформа, накіраваная на спрашчэнне падаткаабкладання і зніжэнне падатковай нагрузкі на эканоміку.

З 1 студзеня 2022 года ўступіла ў сілу новая рэдакцыя Падатковага кодэкса, якая прадугледжвае спрашчэнне механізма спагнання падаткаў і падатковага адміністравання, а таксама стымуляванне развіцця эканомікі.

Падатковая нагрузка на эканоміку (суадносіны падатковых даходаў бюджэту і ВУП) у 2022 годзе прагназуецца ў памеры 22,6% да ВУП і не перасягне ўзровень, прадугледжаны ў праграмных дакументах сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на 2021–2023 гады (не больш за 26% да ВУП).