Падатковая сістэма і ўзровень падатковай нагрузкі

Падатковая сістэма Рэспублікі Беларусь складаецца з агульнапрынятых у сусветнай практыцы падаткаў і налічвае 30 падаткаў, збораў (пошлін). Разам з тым па звычайнай дзейнасці плацельшчыкам выплачваюцца толькі 4 плацяжы (падатак на дабаўленую вартасць, падатак на прыбытак, падатак на нерухомую маёмасць, зямельны падатак), а таксама адлічэнні ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтва.

Падатковая сістэма Рэспублікі Беларусь з’яўляецца двухузроўневай: падаткі дзеляцца на рэспубліканскія і мясцовыя.

Да рэспубліканскіх падаткаў, збораў (пошлін) адносяцца:

  • падатак на дабаўленую вартасць;
  • акцызы;
  • падатак на прыбытак;
  • падатак на даходы замежных арганізацый, якія не ажыццяўляюць дзейнасць у Рэспубліцы Беларусь праз пастаяннае прадстаўніцтва;
  • падаходны падатак з фізічных асоб;
  • падатак на нерухомасць;
  • зямельны падатак;
  • экалагічны падатак;
  • падатак за здабычу (выемку) прыродных рэсурсаў;
  • афшорны збор;
  • гербавы збор;
  • консульскі збор;
  • дзяржаўная пошліна;
  • патэнтныя пошліны;
  • мытныя пошліны і мытныя зборы, мытныя плацяжы адносна тавараў для асабістага карыстання;
  • утылізацыйны збор;
  • транспартны падатак;
  • збор за размяшчэнне (распаўсюджванне) рэкламы.

Да мясцовых падаткаў адносяцца падатак за валоданне сабакамі, курортны збор і збор з нарыхтоўшчыкаў.

У Рэспубліцы Беларусь таксама дзейнічаюць асаблівыя рэжымы падаткаабкладання, якія замяняюць плату сукупнасцi асноўных падаткаў і збораў:

  • падатак пры спрошчанай сістэме падаткаабкладання;
  • адзіны падатак з індывідуальных прадпрымальнікаў і іншых фізічных асоб;
  • адзіны падатак для вытворцаў сельскагаспадарчай прадукцыі;
  • падатак на ігральны бізнес;
  • падатак на даходы ад ажыццяўлення латарэйнай дзейнасці;
  • падатак на даходы ад правядзення электронных інтэрактыўных гульняў;
  • збор за ажыццяўленне рамеснай дзейнасці;
  • збор за ажыццяўленне дзейнасці па аказанні паслуг у сферы аграэкатурызму;
  • падатак на прафесійны даход.

Рэспубліка Беларусь прызнае прыярытэт агульнапрызнаных прынцыпаў міжнароднага права і забяспечвае адпаведнасць ім нацыянальнага падатковага заканадаўства.

Цяпер Рэспублікай Беларусь прымяняюцца 68 міжнародных дагавораў аб прадухіленні двайнога падаткаабкладання.

За апошняе дзесяцігоддзе падатковая сістэма Рэспублікі Беларусь была рэфармавана за кошт прыняцця шэрага мер, накіраваных на ўдасканаленне і спрашчэнне падатковага заканадаўства, павышэння рацыянальнасці, стабільнасці і ўстойлівасці падатковай сістэмы, зніжэнне падатковай нагрузкі на эканоміку.

Падатковая нагрузка на эканоміку (суадносіны падатковых даходаў бюджэту і ВУП) у 2023 годзе прагназуецца ў памеры 24% да ВУП і не перасягне ўзровень, прадугледжаны ў праграмных дакументах сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь (не больш за 26% да ВУП).