Сустрэча з прадстаўнікамі рэлігійных канфесій

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 10 лютага сустрэўся з прадстаўнікамі рэлігійных канфесій.

Вітаючы ўдзельнікаў мерапрыемства, Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што гэта сустрэча за круглым сталом спрыяе адкрытасці і даверу.

"Нам вельмі пашанцавала, што ў сваёй навейшай гісторыі беларуская зямля не ведала рознагалоссяў, праследаванняў па рэлігійнай, нацыянальнай, расавай прыкмеце. Усе канфесіі жывуць тут у атмасферы ўзаемнай павагі, міру і згоды. У нашы дні гэта дзіўна для многіх, у тым ліку так званых цывілізаваных, краін. Суіснаванне хрысціянства, ісламу, іўдаізму і іншых рэлігій, асновы якіх не супярэчаць глыбінным каштоўнасцям беларускага грамадства, з'яднала і загартавала беларускую нацыю", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

"Мы заўсёды адкрыты для тых, хто прыходзіць да нас з дабром. Так будзе заўсёды. Ніколі не перашкаджаем замежным паломнікам, якія едуць пакланіцца нашым святыням. Мы дапамагаем людзям, якія трапілі ў бяду, перш за ўсё бежанцам. Пры гэтым не шкадуючы ўласнага жыцця гатовы даць рашучы адпор ворагу. Так бывала не раз у нашай тысячагадовай гісторыі", - сказаў Прэзідэнт.

Ён нагадаў, што сёлета адзначаецца 80-годдзе Вялікай Перамогі. У час вайны беларускую зямлю абаранялі прадстаўнікі розных веравызнанняў.

"Мы разам перамаглі фашызм, здабылі мір, змацаваны крывёй многіх народаў. І вельмі гэтым мірам даражым, - заявіў беларускі лідар. - Нездарма ў Беларусі існуе традыцыя сумеснай міжрэлігійнай малітвы менавіта аб міры. Я заўсёды гавару: мір - гэта звышкаштоўнасць для любога народа, для ўсіх народаў. Нам важна гэты мір зберагчы".

"У краіне сёння склалася ўнікальная этнаканфесіянальная мадэль, якая магла б стаць прыкладам для многіх. Мы разам - улады, прадстаўнікі ўсіх канфесій - вывелі агульную формулу: павага - разуменне - згода. Наш народ прывык жыць менавіта так і нават не ўяўляе сабе, што бывае па-іншаму", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Аднак у свеце бывае і наадварот. "Мы з болем у сэрцы бачым, да чаго дайшла сітуацыя ва Украіне, напрыклад. Нас таксама спрабавалі расхістаць у 2020 годзе, і ў тым ліку па рэлігійных пытаннях. Невыпадкова адзін з мацнейшых інфармацыйных удараў быў нанесены менавіта па свяшчэннаслужыцелях", - заўважыў Кіраўнік дзяржавы.

"Цяжка пераацаніць плён вашага служэння на ніве ўмацавання традыцыйных каштоўнасцей (цяпер ужо крышку прасцей, калі за акіянам ачумелыя апрытомнелі). Вы ўзводзіце нябачны, але ад таго не менш надзейны духоўны шчыт паміж дабром і злом. І ў далейшай сумеснай рабоце мы будзем абапірацца на сямейныя, духоўныя каштоўнасці і разам выхоўваць дзяцей, - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы. - Любоў да Радзімы пачынаецца з дзіцяці: з любові да сям'і, свайго дома, свайго горада, храма. Інакш ператворымся ў іванаў без роду і племені".

Аляксандр Лукашэнка дадаў, што на сустрэчы няма закрытых тэм і ён гатовы абмеркаваць усе пытанні, якія хвалююць свяшчэннаслужыцеляў. "Дзяржава нязменна займае канструктыўную пазіцыю - і будзе займаць - у пытаннях, якія датычацца дзейнасці нашых рэлігійных арганізацый. Але духоўнае жыццё - сфера вельмі тонкая. Таму, калі вы бачыце, што якая-небудзь тэма патрабуе дадатковай увагі, карэкціроўкі, я гатовы выслухаць вашы прапановы. Бо ўсё, што мы робім, мы робім дзеля міру і нашага духоўнага адзінства", - заявіў беларускі лідар.

"І яшчэ адна тэма, якая апошнім часам мяне хвалюе і якой я жыву, калі думаю пра нашае рэлігійнае развіццё, міжканфесійнае развіццё. Вы ведаеце, што мы ў гэтым годзе, я думаю, скончым прыводзіць у парадак нашу праваслаўную святыню - Жыровіцкі манастыр, храмы, паселішчы. Я хацеў бы, каб гэта было цэнтрам праваслаўя. У сувязі з гэтым прапаную (і абяцаю, калі вы прыміце рашэнне): мы павінны нашым рэлігіям, якія ў нас існуюць, стварыць адпаведныя цэнтры", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, гэта павінны быць прасторныя і даступныя для вернікаў святыні. Прэзідэнт запэўніў, што дзяржава падставіць плячо іншым канфесіям гэтак жа, як і праваслаўнай царкве. "Мы абавязкова дапаможам", - заявіў ён.

"Разумееце, храмаў шмат. Але павінен быць найважнейшы храм, святыня, куды будуць прыходзіць людзі не толькі з Беларусі, не толькі нашы суседзі, але і з далёкага замежжа. Таму падумайце і ўнясіце прапановы. Мы разам з грамадствам, нашым народам - я думаю, ён падтрымае такую ідэю - стварыць такія цэнтры прыцягнення нашых вернікаў, якой бы канфесіі яны не належалі. Вы ўсе аднолькава дарагія для дзяржавы, для мяне. І я буду рабіць усё для таго, каб вы, як сёння, жылі ў міры і згодзе, каб вы не глядзелі скоса адзін на аднаго", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка прызнаўся, што міжканфесійны мір, які склаўся ў Беларусі, - пэўны гонар для яго. "Такога міру ні ў адной краіне няма. І мы гэта павінны замацаваць гэтымі святынямі. Вось такая ідэя ў мяне. Калі нехта з кіраўнікоў нашых канфесій думае інакш, вы скажыце. Мы прымем адпаведнае ваша рашэнне і прапановы", - дадаў Прэзідэнт.

У сваім выступленні ў час сустрэчы Мітрапаліт Мінскі і Заслаўскі Веніямін, Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі павіншаваў Кіраўніка дзяржавы з праведзенымі выбарамі і перавыбраннем на пасаду Прэзідэнта.

"Гэта для нас усіх вельмі важна, значна, і мы сардэчна вас віншуем. Вынікі праведзеных выбараў відавочна сведчаць аб правільнасці выбранага шляху развіцця краіны, высокім узроўні даверу і з'яднанасці нашых грамадзян, якія любяць сваю краіну, цэняць парадак і мір, - звярнуў увагу Мітрапаліт Веніямін. - Але, што яшчэ больш важна, вынікі выбараў яшчэ азначаюць захаванне міру і стабільнасці на беларускай зямлі ў той час, калі чалавецтва ўсё глыбей увязваецца ў бездань міждзяржаўных і глабальных канфліктаў".

"Забеспячэнне міру і згоды паміж людзьмі, зберажэнне народа і яго духоўных каштоўнасцей, маральнай чысціні - гэта і ёсць мэта служэння праваслаўнай царквы, - прадоўжыў ён. - Праводзімая дзяржавай палітыка ў сферы духоўна-маральнага выхавання адпавядае спадзяванням праваслаўя". У сваю чаргу царква, паводле яго слоў, лічыць неабходным рабіць усё магчымае, каб захоўваць тое, што стагоддзямі вызначала сутнасць беларускага народа, - традыцыйныя хрысціянскія каштоўнасці. Паколькі іх разбурэнне прывядзе да страты духоўнага стрыжня, унікальных асноў беларускай дзяржаўнасці, падкрэсліў Мітрапаліт Веніямін.

Аляксандр Лукашэнка падзякаваў за віншаванні і звярнуў увагу, што праведзеныя выбары сталі агульным дасягненнем. "Мы правялі выбары так, як не праводзяць нідзе. Я марыў пра гэта, і гэта здарылася - ціха, спакойна. Людзі прыйшлі і прыемна здзівілі ўсіх, хто прыехаў назіраць за выбарамі".

"Выбары - гэта сведчанне таго, што мы зрабілі вывады са сваіх памылак, якія дапускалі ў нашым грамадстве, і я, і ўлада, і вы ў тым ліку. Мы добрую работу над памылкамі правялі", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

У прадаўжэнне размовы прадстаяцель БПЦ адзначыў як вельмі значны фактар удзел традыцыйных канфесій у замацаванні палажэнняў аб духоўных асновах беларускага грамадства пры падрыхтоўцы новай рэдакцыі Асноўнага Закона, у Канцэпцыі нацыянальнай бяспекі, у заканадаўчых актах аб культуры, ахове здароўя і іншых. Ён падзякаваў Кіраўніку дзяржавы за прадастаўленую магчымасць прымаць удзел у такім абмеркаванні.

"Гэта практыка паказала сваю эфектыўнасць, і, лічу, добра было б яе развіваць, тым больш што сумесная работа дапамагае ўмацаваць міжканфесійнае ўзаемадзеянне, лепш разумець адзін аднаго", - сказаў Мітрапаліт Веніямін, дадаўшы, што гэта сустрэча таксама з'яўляецца яркім сведчаннем таго.

На сустрэчы прадстаяцель БПЦ абазначыў два найбольш актуальныя цяпер пытанні. Гэта патрыятычнае выхаванне і захаванне традыцыйных сямейных каштоўнасцей.

Паводле яго слоў, у аснову патрыятычнага выхавання павінен быць пакладзены духоўны пачатак, "каб у душы маладога чалавека галоўнае месца было адведзена вышэйшым якасцям: любові да бліжняга, вернасці абавязку, адданасці Айчыне, ахвярнасці". У сувязі з гэтым БПЦ актывізавала ўзаемадзеянне з Міністэрствам адукацыі, Узброенымі Сіламі. Праводзіцца шмат сумесных мерапрыемстваў у памяць аб Вялікай Айчыннай вайне, якая таксама аб'ядноўвае ўсе канфесіі. Вялікая ўвага ўдзяляецца фарміраванню пачуцця дачынення праз актывізацыю ў маладзёжным асяроддзі пошукавых рухаў, праваслаўнага краязнаўства, праваслаўных брацтваў.

"Як вядома, мноства людзей становіцца народам дзякуючы агульнай памяці. А памяць мацней за ўсё захоўваецца і перадаецца ў сям'і. Таму роля сям'і важна не толькі ў вырашэнні дэмаграфічных праблем, але і ў патрыятычным выхаванні", - падкрэсліў Мітрапаліт Веніямін.

"Менавіта таму расчалавечванне сям'і, уяўленне пра яе, як пра абузу, ляжыць у аснове ліберальнай ідэалогіі", - дадаў ён. Паводле яго слоў, ліберальная ідэалогія прапануе бачыць у сям'і фактар, што абмяжоўвае свабоду, хоць на самай справе гэта тое, што дорыць чалавеку радасць знаходжання сэнсу жыцця, магчымасць духоўнага адраджэння.

"На жаль, сямейныя традыцыі і пераемнасць пакаленняў часткова страчаны ў тым ліку таму, што маладыя бацькі ў 1990-я гады і пазней імкнуліся выхоўваць дзяцей па модных заходніх кніжках. Таму так важна сёння прапанаваць моладзі вобраз моцнай дружнай сям'і, вядома, не кідаючыся ў архаіку, а з улікам сучасных умоў, нацэленасці на будучае, - звярнуў увагу прадстаяцель БПЦ. - Хрысціянскія каштоўнасці любві, узаемадапамогі, радасці сумеснай працы і стасункаў дазваляюць паказаць вобраз такой сям'і - сапраўды шчаслівай сям'і. Лічу, што калі ў гэтым аб'яднаць намаганні дзяржавы, грамадскіх і рэлігійных арганізацый, то ў сямейным выхаванні ў нас усё атрымаецца".

Кіраўнік дзяржавы, выслухаўшы Мітрапаліта Веніяміна, падкрэсліў, што ўсе асноўныя каштоўнасці беларускага грамадства замацаваны ў Канстытуцыі краіны, а многія з іх - з адабрэння і з падачы тых канфесій, якія прадстаўлены ў Беларусі.

"Таму тут скардзіцца няма на што. Правілы нашага жыцця, замацаваныя ў Канстытуцыі, - яны для ўсіх, яны глыбінныя, яны зыходзяць з разумення нашым грамадствам, народам таго, дзе мы знаходзімся, і акрэсліваюць тыя арыенціры, на якія мы павінны глядзець пры нашым руху наперад", - звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка.

На мерапрыемстве выступіў мітрапаліт Мінска-Магілёўскай архіепархіі Рымска-каталіцкай царквы ў Рэспубліцы Беларусь, старшыня Канферэнцыі каталіцкіх біскупаў Беларусі Іосіф Станеўскі. Ён расказаў аб дзейнасці Рымска-каталіцкай царквы ў Рэспубліцы Беларусь і аб аднаўленні пасля пажару Будслаўскага касцёла Ушэсця Прасвятой Дзевы Марыі, падзякаваўшы дзяржаве за дапамогу ў гэтым.

"Ад імя ўсіх вернікаў каталіцкай царквы хачу падзякаваць Вам, паважаны Аляксандр Рыгоравіч, за дапамогу ў аднаўленні святыні пасля пажару - Будслаўскі касцёл ведаюць ва ўсім свеце. Гэта святыня з'яўляецца духоўнай жамчужынай для кожнага католіка Беларусі. А з сённяшняга дня - і цэнтрам каталіцызму ў Беларусі", - сказаў Іосіф Станеўскі.

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што Будслаўскі касцёл - гэта сапраўдная святыня.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што ў святы наведвае праваслаўныя храмы, але не бывае ў цэрквах іншых канфесій. "Адзінае, у чым неяк няёмка сябе адчуваю... Праваслаўныя заўсёды запрашаюць у царкву, я бываю. І хацеў бы ў пэўныя святы, няхай не Раство Хрыстова, а ў нейкае іншае свята, пабываць і ў іншых цэрквах. Такая задума - каб мы сустракаліся ў цэнтрах вашых святынь. Таму я і прапаную вам падумаць, дзе мы маглі б стварыць дастойны цэнтр канфесіі".

"Дыялог, разнастайнасць, тое, што наводзіць масты, тое, аб чым вы сказалі (мітрапаліт Станеўскі. - Заўвага), гэта ідэі Папы Рымскага Францыска. Я вельмі паважаю Папу Рымскага, - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. - Гэта сапраўды моцны чалавек. Чалавек, які не проста жыве і служыць. Ён умее гаварыць адкрыта ў вочы тое, што думае, для прадстаўнікоў усіх слаёў насельніцтва".

"Нашы ідэі і погляды не разыходзяцца, мы ведаем - і ён гэта ведае, і я ведаю, мы пра гэта гаварылі, - звярнуў увагу Прэзідэнт. - Таму перадайце яму самыя добрыя і цёплыя пажаданні".

Кіраўнік дзяржавы таксама адзначыў: "Думаю, што настане час, і мы абавязкова сустрэнемся з Папам Рымскім".

"Хацелася б, каб ён прадстаўляў усе слаі насельніцтва, усе краіны - і вельмі багатыя, якія спрабуюць манапалізаваць свет, і краіны крыху бяднейшыя, якія не такую гіганцкую ролю адыгрываюць у фарміраванні цяперашняга чалавецтва", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Муфтый Мусульманскага рэлігійнага аб'яднання ў Беларусі Абу-Бекір Шабановіч адзначыў, што краіне ўдалося пазбегнуць згубнага шляху багаборніцтва. Паводле яго слоў, дзякуючы падтрымцы кіраўніка дзяржавы сваё развіццё ў Беларусі атрымала і мусульманства.

"Многія-многія проста даведаліся аб вялікай каштоўнасці рэлігіі, аб станоўчых рысах ісламскай веры, культуры і духоўных традыцыях нашых грамадзян, татар - мусульман Беларусі, - сказаў Абу-Бекір Шабановіч. - Мы пазбегнулі такім чынам ксенафобіі, ісламафобіі, на якія вельмі багаты іншыя дзяржавы".

Ён нагадаў, што ў лістападзе 2016 года пры ўдзеле прэзідэнтаў Беларусі і Турцыі ў Мінску была адкрыта адноўленая саборная мячэць. "Гэта падзея стала для нас такой (значнай. - Заўвага), што мы сваю гісторыю - больш як 627 гадоў - падраздзяляем на да і пасля. Гэта выклікала такі станоўчы рэзананс у свеце і ў першую чаргу ў мусульманскім свеце", - заявіў муфтый.

Паводле яго слоў, за мінулыя гады саборная мячэць ператварылася ў цэнтр ісламу Беларусі. Прычым гэта не толькі цэнтр багаслоўя і прыцягнення вернікаў, але і своеасаблівая дыялогавая пляцоўка для міждзяржаўных, міжнацыянальных і міжканфесійных сустрэч.

Абу-Бекір Шабановіч перадаў Аляксандру Лукашэнку словы ўдзячнасці і падтрымкі ад усіх мусульман Беларусі. "Мы ва ўсім стратэгічным і тактычным Вашы памочнікі. І выказваю веру, што ўсе мы разам пад Вашым непасрэдным кіраўніцтвам захаваем нашу агульную радзіму, любімую Беларусь", - дадаў ён.

"З мусульманамі ў мяне асаблівыя адносіны - поўная гармонія. Так склалася ў маім прэзідэнцкім жыцці, што з мусульманскімі краінамі, практычна з усімі, у мяне выдатныя адносіны. Больш, чым выдатныя. Я заўсёды з павагай ставіўся да іх, яны мяне нармальна ўспрымаюць, нягледзячы на тое, што я не мусульманін, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Яны ніколі не падводзілі ні ўладу, ні мяне. Шчыра кажучы, я ўдзячны вам за такую пазіцыю. Вы заўсёды яе займалі і ніколі не хісталіся ні ўлева, ні ўправа. Я гэта вельмі цаню. Беларусь нібыта не мусульманская краіна, а пазіцыя мусульман у нас сур'ёзная. Дзякуй вам вялікі за такое стаўленне да Беларусі, і памятайце (гэта датычыцца ўсіх нашых канфесій), што гэта ваша зямля - і татар, і башкіраў, і іншых, якія прыехалі да нас. Не там ваша зямля. Там, можа, вашы карані, і ваша душа там. Але зямля ваша тут. І я ўпэўнены, што ў многіх і душа тут. Таму я вам вельмі ўдзячны за такую пазіцыю".

"Я заўсёды гаварыў, што ў кожнага свая дарога да храма і ніхто нікому не павінен перашкаджаць. Калі мусульманін хоча пайсці ў мячэць памаліцца, ён туды пойдзе. І яму перашкаджаць не трэба. Калі католік у касцёл прывык хадзіць і хоча туды пайсці, ён туды пойдзе. Калі праваслаўныя хочуць у царкве памаліцца, няхай туды ідуць. Наша задача - дапамагчы чалавеку (не знайсці - ён сам павінен знайсці сваю дарогу), мы павінны падтрымаць яго ў гэтым імкненні. Ніякага націску тут быць не павінна. І гэта дапамагло нам. І мы маем такі міжканфесійны мір", - заявіў беларускі лідар.

"Гэта сустрэча была запланаваная напярэдадні выбараў. І я тады катэгарычна адхіліў гэту ідэю. Я не хацеў, каб папракалі мяне ў тым, што пад выбары гульня нейкая і іншае. Я кажу: "Сустрэнемся пасля выбараў і пагаворым пра надзённыя праблемы". Каб усе вы разумелі, што гэта не нейкая палітычная акцыя з выкарыстаннем нашых цэркваў і вернікаў праз вас", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Таму, паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, сустрэчу перанеслі якраз на паслявыбарны перыяд, каб яна па сваёй атмасферы была дамашняй і нацэленай у будучыню, а не на нейкі скарацечны вынік у палітыцы.

Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што Прэзідэнт абавязаны служыць свайму народу і рабіць тое, што хоча народ. Але бывае, што ў грамадстве не вельмі разумеюць тую ці іншую сітуацыю. "Але ты павінен пераканаць людзей. Ты павінен ахвяраваць усё для таго, каб людзі гэта зразумелі", - адзначыў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка нагадаў пра падзеі 2019-2020 гадоў, уключаючы пандэмію, унутрыпалітычныя падзеі. "Як бы я ні імкнуўся да вас дастукацца і да сваіх людзей, я шчыра прызнаю, што не ўсе зразумелі тое, што адбываецца. Царква наша, любых канфесій, не адхіляе (думку, што. - Заўвага) - час усё расставіць на свае месцы. Час расставіў усё на свае месцы, - сказаў Прэзідэнт. - І цяпер мы зразумелі, хто фінансаваў, колькі выдзялялі на гэту заразу, адкуль яна пайшла, колькі загінула людзей. І прызналі, што адзіна правільным быў шлях, які выбралі мы з вамі".

"Ну не атрымалася ў мяне дастукацца да вас. І гэта адна з прычын, няхай не самая галоўная, якой скарысталіся нашы праціўнікі, асобныя ворагі для таго, каб перавярнуць краіну. Мы таксама ўжо аб гэтым ведаем, колькі на гэта і каму было ахвяравана грошай. Слухайце, калі б на справу пайшлі гэтыя грошы, мы сёння не абмяркоўвалі б ніякія праблемы нашых канфесій. Мы б і цэнтры пабудавалі для іх, і з наркаманіяй дапамагалі б вам больш змагацца, шматдзетным дапамагаць і гэтак далей і да таго падобнае", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле яго слоў, час не толькі расстаўляе ўсё на свае месцы, але і многіх вучыць. "У тым ліку і нас. Мы прызнаём і свае памылкі, якія мы дапусцілі. І вы павінны згадзіцца з тым, што разам з намі не дапрацавалі недзе. Не захавалі гэты мір на той час. Але над памылкамі папрацавалі, і сёння рэзультат: і грамадства, і народ з намі, і яны пацвердзілі гэта", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

"Ну а каб рухацца далей, не трэба ўвесь час абапірацца на аднаго чалавека. Таму што далей будзе складаней. Чалавек не вечны. Трэба, каб мы ўсе разам працавалі. А для таго, каб было нармальна, павінна быць дысцыпліна", - арыентаваў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт у сувязі з гэтым заўважыў, што ў любой канфесіі прысутнічае жалезная дысцыпліна. І калі яна ёсць, то будзе і поспех. 

"Гэта не значыць, што хадзіць і шашкай махаць. Не. Калі мы выпрацавалі нейкую ідэю і прынялі рашэнне, яе трэба рэалізоўваць. І павінны да гэтага імкнуцца ўсе. Я ў гэтым бачу выканальніцкую дысцыпліну", - растлумачыў беларускі лідар.

Ён прывёў прыклад у галіне АПК. Калі ў Беларусі напрацавалі ў гэтай сферы пэўны патэнцыял, змаглі накарміць і адзець людзей, то трэба гэта і далей падтрымліваць і развіваць, для чаго якраз патрэбна дысцыпліна.

Тое ж самае датычыцца работы прадпрыемстваў у сферы машынабудавання, электронікі і іншых, якія ў Беларусі захавалі яшчэ з савецкіх часоў. "Мы бачым ад іх эфект, павінна быць дысцыпліна жалезная, каб іх яшчэ прыпадняць на ступень. Тады будзем мы багацейшыя. Трэба вырабляць якасную прадукцыю. Тады ў нас купляць будуць. І па цане вышэйшай, чым цяпер. Усё проста, ад зямлі ўсё ідзе. Ну як Ён (Гасподзь. - Заўвага) нас і вучыў", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Галоўны рабін рэлігійнага аб'яднання абшчын прагрэсіўнага іўдаізму ў Рэспубліцы Беларусь Рыгор Абрамовіч у сваім выступленні падзякаваў Прэзідэнту за магчымасць сустрэчы ў такім фармаце, дзе "ёсць магчымасць вучыць і вучыцца". "У нашай яўрэйскай традыцыі мы гаворым: мудры той, хто вучыцца мудрасці ў кожнага. Словам "шалом" яўрэі вітаюць і жадаюць адзін аднаму міру, аснова якога - дыялог і гатоўнасць да вырашэння спрэчак, як і да знаходжання кампрамісаў", - сказаў ён.

"Міжканфесійны дыялог у нашай краіне - гэта прыклад мірнага і роўнага суіснавання прадстаўнікоў розных канфесій і этнасаў. І ў радасці, і ў бядзе мы разам. І ў гэтым, хутчэй за ўсё, крыніца нашай, беларускай сілы", - заявіў Рыгор Абрамовіч.

У якасці аднаго з такіх гістарычных прыкладаў ён згадаў зварот прэзідэнтаў Беларусі, Германіі, Аўстрыі Аляксандра Лукашэнкі, Франка-Вальтэра Штайнмаера і Аляксандра Ван дэр Белена на мерапрыемстве ў мемарыяльным комплексе "Трасцянец" у 2018 годзе. На месцы трагедыі тады ўзнеслі малітвы праваслаўны, каталіцкі, лютэранскі свяшчэннікі, муфтый і рабін. "Асобны дзякуй вам за гэты мемарыял - месца памяці, месца гісторыі, месца разумення таго, што не павінна паўтарыцца", - сказаў рабін, звяртаючыся да Аляксандра Лукашэнкі.

На гэта Кіраўнік дзяржавы нагадаў, як у свой час прымаў рашэнне аб мемарыяльным комплексе "Трасцянец", дзе загінула вельмі шмат яўрэяў, а таксама прадстаўнікоў іншых нацыянальнасцей. "І тут пачалі б нешта дзяліць і іншае. Я гавару: "Слухайце, хопіць дзяліць. Давайце створым мемарыял там. Няхай гэта будзе мемарыял". Гэта ж нашы людзі, нашы грамадзяне. Калі ў прапорцыі ўзяць, то, напэўна, больш, чым у Беларусі, яўрэяў фашысты не знішчылі ні на адной з тэрыторый", - сказаў Прэзідэнт.

Рыгор Абрамовіч у сваю чаргу адзначыў, што беларусы, маючы такі гістарычны вопыт, як ніхто іншы, разумеюць глыбіню трагедыі яўрэйскага народа. "Мы гэта цэнім, знаходзячыся на тэрыторыі Беларусі каля сямі стагоддзяў. На жаль, некаторыя нашы суседзі забылі, хто вызваліў Еўропу ад нацызму, які знішчыў шэсць мільёнаў яўрэяў", - сказаў ён. Напрыклад, на памятныя мерапрыемствы, прысвечаныя 80-годдзю вызвалення Асвенціма, на жаль, не была запрошана афіцыйная беларуская дэлегацыя. "Не былі запрошаны нашчадкі тых, хто часам цаной свайго жыцця або рызыкуючы жыццём сваім, сваіх сем'яў, ратавалі яўрэяў у гады халакосту, у гады страшэннай вайны", - звярнуў увагу рабін.

Гаворачы аб праблемах сучаснасці, ён таксама падкрэсліў важнасць захавання традыцыйных сямейных каштоўнасцей. "Асновай міру і добрасуседства, на мой погляд, з'яўляецца сям'я. Я сам унук двух франтавікоў, якія вярнуліся з вайны, але не знайшлі свае сем'і (яны былі знішчаны ў 1941-1942 гадах). Яны не апусцілі рукі, адбудоўвалі Мінск і Барысаў, стварылі новыя сем'і і заўсёды верылі ў светлую будучыню і дыялог паміж людзьмі", - расказаў Рыгор Абрамовіч.

"Адстаяць каштоўнасць традыцыйнай сям'і - гэта задача для нас усіх: і для дзяржавы, і для грамадства, і для рэлігійных інстытутаў", - падкрэсліў ён.

Асаблівыя словы ўдзячнасці рабін адрасаваў Кіраўніку беларускай дзяржавы за будаўніцтва і рэканструкцыю рэлігійных аб'ектаў, асабліва за аднаўленне Валожынскай іешывы. "Гэта прыклад вучонасці і дысцыпліны ў нашай краіне. Сёння іешыва адкрыта і як яўрэйскі рэлігійны інстытут, які збірае студэнтаў ледзь ці не ад Аргенціны і да Аўстраліі, і як музей, дзе можна шмат чаго даведацца, зразумець, убачыць. Там знаходзіцца выстаўка першага прэзідэнта Ізраіля, які, дарэчы, ураджэнец Беларусі, - сказаў ён. - Дзякуй вялікі за ўсё, што адбудавана і будуецца. За тое, што адраджаецца. За ўмацаванне духу і за ўмацаванне сем'яў. Мы ўсе будзем і маліцца, і працаваць на карысць гэтага - каб гэта ўмацоўвала мір і садзейнічала росквіту нашай Беларусі".

Рэагуючы на выступленне Рыгора Абрамовіча, беларускі лідар згадаў аб Валожынскай іешыве, якая была буйнейшым сусветным цэнтрам яўрэйскай адукацыі ХІХ стагоддзя. Нядаўна будынак быў адрэстаўрыраваны і ў ім размясцілі музейную экспазіцыю. "Я меў дачыненне да гэтага. Вельмі ганарацца ваенныя гэтым цэнтрам. Гавораць, што вось мы дапамагалі. Я быў нядаўна ў Валожыне і глядзеў некаторыя элементы гэтага цэнтра", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка канстатаваў, што такія важныя гістарычныя і духоўныя цэнтры "вырысоўваюцца" і ў іншых канфесій у Беларусі. "Добра, што яны ў канкрэтным месцы. Там, дзе доступ будуць мець усе. І гэтыя цэнтры будуць размешчаны, калі вы прымеце такое рашэнне, там, дзе жывуць самыя адданыя нашы вернікі. Вось як у Жыровічах, - сказаў Прэзідэнт. - Гэта не дзесьці там у цэнтры Мінска, а там, дзе месца намоленае, як у нас кажуць. Таму калі вы прымеце рашэнне па развіцці Валожынскага цэнтра, мы створым там сапраўдны цэнтр. І я хацеў бы, каб, як і ў праваслаўных, там была і ваша школа, дзе вы будзеце навучаць будучых вернікаў".

Прэзідэнт у сувязі з гэтым нагадаў, што яшчэ гадоў 10-15 таму ўзнімалася пытанне аб каталіцкіх свяшчэнніках у Беларусі: "Сустракаючыся тады з Папам Рымскім, я яму гаварыў: "Не трэба з Польшчы нам прысылаць свяшчэннаслужыцеляў, вы ж разумееце, што заўсёды недавер нейкі і іншае". Я не ведаю, як цяпер, выраўнавалася сітуацыя або не, але такіх скаргаў няма".

Гаворачы аб усіх канфесіях у цэлым, Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў важнасць падрыхтоўкі ўласных кадраў унутры краіны: "Я хачу, каб мы сваіх навучалі, каб у нас былі свае кадры свяшчэннаслужыцеляў. Патрыётаў, якія любяць сваю краіну і абараняюць. Не важна, мусульмане, іўдзеі, праваслаўныя, католікі, баптысты і гэтак далей. Яны павінны быць адсюль. Карані іх павінны быць тут. І ў гэтых цэнтрах павінны быць школы. І мы гатовы падтрымліваць вас гэтак жа, як праваслаўных, у гэтых школах - навучанне, выкладчыкі. Я думаю, ва ўсіх канфесій разумных людзей дастаткова для таго, каб выкладаць у гэтых школах. Я ўпэўнены, што адсюль і пачнецца ўзмацненне нашага грамадства. Усе мы ўнясём свой дастойны ў гэта ўклад".

"Я помню свой першы візіт у Ізраіль, калі нашы нягоднікі тут, асабліва з ліку нацыяналістаў, увесь час спрабавалі мне прыпісаць антысемітызм. Была разгорнута такая кампанія. Як ехаць у Ізраіль? Думаю: "Ну нічога, народ разумны, зразумеюць", - згадаў Кіраўнік дзяржавы. 

Ён расказаў, як адразу пасля прылёту ў Ізраіль, літаральна калі ён спусціўся з трапа самалёта, яму паведамілі, што сустрэчы з ім чакае вялікая колькасць мясцовых яўрэяў. Сустрэчу ў выніку было вырашана арганізаваць у вялікай зале гасцініцы, дзе можна было сабраць некалькі соцень прадстаўнікоў ад жадаючых сустрэцца. "З сітуацыі трэба выходзіць. Дамовіліся аб тым, што нехта там растлумачыць людзям і прапануе вызначыцца. Пагадзіліся, прадстаўнікоў паклікалі", - успомніў тыя падзеі беларускі лідар.

Паводле яго слоў, на сустрэчы ў тым ліку закраналі ўклад яўрэяў у перамогу над нацызмам. Аляксандр Лукашэнка тады адкрыта заявіў, што, бадай, нідзе так яўрэі не ваявалі, як у Беларусі. "Трэба было - і помсцілі за сваіх загінулых суайчыннікаў, і ваявалі па-сапраўднаму. Па-нашаму, як бывае ў рускіх, беларусаў - славян. І, вы ведаеце, усе авацыяй гэта ўспрынялі. Вось так вось "антысеміта" сустракалі ў ізраільскай дзяржаве", - адзначыў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка расказаў, што ў жыцці яму даводзілася сутыкацца з прадстаўнікамі самых розных канфесій, у тым ліку і з баптыстамі. Ён згадаў ад адным з выпадкаў, які адбыўся яшчэ ў савецкія гады.

"На тэрыторыі нашай гаспадаркі было некалькі вёсак, практычна чыста баптысцкія. Я як сакратар парткама думаў: я туды з'езджу. Я прыехаў, пагаварыў са многімі. Добрыя такія людзі, у асноўным старэйшага ўзросту. Я пранікся моцным пачуццём павагі да гэтых людзей. І як толькі пачыналі пра баптыстаў нешта гаварыць, я заўсёды за іх заступаўся: вы што, вось у мяне на тэрыторыі гаспадаркі ёсць гэтыя людзі, і я ў іх бываў - гэта вельмі добрыя людзі, вельмі прыстойныя".

Такія ж у Аляксандра Лукашэнкі, паводле яго слоў, склаліся і адносіны са стараверамі. З імі ён пазнаёміўся бліжэй ужо ў прэзідэнцкія гады.

"Гэтыя старыя потым працавалі ў нас на адным аб'екце. Гавораць: "Вы прыязджайце ў нашу вёску, мы гатовы ажаніць вас са сваёй дзяўчынай". - "Вы ж замуж выходзіце або жэніцеся толькі са сваімі". - "Мы гатовы!" Я ўсё абяцаў туды прыехаць, але так і не прыехаў у тую вёску. А цяпер (у мінулым або пазамінулым годзе) я гэта ўспомніў. Аказваецца, ужо ў той вёсцы не засталося гэтых (старавераў. - Заўвага) і старых, і моладзі - раз'ехаліся. Можа, адзін-два чалавекі жывуць, але гэта ўжо не вёска старавераў", - расказаў Кіраўнік дзяржавы.

"Але якія гэта былі рабацягі. Цяжка сабе ўявіць. Яны такія працавітыя былі людзі. Яны будавалі там аб'ект адзін, і я, калі туды прыязджаю, адразу ўспамінаю старавераў, таму што такіх працавітых людзей ні да, ні пасля гэтага я больш не бачыў. І гэта стараверы пабудавалі той аб'ект, дзе адпачываюць нашы людзі, я часам бываю там, у Віцебскай вобласці, - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. - У мяне з нашымі евангельскімі хрысціянамі, баптыстамі, стараверамі былі ў жыцці такія канкрэтныя выпадкі, і яны праз дзесяцігоддзі засталіся ў маім сэрцы".

У час сустрэчы было адзначана, што евангельскія хрысціяне-баптысты ўжо 150 гадоў вызнаюць сваю веру на беларускай зямлі. "Сітуацыя не заўсёды была спрыяльнай для евангельскіх вернікаў, але мы рады, што нашы папярэднікі, прайшоўшы праз ганенні, захавалі веру і перадалі яе нам. І я хачу выказаць вам удзячнасць за тое, што з самага пачатку існавання незалежнай Беларусі мы можам свабодна пакланяцца, вызнаваць сваю веру, вучыць дзяцей, моладзь. Мы ўдзячны за мір у краіне, за добрыя адносіны паміж рэлігіямі", - сказаў старшыня Саюза евангельскіх хрысціян-баптыстаў у Беларусі Леанід Міховіч.

"Мы маем магчымасць узаемадзейнічаць з нашымі аднаверцамі з іншых краін. Яны да нас прыязджаюць у госці. Апошнім часам не так часта, але ёсць госці з Еўропы, Амерыкі. І звычайна яны здзіўляюцца тым магчымасцям, якія мы маем. Здзіўляюцца, вядома, парадку, бяспецы, умовам жыцця тут, таму што едуць з іншымі ўяўленнямі. Мы ўдзячны за магчымасць бязвізавага ўезду і спадзяёмся, што такія ўмовы захаваюцца, каб людзі маглі прыязджаць і бачыць на свае вочы, што адбываецца ў Беларусі", - дадаў Леанід Міховіч.

Паводле яго слоў, адносіны царквы і дзяржавы перасякаюцца ў дзвюх сферах - гэта падтрымка сямейных каштоўнасцей і сацыяльнае служэнне, міласэрнасць.

"У нашых цэрквах сямейныя каштоўнасці заўсёды займалі важнае месца. І мы ўдзячны за тое, што дзяржава клапоціцца аб сям'і пачынаючы з самага яе зараджэння: маральная, фінансавая дапамога, вырашэнне жыллёвых пытанняў. У нас нямала шматдзетных сем'яў, і многія сем'і атрымалі кватэру або пабудавалі дамы дзякуючы клопату дзяржавы. Я думаю, што гэты фокус на сям'і больш чым апраўданы", - падкрэсліў старшыня рэлігійнага аб'яднання.

Аляксандр Лукашэнка таксама даў высокую ацэнку сацыяльнай рабоце Аб'яднанай Царквы хрысціян веры евангельскай у Беларусі.

"Вам дзякуй вялікі. Я ведаю, якія вы намаганні прыкладаеце ў барацьбе з гэтым злом - наркаманіяй. Дзякуй, што вы шматдзетным сем'ям удзяляеце вялікую ўвагу. І шмат гаворыце пра сям'ю, і прыклад у гэтым паказваюць вашы свяшчэннаслужыцелі і вашы вернікі. Я пра гэта ведаю, і гэта добрыя канкрэтныя дзеянні, накіраваныя на паляпшэнне атмасферы ў нашым грамадстве", - сказаў Кіраўнік дзяржавы ў адказ на выступленне епіскапа рэспубліканскага рэлігійнага аб'яднання "Аб'яднаная Царква хрысціян веры евангельскай у Рэспубліцы Беларусь" Леаніда Бірука.

Епіскап нагадаў некалі сказаны Прэзідэнтам тэзіс, што любы грамадзянін Беларусі мае права знайсці сваю дарогу да свайго храма: "І мы вельмі ўдзячны вам, што вашы словы вы поўнасцю рэалізоўваеце".

Падводзячы вынікі сустрэчы, Кіраўнік дзяржавы яшчэ раз нагадаў аб сваёй прапанове стварыць у Беларусі рэлігійныя цэнтры. "Неабавязкова ў Мінску. І нават непажадана. Няхай у Мінску вашы прадстаўніцтвы будуць, тыя, якія сёння ёсць. У каго іх няма - магчыма, трэба нам падумаць і дапамагчы іх пабудаваць. А вось цэнтры, куды могуць прыехаць свабодна людзі, павінны быць. Вы падумайце. Я не гавару, што мы ўсё на плечы дзяржавы пакладзём, але гатовы адыграць асноўную, галоўную ролю і ў бліжэйшыя пяць гадоў стварыць такія цэнтры", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, летам ён мае намер пабываць у Жыровічах і азнаёміцца з вынікамі рэканструкцыі Свята-Успенскага Жыровіцкага мужчынскага манастыра. "Гэтак жа трэба зрабіць і каталіцкай царкве, мусульманам, іўдзеям і іншым, хто гэтага захоча. І мы мабілізуем і грамадства, і людзей. Таму падумайце над гэтай прапановай, гэта было б добрым вынікам нашай размовы", - рэзюмаваў беларускі лідар.