Інтэрв'ю выданню "Известия"

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка даў інтэрв'ю выданню "Известия" на палях саміту БРІКС у Казані.

Аляксандр Лукашэнка расказаў у інтэрв'ю, што Беларусь стала партнёрам у БРІКС.

"Мы сталі партнёрамі - гэта абавязковая ступень перад уступленнем у гэты клуб", - заявіў беларускі лідар. Але яго некалькі здзівіў той факт, што аб жаданні далучыцца да БРІКС заявілі амаль 30 дзяржаў, а партнёрамі сталі крыху больш за 10 краін.

"Партнёрамі сталі 12 або 13 дзяржаў, у тым ліку Беларусь. А чаму не прымаюць у БРІКС іншыя дзяржавы? Аб чым БРІКС хацела б, перш чым прымаць іншыя дзяржавы, падумаць? - паставіў пытанне беларускі лідар. - А чаму Турцыю не прыняць? Адзіны член НАТА, які праявіў інтарэс. Пры гэтым буйная краіна, эканоміка магутная. Чаму не прыняць? Не, не прынялі. Прыдумалі гэты "прылазнік" у выглядзе партнёра".

"Добра, гэта (статус партнёра. - Заўвага) магчыма. Але мяне насцярожвае ў гэтым тое, каб бюракраты, якія ствараюць і прапануюць кіраўнікам дзяржаў гэтыя дакументы, не завалакіцілі ўсё. Каб бюракратычны апарат не знішчыў тыя пытанні, якія сёння стаяць перад дзяржавамі, што ўваходзяць у склад БРІКС. Вось гэта мяне насцярожвае. Вось сабраліся, паказалі адзін аднаму, неяк выступілі і раз'ехаліся. А вынік?" - заўважыў беларускі лідар.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што працэс наступлення шматпалярнага свету - гэта ўжо аб'ектыўная рэч, якая не залежыць ад чыйгосьці жадання. У гэтай сітуацыі многія краіны думаюць, куды "прыхіліцца", з кім быць у саюзе і супрацоўнічаць, рэгіянальныя гэта ці глабальныя аб'яднанні.

У выпадку з БРІКС Аляксандр Лукашэнка лічыць важным, каб у аб'яднанні не было тармажэння пры вырашэнні ключавых пытанняў. А калі такое адбываецца, то ініцыятыву па пашырэнні працэсу павінны браць на сябе дзяржавы-заснавальніцы. "Трэба, каб кіраўнікі дзяржаў-заснавальніц, а іх пяць, узяліся за вырашэнне гэтага пытання, арганізавалі адпаведную групу, вычленілі галоўныя, агульныя пытанні. Тыпу плацежнай сістэмы, гандлю праз крыптавалюты, нацыянальныя валюты і гэтак далей. Лагістыка вельмі важна для гандлю і іншыя пытанні. Каб яны вычленілі гэта пытанне і прапанавалі шляхі вырашэння. Падключаючы нас, яшчэ кагосьці і гэтак далей, каго палічаць патрэбным", - прапанаваў схему дзеянняў беларускі лідар.

"Але калі мы заявілі аб стварэнні (у гэтым выпадку - новай альтэрнатыўнай плацежнай сістэмы. - Заўвага), будзьце ласкавы развіваць сваю задуму. Калі многія дзяржавы пачынаюць шукаць, а з кім быць, як жыць далей, БРІКС можа ўнесці свой важкі ўклад. Але трэба варушыцца. Нельга спыняцца. Я часта гавару: калі спынімся, то тыя, хто ідзе за намі, растопчуць. А тут небяспека ў тым, што калі мы не рэалізуем задумы, не задаволім чаканні іншых дзяржаў, калектыўны Захад пераможа і будзе з нас проста смяяцца. І потым ужо глабальную арганізацыю (развіваць. - Заўвага) або заявіць аб стварэнні глабальнай арганізацыі ў свеце будзе вельмі складана", - дадаў Аляксандр Лукашэнка.

Што датычыцца Беларусі, Прэзідэнт падкрэсліў, што арганізацыя БРІКС - гэта жаданая для краіны арганізацыя. "Мы будзем з імі працаваць, будзем уносіць свой уклад у вырашэнне агульных пытанняў, якія стаяць перад намі, - сказаў ён. - БРІКС - гэта вельмі блізкія нам дзяржавы - Расія, Кітай, Эміраты і многія іншыя. Хацелася б, каб у нас такі ўзровень адносін з Індыяй быў. Мы выбудоўваем яго. Гэта нашы людзі, і мы з імі павінны супрацоўнічаць".

Аляксандр Лукашэнка падзяліўся падрабязнасцямі аб шматлікіх міжнародных сустрэчах, якія адбыліся ў яго і беларускай дэлегацыі на палях саміту БРІКС у Казані.

"Сустрэчы мы правялі практычна з усімі кіраўнікамі дзяржаў. Я не гавару пра міністра замежных спраў - па сваёй лініі сустракаўся. Для таго каб такія перагаворы правесці, нам некалькі гадоў трэба было б, каб зрабіць паездкі і там аб нечым дамовіцца", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы. 

Напрыклад, Аляксандр Лукашэнка згадаў аб перагаворах з новым Прэзідэнтам Ірана Масудам Пезешкіянам. Лідары ўпершыню сустрэліся менавіта на палях БРІКС. "Пазнаёміліся, дамовіліся аб яго візіце, рабоце міжурадавай камісіі. Аб плане, дарожнай карце, якую мы будзем рэалізоўваць, і як мы яе мадэрнізуем цяпер. Нешта ўстарэла - выкінем, нешта новае дабавім. Гэта паўнацэнныя перагаворы - пытанні, якія ўзнялі. У бліжэйшыя месяц-два мы будзем над гэтым працаваць", - расказаў Прэзідэнт. 

"Гэтак жа з іншымі дзяржавамі. Нават канкрэтныя праекты, як з Лаосам. Мы канкрэтныя праекты абмяркоўвалі", - адзначыў ён. 

"БРІКС - гэта вельмі блізкія нам дзяржавы - Расія, Кітай, Эміраты і многія іншыя. Хацелася б, каб у нас такі ўзровень адносін з Індыяй быў. Мы выбудоўваем яго. Гэта нашы людзі, і мы з імі павінны супрацоўнічаць", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Адначасова Кіраўнік дзяржавы лічыць, што ў БРІКС трэба больш вылучаць і абмяркоўваць агульныя для ўсіх пытанні. Гэта ўжо адбываецца. Напрыклад, у цэнтры ўвагі на саміце былі тэмы канфлікту ва Украіне, сітуацыя на Блізкім Усходзе. Але ўсё ж у выступленнях лідараў пакуль гучаць і многія прыватныя праблемы і пытанні, канстатаваў беларускі лідар.

Кіраўнік дзяржавы заявіў у інтэрв'ю, што калектыўны Захад разгарнуў ашалелую барацьбу за паніжэнне статусу БРІКС.

"Некаторыя заявілі аб уступленні ў БРІКС, а потым узялі паўзу. Гэта ў тым ліку сведчыць аб тым, што супраць БРІКС разгорнута ашалелая кампанія. Злучаныя Штаты Амерыкі, калектыўны Захад (яны сябе так называюць) разгарнулі барацьбу за паніжэнне статусу БРІКС. Прыклады мы ведаем. Ідзе націск. Не буду называць гэтыя краіны, таму што гэта закрытая інфармацыя. Яны могуць гаварыць, што гэта не так. Але мы ведаем, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Прытым краіны, з якімі Расія і мы ў добрых адносінах. Гэта значыць ідзе націск: "Калі вы ў БРІКС, значыць, мы з вамі не будзем гандляваць, вы інвестыцыі, крэдыты не атрымаеце, мы створым вам складанасці і цяжкасці".

Кіраўніка дзяржавы спыталі наконт яго заявы на саміце, што БРІКС - гэта супольніцтва будучыні. "Тут больш жаданае, чым сапраўднае. Я неяк вагаўся, думаў, сказаць гэта - не сказаць. Але ўсё ж такі надзея памірае апошняй. І хацелася б вельмі, каб у гэты час хаця б надзея была на будучыню ў БРІКС. Супярэчнасцей, як вы разумееце, там дастаткова. Там краіны розныя, буйныя, у якіх свае супярэчнасці", - дадаў беларускі лідар.

Ён адзначыў паспяховае старшынства Расіі ў БРІКС: "Своечасова і вельмі эфектыўна. Расія трапіла ў такую сітуацыю разам з намі, Беларуссю, калі хочаш не хочаш, а трэба вырашаць агульныя пытанні, якія хвалююць і будуць у будучым хваляваць БРІКС. І той жа Кітай, і Індыю і гэтак далей".

Напрыклад, адна з такіх тэм - гэта стварэнне новых альтэрнатыўных заходнім разлікова-плацежных сістэм, каб не залежаць ад санкцый. "Мы вымушаны прапаноўваць паралельную сістэму разлікаў. Некаторыя дзяржавы на гэта рэагуюць так: "Ведаеце, нас не датычыцца". А што, заўтра не закране? - задаў рытарычнае пытанне беларускі лідар. - Няўжо вось гэты выпад, нахабнасць амерыканцаў з арыштам расійскіх золатавалютных рэзерваў, гэта нікому не сігнал?"

"Таму я падтрымаў расіян, што яны прапанавалі для вырашэння шэраг канкрэтных пытанняў. Мы (у рамках БРІКС. - Заўвага) іх прынялі? Не. Па розных прычынах, якія я абазначыў: "думаем, спадзяёмся, а можа пранясе...", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт Беларусі заявіў, што быў бы не супраць з'яўлення ў свеце арганізацыі - процівагі ААН, у тым ліку БРІКС.

"Усе спалохаліся, пачалі гаварыць, што мы ледзь ці не ў процівагу ААН ствараем нейкую арганізацыю, - заўважыў беларускі лідар. - Калі ты баішся гэтай процівагі, ты не ўступай у БРІКС. А я вось асабіста хачу, каб была такая процівага, каб ААН заварушылася. Ці была арганізацыя - глабальная. А БРІКС усё ж такі прэтэндуе на глабальную арганізацыю, а не рэгіянальную. Гэта не ШАС (ШАС - рэгіянальная). Хачу, каб была такая арганізацыя, якая будзе процівагай ААН", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён растлумачыў, чаму незадаволены цяперашнім станам спраў у ААН: "Што мы там маем? Мы чаго грошы трацім? Там збіраюцца столькі дзяржаў для таго, каб з трыбуны выступіць? Пры пустой зале ў асноўным... Хацелася б, каб яна была эфектыўнай, каб Савет Бяспекі вырашаў пытанні, а не проста збіраўся там. Не спадабаецца амерыканцам - вета, усе - разышліся".

Кіраўнік беларускай дзяржавы ўпэўнены, што пытанні вайны і міру павінны вырашацца выключна на пляцоўцы ААН. "Калі ААН вырашыла вайну спыніць - спыніць. Гэта што, ёсць? Не. Амерыканцы папракаюць расіян. Ды чаго вы папракаеце? Колькі войнаў вы развязалі і колькі канфліктаў вы сёння ведзяце! І колькі войнаў вы яшчэ маеце намер ажыццявіць..." - заўважыў Прэзідэнт Беларусі.

У якасці прыкладу такой палітыкі ЗША ён прывёў сітуацыю вакол Тайваня: "Яны гатовы там - AUKUS (ваенна-палітычны блок. - Заўвага) ствараюць - умяшацца і нешта зрабіць. Таму ААН не выконвае свае функцыі".

У час інтэрв'ю Аляксандр Лукашэнка заявіў, што ў Беларусі гатовы да выбараў і гатовы адказаць на любыя правакацыі.

"Мы не выключаем, што могуць быць нейкія інсінуацыі, правакацыі і гэтак далей. Але вось гэтага (як у 2020-м. - Заўвага) больш не будзе. Мы гэтага не дапусцім, таму што мы ведаем, хто гэта робіць. Нядаўна, дзякуй Майку Пампеа, з якім мы сустракаліся (былы дырэктар ЦРУ, а потым кіраўнік Дзярждэпа), ён быў у Беларусі. Потым з Ваванам і Лексусам вашымі (расійскія пранкеры. - Заўвага) ён заявіў: "Так, у нас у Беларусі не атрымалася каляровая рэвалюцыя", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

"Ну якія яшчэ доказы патрэбны, што ў нашы выбары ўмяшаліся і хацелі перавярнуць краіну? Я як Прэзідэнт вымушаны быў яе абараняць, і я яе абараняў. І мы яе абаранілі. Таму мы гатовы да выбараў і гатовы адказаць на любыя правакацыі", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Ён таксама заявіў, што любы палітык, які замахнуўся на суверэнітэт Беларусі, будзе знесены яе народам.

"Я заўсёды настойваў і настойваю на тым, што дом - калі ўявіць Саюзную дзяржаву як дом - трэба будаваць з фундамента. Што з'яўляецца фундаментам нашых адносін? Эканоміка. Таму трэба выбудоўваць эканамічную аснову гэтай дзяржавы. І другое, маё жалезнае патрабаванне, умова, - у нас агульная айчына ад Брэста да Уладзівастока. Нікуды не дзенешся ад гэтага. Мы ўжо дзясяткамі гадоў, стагоддзямі да гэтага прывыклі, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Але так склалася, не па нашай віне, што тут дзве дзяржавы. Дзве суверэнныя дзяржавы: Беларусь і велізарная Расія. Гэта непахісны закон нашага часу".

"Таму ўсякія размовы аб тым, што імперыя там, сатэліт, не сатэліт, што ўнутр Расіі ўступіць і іншае... Станьце на маё месца. Вы што, з'яўляючыся Прэзідэнтам суверэннай (не гавару незалежнай - мы адзін ад аднаго залежым) дзяржавы, гэту дзяржаву заўтра знішчылі б? Я на гэта пайсці не магу і мяне ніхто на гэта не ўпаўнаважыў. Гэта па-першае. Па-другое, любы рух любога палітыка ў гэтым напрамку - ён будзе знесены беларускім народам", - падкрэсліў беларускі лідар.

Адначасова ён запэўніў, што беларусы для расіян - гэта самыя адданыя і надзейныя людзі. "Такіх адданых, адкрытых і сумленных у свеце больш няма для вас, і не шукайце іх. Я вопытны палітык, і я ўжо гэта ведаю дакладна, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Палітык, які не чапляецца за ўладу, - не тое што мне ўсё роўна, буду я на чале ўлады ці не буду, але які не чапляецца за ўладу. Я больш думаю аб дзецях цяпер, аб вашых і нашых, і гэтак далей - мы не павінны ў гэтым напрамку развіваць наша супрацоўніцтва".

Прэзідэнт падкрэсліў, што нельга ставіць пытанні ў такім ключы, што "вы меншыя, мы большыя, а ў нас эканоміка такая, сякая, мы вам будзем дапамагаць і далей уступайце ў склад Расіі". "Гэта немагчыма і нерэалізуема. Баюся нават сказаць, што гэта вайна. Але вы бачыце нашы адносіны з Пуціным. Вялікая колькасць перагавораў, кантактаў асабістых і іншых. У нас ніколі так пытанне не стаяла. Ну ў Расіі камусьці карціць і ў высокіх колах. Трэба гэта выкінуць, - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы. - І потым, а навошта гэта? Я часта гавару, што мы з Пуціным - недурныя людзі. А спецыялістаў у нас дастаткова для таго, каб, маючы дзве суверэнныя дзяржавы, выбудаваць такія цесныя адносіны ў Саюзнай дзяржаве, якія будуць яшчэ больш цеснымі і моцнымі, чым ва ўнітарнай дзяржаве. І ніхто ні на каго крыўдзіцца не будзе. Нам гэта патрэбна".

Прэзідэнт у сувязі з гэтым адзначыў, што свет змяніўся, і цяпер не Сярэднявечча, калі можна проста захапіць тую ці іншую тэрыторыю. "Сёння можна нахіліць, заваяваць нешта, а заўтра што? Ну добра, заваявалі Украіну, дапусцім, Расія. Што потым? Заўсёды робячы крок, разумны, мудры палітык павінен думаць: "а далей што?". Таму перад Пуціным, ён пра гэта часта гаворыць, перад ім ніколі не стаяла задача заваяваць, - заявіў Аляксандр Лукашэнка. - Мы часта абмяркоўваем гэта пытанне. Такую вялізную краіну падмяць без наступстваў? Не. Што мы хочам атрымаць, каб там пастаянна была партызаншчына і яны ўчынялі тэракты супраць нас і расіян? Яны ж будуць гэта рабіць. Чаму? Таму што іх будуць да гэтага падштурхоўваць. Узрыўчатку ім прынясуць у любы час. Гэта як мінімум тэракты. Таму свет цяпер такі, гэта не Сярэднявечча, калі захапіў тэрыторыю, падаткі плаціш і добра. Свет змяніўся, свет іншы. Таму заўсёды трэба думаць аб тым, што будзе потым".

Кіраўнік дзяржавы ў інтэрв'ю паўтарыў свой раней агучаны тэзіс аб тым, што сітуацыя вакол магчымых мірных перагавораў цяпер змянілася. Калі раней размова ішла аб тым, што мір ва Украіне магчымы пры згодзе ЗША і Еўропы - калектыўнага Захаду, то цяпер яны ўжо больш хочуць міру, чым сам Уладзімір Зяленскі. "Ён упёрся начыста", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

З іншага боку, Захад не можа ўздзейнічаць на Зяленскага проста не даўшы чарговай порцыі грошай і зброі, бо гэта раўназначна страце твару.

"Таму Захад гэтым шляхам не ідзе, але бачаць, што адбываецца на зямлі, дзе Расія ўпэўнена, паціху, крок за крокам, але рухаецца на фронце. У той жа Курскай вобласці рухаецца наперад. Яны ж гэта ўсё бачаць і ацэньваюць. І ацэньваюць па заслугах, не так як Валодзя Зяленскі. Яны разумеюць, што можа настаць крах Украіны, а крах Украіны - гэта крах усяго калектыўнага Захаду, таму што яны ўвязаліся ў гэту вайну. І цяпер трэба неяк замірыцца. Але ўпёрся Валодзя Зяленскі", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, цяпер такі момант, калі ідзе гэта ломка. "І заварушыўся ён (Зяленскі. - Заўвага) крыху раней, і цяпер асабліва, са сваімі "планамі перамогі". Гэта заклікі фактычна да мірных перагавораў, а ў Расіі таксама ўжо змяніўся пункт гледжання. На зямлі Расія рухаецца наперад, на зямлі многае змянілася, на фронце", - падзяліўся разважаннямі Кіраўнік дзяржавы.

Ён звярнуў увагу, што "курская авантура" ўкраінцаў сітуацыю сур'ёзна змяніла. "Расію таксама - сённяшняя сітуацыя змянілася, будзем размаўляць інакш, у іншым месцы і па іншых пытаннях. Ну можа так сказаць? Пакуль яшчэ не зусім сказала, але можа сказаць. Але я задаволены, што расіяне і Уладзімір Пуцін займаюць такую канструктыўную пазіцыю. Украінцам трэба ўлічваць гэту пазіцыю, - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. - Будзем спадзявацца, што да канца снежня Курская вобласць будзе вызвалена. І будуць нейкія зрухі ў плане перагавораў. Мы гатовы дзейнічаць у гэтым напрамку".

Гаворачы аб праведзеных нядаўна сваіх закрытых перагаворах з прадстаўнікамі Захаду, Прэзідэнт канстатаваў, што і там ужо ўсведамляюць, што вайна - гэта віна двух бакоў. "Цяпер на перагаворах мне сказалі, што так, мы згодны. Тут трэба ўзяць віну на сябе двум бакам. І Украіне, а не толькі даймаць Расію. Гэта гаворыць Захад. Гэта пэўныя зрухі ўжо", - заўважыў ён.

Аляксандр Лукашэнка не стаў агучваць, з прадстаўнікамі якіх менавіта краін ён вёў закрытыя перагаворы: "Таму што мы дамовіліся, што гэта перагаворы закрытага характару. Хоць некаторыя там, за мяжой, сёе-тое прасачылі і пачынаюць: "А вось туды паляцеў самалёт, вунь там нехта паехаў", і гэтак далей. Але мы гэта не каменціруем".

Прэзідэнт Беларусі таксама адказаў на пытанне, ці стаіць на парадку дня ў Мінска і Масквы пытанне прызнання Крыма і новых рэгіёнаў расійскімі тэрыторыямі, а таксама ці мае намер беларускі лідар паехаць у Крым.

"У Крым? Думаю, што гэта пытанне ад журналіста больш. Ну, калі трэба паехаць, паеду. Я чалавек рашучы. Ну а якая неабходнасць сёння або ўчора была ехаць у Крым? Я сваю пазіцыю абазначыў у самым пачатку. Паўтараю проста тое, што я сказаў у самым пачатку крымскіх падзей: дэ-факта Крым расійскі, дэ-юрэ - не. Чаму? Таму што юрыдычна гэтыя пытанні аднабакова ўрэгуляваны. І міжнародная так званая супольнасць (што не хвалюе Расію, і я так зрабіў бы) не прызнае Крым расійскім. Вось мая пазіцыя", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Разам з тым ён звярнуў увагу, што Беларусь адразу пачала супрацоўнічаць з Крымам, робіць гэта і цяпер, гэтак жа як і з іншымі рэгіёнамі. "Дарэчы, кіраўніцтва Украіны і ваенныя нас за гэта вельмі папракаюць, што гэтыя беларускія арганізацыі, якія супрацоўнічаюць з гэтымі, як яны гавораць, захопленымі абласцямі, трапяць пад санкцыі. Дык яны і так пад санкцыямі. Ужо далей няма куды трапляць. Ну а тое, што трэба Данбасу і Крыму, калі ў нас гэта ёсць, мы гэта прадаём. Яны ж за гэта плацяць. Чаму нам не супрацоўнічаць з імі?" - заўважыў Прэзідэнт.

"Ну і потым, я думаю, што Украіне, напэўна, не зусім правільна дыктаваць нам умовы, з кім супрацоўнічаць. Украіна першая, раней за Еўрасаюз, Амерыку, увяла супраць нас санкцыі. Якія да нас могуць быць патрабаванні? Таму гэта пытанне, напэўна, як мінімум адкладзенае. Калі я буду ехаць у Крым, я вас запрашу як журналіста. Абяцаю", - рэзюмаваў Аляксандр Лукашэнка.