Галасаванне на рэспубліканскім рэферэндуме па змяненнях і дапаўненнях у Канстытуцыю Беларусі

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 27 лютага прагаласаваў на рэспубліканскім рэферэндуме па змяненнях і дапаўненнях у Канстытуцыю Беларусі.

Кіраўнік дзяржавы традыцыйна прыняў удзел у галасаванні на ўчастку, які размешчаны ў Беларускім дзяржаўным універсітэце фізічнай культуры.

Пасля галасавання Аляксандр Лукашэнка сустрэўся з прадстаўнікамі СМІ.

Адказваючы на пытанні журналістаў, Кіраўнік дзяржавы пракаменціраваў зварот Прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага да беларускага народа: "Зусім нядаўна "малы напалеончык" (выбачайце, што я так пра яго гавару) звярнуўся да беларускага народа наконт рэферэндуму. Нібыта ва Украіне больш няма чым займацца, як з бункера вяшчаць беларускаму народу і раіць, што ім зрабіць. Так і хочацца сказаць, што прапануюць паўтарыць нам лёс Украіны. І нават не ў цяперашні момант, а ў час, які папярэднічаў гэтым падзеям. Вось ім хочацца, каб такая была Беларусь".

Аляксандр Лукашэнка нагадаў, як у Беларусь з украінскага боку пастаўлялася зброя для радыкалаў, як там рыхтавалі баевікоў для пратэстаў у Беларусі. Акрамя таго Украіна першая сярод іншых краін закрыла сваю паветраную прастору для беларускіх самалётаў, увяла іншыя абмежавальныя меры, нагадаў Прэзідэнт.

"Да каго ён звяртаецца? Мы ж па-чалавечы заўсёды ставіліся да ўкраінцаў. Мы ўсё рабілі, - падкрэсліў Прэзідэнт. - Што мы атрымалі? І ён сёння выходзіць у гэтай кашулі або ў майцы і пачынае звяртацца да беларускага народа. Дык да беларускага народа ёсць каму звяртацца. Ён няхай звяртаецца да ўкраінскага народа і адказвае за тое, што адбываецца сёння ва Украіне".

Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, сённяшні канфлікт ва Украіне - гэта яшчэ кветачкі. "Калі далей так будзе прадаўжацца, вырастуць ягадкі. І ні ў якім бункеры - ні ў амерыканскім, ні ў якім-небудзь іншым - ён не схаваецца. Таму сёння трэба спыніць вайну. Я нават цяпер не назваў бы гэта "вайна". Гэта канфлікт. Дзень-два - будзе вайна. А праз тры дні - мясарубка", - заявіў ён.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ніякай вайны з тэрыторыі Беларусі не ідзе.

"Цяпер і тады мы не ваюем супраць іх: у гэтым няма ніякай неабходнасці. Ніякія ракеты з нашай тэрыторыі туды не лятаюць і не трэба, - заявіў Аляксандр Лукашэнка. - Кіеў акружаны, гарады гэтыя акружаны. Недзе яны занялі (расіяне - Заўвага) гарады. Навошта з тэрыторыі Беларусі за 200-300-400 кіламетраў рабіць адстрэлы? Гэта вар'яцтва". 

"Таму гэта хлусня. Ніякай вайны з тэрыторыі Беларусі не ідзе. Ці дапамагаем мы расіянам? Вядома, дапамагаем. Параненыя, загінулыя людзі... Калі да нас звяртаюцца з цяжкімі раненнямі, мы іх лечым. І што ў гэтым дрэннага? І будзем лячыць, будзем падтрымліваць, - падкрэсліў кіраўнік дзяржавы. - Таму не трэба на нас нападаць і з "Квартала 95" нейкім голасам падвываць, што вы, беларусы, зрабіце правільны выбар. Ты разбярыся ў сябе са сваім выбарам!"

"Ён (Зяленскі. - Заўвага) сёння папракае, што мы там ваюем. Там няма ніводнага нашага салдата. Ні тое што ніводнага салдата (я ўчора Макрону пра гэта сказаў) або баявой машыны, там не тое што няма кулямётаў, гранатамётаў, пісталетаў - там няма ніводнага патрона беларускага, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - Гэта Расіі не патрэбна. У іх і боепрыпасаў, і патронаў, і аўтаматаў, і людзей хопіць для таго, каб вырашыць тыя праблемы, якія Расія хоча вырашыць. Таму не трэба нас прыблытваць да таго, дзе нас няма".

Разам з тым Прэзідэнт заявіў, што ва Украіне сёння пільнуюць рускіх і беларусаў, збіваюць і рабуюць іх. "Ён што, штурхае мяне на правядзенне спецаперацыі, каб я вызваляў сваіх людзей там? Яны не ведаюць нашы спецпадраздзяленні. Вар'яты! Не чапайце людзей. Яны прыехалі да вас адпачыць, напэўна, і сваякоў нямала, якія там жывуць. Яны пачалі іх збіваць, цкаваць. Яны пагражаюць нам тэрарыстычнымі актамі. Падрыхтавалі там бандытаў з ліку збеглых. Сабралі іх у групы, як варвараў, і нацэльваюць супраць Беларусі", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка пацвердзіў, што з тэрыторыі Беларусі былі запушчаны ракеты па пазіцыях ва Украіне, але гэта быў вымушаны крок.

"У 11 гадзін (вечарам 23 лютага. - Заўвага), напярэдадні гэтага канфлікту (было ўжо цёмна), сапраўды, з тэрыторыі прыкладна чарнобыльскіх раёнаў, дзе на вучэннях былі расійскія войскі, былі запушчаны дзве ці тры ракеты", - расказаў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле слоў беларускага лідара, на ўкраінскім баку за 10-15 км ад граніцы з Беларуссю выяўлены некалькі разгорнутых ракетных дывізіёнаў. Аляксандр Лукашэнка заявіў, што, паводле разведвальных даных, украінскі бок рыхтаваўся на працягу бліжэйшых хвілін нанесці ўдар па тэрыторыі Беларусі, дзе пасля вучэнняў засталася частка расійскай групоўкі.

"Я не даваў ім каманды пускаць ракеты. Я сказаў: "Так, хлопцы, мы гэта бачым". І вось тады расіяне па гэтых пазіцыях выпусцілі дзве ці тры ракеты. Пасля гэтага пазіцый не стала. Але хто ў гэтым вінаваты? Вы навошта развязалі гэту вайну?" - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, беларускія войскі знаходзяцца ў казармах у месцах сваёй дыслакацыі, але пры неабходнасці гатовы на працягу некалькіх гадзін адказаць на магчымыя выклікі і нанесці непрымальны ўрон праціўніку.

"Мы паводзім сябе вельмі карэктна і акуратна. Нават у гэты востры перыяд, разумеючы, што яны там канцэнтруюцца (замежныя войскі на сумежных з Беларуссю тэрыторыях. - Заўвага), мы не вывелі з месцаў пастаяннай дыслакацыі нашы войскі. Яны як знаходзіліся ў казармах, так і знаходзяцца. Але гатовы на працягу трох гадзін выйсці па камандзе. Я такую каманду не аддаваў, і няма ў гэтым такой неабходнасці", - сказаў Прэзідэнт.

"Але планы абароны Беларусі распрацаваны. У бліжэйшы час (мы ўжо ведаем, якая нам патрэбна дадатковая тэхніка) мы з Пуціным дамовімся і з Расіі перакінем сюды дадаткова адпаведнае ўзбраенне, якое можа нанесці такі ўрон непрымальны, што ні палякам, ні літоўцам ваяваць з намі не захочацца", - дадаў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы расказаў, што гэтымі днямі размаўляў з Уладзімірам Пуціным і ён пацвердзіў гатоўнасць весці перагаворы з Украінай. Пазней расійскі лідар папрасіў Кіраўніка беларускай дзяржавы дапамагчы ў арганізацыі гэтых перагавораў. Аднак, як стала вядома потым, украінскі бок адмовіўся ад іх.

"Учора позна вечарам на мяне пачалі выходзіць украінцы з эліты. Сутнасць: "Станьце паміж намі". Гэта цытата. Я кажу: "Ды я стаю з першага дня", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, украінскія эліты настойвалі на сваёй просьбе да Кіраўніка дзяржавы звязацца з Прэзідэнтам Украіны. І Аляксандр Лукашэнка згадзіўся, хоць і сумняваўся, што зможа паўплываць на ўкраінскага лідара. "Па некалькіх лініях далажылі Зяленскаму, што я хачу з ім звязацца. Тут чарговы раз позна вечарам закруцілася. Зноў патэлефанаваў Прэзідэнт Расіі, расказаў, як з перагаворамі ідуць справы: "Гатовы сустракацца ў Гомелі". Я кажу: "Добра, у Гомелі дык у Гомелі, калі Мінск для іх вельмі дрэнна", - расказаў Прэзідэнт.

У Гомелі за ноч паспелі падрыхтаваць пляцоўку для перагавораў, сустрэлі расійскую дэлегацыю. Засталося дачакацца адказу ад Украіны. "Чакаюць", - сказаў Прэзідэнт.

"За ноч яго, Зяленскага, спрабавалі знайсці, знайшлі раніцай. Адказ: "Магчыма. Перагаворым". І так даверна (я ўжо магу гэта агучыць), цытата: "Чалавек не ў адэкваце. Ён не разумее, што адбываецца", - раскрыў некаторыя падрабязнасці Кіраўнік дзяржавы.

"Я чакаю адказу", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Мы чакаем. Усе сядзяць у Гомелі, чакаюць. Прыедуць - будуць перагаворы. Не прыедуць (як Прэзідэнт Расіі мне сказаў), што ж рабіць - гэта іх выбар", - адзначыў Прэзідэнт.

"Я прапаную, па-народнаму кажучы, узяць галаву ў рукі і прыняць якое б там ні было рашэнне. Жыццё чалавека даражэйшае", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Ён адзначыў, што самае небяспечнае, эскалацыя канфлікту, яшчэ наперадзе. Могуць паўтарыцца югаслаўскія падзеі, і важна не дапусціць гэтага. Дапамагчы могуць толькі перагаворы, перакананы беларускі лідар. "І калі ў іх (у кіраўніцтва Украіны. - Заўвага) ёсць хоць крыху адказнасці за свой народ, калі яны не хочуць страціць дзяржаву і дзяржаўнасць, трэба сесці за стол перагавораў і вырашыць тыя пытанні, якія сёння няхай нават выстаўляе Расія", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

І не трэба ў гэтай сітуацыі звальваць адказнасць або віну на беларусаў, перакананы беларускі лідар.

"Амерыканцы, уцягнуўшы Украіну ў вайну супраць Расіі, хочуць заадно вырашыць і беларускае пытанне. Не атрымаецца. Мы не настолькі неразумныя. І ў гэтай аперацыі наша роля заключаецца ў тым (я аб гэтым сказаў на другі дзень канфлікту), каб у спіну рускім не ўдарылі з поўначы і захаду, і мы гэта зрабіць не дазволім", - канстатаваў Прэзідэнт.

"Амерыка з'яўляецца адзінай краінай-выгадаатрымальнікам ад таго, што адбываецца тут. І Еўропу на месца паставіць, і канкурэнтаў ліквідаваць", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Ён адзначыў, што Расія і Кітай - асноўныя канкурэнты Амерыкі. "Вось гэту праблему яны вырашаюць. Заўважце, дайшлі ўжо да вайны", - сказаў ён.

Аднак, канстатаваў Прэзідэнт, ЗША ўсё гэта стараецца рабіць рукамі іншых краін. "Але самі, і публічна, заяўляюць: НАТА, Амерыка, не-не, мы туды не пойдзем, ваяваць ва Украіне мы не будзем. Ну, вы чуеце гэтыя ўсе заявы. Як заўсёды, чужымі рукамі. А самі будуць стаяць за літоўцамі, украінцамі. Што ў Літвы, што ва Украіны, Польшчы - у іх аднолькавая палітыка і пазіцыя", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Ён чарговы раз згадаў аб звароце Прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага да беларускага народа: "Вось ён завываў там: мы суседзі, мы суседзі! Дык я заўсёды гаварыў: слухайце, суседзяў не выбіраюць, яны ад бога, давайце жыць і дружыць. Я заўсёды гэта гаварыў. Што ты мне гэта сёння нагадваеш, калі канфлікт ідзе?"

Тое, што сёння прапануе Расія да перагавораў, гэта ўжо ўсё ёсць, адзначыў беларускі лідар. "І на гэта трэба ісці і аднаўляць Украіну", - упэўнены Кіраўнік дзяржавы.

Тое ж датычыцца дэмілітарызацыі. "Ну станьце вы такой рэспублікай, як Беларусь, - без ядзернай зброі. Не патрабуйце і не палохайце свет, што вы ядзерную зброю пачняце вырабляць", - параіў беларускі лідар.

Што датычыцца Данбаса, дык ён ужо не ўкраінскі.

"Значыць тое, што прапануе сёння Расія да перагавораў і праекты рашэнняў, - гэта ўжо ўсё ёсць. Проста трэба спыніць вайну, і на гэта трэба ісці і аднаўляць Украіну", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

"Вы думаеце, Захад будзе дапамагаць Украіне аднавіцца? Афганістану дапамаглі? Іраку дапамаглі? Дык там - нафта, у зямлі ўсё, што трэба амерыканцам, аднак яны гэта не аднаўляюць. І не будуць яны Украіну аднаўляць. З парадку дня знікне Украіна і пра яе забудуць. Гэтак жа было заўсёды. Некалі мы былі ў гэтым парадку дня, Азербайджан з Арменіяй. І хто гэта памятае? Ніхто не памятае. А пакутаваць будзе ўкраінскі народ", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Аляксандр Лукашэнка выказаўся наконт тых умоў, якія ставіць расійскі бок для завяршэння правядзення спецаперацыі ва Украіне. У прыватнасці, наконт дэнацыфікацыі.

"Дэнацыфікацыя - што гэта такое? Разабрацца з гэтымі, як яны іх называюць, нацыкамі і бандэраўцамі. Добра, будуць разбірацца з гэтымі нацыкамі. А ў іх што, на лбу напісана, хто яны? Гэта як у нас у свой час - чамадан, вакзал, Расія. Памятаеце? Пачалі разбірацца: а каго саджаць на чамадан? Можа, цябе, можа, мяне? А чым мы адрозніваемся ад рускіх? Мы ж нічым ад іх не адрозніваемся. Тое ж самае з дэнацыфікацыяй", - выказаў свой пункт гледжання Прэзідэнт.

Кіраўнік дзяржавы лічыць, што ўкраінскаму боку трэба згадзіцца на дэнацыфікацыю. "Не будзе нацыкаў, будуць нармальныя нацыянальна свядомыя людзі, не бандэраўцы. Чаго вы ўпарціцеся? Заўтра будзе позна, заўтра вы наогул і нацыкаў, і нармальных украінцаў страціце", - падкрэсліў ён.

Прэзідэнт Беларусі пракаменціраваў адмову Зяленскага накіраваць дэлегацыю на перагаворы ў Гомель. Адпаведная навіна з'явілася ўжо ў ходзе адказаў беларускага лідара на пытанні прадстаўнікоў СМІ пасля галасавання на рэферэндуме.

"Бедны Пуцін. То прапануюць, то назад адступаюць. Мне яго, шчыра кажучы, шкада. Учора я яго так пераконваў, кажу: "Слухай, трэба паехаць". "Ды не паедуць яны". Кажу: "Ну, не паедуць - гэта іх будзе выбар". Так і атрымалася. Ну як з імі размаўляць (украінскімі ўладамі. - Заўвага)? Учора паабяцалі, што прыедуць. Ён самалёт пасылае з дэлегацыяй, мы вязём іх у Гомель. Яны (украінскі бок. - Заўвага) адмаўляюцца, калі гэта не фэйк".

Кіраўнік дзяржавы ўпэўнены, што Уладзімір Зяленскі залежны ў сваіх рашэннях ад знешніх сіл: "Вы думаеце, гэта Валодзя Зяленскі прыняў рашэнне? Ды не, ён агучыў яго. Або нехта агучыў. Не дадуць яму, не дадуць!"

"Калі ён недзе тузанецца, выкінуць з бункера і будзе стаяць каля РСЗА на праспекце Пераможцаў у Кіеве. Вось усё. Вось іх палітыка. Гэта іх выбар. Дарэмна, вельмі дарэмна!" - рэзюмаваў Кіраўнік дзяржавы.

Адказваючы на адно з пытанняў, Аляксандр Лукашэнка таксама выказаўся за народную дыпламатыю. Аб гэтым спытала прадстаўнік Літвы. "Народную дыпламатыю не закрыеш. Ад аднаго, дзесяці чалавек вал пойдзе, і яго ніхто не спыніць. Я гэта са сваёй практыкі ведаю. Таму, калі ласка, у Беларусь, давайце аднаўляць нармальныя адносіны. Вы раней пойдзеце з парадку дня амерыканцаў, чым украінцы. І пра вас забудуць. І вы будзеце проста жабракамі, калі не паспееце збегчы куды-небудзь. Але ўжо не так актыўна прымаюць. Ні ў Германіі, ні ў Францыі".

Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што ў медыяпрасторы цяпер шмат выліваецца гразі на расійскіх ваенных, якія пад кулямі і бамбёжкамі выконваюць задачы ва Украіне.

"Разбярыцеся ў Расіі са сваімі каналамі і сродкамі масавай інфармацыі. Калі ў Расіі гавораць, што ідзе вайна, дык, калі ласка, зрабіце так, як амерыканцы і іншыя краіны робяць. Паглядзіце, колькі гразі ў вас выліваецца на тых хлопцаў, якія сёння пад кулямі, пад бамбёжкай, загінулыя, параненыя, скалечаныя ў гэтай Украіне змагаюцца, як Пуцін сказаў, супраць бандэраўцаў. Вось што трэба вырашыць", - перакананы Прэзідэнт.

Ён не сумняваецца, што і ў далейшым замежныя СМІ прадоўжаць ствараць і ўкідваць у інфармацыйную прастору розныя фэйкі. Гэта практыка шырока выкарыстоўваецца цяпер. Напрыклад, у выпадку, калі для інсцэніроўкі знішчэння расійскага самалёта выкарыстоўваліся эпізоды камп'ютарнай гульні. У вачах людзей, якія разбіраюцца ў сітуацыі, гэта выглядае проста смешна. У прыватнасці, Аляксандр Лукашэнка згадаў пра адзін з нядаўніх баёў, калі расійскія штурмавікі Су-25 былі атакаваны ўкраінскімі МіГамі. "Каб не страціць ні самалёты, ні людзей, расійскія самалёты развярнуліся і пайшлі адтуль. Яны нават не вядуць вайну. А што такое было знішчыць МіГ, стары самалёт (у нас іх некалькі засталося, мы іх выводзім з узбраення)? Нічога. Але расіяне іх не кранулі - развярнуліся і пайшлі. Таму няхай яны не хлусяць, паказваючы фэйкі. На гэта прыкра глядзець", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Разам з тым ён падкрэсліў, што аўдыторыя ўжо навучылася адрозніваць ілжывую і праўдзівую інфармацыю: "Народ ужо не той. Зерне ад пустазелля ўжо аддзяляе народ".

Таксама, упэўнены Прэзідэнт, не павядуцца беларусы на заклікі збеглых аб правядзенні якіх-небудзь несанкцыянаваных акцый у дзень рэферэндуму. "Гэта не 2020 год, гэта вельмі дрэнна павернецца, - папярэдзіў Аляксандр Лукашэнка. - Мы зрабілі высновы з 2020 года, таму не трэба клікаць людзей. І нашы людзі ўжо разумеюць: ім патрэбны грошы, трэба фінансаванне, у іх ужо мільёны на рахунках. Свае накрадзеныя грошы не хочуць траціць, хочуць, каб ім заплацілі. А амерыканцы і палякі кажуць: "Заплацім, але вынік павінен быць, вайнушка павінна быць у Беларусі". Хто з нашых, нават іншадумцаў, дазволіць сабе прыйсці і ваяваць тут супраць Лукашэнкі і рэспубліканскага рэферэндуму? Каму гэта тут патрэбна, у Беларусі? Не, усё роўна штурхаюць", - сказаў беларускі лідар.

Ён звярнуў увагу, што нават Уладзімір Зяленскі дазволіў сабе звярнуцца да беларускага народа і зрабіць нейкія заклікі. "Яны нам неба закрылі, баевікоў рыхтуюць, чыгунку забаранілі (перавозкі чыгуначным транспартам. - Заўвага), і ён звяртаецца да нас, нечага просіць - будзьце беларусы беларусамі. Ды гэта вы будзьце людзьмі! Навошта вы гэта робіце? Нават амерыканцы не робяць таго, што яны. Гэта для таго, каб спадабацца, каб атрымаць фінансаванне. Для чаго? Для вайны", - растлумачыў Кіраўнік дзяржавы.

"Мы, лічы, ужо гэту інфармацыйную вайну перажылі, мы яе дакладна разумеем - і ў нас, і ў Расіі - і яна ўжо не такая страшная і небяспечная. Проста людзі пачалі ўжо разумець тое-сёе", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Беларускі лідар лічыць, што новая жалезная заслона з Захадам памалу даўно апускаецца і засталася знізу яшчэ малая шчыліна.

"Гэта, хутчэй, журналісцкі штамп: заслона, заслона... Яна памалу ўжо даўно апускаецца. Засталася, напэўна, знізу маленькая шчыліна, праз якую пранікае яшчэ гэта святло. Калі ім гэта жалезная заслона (сцяна ў Берліне там і гэтак далей) нявыгаднай была, яны крычалі пра жалезную заслону. Цяпер яны яе выбудоўваюць. У Белавежскай пушчы знішчаюць усё жывое - выбудавалі гэту сцяну (на граніцы Польшчы з Беларуссю. - Заўвага). А толку ад яе ніякага. Слухайце, спецыялістаў дастаткова для таго, каб пераадолець гэту сцяну. Ніхто і не заўважыць нават. Таму ім патрэбна гэта заслона, яны яе і выбудоўваюць", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

"Нам яна не патрэбна. Мы не будзем выбудоўваць яе. Мы паводзім сябе вельмі карэктна і акуратна", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт на пытанне аб санкцыйным націску на Расію сказаў, што яе падштурхоўваюць да трэцяй сусветнай вайны.

"У гэтай сітуацыі вы павінны разумець адно: бываюць такія санкцыі. Вось цяпер шмат гавораць там супраць банкаўскага сектара. Газ, нафта, SWIFT. Гэта ж горш за вайну. Гэта падштурхоўваюць Расію да трэцяй сусветнай вайны. Таму вось тут нам трэба стрыманымі быць, каб не ўкляпацца. Таму што ядзерная вайна - гэта ўсё", - сказаў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што санкцыі Расіі і Беларусі ў адказ будуць вельмі адчувальнымі.

"Гэтыя механізмы (контрмеры ў адказ на санкцыі Захаду. - Заўвага) пачалі працаваць. І па меры неабходнасці, каб не выстраліць сабе не тое, што ў нагу - у галаву, мы будзем гэтыя механізмы нарошчваць. Не было б шчасця, ды няшчасце дапамагло: цяпер яшчэ больш жорстка санкцыі ўвялі супраць Расіі. Таму нашы санкцыі - Расіі і Беларусі - гэта будзе вельмі адчувальна. Вар'яты: закрылі неба для Расіі там - палякі, латышы, чэхі, літоўцы і гэтак далей. Праз Паўночны полюс паляцяць. Ну поўныя дурні! Навошта!?" - сказаў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка таксама заўважыў, што гэтыя ўводзімыя санкцыі давядзецца ў хуткім часе адкручваць назад. "Дык навошта ж вы ўлазіце ў дзярмо, з якога потым будзе вельмі складана выходзіць? А калі выйдзеш, то будзеш увесь выпацканы, - задаў ён рытарычнае пытанне. - Ну а далей што? Хто ў выйгрышы будзе? Зразумела".

"Таму мы будзем нарошчваць гэтыя санкцыі (меры ў адказ. - Заўвага), але не на шкоду сабе", - дадаў Прэзідэнт.

"Тое, што адбываецца цяпер, штурхае нас да больш цеснай кааперацыі (з Расіяй. - Заўвага)", - канстатаваў Прэзідэнт. У прыватнасці, на фоне аб'яўленых Захадам санкцый у адносінах да Расіі і доступу да пэўных тэхналогій больш актуальным становіцца ўзаемадзеянне з Беларуссю па лініі вытворчасці мікрасхем і падобнай прадукцыі. "Мы захавалі і "Планар", "Гарызонт", і БелОМА", - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Мы з Пуціным абмяркоўвалі, і не адзін раз, гэта пытанне. Выжывем. Нас немагчыма замарыць голадам. Зямлі ў нас хапае, угнаенні ёсць, трактар ёсць, плуг ёсць, перапрацаваць можам. Спажыць? 150 млн чалавек, спажывём".

Больш таго, сучасны свет не абмяжоўваецца толькі рынкамі ЗША і Еўрасаюза, звярнуў увагу Прэзідэнт. "Сёння Азія ўжо паднялася на гэты ўзровень (узровень развітых заходніх краін. - Заўвага). Мы прададзім сваю прадукцыю. Проста цяпер трэба мабілізавацца і крыху больш папрацаваць, таму што нам падкінулі нямала праблем".

Аляксандр Лукашэнка яшчэ раз растлумачыў свой тэзіс аб магчымасці размяшчэння ў Беларусі ядзернай зброі. Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, гэта тэма абмяркоўвалася і напярэдадні ў ходзе яго тэлефоннай размовы з Прэзідэнтам Францыі Эмануэлем Макронам. Аляксандр Лукашэнка заявіў, што калі Захад размесціць такую зброю паблізу граніц краіны, то і ён разгледзіць пытанне і звернецца да кіраўніцтва Расіі, каб такую зброю, у свой час выведзеную з Беларусі, вярнулі ў краіну.

"Вось учора з Эмануэлем Макронам размаўляючы, ён мне пачаў пра рэферэндум, але ў кантэксце размяшчэння ядзернай зброі. Я гавару: "Эмануэль, калі б трэба было размясціць ядзерную зброю, мы па гэтай Канстытуцыі размясцілі б. Нам ніхто не перашкаджае ў гэтым. І потым, ты адкуль узяў, што я хачу тут ядзерную зброю ці то вырабіць, ці то размясціць?" Я ж сказаў, пры якой умове. І яму паўтараю: "Калі Амерыка ці ты, Францыя, ядзерная дзяржава, ядзерную зброю перакінеце ў Польшчу, Літву, да нашых граніц, то я не размяшчу тут (у мяне няма гэтай зброі), я звярнуся да Пуціна, каб мне вярнулі тую зброю, якую я калісьці без усялякіх папярэдніх умоў вам аддаў. Усё. Пытанняў няма", - расказаў беларускі лідар.

Што датычыцца Канстытуцыі, то Аляксандр Лукашэнка параіў свайму французскаму калегу ўзяць праект абноўленага Асноўнага Закона і пачытаць. "Там жа, гавару, палова Канстытуцыі - гэта французская Канстытуцыя. Гэта так", - сказаў ён. Прэзідэнт растлумачыў, што яшчэ пры распрацоўцы дзеючай Канстытуцыі выкарыстоўваўся вопыт і напрацоўкі канстытуцыйнага заканадаўства іншых краін, уключаючы Францыю.

"Чаму патрэбна Канстытуцыя? Той этап, калі патрэбна была канцэнтрацыя ўлады і жорсткая вертыкаль улады, праходзіць. Вядома, вось гэта вайнушка беларусаў крыху ўзварухнула. Яны напружыліся, кажуць: не, нам не патрэбна; трэба, каб было, як тады (па цяпер дзеючай Канстытуцыі. - Заўвага). Чаму? Справа не ў "як тады". Яны хочуць бачыць чалавека, бачыць уладу, адказную перад людзьмі", - лічыць Аляксандр Лукашэнка.

"Перыяд скончыўся. Пачынаецца больш складаны перыяд. І які б ні быў там я або яшчэ які-небудзь Прэзідэнт (яшчэ невядома, які), аднаго чалавека, каб далей рухаць краіну наперад, мала. Патрэбна вялікая дэцэнтралізацыя ўлады, расканцэнтрацыя для таго, каб на паверхню падняць больш людзей. І мы іх паднялі. Паглядзіце, колькі патрыятычных і галоўнае разумных хлопцаў, дзяўчат падняліся, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - І гэта яшчэ да прыняцця Канстытуцыі (абноўленай. - Заўвага). І Канстытуцыя павінна ад Прэзідэнта да радавога нашага чалавека даць магчымасць падняцца. Прэзідэнт не павінен тармазіць гэты працэс. Я не вечны, далёка не вечны. Гэта па-другое ўжо. Не ведаю, хто прыйдзе да ўлады. Таму патрэбны стрымліванні і процівагі, як у любым грамадстве. Гэта ж не я прыдумаў. І прытым не збеглыя нас да гэтага падштурхнулі".

Пры гэтым, заўважыў Кіраўнік дзяржавы, радыкальна нічога не мянялася. "Мы вельмі акуратна робім некалькі крокаў ад таго, дзе мы знаходзімся. І тое, што першы Прэзідэнт мае права (па абноўленым варыянце Канстытуцыі. - Заўвага) сумяшчаць пасады Старшыні (Усебеларускага народнага сходу. - Заўвага) і Прэзідэнта - гэта зроблена не таму, што пад Лукашэнку. А калі раптам, а калі...? Вы прыйдзеце і скажаце: дык што ж ты, Прэзідэнт, куды ж ты нас завёў? А ў мяне няма рычагоў. Таму пакуль мы робім асцярожныя крокі. Зрабілі і глядзім: ці туды мы яго зрабілі? Мы ў сваёй гісторыі нацярпеліся. Таму нельга дапусціць памылкі", - падкрэсліў беларускі лідар.

"Ніхто не вечны. Але сваю адказнасць перад вамі, людзьмі, я не здымаю. Не думайце, што я пабягу і з бункера буду расказваць вам, як жыць", - запэўніў Аляксандр Лукашэнка.

Адно з пытанняў журналістаў гучала наступным чынам: які рэферэндум Вы лічаце самым значным?

"Я лічу, што ўсе чатыры былі вельмі значнымі. Шчыра, сумленна аб гэтым гавару", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт, у прыватнасці, нагадаў, што па выніках першага рэферэндуму ў 1995 годзе рускай мове нададзены статус дзяржаўнай. Ва Украіне ж, напрыклад, уціск рускамоўнага насельніцтва стаў адной з прычын сённяшніх падзей, заявіў Кіраўнік дзяржавы. "Навошта было шматнацыянальнай Украіне забараняць людзям у гэты перыяд размаўляць на той мове, на якой яны хочуць?" - спытаў Прэзідэнт.

"Можа, ты размаўляеш на сакавітай беларускай мове. Калі ласка. А Наташа Брэвус, цудоўна ведаючы беларускую мову, задае мне на рускай мове пытанні. Ну і што? - звярнуўся Аляксандр Лукашэнка да журналістаў. - Руская мова - там душа беларускага народа. Гэта не расійская мова - гэта руская мова, да якой мы маем непасрэднае дачыненне. А веданне беларускай мовы робіць нас народам асаблівым, які адрозніваецца ад расіян".

Адначасова Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што не трэба аказваць націск на людзей у пытанні, на якой мове яны размаўляюць. У гэтым плане ён прывёў негатыўны прыклад таго, што адбылося ва Украіне. "Размаўляйце на той мове, на якой хочаце. Навошта было ламаць праз калена людзей, ведаючы, што на ўсходзе Украіны ды і на Захадзе размаўлялі ў асноўным у побыце на рускай мове. Навошта было ламаць праз калена?" - спытаў Прэзідэнт.

Таксама на рэферэндумах была вызначана дзяржаўная сімволіка Беларусі, стаўленне да смяротнай кары. 

"Таму для мяне тыя рэферэндумы былі важныя. І гэты важны, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - Паволі, у спакойным рэжыме (пасля прыняцця Канстытуцыі работы будзе не менш) мы адбудуем палітычную і сацыяльна-эканамічную сістэму нашай дзяржавы. Але тое, што ў нас з'явіцца "народнае веча", якое ў любы момант здольна спыніць Кіраўніка дзяржавы і любы орган улады - гэта нядрэнна. Але пры гэтым я заўсёды гавару, што нам, беларусам, трэба навучыцца жыць згодна з законам".

"Трэба разумець, што Асноўны Закон з заўтрашняга дня, калі ён будзе прыняты, ужо будзе стабілізаваць Прэзідэнта. Прэзідэнт ужо як мінімум павінен будзе азірацца па баках, таму што яго некаторыя паўнамоцтвы перададзены УНС і парламенту, Ураду. Што ў гэтым дрэннага?" - дадаў Прэзідэнт.

"Усе рэферэндумы для мяне важныя, але, паколькі я іх ініцыяваў, гэта мае дзеці. А дзеці для бацькоў усе аднолькавыя. Але малодшага ж заўсёды больш любіш, так? Гэта яшчэ маленькае дзіця, якое вы дапаможаце мне выгадаваць", - вобразна сказаў беларускі лідар.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што ў Беларусі ўжо вядзецца работа па размеркаванні паўнамоцтваў паміж органамі ўлады. Некаторыя рашэнні Прэзідэнта, напрыклад назначэнні губернатараў, зацвярджаюцца мясцовымі органамі ўлады. Калі будзе прынята абноўленая Канстытуцыя, розныя галіны ўлады атрымаюць яшчэ больш паўнамоцтваў.

"Гэта значыць мы зрабілі маленькія крокі, зыходзячы з нашага вопыту. І будзем да гэтага ісці. І, можа, калі нас не будуць пераварочваць туды-сюды, мы да большай дэмакратыі прыйдзем. Але наўрад ці. Я ў гэта не веру. Чаму? Мы не Расія. У нас няма столькі рэсурсаў, каб адмахнуцца ад усяго і быць незалежнымі і ўстанаўліваць любую дэмакратыю: памыліліся - потым грашамі дзірку гэту закрыем", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

"Таму будзем ісці крок за крокам. Ціхенька-ціхенька, каб не праваліцца пад гэты "тонкі лёд", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка выказаўся аб забароне тэлеканала "Беларусь 24" у краінах ЕС. Прэзідэнт звярнуў увагу, што ў Беларусі добра паінфармаваны аб тым, хто і як прымае такія рашэнні. "Якая свабода слова? Тое, што ім патрэбна сёння, тое і будуць несці (у аўдыторыю СМІ. - Заўвага)", - сказаў беларускі лідар. У якасці прыкладу згадваўся канал "Еўраньюс". "Некалі я глядзеў гэты канал. Я і цяпер яго часам праглядаю, але ўжо ведаю, што яны скажуць па той ці іншай тэме. Ніякай праўды там ніколі не было", - адзначыў Прэзідэнт.

"Ім не патрэбны альтэрнатыўны пункт гледжання - не тое, што праўда, а проста іншы пункт гледжання, - падагульніў беларускі лідар. - Таму я нават наогул не перажываю наконт гэтага".

"Безразважныя. Ну што ім сказаць? Такія яны людзі. Але галоўнае, што ўжо не толькі вы, але і нашы людзі пачалі разумець, што ёсць што", - дадаў Аляксандр Лукашэнка.

Пасля галасавання і размовы з журналістамі Прэзідэнт азнаёміўся з работай сістэмы грамадскага харчавання, якое было арганізавана на ўчастку.

Як расказала Кіраўніку дзяржавы намеснік старшыні праўлення Белкаапсаюза Інэса Караткевіч, для тых, хто галасуе на рэферэндуме, сёння працуюць буфеты спажыўкааперацыі на 2268 участках у краіне, што складае 41% ад усіх участкаў.

Прэзідэнт азнаёміўся з прадстаўленай прадукцыяй, а таксама пацікавіўся сітуацыяй у сістэме Белкаапсаюза. Яму расказалі, што прадаўжаецца мадэрнізацыя, нарошчваюцца аб'ёмы выпускаемай прадукцыі.

Сярод тых вырабаў, якія карыстаюцца вялікай папулярнасцю ў пакупнікоў, і "Бацькава булка". Аляксандр Лукашэнка скарыстаўся магчымасцю набыць такую пляцёнку.

Пасля знаёмства з прадукцыяй кааператараў Прэзідэнту ўручылі падарунак - пяцікілаграмовы пернік з выявай сімволікі рэферэндуму, выкананай кандытарскай масцікай.