Нарада па пытаннях удасканалення кантрольна-нагляднай дзейнасці

Удасканаленне кантрольна-нагляднай дзейнасці стала тэмай нарады ў Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі 21 мая.

На нараду быў вынесены праект Указа, які прадугледжвае карэкціроўку нарматыўных прававых актаў у гэтай сферы. Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што да гэтай тэмы з улікам яе важнасці на ўзроўні Прэзідэнта вяртаюцца не ўпершыню. У 2009 годзе на аснове Указа № 510 у краіне сфарміравана цэласная, аптымальная на той момант сістэма кантролю. Праз восем гадоў, у 2017-м, яна была комплексна мадэрнізавана зыходзячы з патрэбнасцей дзяржавы і грамадства, а таксама з улікам пажаданняў асобных, якія "вельмі плачуць" і "перапрацаваліся", каму колькасць праверак здавалася празмернай. Быў перагледжаны пералік кантралюючых органаў, скарочаны дубліруючыя сферы кантролю, узмоцнены патрабаванні да назначэння праверак і работы кантралёраў.

"Як вынік, Камітэт дзяржаўнага кантролю штогод інфармуе аб зніжэнні праверачнай нагрузкі на суб'екты гаспадарання", - сказаў Аляксандр Лукашэнка. Згодна са справаздачамі КДК, у мінулым годзе ў параўнанні з 2019 годам агульная колькасць праверак скарацілася амаль на 30% (з 8822 у 2019 годзе да 6,5 тыс. у 2023 годзе).

"Аднак трэба прызнаць, што на фоне паляпшэння статыстычных паказчыкаў па-ранейшаму не выкаранены негатыўныя тэндэнцыі ў гэтай сферы, - звярнуў увагу Прэзідэнт. - У прыватнасці, пад выглядам прафілактычных форм кантролю - розных маніторынгаў і тэхнічных аглядаў - часам праводзяцца паўнацэнныя праверкі. Што такое паўнацэнная праверка, усе добра ведаюць - па змесце і па часе. Часам там сядзяць месяцамі, калі можна ўсё зрабіць за некалькі дзён. У цэлым па краіне вырысоўваецца лічба 300 тыс. такіх мерапрыемстваў у год (нібыта прафілактычных). Згадзіцеся, уражальная лічба".

"І толькі пасля таго, як я ўказаў вам на недапушчальнасць такога падыходу, лічбы знізіліся прыкладна напалову", - заўважыў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка канстатаваў, што, на жаль, практыка шматразовых наведванняў аднаго і таго ж прадпрыемства па ідэнтычных пытаннях так і не спынялася. "Кантралёры, прыходзячы адзін за адным, патрабуюць прадастаўляць каласальны аб'ём дакументацыі. Гэта значыць, фактычна займаюцца бюракратычнай валтузнёй і лоўляй блох, як у народзе кажуць", - указаў на недахопы Кіраўнік дзяржавы. І прывёў канкрэтныя прыклады.

У перыяд уборкі збожжавых (ліпень-жнівень 2022 года) правяраючыя наведалі ААТ "Аснежыцкае" 49 разоў. Хоць гэту гаспадарку можна лічыць сярэдняй па паказчыках работы ў Пінскім раёне. Праўда, запісы ў кнізе ўліку праверак зрабілі толькі двойчы. "І як мне дакладваюць памочнікі Прэзідэнта і губернатары, такія прыклады, на жаль, не адзінкавыя", - звярнуў увагу Прэзідэнт. З аднаго боку, Кіраўнік дзяржавы робіць скідку на тое, што губернатары і кіраўнікі прадпрыемстваў, зразумела, могуць лічыць колькасць праверачных мерапрыемстваў празмернай. "Але дыму без агню не бывае", - заўважыў Аляксандр Лукашэнка.

"Самае абуральнае тое, што часам правяраюць абсалютна не тыя арганізацыі, якія трэба было б правяраць. Па-іншаму нельга растлумачыць выпадак, калі мне трэба асабіста ўмешвацца, каб навесці парадак, як з тым жа цэнаўтварэннем", - сказаў Прэзідэнт.

Намаганні правяраючых, паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, часта накіраваны менавіта на пошук недахопаў і прымяненне штрафных санкцый, хаця трэба было б - на паляпшэнне вынікаў дзейнасці прадпрыемстваў. "Нам не штрафы патрэбны і пакаранні або нейкія санкцыі, а паляпшэнне работы прадпрыемстваў", - зрабіў акцэнт Аляксандр Лукашэнка.

Раней Прэзідэнт даваў даручэнне кардынальна разабрацца ў сітуацыі, змяніць стыль і метады работы. У мэтах яго выканання Урадам падрыхтаваны праект Указа па ўдасканаленні кантрольна-нагляднай дзейнасці. Яго распрацоўка вялася больш за два гады. "Адміністрацыя Прэзідэнта і Урад круцілі яго некалькі разоў, падключаючы ўсе зацікаўленыя ведамствы. У выніку праект змяшчае шэраг навацый. Ад перамяшчэння акцэнтаў у рабоце кантралюючых органаў у бок прафілактыкі да вывядзення пракуратуры з-пад сферы дзеяння Указа № 510", - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы.

З прычыны значнасці гэтага прававога акта для краіны Прэзідэнт мае намер прыняць канчатковае рашэнне толькі пасля ўсебаковага абмеркавання. Удзельнікам нарады Аляксандр Лукашэнка адрасаваў шэраг пытанняў, у прыватнасці, ці стане работа прадпрыемстваў пасля падпісання гэтага дакумента больш эфектыўнай, ці знізіцца праверачная нагрузка і пры гэтым ці не будзе аслаблены кантроль. "Я цяпер гавару пра тыя сферы, дзе існуе рэальная рызыка прычынення шкоды нацыянальнай бяспецы, жыццю і здароўю грамадзян", - удакладніў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт спытаў, ці ўсе праблемныя пытанні будуць вырашаны з прыняццем Указа, і пацікавіўся меркаваннем Міжведамаснага савета па кантрольна-нагляднай дзейнасці наконт гэтага.

"Яшчэ раз хачу папярэдзіць: ніякага націску на прадпрыемствы, арганізацыі, суб'екты гаспадарання і на людзей быць не павінна. Мы не павінны людзям перашкаджаць працаваць, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - Але, калі нехта заслугоўвае таго, каб яго праверылі, яго трэба правяраць столькі, колькі патрэбна. Плачы і стогны тут абсалютна не да месца. Кантрольныя, праваахоўныя органы павінны ставіцца да нашых прадпрыемстваў, як да сваіх дзяцей, - яны нас кормяць. Таму нельга ім перашкаджаць працаваць. Сістэма павінна быць выбудавана, і яна павінна працаваць".

Па выніках нарады Аляксандр Лукашэнка даручыў Ураду сумесна з кіраўнікамі рэгіёнаў дапрацаваць праект Указа. Прычым аформіць яго як асобны новы дакумент, а не ў фармаце ўнясення змяненняў і дапаўненняў ва ўжо дзеючыя дакументы. Пасля заключэння Камітэта дзяржкантролю па дапрацаваным праекце ён зноў будзе ўнесены на разгляд Кіраўніка дзяржавы. На гэту работу адведзены тэрмін да жніўня бягучага года.

Важна, што падыходы, прапанаваныя ў праекце Указа, не былі адхілены. Гэта база, на аснове якой трэба будзе канчаткова вызначыцца і выпрацаваць нормы, якія, як патрабуе Аляксандр Лукашэнка, павінны быць выгадныя для прадпрыемстваў, грамадства і перш за ўсё эканомікі. Агульная мэта - дапамагчы прадпрыемствам і арганізацыям не дапускаць у далейшым выяўленых парушэнняў і павысіць эфектыўнасць іх дзейнасці.

Улічваючы прысутнасць кіраўнікоў рэгіёнаў, на нарадзе таксама абмеркавалі тэматыку сельскай гаспадаркі. Прэзідэнт у тым ліку нагадаў аб кадравым пытанні, каб у раёнах і гаспадарках ужо цяпер прапрацоўвалі і планавалі, як даўкамплектаваць прадпрыемствы, каго прыцягнуць у дапамогу на перыяд маючай адбыцца ў другой палове лета ўборачнай кампаніі.