Пасяджэнне Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД у Маскве

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 8 кастрычніка прыняў удзел у пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД у Маскве.

Кіраўнік дзяржавы прыбыў у Маскву напярэдадні. Вечарам 7 кастрычніка напярэдадні афіцыйнага саміту ён прыняў удзел у нефармальнай сустрэчы лідараў краін СНД.

На пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД Аляксандр Лукашэнка нагадаў аб сіле гістарычнага адзінства народаў Садружнасці.

Механізм узаемадзеяння ў рамках СНД Прэзідэнт назваў важнейшым інструментам умацавання палітычнай і эканамічнай сілы дзяржаў Садружнасці і рэгіёна ў цэлым. Ён звярнуў увагу на тое, што ў СНД нямала краін, якія валодаюць найвялікшым патэнцыялам: "Гэта багатыя дзяржавы. Багатыя тымі рэсурсамі, у якіх сёння вельмі мае патрэбу ўся планета".

"Мы стаім на плячах некалькіх пакаленняў, якія здолелі ў свой час фактычна з нуля стварыць магутную дзяржаву, што стала адным з геапалітычных цэнтраў сілы. Яна фарміравалася на агульнасці мэт і павазе традыцый і культур нашых народаў. Таму была моцнай. Аналагаў савецкага вопыту нацыянальнага будаўніцтва ў гісторыі няма", - заявіў беларускі лідар.

У сувязі з гэтым, адзначыў Аляксандр Лукашэнка, няма нічога дзіўнага ў тым, што новае аб'яднанне цяпер ужо суверэнных дзяржаў з'яўляецца непажаданым у цяперашняй геапалітычнай канфігурацыі. "Мы гэта заўсёды ведалі, таму зрабілі ўсё, каб захаваць такую ўнікальную мадэль, што нам удалося, - сказаў ён. - Паглядзіце: Савецкага Саюза даўно няма, а спробы дэманізацыі савецкага мінулага на Захадзе не спыняюцца. Там прадаўжаюць барацьбу з прывідам. Аб чым гэта сведчыць? Аб сіле гістарычнага адзінства нашых народаў, якая да гэтага часу трывожыць і Вашынгтон, і Брусель".

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што краінам трэба даражыць тым, што яны маюць у Садружнасці. "Усе, хто не адарваўся ад нашай Садружнасці, сёння паказваюць добрыя вынікі. Не страцілі кіравання сваёй краінай, застаюцца паўнацэннымі суб'ектамі міжнародных адносін", - сказаў Прэзідэнт.

"Было б вельмі добра, калі б у нашу сям'ю вярнулася Грузія, аднавіла свой поўнафарматны ўдзел Малдова, адумаліся ўлады Украіны, у аднаўленні нармальнага жыцця якой нам давядзецца ўдзельнічаць. Я абсалютна ўпэўнены, што так і будзе. Проста гэта пытанне часу", - заявіў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка прапанаваў падумаць, як больш эфектыўна выкарыстоўваць патэнцыял рэгіянальнай інтэграцыі. "Агульная мэта зразумела. Нам патрэбны трывалы саюз моцных, эканамічна самадастатковых суверэнных дзяржаў. Аб роўных умовах і павазе нацыянальных інтарэсаў мы гаворым пастаянна. Многае ўжо зроблена, але ёсць і да чаго імкнуцца", - сказаў Кіраўнік дзяржавы і абазначыў у гэтым некалькі напрамкаў.

Першае - умацаванне міжнароднага статусу СНД.

"Садружнасць павінна пастаянна прысутнічаць у сусветным інфармацыйным парадку дня. Мы адзіныя ў ацэнцы многіх падзей, якія ўплываюць на развіццё не толькі рэгіёна, але і чалавецтва ў цэлым. Гаворым аб гэтым на розных пляцоўках, але, на жаль, часта паасобку, - звярнуў увагу беларускі лідар. - Трэба часцей аб'ядноўваць свае галасы ў адзін - голас СНД. Гэты голас павінен гучаць на моўную моц і прыводзіць да канкрэтных дзеянняў. Асабліва сёння".

Аляксандр Лукашэнка канстатаваў наяўнасць вельмі глыбокага крызісу міжнародных адносін. "Як гаварыў Прэзідэнт Расіі, ён незваротны. Маглі б мы раней уявіць, што якая-небудзь краіна будзе забараняць уезд да сябе Генеральнаму сакратару ААН, - прывёў прыклад беларускі лідар. - Важна разам выступаць супраць незаконных аднабаковых эканамічных абмежаванняў. Яны сёння датычацца не толькі Беларусі і Расіі. Пад пагрозай другарадных санкцый знаходзяцца фактычна ўсе краіны Садружнасці".

Другі напрамак - процідзеянне насаджэнню чужых экстрэмісцкіх ідэалогій, спробам уцягвання грамадзян у проціпраўную, у тым ліку тэрарыстычную дзейнасць.

Аляксандр Лукашэнка падзякаваў свайму калегу Прэзідэнту Узбекістана Шаўкату Мірзіёеву за своечасовую ініцыятыву па распрацоўцы Праграмы супрацоўніцтва ў галіне дэрадыкалізацыі.

Кіраўнік дзяржавы таксама прапанаваў даручыць Выканаўчаму камітэту СНД актывізаваць абмен вопытам паміж праваахоўнікамі, якія спецыялізуюцца на пытаннях кібербяспекі.

Трэці напрамак - дасягненне тэхналагічнага суверэнітэту на прасторы СНД.

Гэту задачу Аляксандр Лукашэнка ахарактарызаваў як складаную і амбіцыйную. "Мы вельмі шмат прымаем рашэнняў, шмат гаворым, але, давайце шчыра, у асноўным жа гэта гуманітарнае супрацоўніцтва. А эканоміка - аснова ўсяго, - заўважыў беларускі лідар. - Таму тэхналагічны суверэнітэт - сёння пытанне нумар адзін, каб нармальна функцыянавала эканоміка нашых дзяржаў. Каб мы, як сказаў Уладзімір Уладзіміравіч, у ВУП дабаўлялі 4,7% пастаянна і штогод".

"Заходнія праваўладальнікі найноўшых тэхналагічных рашэнняў адмаўляюцца дзяліцца сваімі дасягненнямі, не гарантуюць суправаджэнне і абслугоўванне ўжо закупленых законна тэхнікі і абсталявання. Гэта датычыцца і аховы здароўя, што жахліва. Таму нам жыццёва неабходна ўкараненне ў вытворчасць сваіх вынаходстваў і распрацовак, патрэбна ўласная кампанентная база", - заявіў беларускі лідар.

І ён упэўнены, што ў вырашэнні гэтага пытання краінам Садружнасці ёсць на што абаперціся, паколькі цяперашнія аптымістычныя эканамічныя паказчыкі краін СНД - гэта вынік захаваных сувязей па ўсіх напрамках.

Чацвёрты напрамак - пашырэнне і культываванне сістэмы каштоўнасцей Садружнасці.

Гэты напрамак Аляксандр Лукашэнка назваў стратэгічна важным. Размова пра "гістарычна складзеныя, а не навязаныя або надуманыя еўрапейскія ці амерыканскія" каштоўнасці. "Гэта тое, што застаецца, калі на змену прыходзяць новыя пакаленні", - заўважыў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт падкрэсліў, што СНД стваралася палітыкамі, якія ведаюць цану адзінства нацый. Але ў агляднай будучыні ў палітыку прыйдзе пакаленне, якое добра разумее важнасць нацыянальнага суверэнітэту і незалежнасці. "Ці змогуць яны захаваць напрацаваны намі вопыт саюзнага будаўніцтва - залежыць ад нашай з вамі работы сёння, у тым ліку з моладдзю", - адзначыў ён.

Аляксандр Лукашэнка абазначыў тое, што неабходна перадаць гэтаму новаму пакаленню. І гэта ў тым ліку ўнікальны савецкі вопыт руху народаў да адзінай мэты без ушчамлення нацыянальных інтарэсаў. "Гэты ўзор кансалідацыі разнастайных культур, рэлігій, традыцый у імя мэты", - сказаў Прэзідэнт.

"Нашы дзеці павінны ведаць агульныя гістарычныя дасягненні, такія як Вялікая Перамога, працоўны подзвіг пасляваеннага пакалення, першы палёт у космас і многія іншыя. У кожным поспеху - сумесны ўклад нашых народаў. Гэту гісторыю мы проста абавязаны перадаць з рук у рукі тым, хто прыйдзе пасля нас", - прадоўжыў Кіраўнік беларускай дзяржавы.

Паводле яго слоў, тут мала расказваць, пісаць кнігі, здымаць фільмы, але важна захаваць узровень простых чалавечых зносін. Гэтай задачы, напрыклад, адпавядае адраджэнне міжнародных маладзёжных будоўляў у рамках Садружнасці. І такую традыцыю ў Беларусі ўжо вярнулі. Так, у Брэсцкай крэпасці прадаўжаецца маладзёжная будоўля Рэспубліканскага цэнтра патрыятычнага выхавання, ва ўзвядзенні якога прымае ўдзел моладзь СНД.

У сваім выступленні на саміце Аляксандр Лукашэнка таксама нагадаў, што краіны былі разам, калі святкавалі дзень Вялікай Перамогі 80 гадоў таму. І Беларусь падтрымлівае аб'яўленне наступнага года Годам 80-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне - Годам міру і адзінства ў барацьбе з нацызмам, які зноў становіцца пагрозай усяму чалавецтву.

Гістарычна справядлівым Прэзідэнт назваў і падрыхтаванае рашэнне аб заснаванні ганаровага звання СНД - "Горад працоўнай славы. 1941-1945 гады". "Без вялікай ахвярнай працы савецкіх людзей у тыле не было б і Вялікай Перамогі", - падкрэсліў беларускі лідар.

Кіраўнік дзяржавы выказаў упэўненасць, што бакі змогуць знайсці аптымальныя рашэнні па ўсіх пытаннях парадку дня, якія адпавядаюць інтарэсам краін. "Зможам адкрыта, як у нас прынята, абмяняцца меркаваннямі па ўсіх актуальных праблемах. Хоць я злавіў сябе на думцы: "А што мы сёння яшчэ можам абмеркаваць да таго, што мы ўчора (у час нефармальнай сустрэчы за вячэрай. - Заўвага) абмяркоўвалі?" Практычна ўсе пытанні - рэгіянальныя канфлікты, выклікі, і Блізкі Усход, і нашы рэгіянальныя ўзаемаадносіны. І сёння, на шчасце, мы, паўтараючыся, пацвярджаем учарашнія нашы высновы", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

У час пасяджэння ў пашыраным складзе Прэзідэнт Беларусі шчыра і пранікліва прадставіў сумесны Зварот да народаў краін Садружнасці і сусветнай грамадскасці ў сувязі з 80-годдзем Перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гадоў.

Кіраўнік дзяржавы падзякаваў за права прадставіць гэты зварот кіраўнікоў дзяржаў. "Нашай краіне гэта права дадзена самой гісторыяй - гісторыяй савецкай рэспублікі, якая першай прыняла ўдар дывізій вермахта, першай затрымала іх пераможнае шэсце па Еўропе. Гэта права нам далі героі, якія насмерць стаялі ў Брэсцкай крэпасці і на подступах усіх беларускіх гарадоў, закрываючы шлях на Маскву. Плячо ў плячо з беларусамі змагаліся прадстаўнікі 70 нацыянальнасцей. І кожны ведаў, што ён процістаіць абсалютнаму сусветнаму злу", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён падкрэсліў, што сёння імёны многіх увекавечаны ў назвах праспектаў і вуліц беларускіх гарадоў, у помніках і мемарыялах. Сярод іх - маршал Перамогі Георгій Жукаў; героі Савецкага Саюза азербайджанец Рафіеў, армянін Авакян, казах Іскаліеў, кіргіз Асаналіеў, таджык Азізаў, туркмен Анаеў, узбек Якубаў і многія іншыя.

"Мы памятаем сваіх герояў. Але памятаем і боль, гора, пакуты мільёнаў нашых з вамі суайчыннікаў. Кожныя 30 секунд звон Хатыні нагадвае нам аб тым, што звыш 600 беларускіх вёсак былі спалены разам з жанчынамі, дзецьмі і старымі, - адзначыў кіраўнік дзяржавы. - Колькі б гадоў ні мінула, мы і сёння чуем рэха нямога крыку аб дапамозе знясіленых жыхароў блакаднага Ленінграда, плач мільёнаў савецкіх маці і дзяцей, чые сыны, дочкі і бацькі не вярнуліся з палёў бітваў".

Колькасць ахвяр той вайны наводзіць жах, падкрэсліў беларускі лідар, але яна да гэтага часу не закрыта. Напрыклад, на тэрыторыі Беларусі прадаўжаюць знаходзіць масавыя пахаванні соцень і тысяч закатаваных і расстраляных.

"А ў гэты час у некаторых краінах вызваленай Еўропы ўшаноўваюць легіянераў СС. Неанацысты адкрыта маршыруюць па вуліцах, зносяць і апаганьваюць помнікі воінам-вызваліцелям, - канстатаваў Аляксандр Лукашэнка. - Моладзь, якая ўдзельнічае ў гэтым шабашы, выхаваная ў духу нацыянальнай перавагі і рэваншызму, не мае ніякага ўяўлення аб ходзе гісторыі. Яны не ведаюць, што разам з савецкімі людзьмі змагаліся іх продкі: тыя ж прыбалты, палякі, бельгійцы і нават немцы. Іх прымусілі забыць, што фактам свайго нараджэння яны абавязаны савецкім воінам, якія заплацілі жыццём за мір на іх зямлі, за свабоду іх краін і за будучыню іх народаў".

Прэзідэнт падкрэсліў, што ўкрасці можна памяць, але не праўду: "Не будзь гераізму савецкага народа - не было б тых дзяржаў і людзей, якія робяць усё, каб дыскрэдытаваць подзвіг савецкага народа і забраць нашу Вялікую Перамогу, якая нас так аб'ядноўвае. Мы ведаем чаму. Гістарычная праўда нашых народаў з'яўляецца перашкодай у рэалізацыі доўгатэрміновых геапалітычных планаў Захаду, у якіх няма месца іншым моцным дзяржавам".

Прэзідэнт расказаў, што ў адказ на гэтыя дзеянні ў Канстытуцыю Беларусі ўнесены палажэнні аб абароне гістарычнай праўды і памяці аб подзвігу савецкага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Прыняты законы аб недапушчэнні рэабілітацыі нацызму і аб генацыдзе беларускага народа.

"На шчасце, у разуменні важнасці абароны подзвігу нашых народаў і нашай агульнай памяці мы абсалютна сёння адзіныя. Мы робім гэта ў імя міру. У імя міру мы прымаем сённяшні Зварот. Ён у поўнай меры адпавядае інтарэсам не толькі нашай Садружнасці, але і ўсяго чалавецтва, якое як ніколі знаходзіцца на мяжы новай катастрофы", - заявіў беларускі лідар.

Ён перакананы, што прыняцце звароту - гэта значны палітычны крок, які прадэманструе праўдзівую ацэнку ролі народаў краін СНД у перамозе над фашызмам, павагу да агульнага гістарычнага мінулага і канструктыўнае стаўленне да сумеснага будучага.

Традыцыйна да Кіраўніка беларускай дзяржавы заўсёды высокі інтарэс з боку журналістаў. Адразу пасля прыезду ў Крэмль Аляксандр Лукашэнка адказаў на некалькі пытанняў.

Ён падзяліўся падрабязнасцямі таго, што абмяркоўвалася напярэдадні ў час сумеснай вячэры і нефармальнай размовы з лідарамі краін СНД.

"Добрая была вячэра", - сказаў Кіраўнік дзяржавы, адзначыўшы, што ўдалося абмеркаваць усе пытанні.

"Ад геапалітыкі да канкрэтных унутраных пытанняў. Але галоўнае - давайце будзем разам", - дадаў ён.

У размове з журналістамі Прэзідэнт пракаменціраваў змяненні, унесеныя нядаўна ў ядзерную дактрыну Расіі. 

Кіраўніка дзяржавы спыталі, што ён адчуў у сувязі са змяненнямі ў дакуменце, якія датычацца і тэрыторыі Беларусі. "Цяпер не адчуваю. Таму што я ўжо адчуў у той час, калі на тэрыторыю Беларусі вярнулася самая сур'ёзная зброя. Вось тады я адчуў. А цяпер гэта фактычна ўзмацненне той пазіцыі, якую мы адчулі ў Беларусі даўно", - сказаў Прэзідэнт.

Адказваючы на пытанне, ці не з'явіліся ў сувязі з гэтым для краіны новыя рызыкі, кіраўнік дзяржавы адзначыў, што свет цяпер імкліва мяняецца і пастаянна з'яўляюцца або знікаюць тыя ці іншыя рызыкі. "Рызыкі для кагосьці новыя з'явіліся - гэта дакладна. Але не для нас", - сказаў беларускі лідар.

Прэзідэнта таксама спыталі, які пратакол прыняцця рашэння ў выпадку, калі давядзецца прымяняць ядзерную зброю. "Слухайце, нават калі б мы, як Паўночная Карэя, мелі зброю, вырабленую і створаную ў сябе, ніколі ў жыцці ні адна краіна не прымяніла б яе самастойна без кансультацыі са сваімі саюзнікамі. А тым больш нам без кансультацыі з Расійскай Федэрацыяй, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Калі, не дай бог (як Пуцін гаварыў, вы задалі пытанне - я адказваю), таму што бразгаць гэтай зброяй - гэта сур'ёзная справа… Але калі б раптам, то, зразумела, мы не проста пракансультаваліся б, мы вельмі сур'ёзна правялі б перагаворы з Прэзідэнтам Расіі па прымяненні гэтай зброі".

Як было адзначана ў яшчэ адным пытанні ад журналіста, расійская ядзерная дактрына цяпер прадугледжвае ў тым ліку адказ ядзерным ударам нават у тым выпадку, калі па тэрыторыі Саюзнай дзяржавы - Расіі і Беларусі - прымяняецца няядзерная зброя, але ёсць пагроза суверэнітэту. Дзе ў гэтым выпадку для Аляксандра Лукашэнкі праходзіць чырвоная лінія? "Граніца дзяржаўная. Мы ўжо аб гэтым сказалі дакладна. Калі нехта перасякае нашу дзяржаўную граніцу, мы будзем усё рабіць для прымянення ўсёй зброі, якая ёсць у Беларусі", - адказаў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка пракаменціраваў таксама журналістам у Крамлі некаторыя заклікі "гарачых галоў" ва Украіне аб неабходнасці ваеннага ўварвання ў Беларусь.

"Ну, няхай паспрабуюць. Мы іх чакаем. Але я вам павінен сказаць, што калі нехта, як я гавару, і вякае, то гэта людзі, якія абсалютна не прымаюць ніякіх рашэнняў. Гэта проста вяканне звычайнае. І ніхто з сур'ёзных людзей, нават на ўзроўні Прэзідэнта Зяленскага, не думае аб тым, што трэба зайсці ў Беларусь. Гэта галаўны боль вельмі сур'ёзны, які прывядзе кіеўскія ўлады да краху наогул у ваенных адносінах. Гэта проста вяканне тых людзей, якія ні за што не адказваюць. Яны могуць гаварыць што хочуць. Мы наконт гэтага абсалютна спакойны", - сказаў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка дадаў, што беларускі бок не ўтойвае, што падтрымлівае пэўныя кантакты з украінскімі ўладамі: "Няхай яны мінімальныя, але па тых каналах, якія дапамагаюць нам, расіянам абменьваць ваеннапалонных, кантакты падтрымліваць на гуманітарным узроўні. Гэта нармальныя кантакты. Мы тут разам працуем з расіянамі".

"Таму з любога боку, з любых пазіцый - улезці ў Беларусь такім чынам, паўтары тысячы кіламетраў граніца, украінцам гэта дакладна не трэба", - рэзюмаваў беларускі лідар.

Па просьбе журналістаў Аляксандр Лукашэнка падзяліўся некаторымі падрабязнасцямі наконт таго, які падарунак ён уручыў Прэзідэнту Расіі на дзень нараджэння.

"Вельмі сур'ёзны падарунак, які стваралі нашы ўмельцы. Думаю, гэта вы ва Уладзіміра Уладзіміравіча спытаеце. Ён (падарунак. - Заўвага) арыгінальны і асаблівы. Я не хачу гаварыць. Вельмі сур'ёзны падарунак, створаны рукамі беларусаў, якія добра адносяцца не толькі да Расіі, але і асабіста да Прэзідэнта Расіі. Думаю, ён вам можа паказаць. Вам спадабаецца", - расказаў Кіраўнік беларускай дзяржавы.