Пасяджэнне Савета кіраўнікоў дзяржаў Садружнасці Незалежных Дзяржаў

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 14 кастрычніка прыняў удзел у пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД у Астане.

На адкрыцці форуму калег прывітаў гаспадар саміту Прэзідэнт Казахстана Касым-Жамарт Такаеў.

У бягучым годзе Казахстан старшынствуе ў СНД. "Сёння на разгляд Савета кіраўнікоў дзяржаў прадстаўлены важныя пытанні, якія датычацца гуманітарнага партнёрства, забеспячэння бяспекі і іншых аспектаў нашага супрацоўніцтва", - сказаў Прэзідэнт Казахстана. Для інфармавання аб праекце парадку дня і рэгламенту работы слова было прадастаўлена Старшыні Выканкама СНД Сяргею Лебедзеву.

Лідары краін прадоўжылі размову ў вузкім складзе за закрытымі дзвярамі. Яны абмяняліся меркаваннямі па актуальных праблемах Садружнасці Незалежных Дзяржаў. Былі разгледжаны і некаторыя арганізацыйныя пытанні.

"На жаль, тое, аб чым мы так доўга гаварылі на працягу многіх гадоў, адбылося, стала рэальнасцю. Супраць усіх нас развязана сапраўдная гібрыдная вайна. І Украіна тут толькі падстава. Задумы асобных краін па рэваншы за прайграныя кампаніі мінулага стагоддзя выношваліся даўно, пачынаючы, як вядома, з першых дзён пасля перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне, а магчыма, і раней", - сказаў беларускі лідар на пасяджэнні ў вузкім складзе.

Паводле яго слоў, сёння на вастрыі эканамічных і фінансавых атак - Расія і Беларусь. "Але думаю, усе тут разумеюць, што сапраўдныя мэты заходніх стратэгаў значна шырэйшыя - расчляніць еўразійскую прастору па сектарах уплыву і выкарыстоўваць нашы краіны ў якасці сыравінных і прамысловых прыдаткаў. Трэба быць гатовымі да самых разнастайных правакацый па ўсім перыметры СНД. Падзеі нядаўнія ў Казахстане, Узбекістане - пераканаўчыя і вельмі павучальныя прыклады. Але гэта толькі пачатак. На трываласць будуць выпрабоўваць усіх", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

"Пакуль, на жаль, вымушаны канстатаваць адсутнасць у шэрагу выпадкаў узаемнай падтрымкі", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы. Ён звярнуў увагу, што прынцыповыя нацыянальныя пазіцыі па-ранейшаму стрымліваюць эфектыўнае сумеснае процідзеянне санкцыйнаму націску Захаду.

Аляксандр Лукашэнка таксама адзначыў, што на постсавецкай прасторы засталося мноства міжнацыянальных і тэрытарыяльных спрэчак, пра якія ў тым ліку гаварылася на саміце. "Якія Савецкі Саюз не змог або не паспеў вырашыць. Сённяшнія знешнія ігракі прыкладаюць неймаверныя намаганні, каб ператварыць кожную, нават самую нязначную, спрэчку ў гарачае процістаянне", - заявіў Прэзідэнт.

"Гаворачы аб эканамічнай сітуацыі, варта адзначыць, што яна складаная. Непрадуманыя дзеянні асобных урадаў, перш за ўсё Захаду, нанеслі адчувальны ўрон сусветнай эканоміцы. На прыкладзе Беларусі і Расіі вы ўбачылі, як ураз могуць закрыцца традыцыйныя рынкі збыту для нацыянальных тавараў і закупак крытычнага імпарту, стаць недаступнымі пастаянныя ўжо формы міждзяржаўных разлікаў, крыніцы інвестыцый і многае іншае", - адзначыў беларускі лідар.

"Але ў нас ёсць усё, каб максімальна знізіць нашу залежнасць ад агульнасусветных узрушэнняў і недружалюбных крокаў агрэсіўна настроеных дзяржаў. Трэба толькі гэтымі магчымасцямі ўмела скарыстацца", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Саміт СНД у Астане прадоўжыўся пасяджэннем Савета кіраўнікоў дзяржаў у шырокім складзе. Па выніках былі прыняты рашэнні і падпісаны пагадненні, якія датычацца развіцця ўзаемадзеяння і супрацоўніцтва па розных напрамках. У тым ліку прыняты рашэнні адносна арганізацыйных пытанняў у рабоце Садружнасці.

У адпаведнасці з ратацыяй у 2023 годзе старшынства ў СНД пераходзіць да Кыргызстана. Кіраўнікі дзяржаў прынялі рашэнне, што чарговае пасяджэнне савета кіраўнікоў дзяржаў СНД плануецца правесці 13 кастрычніка 2023 года ў Бішкеку.

Акрамя таго, было агучана рашэнне аб узнагароджанні граматай СНД старшыні МТРК "Мір" Радзіка Батыршына за вялікі асабісты ўклад у фарміраванне агульнай інфармацыйнай прасторы СНД, умацаванне дружбы і супрацоўніцтва паміж краінамі і ў сувязі з 30-годдзем тэлерадыёкампаніі. Узнагарода была ўручана тут жа ў прысутнасці кіраўнікоў дзяржаў.

Сяргей Лебедзеў быў пераназначаны на пасаду Старшыні Выканкама - Выканаўчага сакратара СНД на чарговы трохгадовы перыяд. "Вопытны, дасведчаны, надзейны чалавек. Мы - за", - абазначыў пазіцыю беларускага боку Аляксандр Лукашэнка.

Лідары краін таксама пагадзіліся з прапановай Прэзідэнта Казахстана Касым-Жамарта Такаева аб тым, каб з 2023 года перайменаваць пасаду, якую займае Сяргей Лебедзеў, са Старшыні Выканкама СНД - Выканаўчага сакратара на Генеральнага сакратара СНД.

На пасяджэнні ў вузкім складзе Прэзідэнт Казахстана растлумачыў сваю прапанову тым, што такім чынам павысіцца агульны статус Садружнасці. Тым больш што нядаўна было прынята рашэнне аб перайменаванні адпаведнай пасады Генеральнага сакратара НУМДА, а раней - Генеральнага сакратара ШАС.

Зразумела, спатрэбіцца юрыдычна аформіць прынятае рашэнне, унесці папраўкі ў шэраг дакументаў, на што спатрэбіцца некаторы час.

Сяргей Лебедзеў падзякаваў за высокую ацэнку яго працы і падкрэсліў, што на працягу ўсяго свайго жыцця і прафесійнай дзейнасці знаходзіцца ў асяроддзі прадстаўнікоў розных краін СНД. "Маё глыбокае перакананне, што незалежна ад тых палітычных змен, якія адбыліся, мы павінны жыць у дружбе і, паколькі нам наканавана богам жыць побач, рабіць усё для таго, каб нашы адносіны былі добрасуседскімі. Вось з гэтым парывам душы і сэрца я працую і абяцаю, што буду далей працаваць над тым, каб так яно і было, каб мы жылі ў дружбе, узаемаразуменні", - сказаў Старшыня выканкама СНД.

Лідары СНД на саміце ў Астане таксама падтрымалі ініцыятыву аб арганізацыі ў Садружнасці спартыўных Гульняў дружбы і даручылі выканкаму прапрацаваць гэта пытанне.

Прапанова правесці Гульні дружбы прагучала ад Прэзідэнта Туркменістана Сердара Бердымухамедава. На пасяджэнні Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД у вузкім складзе Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін ініцыятыву падтрымаў: "Добрая ідэя. Гуманітарная такая рэч".

Зайшла размова аб тым, як суаднесці новыя Гульні з Гульнямі краін СНД, якія нядаўна былі заснаваны і ўпершыню прайшлі ў 2021 годзе ў Казані, а ў 2023 годзе пройдуць другі раз у Беларусі. "Трэба выканкаму заняцца гэтым пытаннем з улікам прапановы Сердара, у яго добрая прапанова", - сказаў на саміце Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка.

Паводле ўсеагульнага меркавання, спартыўныя спаборніцтвы варта арганізаваць на ратацыйнай аснове, па аналогіі з Алімпійскімі гульнямі і чэмпіянатамі свету, каб яны не праходзілі паралельна. "Трэба праводзіць і тое, і другое. Вы праводзілі зімовыя Азіяцкія гульні, у вас база шыкоўная ў гэтым плане. Алімпійскія гульні ў Сочы прайшлі. Чаго не праводзіць (Гульні дружбы. - Заўвага)? - сказаў беларускі лідар. - Можна пашырыць, зрабіць адкрытымі. Хто хоча - прыязджайце, выступайце".

"У прынцыпе, добрая ідэя, думаю, мы ўсе згодзімся", - адрэагаваў Прэзідэнт Казахстана Касым-Жамарт Такаеў. Ён таксама нагадаў, што раней былі і іншыя ініцыятывы для падтрымкі спартыўных і гуманітарных сфер. У прыватнасці, выказвалася прапанова аб правядзенні ў СНД кінафестывалю з уручэннем галоўнага прыза - нейкага свайго "Оскара", аб прысуджэнні прэміі СНД у галіне навукі з грашовым прызам. Лідар Узбекістана агучваў ініцыятыву аб арганізацыі чэмпіянату СНД па шахматах, на што ўсе кіраўнікі дзяржаў заўважылі: "Гэта добрая справа, можна прапрацаваць".

"Арганізатарам у гэтым выпадку Беларусь аказалася (Гульняў СНД. - Заўвага). Мы з выканкамам прапрацуем і ў якой-небудзь форме прадставім вам прапановы. А як далей будзем дзейнічаць - вырашым у Кыргызстане (на наступным саміце СНД у кастрычніку 2023 года. - Заўвага)", - запэўніў калег Кіраўнік беларускай дзяржавы.

Высокая цікавасць да Прэзідэнта Беларусі на палях саміту была з боку СМІ. Аляксандр Лукашэнка даў інтэрв'ю амерыканскай тэлекампаніі NBC. А ў кулуарах ужо расійскія журналісты прасілі адказаць на злабадзённыя пытанні, якія датычацца складанай абстаноўкі ў рэгіёне і свеце.

Адзін з расійскіх журналістаў пацікавіўся, у сувязі з чым у Беларусі ўведзены такі рэжым. "Уведзены ў сувязі з абвастрэннем сітуацыі па перыметры граніц. Згодна з дакументамі, якія ў нас на гэты выпадак прадугледжаны ў саюзе Беларусі і Расіі. Гэта даўно прапісана: у сувязі з абвастрэннем уведзены рэжым такой павышанай тэрарыстычнай небяспекі. Таму мы пачалі працэдуры з разгортваннем саюзнай групоўкі войскаў, аснову якой складае, як я ўжо сказаў, армія Беларусі, якая ўжо дапаўняецца часцямі Расійскай Федэрацыі. Усё ў адпаведнасці з планам", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Па просьбе расійскіх журналістаў Прэзідэнт Беларусі адказаў на пытанне, як ён успрымае заяву, якая прагучала ва Украіне на афіцыйным узроўні, аб тым, што гэта краіна дэ-факта з'яўляецца членам НАТА.

"Мы ніяк гэта не ўспрымаем. Жаданае за сапраўднае можна выдаваць. А наогул нас гэта не вельмі хвалюе. Хочуць яны быць членамі НАТА - ну гасподзь з імі. З усімі, вядома, наступствамі, якія з гэтага вынікаюць", - сказаў беларускі лідар.

Адказваючы на пытанне, ці не баіцца Кіраўнік дзяржавы эскалацыі існуючай сітуацыі, Аляксандр Лукашэнка сказаў: "Баюся. Я не хацеў бы, каб была гэта эскалацыя. Вось якраз з Прэзідэнтам Пуціным на нагах там стаялі, абмяркоўвалі гэту праблему. Ніхто гэтага не хоча. Ні я не хачу, ні Расія. Нам чалавечыя жыцці важны. Але вы ж разумееце, што не ад нас гэта залежыць. Калі Захад і асобныя там краіны, вы ведаеце хто, хочуць, каб не было эскалацыі, яе і не будзе. Мы ж не настойваем на эскалацыі, мы проста абараняемся".

Аляксандр Лукашэнка ў прыватнасці нагадаў аб жаданні польскіх улад размясціць на сваёй тэрыторыі ядзерную зброю, а цяпер ужо ў Польшчы на гэту тэму апублікавалі і сацыялагічнае апытанне. "Аж, кажуць, больш як 50% за тое, каб была ядзерная зброя ў Польшчы. Каб амерыканцы перавезлі. Я не думаю, што там большасць палякаў прытрымліваюцца гэтага пункту гледжання. Але гэта ўжо кіраўніцтва нагнятае сітуацыю. Ужо нібыта і народ просіць польскі", - адзначыў Прэзідэнт.

"Вядома, нас гэта насцярожвае", - заявіў Аляксандр Лукашэнка. Кіраўнік дзяржавы таксама адзначыў, што ў Беларусі з улікам існуючай абстаноўкі прыняты контртэрарыстычныя меры, і на заходнім напрамку сумесна з Расіяй пачалі разгортваць рэгіянальную групоўку.

Прэзідэнту было зададзена пытанне, якая колькасць гэтай групоўкі. "Нашу армію вы ведаеце - прыкладна 70 тыс. чалавек. Гэта аснова. Ну, я думаю, што 10-15 тыс. ад Расіі патрабаваць цяпер не трэба. Таму што хапае там праблем іншых. Вы ведаеце, якіх. Таму вось цяпер будзем зыходзіць з гэтага. Мы рыхтуем хлопцаў", - адказаў ён.

Журналіст нагадаў словы Кіраўніка дзяржавы аб тым, што галоўнае не дапусціць уцягвання Беларусі ў баявыя дзеянні. "Вы ўтрымаецеся, атрымаецца не дапусціць?" - спытаў ён. 

"Абсалютна. Нават калі нас туды ўцягнуць, мы зможам процістаяць гэтаму. Мы ўтрымаем гэты напрамак. Зразумела, як яны ўжо адкрыта заяўляюць (не хачу называць крыніцы). "Мы пойдзем прама", - амерыканцы заяўляюць у Варшаве. Мы гэта бачым і чуем. Што значыць прама з Варшавы? Гэта значыць цераз Беларусь, як некалі некаторыя хадзілі. Гэта ў іх наўрад ці атрымаецца. Мы гэта бачым, чуем, і нас гэта непакоіць. Мы гэтаму спрабуем процістаяць. Вось і ўся палітыка", - сказаў беларускі лідар.