Удзел у пасяджэнні Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета ў Санкт-Пецярбургу

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 21 снежня прыняў удзел у пасяджэнні Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета ў Санкт-Пецярбургу. Кіраўнік дзяржавы падвёў вынікі старшынства Беларусі ў ЕАЭС у 2025 годзе і абазначыў бачанне беларускага боку аб прыярытэтных напрамках для далейшай работы па развіцці інтэграцыі.

На парадку дня саміту было два дзясяткі пытанняў, якія ў тым ліку датычыліся фарміравання агульных рынкаў нафты і нафтапрадуктаў, асноўных напрамкаў міжнароднай дзейнасці на будучы год, падыходаў да развіцця гандлёва-эканамічнага супрацоўніцтва з асноўнымі партнёрамі ЕАЭС.

Па выніках пасяджэння быў падпісаны план мерапрыемстваў (дарожная карта) па рэалізацыі дэкларацыі аб далейшым развіцці эканамічных працэсаў у рамках ЕАЭС да 2030 года і на перыяд да 2045 года "Еўразійскі эканамічны шлях".

У ліку прынятых на саміце дакументаў - Канцэпцыя развіцця турызму. Па выніках саміту таксама зацверджаны Асноўныя напрамкі міжнароднай дзейнасці ЕАЭС на наступны год. Былі прыняты і два міжнародныя дакументы - Пагадненне аб свабодным гандлі паміж ЕАЭС і Інданезіяй і Пагадненне аб старце перагавораў з Рэспублікай Узбекістан аб абмене інфармацыяй пры міжнародных перавозках.

У сваім уступным слове на пасяджэнні ў вузкім складзе беларускі лідар адзначыў, што пры ўсіх дасягненнях ЕАЭС захоўваюцца і праблемы. "Як бы мы тут ні гаварылі аб станоўчым, яны сапраўды ёсць. Мы пераглядаем базавыя дамоўленасці 2014 года, зафіксаваныя ў дагаворы аб саюзе. Пераносім тэрміны фарміравання агульных энергетычных рынкаў, лекавых сродкаў і медыцынскіх вырабаў, канстатуем негатоўнасць усіх краін далучыцца да адзінага фінансавага рынку", - падкрэсліў ён.

Прэзідэнт звярнуў увагу, што да існаваўшых праблем з бесперашкодным перамяшчэннем тавараў ва ўзаемным гандлі дабаўляюцца новыя. "Аднабаковае закрыццё нацыянальных рынкаў ажыццяўляецца ўжо не толькі традыцыйнымі спосабамі, як гэта ў нас было раней - забарона ўвозу-вывазу або ліцэнзаванне. Для гэтага прыстасоўваюцца інструменты лічбавізацыі", - дадаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён адзначыў, што беларускі бок ініцыяваў вырашэнне пытання лічбавых перашкод хаця б на ўзроўні рэкамендацый. "Але пакуль і тут мы асабліва не рушылі наперад", - канстатаваў беларускі лідар.

Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, кульгае таксама працэс стварэння і рэалізацыі сумесных праектаў і праграм, нягледзячы на тое, што само жыццё адкрывае новыя напрамкі. Аб'яднанне намаганняў па гэтых напрамках дало б магчымасць дасягнуць большага эфекту для эканомік і народаў дзяржаў-членаў, упэўнены Прэзідэнт Беларусі.

"Дастаткова назваць інфармацыйна-камунікацыйныя тэхналогіі, штучны інтэлект, электратранспарт, мікраэлектроніку, робататэхніку і новыя матэрыялы", - пералічыў канкрэтныя напрамкі беларускі лідар. У той жа час, канстатаваў ён, усё часцей узгодненыя краінамі меры прымаюць форму аглядаў, дакладаў, рэкамендацый.

"На нашым мінулым пасяджэнні мы дамовіліся, што Старшыня Калегіі прадставіць справаздачы аб рэалізацыі стратэгіі - 2020-2025. Замест гэтага - інфармацыя ў рамках агульнага выступлення кіраўніка камісіі, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Мы толькі на абмеркаванне ўзроўню зарплаты камісіі (размова аб членах ЕЭК. - Заўвага) за гэтыя пяць гадоў патрацілі часу ў дзесяць разоў больш. А шэраг найважнейшых пытанняў, якія пяць гадоў таму мы дамаўляліся вырашаць, так і застаюцца ў праекце".

"Над планам мерапрыемстваў па выкананні дэкларацый да 2030 і 2045 гадоў працавалі з апаскай - як бы не паглыбіцца ў гэту інтэграцыю. Наспявае лагічнае пытанне: ці захоўваюць краіны ранейшую гатоўнасць дабівацца мэт, аб'яўленых пры падпісанні Дагавора аб ЕАЭС?" - дадаў Прэзідэнт Беларусі.

Ён падкрэсліў: тыя пытанні, пра якія дзяржавы - члены ЕАЭС задумваліся ў 2014 годзе, паступова адыходзяць на другі план або зашмальцоўваюцца. "Іх трэба вырашаць. Калі так, то давайце вернемся да работы з тым жа энтузіязмам, з якім пачыналі. Цяпер якраз той час, калі краіны аб'ядноўваюцца ў саюзы для таго, каб дзейнічаць больш мэтанакіравана, агрэсіўна. У нас, у Беларусі, менавіта такі настрой, таму я заклікаю вас усіх дзейнічаць на інтэграцыю. У гэтым сутнасць нашага саюза", - рэзюмаваў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт таксама абазначыў неабходнасць выпрацаваць падыходы да выбудоўвання гандлёва-эканамічнага супрацоўніцтва з трэцімі краінамі на будучую пяцігодку. "Беларусь цалкам падтрымлівае пошук новых партнёраў з ліку дзяржаў Глабальнай большасці, пашырэнне ў тыя рэгіёны свету, дзе нас паважаюць і чакаюць", - заявіў Кіраўнік дзяржавы. 

Значным фактарам эканамічнага росту ў краінах "пяцёркі" беларускі лідар назваў актывізацыю супрацоўніцтва ў сферы турызму.

У сваім выступленні на пасяджэнні ВЕЭС у пашыраным складзе Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што адыходзячы 2025 год прайшоў пад знакам беларускага старшынства ў Еўразійскім эканамічным саюзе. Ён падкрэсліў, што Мінск пастараўся прыўнесці ў яго работу новае дыханне і бачанне эканамічных працэсаў.

"Беларускія ініцыятывы зыходзілі не з скарацечнай кан'юнктуры і нацыянальных пажаданняў, а з доўгатэрміновых прыярытэтаў, актуальных для ўсіх дзяржаў-членаў", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт падкрэсліў, што старшынства Беларусі прыпала на заканчэнне пяцігадовага цыкла развіцця Еўразійскага эканамічнага саюза. "Падводзячы вынікі рэалізацыі Стратэгічных напрамкаў развіцця эканамічнай інтэграцыі да 2025 года, можна з упэўненасцю сказаць - ва ўмовах каласальнага знешняга націску на нашы краіны Саюз не толькі захаваў, але і прымножыў сваё значэнне для ўмацавання эканамічнага патэнцыялу дзяржаў - удзельніц", - заявіў ён.

Паводле ацэначных даных, у 2020-2024 гадах ВУП ЕАЭС вырас на 11%, прамысловасць - на 15%, сельская гаспадарка - амаль на 10%, канстатаваў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ў бягучым годзе асноўныя эканамічныя паказчыкі ЕАЭС захоўваюць дадатны трэнд. "Ва ўсіх дзяржавах-членах расце зарплата, прадаўжае заставацца мінімальным узровень беспрацоўя. За 2025 год створана сур'ёзная аснова для прынцыпова новага этапу развіцця еўразійскай эканамічнай інтэграцыі", - сказаў Кіраўнік дзяржавы. "Калі ўзровень беспрацоўя Саюза ў 2020 годзе складаў амаль 6%, то ў 2024 - каля 3%", - дадаў ён.

Прэзідэнт Беларусі адзначыў, што ў парадку дня пасяджэння Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета - падпісанне плана мерапрыемстваў па рэалізацыі задач Дэкларацыі аб далейшым развіцці эканамічных працэсаў у рамках ЕАЭС да 2030 года і на перыяд да 2045 года. На форуме ў Мінску ў чэрвені гэтага года Аляксандр Лукашэнка назваў яго планам дзеянняў "ЕАЭС-2.0".

"Вельмі важна, каб гэта грунтоўная дарожная карта сапраўды дала нашаму Саюзу арыенціры для руху наперад", - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт Беларусі абазначыў ключавыя напрамкі работы ЕАЭС на бліжэйшыя пяць гадоў.

Першы напрамак - індустрыяльны рост і тэхналагічнае развіццё. "У новай пяцігодцы намаганні краін Саюза будуць сканцэнтраваны на фарміраванні агульнай прасторы кааперацыйнага ўзаемадзеяння і актывізацыі працэсаў тэхналагічнага развіцця, - заявіў Аляксандр Лукашэнка. - Відавочна, што індустрыяльны патэнцыял ЕАЭС выкарыстаны далёка не на поўную сілу". 

Беларускі лідар выказаў упэўненасць, што краіны "пяцёркі" гатовы да рэалізацыі праектаў у ключавых галінах і тэхналагічных сферах. "Расце цікавасць з боку рэальнага сектара эканомікі да прапанаваных у рамках ЕАЭС інструментаў фінансавай падтрымкі", - сказаў ён. 

Другім важным напрамкам Кіраўнік беларускай дзяржавы назваў супрацоўніцтва ў сферы сельскай гаспадаркі. Пры гэтым, падкрэсліў ён, патрэбны рашучыя крокі, каб знізіць залежнасць ад імпарту ў гэтай сферы да статыстычнай хібнасці. 

"Аграрыі краін ЕАЭС могуць не толькі накарміць нашых грамадзян, але і здольны заняць значнае месца на сусветным рынку харчавання. Патрабуецца настойлівасць і жорсткая тэхналагічная дысцыпліна, - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. - А калі яшчэ да гэтага атрымаем у рамках ЕАЭС свае высокапрадукцыйныя сарты асноўных сельгаскультур і палепшым стан спраў з племянной жывёлагадоўляй, то канкурыраваць з намі трэцім краінам будзе вельмі няпроста". 

Трэцім напрамкам Прэзідэнт Беларусі назваў умацаванне транспартна-лагістычнага патэнцыялу. Ён звярнуў увагу, што гэта адна са сфер для прыярытэтнага ўзаемадзеяння з дзяржавамі-наглядальніцамі пры ЕАЭС. 

"У бягучым годзе была прадоўжана работа па развіцці еўразійскіх транспартных калідораў і маршрутаў. Значная ўвага ўдзелена лічбавізацыі перавозак, стварэнню магчымасцей "бясшвовага" руху", - упэўнены Аляксандр Лукашэнка. 

Беларускі лідар падкрэсліў, што выпрацоўка на пляцоўцы ЕЭК адпаведных рашэнняў павінна быць на асаблівым кантролі. 

Чацвёрты напрамак - функцыянаванне ўнутранага рынку ЕАЭС, падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы: "Мы будзем настойліва дабівацца яго эфектыўнай і зладжанай работы ў інтарэсах эканомік дзяржаў-членаў. Разлічваем на далейшыя крокі па напрамку да агульнага біржавога таварнага рынку ЕАЭС". 

Пятым напрамкам Прэзідэнт Беларусі абазначыў лічбавую трансфармацыю. "Пад пільнай увагай увесь год былі пытанні рэалізацыі дарожнай карты па стварэнні спрыяльных умоў для электроннага гандлю, развіцці сучасных тавараправодных каналаў. Не без праблем - мы аб гэтым гаварылі ў вузкім складзе. Мы гэту праблему вырашаем і, наколькі магчыма, рухаемся ў гэтым напрамку", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. 

"Для лічбавізацыі ў ЕАЭС гэта тэма з'яўляецца ключавой - я маю на ўвазе перш за ўсё лічбавы подпіс. Асабліва ў кантэксце ажыццяўлення дзяржзакупак, рынак якіх у краінах Саюза па выніках 2025 года можа перасягнуць узровень, дасягнуты ў 2024 годзе, а гэта больш як $143 млрд", - падкрэсліў ён. 

Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, лічбавае асяроддзе павінна ўносіць адчувальны ўклад у канкурэнтаздольнасць эканомік, а не ствараць дадатковыя бар'еры ўнутры ЕАЭС. 

Шосты напрамак, на якім асобна спыніўся Прэзідэнт Беларусі, - міжнародны вектар. Асобную ўвагу ў год свайго старшынства Беларусь удзяліла пытанням міжнароднага парадку дня і пазіцыянавання ЕАЭС на знешнім контуры. Быў паспяхова праведзены IV Еўразійскі эканамічны форум у Мінску. Прадоўжана работа па выбудоўванні сеткі прэферэнцыйных гандлёвых пагадненняў ЕАЭС з трэцімі краінамі.

"У чэрвені ў Мінску падпісаны пагадненне аб эканамічным партнёрстве з Аб'яднанымі Арабскімі Эміратамі і часовае гандлёвае пагадненне з Манголіяй, - нагадаў Кіраўнік дзяржавы. - Сёння мы вітаем нашага новага партнёра - Рэспубліку Інданезія, заключэнне пагаднення з якой прадугледжана на палях гэтага саміту". 

Прэзідэнт Беларусі адзначыў, што цяпер перад краінамі ЕАЭС стаіць задача па фарміраванні пераліку новых партнёраў. Ён лічыць, што сярод краін Афрыкі і Азіі шмат дружалюбных Саюзу дзяржаў, гандлёвыя кантакты з якімі здольны ўмацаваць эканамічны патэнцыял ЕАЭС. 

"Голас Еўразійскага эканамічнага саюза ўсё больш упэўнена гучыць на міжнародных пляцоўках - ад Жэневы да Нью-Ёрка. Зацверджаныя сёння асноўныя напрамкі міжнароднай дзейнасці ЕАЭС на 2026 год павінны надаць яшчэ большую дынаміку ў гэтым напрамку", - падкрэсліў беларускі лідар. 

Сёмы - гуманітарнае вымярэнне. "У бягучым годзе мы пастараліся напоўніць парадак дня нашага ўзаемадзеяння пытаннямі гуманітарнай і сацыяльнай накіраванасці, - звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка. - Былі зацверджаны асноўныя напрамкі эканамічнага супрацоўніцтва ў галіне спорту". 

Кіраўнік беларускай дзяржавы прапанаваў удзяліць у будучым пільную ўвагу ўзаемавыгаднаму супрацоўніцтву ў галіне аховы здароўя, адукацыі, культуры і інфармацыйнага ўзаемадзеяння.

"Усё большая цікавасць Глабальнай большасці да партнёрскіх адносін з нашым саюзам сведчыць аб актуальнасці еўразійскай інтэграцыйнай мадэлі, падкрэслівае ролю нашага інтэграцыйнага аб'яднання як полюса эканамічнага прыцягнення. Пры ўсіх недахопах, аб якіх мы гаварылі ў вузкім складзе", - заявіў Аляксандр Лукашэнка. 

Прэзідэнт Беларусі ўказаў на фарміраванне трывалага фундаменту аб'яднання краін, якія маюць адны і тыя ж мэты і агульнае разуменне працэсу іх дасягнення. "Рады вітаць у гэтай зале нашых сяброў - прадстаўнікоў дзяржаў-наглядальніц пры Еўразійскім эканамічным саюзе, лідараў краін Садружнасці Незалежных Дзяржаў, а таксама дэлегацыю высокага ўзроўню Рэспублікі Інданезія", - звярнуўся да ўдзельнікаў пасяджэння беларускі лідар. 

Аляксандр Лукашэнка таксама падзякаваў Прэзідэнту Расіі Уладзіміру Пуціну за запрашэнне і створаныя ўмовы для плённай работы. "Па існуючай традыцыі мы сустракаемся напярэдадні Новага года ў шырокім коле аднадумцаў у гасціннай паўночнай сталіцы Расіі - Санкт-Пецярбургу. Падводзім вынікі супрацоўніцтва, актуалізуем задачы на перспектыву. Такія традыцыі красамоўна сведчаць аб тым, што наш Саюз адбыўся", - упэўнены ён.

Прэзідэнт Беларусі старшынстваваў на пасяджэнні, падчас якога лідары краін ЕАЭС і дзяржаў-наглядальнікаў выказаліся па пытаннях супрацоўніцтва ў саюзе.

Аляксандр Лукашэнка пасля выступлення калегі з Узбекістана Шаўката Мірзіёева сказаў: "Што граху таіць, рады будзем бачыць Узбекістан з часам паўнапраўным членам ЕАЭС. Вы рухаецеся ў гэтым напрамку, многае робіце для гэтага. Згадзіцеся, было б нядрэнна, калі б Узбекістан далучыўся да нашай сям'і. Будзем вам заўсёды рады".

Цяпер Узбекістан з'яўляецца наглядальнікам пры ЕАЭС. Прэзідэнт гэтай краіны Шаўкат Мірзіёеў таксама прыняў удзел у пасяджэнні Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета ў пашыраным складзе.

Старшынства ў органах ЕАЭС у 2026 годзе пераходзіць да Казахстана. У сувязі з гэтым Прэзідэнт Беларусі павіншаваў лідара гэтай краіны Касым-Жамарта Такаева. "Упэўнены, старшынства Астаны прыўнясе новыя магутныя імпульсы ў развіццё еўразійскай эканамічнай інтэграцыі, як гэта заўсёды было", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.