Удзел у саміце НУМДА ў Астане

Выступленне Прэзідэнта Беларусі Лукашэнкі А.Р. у Астане на VI саміце Нарады па ўзаемадзеянні і мерах даверу ў Азіі

Паважаныя кіраўнікі дэлегацый! Паважаныя ўдзельнікі саміту!

Перш за ўсё хацеў бы падзякаваць нашаму калегу - Прэзідэнту Казахстана за гасціннасць і ўмовы, створаныя для нашай плённай працы.

Сёння, пасля вымушанага перапынку, мы маем магчымасць у вочным фармаце зноў вярнуцца да абмеркавання найбольш актуальных і вострых праблем, якіх вельмі шмат за апошні час. Кожная з прадстаўленых тут краін мае сваю спецыфіку, але нас аб'ядноўвае неабходнасць як мага хутчэй выйсці з крызісу і вярнуцца на рэйкі нармальнага развіцця. Аб гэтым думаюць і ў Еўропе, і ў Азіі.

Пандэмія толькі выявіла існуючыя і да таго супярэчнасці, укараніла стварэнне новай геапалітычнай рэальнасці, якая на самай справе пачала фарміравацца больш за чатыры дзясяткі гадоў таму. Пасля развалу Савецкага Саюза так званы калектыўны Захад, ап'янёны сваёй перамогай, страціў кантроль, не справіўся з функцыямі глабальнага рэгулятара і гаранта стабільнасці. А расплачваецца за гэта ўвесь свет.

Мы гэта добра разумелі і таму ўнеслі пэўны ўклад у забеспячэнне глабальнай бяспекі. Беларусь была адной з краін на постсавецкай прасторы, якія добраахвотна адмовіліся ад валодання ядзернай зброяй. І што мы атрымалі ўзамен? Запэўненні замест рэальных міжнародна-прававых гарантый, пустыя, нічым не падмацаваныя дэкларацыі накшталт Будапешцкага мемарандума, бясконцыя спробы дэстабілізаваць сітуацыю ў спакойнай працавітай Беларусі, а ў 2020 годзе замежныя куратары практычна адкрыта кіравалі мяцяжом.

Такі ж сцэнарый раней быў апрабаваны і ва Украіне. Да чаго ўсё прывяло - мы бачым. На шчасце, у 2022 годзе нам удалося захаваць мір на гэтай зямлі - у Казахстане. Якім чынам практыка арганізацыі дзяржаўных пераваротаў у іншых краінах і дыктат санкцыйнага пакарання дзяржаў, якія змаглі адказаць на гэты выклік, упісваюцца ў нормы міжнароднага права? Такім пытаннем ужо нават ніхто не задаецца. Наш адказ павінен быць адназначным: гэта недапушчальна і нясе ў сабе рызыкі распальвання трэцяй сусветнай вайны, у якой пераможцаў не будзе.

Задумацца павінны ўсе, паколькі сітуацыя ў галіне бяспекі катастрафічна пагаршаецца не толькі ў Еўропе, але і ва ўсім свеце.

Ланцуг канфліктаў, які ўзрушыў Стары Свет, ужо дакаціўся і да Азіі. Прычым заходнія краіны, якія прапануюць свае міратворчыя паслугі, на справе толькі падліваюць масла ў агонь і не зацікаўлены ў дээскалацыі. Іх мэта - усіх пасварыць, падзяліць, атрымаць некантралюемы доступ да рынкаў і рэсурсаў.

З'яўляючыся часткай вялікай Еўразіі, Беларусь не можа ігнараваць сённяшні стан спраў у рэгіёне. Упэўнены, што надышоў час аб'яднаць свае намаганні і разам процістаяць праблемам, з якімі мы сутыкнуліся і якія не зможам пераадолець паасобку.

Перш за ўсё эканоміка. Моцнымі мы будзем, толькі калі зможам атрымліваць выгаду з сумеснай работы і вырашаць самыя адчувальныя пытанні паставак энерганосьбітаў, прадуктаў харчавання, угнаенняў, выбудоўвання лагістыкі і атрымання доступу на рынкі.

Усе ўмоўнасці, пратэкцыянізм і нацыянальны эгаізм павінны застацца ў мінулым.

Наша разуменне мэт Нарады па ўзаемадзеянні і мерах даверу ў Азіі ў тым, каб разам ствараць механізмы супрацоўніцтва па шырокім спектры пытанняў без прыціскання і санкцый. Нам патрэбны фарматы найбольшага спрыяння гандлю, інвестыцыям, адкрытыя граніцы для тавараў, паслуг, рабочай сілы, а таксама новыя транспартныя калідоры.

Увесь патэнцыял еўразійскага рэгіёна велізарны. Гэта каласальная рэсурсная база і вытворчыя магутнасці, спажывецкі рынак, роўных якому няма. Зразумела, што роля кантынента будзе ўзрастаць. Толькі ў азіяцкіх краінах вырабляецца трэць сусветнага валавога ўнутранага прадукту, а іх насельніцтва складае больш за 4 млрд чалавек.

Рэспубліка Беларусь разглядае ўзаемадзеянне з дзяржавамі Азіі ў якасці аднаго з прыярытэтаў сваёй знешняй палітыкі.

Знаходзячыся ў цэнтры Еўропы, мы падтрымліваем цеснае гандлёва-эканамічнае супрацоўніцтва з цэнтральнаазіяцкімі партнёрамі па Еўразійскім саюзе. Наша краіна ўдзельнічае ў рэалізацыі кітайскай ініцыятывы "Пояс і шлях". Мы з'яўляемся заходнім фарпостам АДКБ, але пры гэтым актыўна кантактуем з усімі нашымі саюзнікамі ў рэгіёне адказнасці гэтай арганізацыі.

Нашы ініцыятывы - ад шырокага міжнароднага дыялогу па ўмацаванні мер даверу да "паяса лічбавага добрасуседства" - арыентаваны на стварэнне непадзельнай, усёабдымнай архітэктуры бяспекі, у рамках якой мірна суіснуюць дзяржавы і народы.

Пашырэнне супрацоўніцтва Арганізацыі Дагавора аб калектыўнай бяспецы, Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва і НУМДА здольна закласці магутны фундамент як для паспяховага развіцця еўразійскай прасторы, так і для бяспекі дзяржаў, якія ўдзельнічаюць у гэтых аб'яднаннях.

Мы можам стаць добрым прыкладам узаемадзеяння для еўрапейскага рэгіёна, дзе сістэма стрымліванняў і проціваг, створаная ў 90-я гады мінулага стагоддзя, трашчыць па швах і развальваецца.

Упэўнены, што з улікам перамяшчэння фокуса глабальнай палітыкі і эканомікі ў Азію, дынамічнага развіцця транскантынентальных гандлёва-эканамічных сувязей, пан'еўразійскіх інфраструктурных і лагістычных праектаў як ніколі актуальна далейшае пашырэнне дыялогу і супрацоўніцтва паміж дзяржавамі нарады.

Паважаныя ўдзельнікі саміту!

Якая будзе канструкцыя новага светапарадку, дзе аформяцца новыя полюсы сусветнай палітыкі і які будучы баланс сіл - шмат у чым залежыць і ад нашай з вамі калектыўнай волі і палітычнай адказнасці. Сёння, як ніколі раней, яны важны, таму што гаворка ідзе пра будучыню нашых дзяцей і ўнукаў.

Перакананы, што Нарада па ўзаемадзеянні і мерах даверу ў Азіі адыграе важкую ролю ў працэсах прыняцця адказных рашэнняў, якія будуць садзейнічаць пабудове мірнай і прадказальнай будучыні. Беларусь да такой сур'ёзнай работы гатова як палітычна, так і эканамічна.

Падводзячы вынік, можна сказаць: настаў час Азіі, і вельмі важна гэты час не ўпусціць!

Дзякую за ўвагу.

Аляксандр Лукашэнка на палях саміту правёў серыю міжнародных сустрэч і перагавораў.

У афіцыйнай абстаноўцы двухбаковыя сустрэчы прайшлі з гаспадаром саміту Прэзідэнтам Казахстана Касым-Жамартам Такаевым, Прэзідэнтам Турцыі Рэджэпам Таіпам Эрдаганам і Прэм'ер-міністрам Пакістана Шахбазам Шарыфам.

Таксама вядома аб праведзенай размове на палях саміту з Намеснікам Старшыні КНР Ван Цішанем. З ім у тым ліку абмяркоўвалася будучая сустрэча з кіраўніком КНР.

Пазней стала вядома яшчэ аб шэрагу міжнародных кантактаў.

Так, з Эмірам Катара шэйхам Тамімам бен Хамадам аль-Тані адбыўся абмен меркаваннямі. Размова ішла аб кантролі і рэвізіі сумесных праектаў. Аляксандр Лукашэнка запрасіў шэйха наведаць з візітам Беларусь.

"На нагах" пагутарыў Аляксандр Лукашэнка з Прэзідэнтам Кыргызстана Садырам Жапаравым. Абмеркавалі сітуацыю ў рэгіёне, эканамічныя сувязі дзвюх краін.

Кароткія размовы на актуальныя тэмы адбыліся і з прэзідэнтамі Азербайджана Ільхамам Аліевым і Узбекістана Шаўкатам Мірзіёевым.

Ініцыятыўна паразмаўляла з Прэзідэнтам Беларусі і намеснік гендырэктара па Еўразіі і краінах Балканскага рэгіёна МЗС Ізраіля. Гаварылі аб узаемаадносінах з Ізраілем. Сама Сімона Халперын з Санкт-Пецярбурга, Беларусь ведае добра, цяпер пазнаёмілася з Кіраўніком беларускай дзяржавы асабіста.