Афіцыйныя перагаворы з Прэзідэнтам Манголіі Ухнаагійн Хурэлсухам

Афіцыйныя перагаворы прэзідэнтаў Беларусі і Манголіі Аляксандра Лукашэнкі і Ухнаагійн Хурэслуха адбыліся 3 чэрвеня ва Улан-Батары.

Двухбаковая праграма традыцыйна пачалася з афіцыйнай сустрэчы на плошчы перад Дзяржаўным палацам з выкананнем дзяржаўных гімнаў і цырыманіялам з удзелам ваеннаслужачых роты ганаровай варты і коннай гвардыі. Ваеннаслужачыя роты ганаровай варты былі апрануты ў гістарычныя касцюмы эпохі Чынгісхана.

Пасля цырымоніі афіцыйнай сустрэчы лідары краін праследавалі ў будынак Дзяржаўнага палаца, дзе Прэзідэнт Беларусі зрабіў запіс у Кнізе ганаровых гасцей. "Уражаны прыгажосцю краіны вечна сіняга неба і гасціннасцю нашых мангольскіх сяброў. Беларусь зацікаўлена ва ўмацаванні ўзаемадзеяння з Манголіяй па ўсіх напрамках. Упэўнены, што нашы дзяржавы стаяць на парозе якасна новага этапу развіцця двухбаковага супрацоўніцтва", - гаворыцца ў запісе Кіраўніка беларускай дзяржавы.

Перагаворы стартавалі спачатку ў вузкім складзе. У якасці месца для сустрэчы Аляксандра Лукашэнкі і Ухнаагійн Хурэлсуха была выбрана традыцыйная мангольская юрта, якая ўстаноўлена ў адной з залаў палаца.

"Я ўдзячны Вам за запрашэнне наведаць блізкую і дружалюбную нам Манголію. Нягледзячы на тое, што гэта першы дзяржаўны візіт першага Прэзідэнта Беларусі ў Манголію, нас звязваюць даўнія дружалюбныя адносіны. Аснову нашых адносін, безумоўна, стварылі нашы вельмі блізкія і цёплыя адносіны ў часы існавання Савецкага Саюза. Мы разам з вамі ваявалі супраць захопнікаў і акупантаў, разам з вамі аднаўлялі наша жыццё, і мы сёння прыехалі як пасланцы добрай волі, як вашы сябры, каб паглыбіць і пашырыць нашы адносіны", - сказаў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што аснову любых міждзяржаўных адносін складае эканоміка. "Скажам адкрыта, што нашы гандлёва-эканамічныя адносіны жадаюць, мякка кажучы, быць значна лепшымі. Мы гатовы ў выпадку вашага жадання зрабіць усё, каб пакласці ў скарбонку дабрабыту мангольскага народа сваю частку работы", - запэўніў ён.

Затым афіцыйныя перагаворы прадоўжыліся ў пашыраным складзе. Лідары краін абмеркавалі перспектыўныя напрамкі супрацоўніцтва для максімальна поўнага раскрыцця патэнцыялу беларуска-мангольскіх адносін. Перш за ўсё размова ішла аб магчымасцях пашырэння ўзаемадзеяння ў гандлёва-эканамічнай сферы, пастаўках на мангольскі рынак запатрабаванай харчовай і прамысловай прадукцыі айчынных прадпрыемстваў, сумеснай рабоце па лініі АПК.

"Мы не пакутуем ад гігантаманіі. Мы добра разумеем нашы адносіны і сваё месца ў адносінах Манголіі з іншымі краінамі. Мы хацелі б з нечага добрага, вялікага пачаць з вамі. 3-4 праекты, каб мы маглі пераканаць і ваш народ, і кіраўніцтва краіны, і журналістаў, і вашу апазіцыю, што мы нешта можам. Давайце гэтыя 3-4 праекты вызначым, і мы вам пакажам, што можам з вамі супрацоўнічаць не горш, чым вы супрацоўнічаеце з гэтымі вялікімі імперыямі (буйнымі і ўплывовымі ў свеце краінамі. - Заўвага). У пытаннях супрацоўніцтва з вамі мы абсалютна адкрыты. Я прашу вас прыслаць да нас сваіх спецыялістаў, дэлегацыю, каб яны ўбачылі, як развіваецца Беларусь, і выбралі для сябе тое, што спратрэбіцца для Манголіі", - сказаў Кіраўнік беларускай дзяржавы ў час перагавораў.

"Мы гатовы для вас вырашыць любыя праблемы, якія здольны (вырашыць. - Заўвага). І па якіх вы ўбачыце ў нас у Беларусі, як яны вырашаюцца", - запэўніў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка запрасіў Прэзідэнта Манголіі і яго калег зрабіць візіт у Беларусь, каб асабіста паглядзець, як жыве і развіваецца краіна.

Кіраўнік беларускай дзяржавы ўпэўнены, што перагаворы ў Манголіі паслужаць новым пачынанням ва ўзаемаадносінах дзвюх краін. Ён успомніў свой першы візіт у Манголію ў 1992-м у якасці дэпутата. "Надзвычайныя змяненні ў вашым развіцці. Нават няма з чым параўноўваць, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка, гаворачы аб поспехах Манголіі. - Сёння, гледзячы на Улан-Батар, я наогул уражаны. Новыя будынкі, збудаванні. Прагрэс бачны на кожным кроку, пачынаючы з аэрапорта. Я вас віншую з гэтым велізарным прагрэсам".

Прэзідэнт Беларусі таксама заявіў аб падтрымцы знешняй палітыкі Манголіі: "Гэта адзіна правільны шлях. Заціснутыя паміж дзвюма імперыямі, вялізнымі дзяржавамі, вы вельмі тонка, акуратна праводзіце знешнюю палітыку, балансуючы паміж гэтымі сіламі. Ведаю, як няпроста вам утрымацца на плаву і павышаць дабрабыт вашага народа". 

Цяперашні перыяд для Манголіі ён ахарактарызаваў як вельмі складаны, важны і пераломны момант. Размова аб маючых адбыцца парламенцкіх выбарах. “Вы валодаеце каласальнымі рэсурсамі, вялізнымі багаццямі. Гэта ваша вялікае дабро. Але гэта дабро трэба зберагчы, абараніць. Таму што свет сёння ашалеў. Паважаюць толькі сілу. І каб існаваць у гэтым шалёным свеце, трэба быць моцным. Я ад усёй душы жадаю вам быць моцнымі, каб выжыць у гэтым свеце і зрабіць мангольскі народ заслужана багатым і вялікім, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Вялікі Чынгісхан, перад якім вы схіляецеся, і заслужана, таму што ў вас вялікая гісторыя, заўсёды вучыў: каб нечага дасягнуць, кожнаму трэба на сваім месцы рабіць сваю справу. А ўлада павінна быць жорсткай, цвёрдай, як кулак. Растапыранымі пальцамі ўладу ніхто не трымае".

Прэзідэнт Манголіі Ухнаагійн Хурэлсух на перагаворах у пашыраным складзе заявіў: "Вельмі прыемна ўспомніць, што 30 з лішнім гадоў таму Вы наведалі нашу краіну ў той самы гістарычны момант, калі паміж нашымі краінамі ўстанавіліся дыпламатычныя адносіны (у 1992 годзе Аляксандр Лукашэнка ў статусе дэпутата прыязджаў у Манголію. - Заўвага). Ваш дзяржаўны візіт з'яўляецца першым візітам кіраўніка беларускай дзяржавы ў нашу краіну. Візіт адкрые новую старонку ў добрых і даверных адносінах нашых народаў. Ён з'яўляецца гістарычным візітам, які ўмацуе нашы адносіны і супрацоўніцтва".

Ухнаагійн Хурэлсух адзначыў традыцыйна дружалюбныя адносіны паміж Беларуссю і Манголіяй, актывізацыю ўзаемных візітаў на розных узроўнях. Ён таксама падкрэсліў, што сапраўдныя адносіны супрацоўніцтва паміж мангольскім і беларускім народамі маюць больш працяглы тэрмін, чым з моманту ўстанаўлення дыпадносін.

Па выніках перагавораў ва Улан-Батары адбылася цырымонія падпісання афіцыйных дакументаў.

Кіраўнікі дзяржаў Аляксандр Лукашэнка і Ухнаагійн Хурэлсух падпісалі дагавор аб дружалюбных адносінах і супрацоўніцтве паміж Беларуссю і Манголіяй. Усяго ж па выніках афіцыйных перагавораў на вышэйшым узроўні заключана 14 розных дакументаў па развіцці двухбаковага супрацоўніцтва ў розных сферах. Акрамя падпісанага кіраўнікамі дзяржаў дагавора, найбольш значнай з'яўляецца дарожная карта супрацоўніцтва Беларусі і Манголіі да 2026 года.

У час заявы для прадстаўнікоў сродкаў масавай інфармацыі па выніках афіцыйных перагавораў Аляксандр Лукашэнка сказаў, што Беларусь мае намер развіваць супрацоўніцтва з Манголіяй па шырокім спектры напрамкаў.

"Сёння мы вызначылі стратэгічныя напрамкі двухбаковага супрацоўніцтва. І не толькі стратэгічныя. Прадметна абмеркавалі канкрэтныя эканамічныя і кааперацыйныя праекты. Я ўчора і сёння гаварыў вам аб тым, што нам бы мець хаця б тры канкрэтныя праекты для развіцця. Аднак дакументы, якія мы сёння падпісалі, сведчаць аб тым, што гэта ўжо значна больш, чым тры праекты, - сказаў беларускі лідар. - Кожны з іх адпавядае мэтам і задачам такіх нацыянальных праграм Манголіі, як "Бачанне-2050", "Харчовая рэвалюцыя", "Мільярд дрэў" і іншыя". 

Бакі дамовіліся аб пастаўках беларускай тэхнікі для горназдабыўной прамысловасці, сельгастэхнікі і абсталявання, машын для ліквідацыі надзвычайных сітуацый. Размова ідзе і аб магчымасці навучання мангольскіх грамадзян рабоце з гэтай тэхнікай, а таксама павелічэнні колькасці мангольскіх студэнтаў у Беларусі.

Прэзідэнт Беларусі таксама выказаўся за стварэнне на тэрыторыі Манголіі сумесных зборачных прадпрыемстваў, у тым ліку трактароў, аўтамабіляў, ліфтаў, кар'ерных самазвалаў. І на гэтых прадпрыемствах ужо вучыць мангольскую моладзь. "Калі аб'ёмы паставак будуць расці, мы будзем ствараць сумесныя прадпрыемствы. І ў гэтым плане разлічваем на поспех беларускай тэхнікі і тэхналогій", - сказаў ён.

Жыхары Манголіі таксама знаёмы з беларускай прадукцыяй лёгкай прамысловасці, прадуктамі харчавання, цэняць іх за якасць і даступную цану. Таму Беларусь зацікаўлена ў нарошчванні аб'ёмаў і пашырэнні наменклатуры паставак. "Разглядаем магчымасць адкрыцця спецыялізаваных беларускіх гандлёвых пляцовак", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

"Беларусь настроена на доўгатэрміновае ўзаемавыгаднае супрацоўніцтва, таму гатовы выкарыстоўваць у тым ліку механізмы льготнага фінансавання праектаў", - запэўніў Кіраўнік беларускай дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што добра знаёмы з асвятленнем яго візіту ў Манголію - як са станоўчымі, так і адмоўнымі водгукамі, меркаваннем апазіцыі ў гэтай краіне. "Для другіх, апазіцыянераў, павінен сказаць: мы не прыехалі сюды выгаду нейкую знайсці. У нас тавараабарот каля $30 млн. Мізэрны. Мы ўчора з Прэзідэнтам абмяркоўвалі гэта пытанне, - заўважыў беларускі лідар. - Мы хочам яго павялічыць. Але не дзеля нашай толькі выгады. У нас высокатэхналагічная краіна з часоў Савецкага Саюза. Калі Манголія зацікаўлена ў нашых тэхналогіях (а мы можам вам любое пытанне вырашыць), мы можам канкурыраваць на сумленнай аснове з любой дзяржавай, якая размешчана тут побач". 

"Мы не за выгадай прыехалі. Мы хочам аднавіць нашы адносіны, якія заўсёды былі не сяброўскімі, а братэрскімі. Вось аснова нашага візіту!" - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Ён таксама адказаў на крытыку, якая прысутнічае ў Манголіі, у сувязі з правядзеннем Расіяй СВА і падтрымкай, што аказваецца з боку Беларусі.

"Я прачытаў увесь агляд (СМІ. - Заўвага). Асабліва звярнуў увагу на журналістаў Манголіі. І бачу, што яны проста ангажыраваны адным бокам. Яны не бачаць таго, што адбываецца. Не ўсе - асобныя журналісты. І гэта ўкідваецца ў грамадства. Не рабіце нас ворагамі мангольскага народа. Мы - вашы самыя блізкія сябры і браты. І мы з Прэзідэнтам (Манголіі. - Заўвага) у эканоміцы дакажам, што мы шмат што можам тут зрабіць. Не менш, чым імперыі, з якімі вы мяжуеце, і развітыя дзяржавы. Я гэтага вельмі хачу, і мы гэта зробім", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Ён канстатаваў, што частка насельніцтва ў Манголіі негатыўна ўспрыняла дапамогу, аказаную Беларуссю свайму саюзніку - Расіі - у сувязі з правядзеннем спецыяльнай ваеннай аперацыі ва Украіне. Таму ён растлумачыў сутнасць працэсаў для мангольскай аўдыторыі і правёў некаторыя паралелі.

Будучы гісторыкам па адукацыі, Прэзідэнт Беларусі нагадаў пра лідара Мангольскай імперыі Чынгісхана, які змагаўся за краіну і абараняў сваіх людзей. "Яны гінулі на полі бою тысячамі. Але калі нехта смеў пакрыўдзіць яго воіна, ён мячом і агнём змятаў паселішчы і гэтых людзей, - заўважыў ён. - Што ж адбылося паміж Украінай і Расіяй? А тое ж самае".

Кіраўнік беларускай дзяржавы расказаў аб тым, як распаўся Савецкі Саюз, да чаго ў тым ліку прыклаў руку Захад на чале з ЗША. "Савецкі Саюз, з якім вы (Манголія. - Заўвага) супрацоўнічалі. І нічога дрэннага ніхто пра яго не гаворыць. Тыя, хто помніць гэта супрацоўніцтва. Усякія былі часы, але ў цэлым гэта было добрае супрацоўніцтва", - заўважыў беларускі лідар.

Пасля развалу СССР была дамоўленасць, што ніякага сілавога блока Захад не будзе пашыраць да беларускіх і расійскіх граніц. Але адбылося роўна наадварот - ва Украіне пачалі ствараць плацдарм для нападзення на Беларусь і Расію, пачалі ўводзіць санкцыі.

"І першымі, хто супраць нас увёў санкцыі, была Украіна. Наша родная Украіна. Мае карані там закапаны. За што? Захад загадаў - увялі санкцыі супраць нас, - заўважыў Кіраўнік беларускай дзяржавы. - Мы іх не атакавалі, мы на іх не нападалі, мы ім не загадвалі, як жыць".

Прадаўжаючы гістарычную паралель з тым, як Чынгісхан абараняў свой народ, беларускі лідар нагадаў, як ва Украіне, ужо ў сучасным свеце, пачалі спальваць людзей у дамах. "Паглядзіце: Адэса, як там спальвалі рускіх людзей. Грамадства расійскае пачало націскаць на Прэзідэнта Пуціна і на ўладу: "Вы іх павінны абараніць! Паралель. Пуцін абараніў сваіх людзей там", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Больш таго, у Мінску ў 2015 годзе прайшлі перагаворы ў Нармандскім фармаце, і былі заключаны добрыя дамоўленасці. Аднак яны не былі выкананы ўкраінскім бокам, а Захад заявіў, што гэта быў проста такі ход, каб даць час узброіцца супраць Расіі.

"Дык як жа Расія павінна была сябе паводзіць? Чаму манголы сёння, маючы паралель з Чынгісханам, перад якім вы схіляецеся (і я Прэзідэнта падтрымаў - гэта вялікая старонка вашай вялікай гісторыі, вы ёю ганарыцеся), асуджаюць Расію? А тым больш Беларусь, якая выступіла гарантам мірных перагавораў?" - заўважыў Прэзідэнт Беларусі.

Аляксандр Лукашэнка таксама нагадаў, як пасля пачатку СВА і некалькіх раўндаў мірных перагавораў, у тым ліку ў Беларусі, былі парафіраваны мірныя пагадненні. Аднак па патрабаванні Захаду яны былі адхілены, і Захад жа сёння не дае спыніць процістаянне.

"Расіяне не хочуць гэтай вайны. Я гэта добра ведаю. Чаму не сесці за стол перагавораў? Чаму не дамовіцца? Амерыканцы хочуць утапіць Расію ў гэтым процідзеянні і вайне з Украінай: "Ваюй з Украінай, а мы ў гэты час паасобку разбяромся з Кітаем тут. Вось у чым сутнасць іх палітыкі. Таму я хацеў бы, каб у Манголіі гэта разумелі. Каб вы слухалі не толькі тое, што амерыканцы і заходнікі расказваюць, а як на самай справе адбываецца", - заявіў беларускі лідар.

Больш таго, ён падкрэсліў, што Расія для Беларусі - гэта брацкая саюзная краіна, з якой ёсць сумесная ваенная групоўка. "Гэта нашы самыя блізкія браты. Мы думаем і размаўляем на адной мове. Таму згодна з усімі юрыдычна падпісанымі дагаворамі я дзейнічаў. Што, заходнікі, амерыканцы гэтага не ведалі? Ведалі. Але я не хачу, каб гінулі людзі. І мы робім і будзем рабіць усё для таго, каб там быў мір. Калі амерыканцы пойдуць на тое, каб там быў мір, ён заўтра будзе. Але ім гэтага не трэба. Таму разбярыцеся, хто тут вінаваты і на чыім баку праўда", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік беларускай дзяржавы канстатаваў, што ў Манголіі, як і ў Беларусі, ёсць вялікія суседзі і шмат шчырых сяброў па ўсім свеце. "Таму нам блізкі, зразумелы і вельмі імпануе прагматычны падыход Улан-Батара ў знешняй палітыцы. Вам вельмі складана. Мы ў такой жа сітуацыі знаходзімся, пазбаўлены выхадаў да мора. Вы заціснуты дзвюма імперыямі, як у народзе кажуць. Мы - таксама, - сказаў Прэзідэнт Беларусі. - Мы з упэўненасцю можам сказаць, што ў глабальным плане ў нашых краін не было і няма якіх-небудзь праблем і рознагалоссяў. Гэта ўсё заснавана на нашых даўніх адносінах яшчэ з часоў Савецкага Саюза".

Аляксандр Лукашэнка асабліва падкрэсліў прагрэс у развіцці Манголіі за апошнія тры дзясяткі гадоў.

Беларусь падтрымлівае памкненне Улан-Батара да канца бягучага года заключыць часовае пагадненне аб гандлі з ЕАЭС, што адкрывае шлях да росту ўзаемнага тавараабароту, а таксама мангольскага экспарту не толькі ў Беларусь. Аляксандр Лукашэнка лічыць, што настаў час удзяліць гэтаму асаблівую ўвагу. "Зноў жа, хачу звярнуцца да вашых сапернікаў, апазіцыі. Мы ж якую тут выгаду атрымаем, калі падтрымаем вашы кантакты з ЕАЭС? Гэта вашы суседзі бліжэйшыя. І вы павінны з імі разгортваць шырокае ўзаемадзеянне. Мы гатовы падставіць сваё плячо", - запэўніў беларускі лідар.

"Са свайго боку мы ў даўгу не застанёмся. Нашы спажыўцы зацікаўлены ў вашых якасных таварах. Такія тавары, як кашмір, вырабы з воўны, скуры, у нас на ўра. Мы гатовы аказаць садзейнічанне мангольскаму боку ў адкрыцці спецыялізаваных магазінаў у Беларусі, у тым ліку ў горадзе Мінску", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Акрамя эканомікі размова на перагаворах таксама ішла аб супрацоўніцтве ў сферах навукі і адукацыі, прыродаахоўнай дзейнасці, культуры, СМІ, спорту, турызму. Ёсць агульны інтарэс да ўзаемадзеяння ў галіне бяспекі, праваахоўнай дзейнасці, ліквідацыі надзвычайных сітуацый. "Асабліва што датычыцца бяспекі і абароны вашай краіны. Вы валодаеце незлічонымі багаццямі. У вас у зямлі ёсць усё, нават тое, аб чым вы яшчэ толькі здагадваецеся. І вы што, думаеце, вам дадуць спакойна жыць? Таму гэта трэба ўмець абараніць. Мы гатовы вам падставіць плячо. Закрытых тэм у супрацоўніцтве з вамі няма і ніколі не будзе. Вы - нашы блізкія людзі", - дадаў Прэзідэнт Беларусі.

Кіраўнік беларускай дзяржавы звярнуў увагу, што акрамя 14 двухбаковых дакументаў, падпісаных па выніках афіцыйных перагавораў, яшчэ паўтара дзясятка розных кантрактаў заключаны ў рамках сумеснага бізнес-форуму ва Улан-Батары. "Гэта сведчыць аб тым, што мангольскія спецыялісты зацікаўлены ў Беларусі. Гэтак жа, як і мы", - адзначыў ён.

Аляксандр Лукашэнка таксама падзякаваў за сардэчны прыём у Манголіі: "На мяне зрабілі вялікае ўражанне гасціннасць людзей і хараство прыроды Краіны вечна сіняга неба. Праўда, мы прывезлі вам дождж. Гэта к добраму настрою і поспеху нашых перагавораў. Візіт на вышэйшым узроўні ў вашу цудоўную краіну - першы з моманту ўсталявання дыпламатычных адносін у 1992 годзе, да якога я таксама крыху меў дачыненне, будучы дэпутатам парламента".

Візіт беларускай дэлегацыі праходзіць напярэдадні важнай для Манголіі падзеі - парламенцкіх выбараў. У сувязі з гэтым Аляксандр Лукашэнка пажадаў паспяхова прайсці гэту выбарную кампанію, а таксама міру, дабра і працвітання народу Манголіі.

У сваю чаргу Ухнаагійн Хурэлсух, падводзячы вынікі перагавораў, адзначыў: "Мы падрабязна абмеркавалі і абмяняліся думкамі па пытаннях рэалізацыі праектаў і праграм, накіраваных на ўзбагачэнне нашых адносін эканамічным зместам. Яны несумненна ўнясуць свой уклад у развіццё нашых адносін, прынясуць эканамічныя выгады абедзвюм краінам і стануць знакавым сімвалам у двухбаковых адносінах".

Мангольскі лідар падкрэсліў, што гэта першы візіт на вышэйшым узроўні ў гісторыі двухбаковых адносін. І ён мае гістарычнае асаблівае значэнне, паколькі адкрывае новую старонку ў цёплых і цесных адносінах, накіраваны на ўмацаванне партнёрства паміж дзвюма краінамі.

Ва Улан-Батары таксама адбылася сустрэча Аляксандра Лукашэнкі са Старшынёй Вялікага Дзяржаўнага Хурала Манголіі Гамбажавын Занданшатарам.