Пасланне беларускаму народу і Нацыянальнаму сходу

  • 18

Бяспека краіны - у еднасці народа, моцнай унутранай і знешняй палітыцы дзяржавы. Аб гэтым Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка заявіў 24 красавіка ў Пасланні беларускаму народу і Нацыянальнаму сходу.

Кіраўнік дзяржавы са шкадаваннем канстатаваў, што ў свеце зноў робіцца стаўка на сілу, у тым ліку ваенную, як спосаб забеспячэння і пашырэння сваіх інтарэсаў. "Чуваць галасы аб вяртанні халоднай вайны, нават больш - ледзяной. Гэта выбухованебяспечная сітуацыя. Яна з усёй відавочнасцю дэманструе, наколькі няўстойлівым можа быць мір", - адзначыў ён.

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што перад тварам пагрозы цьмянеюць любыя дасягненні цывілізацыі, любыя матэрыяльныя даброты і амбіцыйныя асабістыя поспехі. "Таму разумеем: наша бяспека - у еднасці народа, у моцнай унутранай і знешняй палітыцы дзяржавы", - заявіў Прэзідэнт.

"Стабільнасць і з'яднанасць грамадства, яго еднасць даліся нам нялёгка. Нам ёсць што губляць. І ёсць што абараняць. Усвядоміць гэта лепш своечасова. Каб не атрымалася потым, як у народзе кажуць: "Што маем - не беражом, страціўшы - плачам", - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы.

Ён падкрэсліў, што адказнасць за мір і парадак ляжыць на кожным жыхары Беларусі - пачынаючы з уласнай сям'і, дома, горада або вёскі і заканчваючы краінай. "Калі мы разам - толькі тады мы сіла. І зможам процістаяць любым выклікам", - упэўнены беларускі лідар.

"Чалавецтва, на жаль, знаходзіцца на раздарожжы. Мы ўступілі ў эпоху нявызначанасці, непрадказальнасці і працяглай нестабільнасці. На планеце больш няма месца, дзе можна схавацца, адгарадзіцца і безудзельна назіраць за тым, што адбываецца. Бяспека стала пэўнай з'явай. Сёння асабліва востра адчуваецца, як лёгка яе страціць і якіх неймаверных намаганняў каштуе яе захаваць, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Абвастраецца барацьба за месца ў сусветнай іерархіі. Стратэгічнае саперніцтва, канкурэнцыя паміж дзяржавамі сталі звычайнымі з'явамі. Усё гэта суправаджаецца ростам напружанасці і канфрантацыі, якія пачынаюць ужо проста зашкальваць".

"Мы бачым жорсткае лабіраванне, часам насаджэнне ўласнай эканамічнай і палітычнай выгады, непрыкрытую варожасць да апанентаў. Нацыянальны эгаізм, пагарджанне інтарэсамі сваіх партнёраў і нават саюзнікаў, эгацэнтрызм, парушэнне міжнародных норм становяцца неад'емнай часткай палітыкі вядучых сусветных ігракоў", - канстатаваў беларускі лідар.

Паводле слоў Прэзідэнта, планету захліснулі гандлёвыя войны. "Злучаныя Штаты, кіруючыся жорсткім пратэкцыянізмам, змагаюцца з Кітаем. Адначасова разгарнулася маштабная санкцыйная вайна супраць Расіі. Дайшлі да таго, што па парадзе з-за акіяна Еўрасаюз абмяжоўвае ўласныя кампаніі, якія працуюць на нафтавым рынку з нашай усходняй суседкай, - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы. - Ды і ў нас далёка за прыкладамі хадзіць не трэба - вазьміце хаця б "малочныя" і "мясныя" баталіі, "цукровыя", якія праводзіць наш бліжэйшы партнёр, блакіруючы доступ натуральным беларускім прадуктам на свой рынак".

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што фактычна ламаецца сусветная сістэма гандлю. У гэтых абставінах асабліва актуальны міралюбівая, збалансаваная знешняя палітыка ўсіх дзяржаў, якой прытрымліваецца і Беларусь, а таксама ініцыятывы краіны: пашырэнне ідэй сумяшчальнасці ў Вялікай Еўропе, партнёрства розных інтэграцыйных аб'яднанняў, абнаўленне агульнаеўрапейскага дыялогу па ўмацаванні мер даверу, бяспекі, супрацоўніцтва. "Для нашых саюзнікаў Беларусь з яе грамадска-палітычнай згодай, міжканфесійным мірам і беспраблемнай для суседзяў і іншых дзяржаў палітыкай уяўляе сабой асаблівую каштоўнасць", - упэўнены Прэзідэнт.

Ён заўважыў, што ўтрымліваць раўнавагу ўнутры краіны, калі ў многіх рэгіёнах свету неспакойна, цяпер асабліва  важна. "Мы бачым, як лёгка нагнятаюць паніку і істэрыю растыражаваныя ў сетках і на інфармацыйных парталах паведамленні правакацыйнага характару. Менавіта так у дваццаць першым стагоддзі пачынаюцца рэвалюцыі ў іх "каляровай" версіі, якія сумна заканчваюцца для саміх жа ўдзельнікаў. Тым, хто разважае сёння на тэму: ці патрэбна нам армія, ці неабходна міліцыя, - раю з'ездзіць у краіны, якія зведалі "арабскую вясну", або нават у сэрца Еўропы, накрытае міграцыйнай хваляй. Пагутарыць там са звычайнымі людзьмі і даведацца, ці адчуваюць яны сябе дома абароненымі", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Наша задача - быць адкрытымі для лепшага. Мэта - расці хутчэй, чым іншыя, і такім чынам скарачаць адставанне ад развітых краін. У гэтым залог якасных змяненняў, якія нам патрэбны і якія дадуць магчымасць павышаць узровень дабрабыту грамадзян Беларусі адносна іншага свету", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле слоў Прэзідэнта, гэта тэма была галоўнай на пасяджэнні Урада, дзе былі разгледжаны вынікі 2017 года. "Мы не рабілі ніякай тайны, мае строгія ацэнкі і прынцыповыя вывады даведзены да грамадства", - адзначыў ён.

Аляксандр Лукашэнка канстатаваў, што той час, калі дзяржавы і народы маглі жыць і развівацца, не азіраючыся на іншых, незваротна мінуў. Татальная ўзаемазалежнасць сучаснага свету - гэта ўжо не проста прыгожая фраза. "Свет складваецца ў адзіны глабальны арганізм. Інтэрнэт стаў яго нервовай сістэмай, міжнародныя фінансы, банкі - крывяноснай. Аблічча сусветнай эканомікі ўсё ў большай ступені вызначаюць не нацыянальныя дзяржавы, а гіганцкія транснацыянальныя карпарацыі. Іх камерцыйныя інтарэсы дамінуюць над палітыкай або дамоўленасцямі. Яны ж і правакуюць эканамічныя і нават ваенныя канфлікты. Гэта суровая рэальнасць нашага часу", - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт падкрэсліў, што незалежнасць дзяржавы і яе аўтарытэт, спакой у грамадстве, якасная адукацыя, высокая культура і дасягненні ў спорце ў першую чаргу залежаць ад паспяховасці эканомікі. "Мы як ніхто іншы пацвярджаем гэта правіла. Свой поспех - у адрозненне ад іншых краін, багатых на прыродныя рэсурсы, - мы ствараем толькі працай і інтэлектам свайго народа. І ў гэтым наша перавага. Для правільнага выбару дзеянняў унутры краіны мы павінны правільна разумець развіццё сучаснага свету. А яно вызначаецца трыма ключавымі фактарамі: узрыўным ростам новых тэхналогій, уздымам рынкаў, што сталі на шлях развіцця, і татальнай глабалізацыяй усіх сусветных працэсаў", - адзначыў беларускі лідар.

"Наша задача - быць адкрытымі для лепшага. Мэта - расці хутчэй, чым іншыя, і такім чынам скарачаць адставанне ад развітых краін. У гэтым залог якасных змяненняў, якія нам патрэбны і якія дадуць магчымасць павышаць узровень дабрабыту грамадзян Беларусі адносна іншага свету", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле слоў Прэзідэнта, гэта тэма была галоўнай на пасяджэнні Урада, дзе былі разгледжаны вынікі 2017 года. "Мы не рабілі ніякай тайны, мае строгія ацэнкі і прынцыповыя вывады даведзены да грамадства", - адзначыў ён.

Аляксандр Лукашэнка канстатаваў, што той час, калі дзяржавы і народы маглі жыць і развівацца, не азіраючыся на іншых, незваротна мінуў. Татальная ўзаемазалежнасць сучаснага свету - гэта ўжо не проста прыгожая фраза. "Свет складваецца ў адзіны глабальны арганізм. Інтэрнэт стаў яго нервовай сістэмай, міжнародныя фінансы, банкі - крывяноснай. Аблічча сусветнай эканомікі ўсё ў большай ступені вызначаюць не нацыянальныя дзяржавы, а гіганцкія транснацыянальныя карпарацыі. Іх камерцыйныя інтарэсы дамінуюць над палітыкай або дамоўленасцямі. Яны ж і правакуюць эканамічныя і нават ваенныя канфлікты. Гэта суровая рэальнасць нашага часу", - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт падкрэсліў, што незалежнасць дзяржавы і яе аўтарытэт, спакой у грамадстве, якасная адукацыя, высокая культура і дасягненні ў спорце ў першую чаргу залежаць ад паспяховасці эканомікі. "Мы як ніхто іншы пацвярджаем гэта правіла. Свой поспех - у адрозненне ад іншых краін, багатых на прыродныя рэсурсы, - мы ствараем толькі працай і інтэлектам свайго народа. І ў гэтым наша перавага. Для правільнага выбару дзеянняў унутры краіны мы павінны правільна разумець развіццё сучаснага свету. А яно вызначаецца трыма ключавымі фактарамі: узрыўным ростам новых тэхналогій, уздымам рынкаў, што сталі на шлях развіцця, і татальнай глабалізацыяй усіх сусветных працэсаў", - адзначыў беларускі лідар.

"Разам з тым, як ужо сказана, на міжнароднай арэне абвастраюцца канфрантацыя і недавер. А значыць, лёгкага часу не будзе. Санкцыйныя войны непазбежна рыкашэтам закрануць і нас. Ці то праз гандлёвы, ці то праз фінансавы канал мы гэта зведаем на сабе. Але не станем закрывацца ад свету. Ні адна краіна, нават са спіса вялікіх дзяржаў, не можа быць паспяховай, калі замкнецца ў сабе", - перакананы Аляксандр Лукашэнка.

Негатыўныя тэндэнцыі апошніх гадоў у Беларусі пераадолены. "Шчыра кажучы, год таму мы былі настроены на больш сціплыя вынікі, чым атрымалі. Эфектыўнасць, з якой працавала краіна, і карпатлівая праца беларускага народа далі станоўчы вынік. Сумеснымі намаганнямі негатыўныя тэндэнцыі апошніх гадоў мы, быццам бы, пераадолелі", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

У Беларусі, канстатаваў Прэзідэнт, нізкі ўзровень інфляцыі, аднаўляюцца аб'ёмы экспарту, паляпшаецца структура плацежнага балансу. "Грошай столькі, колькі мы зарабляем, і для вырашэння праблем друкарскі станок не ўключаем, - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы. - Бюджэтныя сродкі расходуюцца толькі па мэтавых праграмах і пад канкрэтныя задачы - гэта дае магчымасць мець узважаную курсавую палітыку. Па росце валавога ўнутранага прадукту выходзім з двухгадовай рэцэсіі".

"Галоўнае цяпер - надаць пазітыўным змяненням незваротны характар. Гэта - краевугольны камень эканамічнай палітыкі, тое, што дасць магчымасць захаваць эканамічную стабільнасць, а значыць, мір і парадак у грамадстве", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

"Наш унутраны патэнцыял дае магчымасць, каб эканоміка расла незалежна ад таго, колькі каштуе нафта і які яе аб'ём мы перапрацуем, якая кан'юнктура на калій або прадукты харчавання", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Канкурэнтаздольнасць беларускіх тавараў і паслуг павінна быць такой, каб знешнія фактары ўплывалі на развіццё краіны мінімальна, падкрэсліў Прэзідэнт. "Гэта задача - пытанне не аднаго дня, хоць аб яе вырашэнні мы гаворым ужо з дзясятак гадоў. Патрэбны рэзультат. Сярэднетэрміновая мэтавая ўстаноўка даведзена да ўсіх. Нават у сродках масавай інфармацыі, хто хацеў, аб гэтым ужо выказаўся. Яна застанецца нязменнай - дасягненне да канца наступнай пяцігодкі ВУП не менш як $100 млрд", - адзначыў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка заўважыў, што для такога рыўка неабходны маштабныя рашэнні. "Апераджальны рост - сістэмная задача, і кожны павінен бачыць сябе ў яе забеспячэнні. Для гэтага стратэгічныя крокі патрэбныя ва ўсіх сферах: інвестыцыйнай, падатковай, фінансавай, у галінах рэальнага сектара, у сферы паслуг, - звярнуў увагу Прэзідэнт. - Таксама звяртаюся да праваахоўнага блока, судовай улады - вы павінны забяспечваць вяршэнства закону, але без шкоды эканамічнаму росту".

"Усёй выканаўчай вертыкалі трэба будзе вырашыць задачу аказваць усебаковую дапамогу бізнесу ў стварэнні новых прадпрыемстваў і вытворчасцей, якія забяспечаць пазітыўную дынаміку развіцця кожнага рэгіёна краіны", - сказаў беларускі лідар.

Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што сённяшняя эканоміка - гэта ўжо не толькі МАЗ, БелАЗ і МТЗ, хоць яны здабытак і страціць іх нельга. "На традыцыйнай прадукцыі зарабляць добрыя грошы вельмі складана, асабліва цяпер. Тавар лёгка паддаецца абмежаванням, санкцыям. Паглядзіце, што робіцца на сусветным рынку. Здавалася б, Сусветная гандлёвая арганізацыя даўно ўвяла строгія правілы, ад якіх нельга адступіць ні на крок. Але на нашых вачах у міжнародным гандлі ігнаруюцца яго базавыя прынцыпы", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

"На жаль, гэта мода - змешваць палітыку і эканоміку, а інтарэс асобных кампаній ставіць вышэй за інтэграцыйныя дамоўленасці - не абышла і наш Еўразійскі эканамічны саюз", - дадаў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка запатрабаваў пазбаўляцца ад гіперапекі дзяржпрадпрыемстваў. "Рашэнні апошніх двух гадоў аб скарачэнні бюджэтнага ўдзелу ў рэальным сектары прыняты свядома. Бо да апекі дзяржавы многія настолькі прывыклі, што пры першых прыкметах праблем бягуць у бюджэт. Гэта адносіцца ў аднолькавай ступені і да дзяржаўных, і да прыватных прадпрыемстваў. Ад такой практыкі пара не проста адыходзіць, трэба бегчы", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт адзначыў, што пакуль палажэнні праграмы пяцігодкі па пытаннях кіравання ў дзяржаўным сектары не выкананы. "Час жорсткай планава-размеркавальнай эканомікі незваротна скончыўся. І калі няма ўказанняў, што рабіць і як рабіць, калі ўсё трэба шукаць самім, а цяпер яшчэ і ўзмоцнена змагацца за рынкі збыту, разумныя сучасныя кіраўнікі сталі на вагу золата", - канстатаваў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, за памылкі дырэктараў на дзяржпрадпрыемствах плацяць іх работнікі і бюджэт. "Тыя, хто кіруе гэтымі прадпрыемствамі, павінны адпавядаць вельмі высокім патрабаванням. А хто ў нас сёння імі кіруе? Ніяк не магу зразумець. Дырэктар? Наваяўленыя прадстаўнікі дзяржавы? Міністры? Віцэ-прэм'еры? Прэм'ер? Сітуацыя, калі ўсе адказваюць за ўсё, часта прыводзіць да таго, што на самай справе ніхто ні за што не адказвае. Гіперапека звычайна дрэнна заканчваецца перш за ўсё для саміх падапечных: яны не могуць паспяхова працаваць у рэальным канкурэнтным асяроддзі", - адзначыў Прэзідэнт.

"Даручаю Ураду дэталёва разабрацца і развесці, як модна цяпер гаварыць, кампетэнцыі: хто дзяржаўны кіраўнік і фарміруе ўмовы, а хто адказвае за камерцыйны поспех бізнесу на прадпрыемстве. Кожны павінен займацца сваёй справай. Дайце дырэктару свабоду ў прыняцці рашэнняў, не лезьце з невыканальнымі, а часам і супярэчнымі адна адной задачамі, але запатрабуйце за вынік", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

"Савету Міністраў трэба правесці пераатэстацыю ўсіх кіраўнікоў. І калі хтосьці не здольны эфектыўна працаваць, няхай адразу ідзе ў адстаўку. Тое ж датычыцца і міністраў", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што інстытуты дзяржаўнага кіравання павінны ісці ў нагу з часам, праводзіць палітыку шырэй, маштабней і не абмяжоўвацца інтарэсамі толькі ведамасных прадпрыемстваў. "Дзе абяцаная галіновая палітыка? Толькі ў лёгкай прамысловасці больш за тысячу прадпрыемстваў, але канцэрн іх проста не заўважае. Ды, напэўна, і не ведае, а можа, і спіса ў яго гэтых прадпрыемстваў няма, асабліва прыватных. А яны ж рэальна могуць ператвараць у грошы свае бізнес-ідэі. Клопат галіновых міністраў - доля курыруемай сферы эканомікі ў ВУП, якая павінна пастаянна расці", - сказаў беларускі лідар.

Прэзідэнт падкрэсліў, што дзяржаўны апарат таксама павінен перабудоўвацца пад гэтыя задачы.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што Адміністрацыя Прэзідэнта рэалізуе новыя падыходы ў рабоце з кадравым рэзервам. "Яе неабходна актыўна прадаўжаць. Эканоміцы патрэбны энергічныя і прафесіянальныя кіраўнікі", - сказаў ён.

Прэзідэнт нагадаў, што ў Беларусі праведзена аптымізацыя дзяржапарату. "У нас чыноўнікаў менш, чым у іншых краінах. Пры гэтым трымаем іх у чорным целе, а націск і адказнасць велізарныя і ўзрастаючыя. У дзяржапараце павінны працаваць лепшыя людзі, сапраўдныя прафесіяналы", - сказаў беларускі лідар.

Ён адзначыў, што Адміністрацыя Прэзідэнта павінна ў гэтым паказваць прыклад. "Калі праводзілі аптымізацыю, строга папярэдзіў аб недапушчальнасці "падснежнікаў" (так іх у савецкі час называлі, калі людзі атрымлівалі зарплату на нейкім прадпрыемстве, а працавалі ў райкаме, райвыканкаме, абкаме і гэтак далей). У нас, калі я не памыляюся, Адміністрацыя дапрацавалася да таго (пакуль гэта адзінкавы, напэўна, факт, трэба паглядзець і па іншых), што недзе чалавек атрымлівае зарплату, а працуе там. Барані вас Гасподзь, калі гэта пацвердзіцца", - сказаў беларускі лідар.

Асаблівы непакой у Прэзідэнта выклікае невысокая інавацыйнай актыўнасць прадпрыемстваў рэальнага сектара. "Чаму затраты на інавацыі ў фармацэўтыцы, электроніцы і вытворчасці электраабсталявання ў суме меншыя, чым у нафтаперапрацоўцы? Як развівацца без прынцыпова новых прадуктаў і агрэсіўнага маркетынгу на сусветных рынках?" - задаў пытанні Прэзідэнт.

Пытанні інавацый увязаны і з іншым ключавым прыярытэтам сацыяльна-эканамічнага развіцця - эфектыўнай занятасцю насельніцтва праз стварэнне высокапрадукцыйных рабочых месцаў на новых прадпрыемствах. "Гэта - дастойная зарплата, якасна іншы адукацыйны і прафесійны ўзровень чалавека", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

"Зарплата павінна залежаць непасрэдна ад эфектыўнасці арганізацыі вытворчасці. Гэта няпростая задача. Павінны быць задзейнічаны ўсе магчымыя механізмы для стварэння ў рэальным сектары ўмоў, у якіх здольны і працавіты чалавек знойдзе сабе прымяненне", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

У Прэзідэнта ёсць матрыца задач вертыкалі ўлады. І стварэнне высокапрадукцыйных рабочых месцаў, дзе дастойную зарплату можна зарабляць, а не атрымліваць, - крытэрый ацэнкі работы органаў улады на месцах.

Аляксандр Лукашэнка патрабуе дакладнай рэалізацыі рашэнняў па развіцці прадпрымальніцтва. "Цяпер праводзіцца вялікая работа па актуалізацыі заканадаўства з улікам норм Дэкрэта "Аб развіцці прадпрымальніцтва". Яшчэ раз папярэджваю кожнага распрацоўшчыка: не смейце скажаць ні дух, ні літару прынятых рашэнняў. Калі недзе сумняваецеся, лепш лішні раз парайцеся", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён нагадаў, што ў гэтым годзе ўжо ўступілі ў сілу важныя прававыя акты, якія знамянуюць пачатак чарговага этапу развіцця краіны. "Але для таго, каб ён быў паспяховым, трэба актывізаваць не толькі органы выканаўчай улады і прадпрымальнікаў, але і работу нашых заканадаўцаў. Трэба прадумана, аператыўна ўнесці неабходныя змяненні ў дзеючыя кодэксы і законы каб пазбегнуць супярэчнасцей і нестыковак. Гэта адказная задача для парламентарыяў", - дадаў Прэзідэнт.

Беларускі лідар упэўнены, што ва ўсім павінен вяршэнстваваць прынцып эканамічнай эфектыўнасці. "Сёння глыбокая перапрацоўка ўласнай сыравіны, драўніны, сельскагаспадарчай прадукцыі так і застаецца на ўзроўні планаў, нягледзячы на велізарныя капітальныя ўкладанні. Хоць на гэтым можна зарабіць дзясяткі мільярдаў. Неабходна хутка асвойваць новыя напрамкі. У нас вырысоўваюцца контуры ІТ-краіны, сфарміраваны ўнікальныя ўмовы ў кітайска-беларускім парку, зроблена высокая стаўка на малы і сярэдні бізнес", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён упэўнены, што дынамічнае развіццё традыцыйных і новых галін дасць магчымасць Беларусі заняць дастойнае месца ў глабальных працэсах і не застацца ў ролі пасіўнага ўдзельніка.

На думку Аляксандра Лукашэнкі, Беларусь не ў поўнай меры выкарыстоўвае свой геаграфічны рэсурс. "Гэта недаравальнае марнатраўства. Чаму нашым грамадзянам больш выгадна лятаць адкуль заўгодна (з Вільнюса, Кіева, Варшавы), але не з Мінска? Калі Беларусь стане сапраўды прывабным вузлом? Урад павінен у гэтым годзе пакласці мне на стол дакумент, які прымусіць свет убачыць Беларусь і з гэтай пазіцыі", - даручыў Прэзідэнт.

Недастаткова эфектыўнае кіраванне эканомікай з боку Урада ўплывае непасрэдна на бюджэтную палітыку. Прычым гэта характэрна для апошніх пятнаццаці гадоў работы Савета Міністраў. "Патрабую ад Урада штогод павялічваць долю расходаў, што накіроўваюцца на сацыяльныя патрэбы. Менавіта так мы можам стымуляваць нараджальнасць, дапамагаць шматдзетным сем'ям, пажылым людзям - усім тым, хто рэальна мае патрэбу ва ўвазе дзяржавы", - сказаў беларускі лідар.

Даходы бюджэту ў асноўным фарміруюцца за кошт сродкаў, якія прама ці ўскосна плаціць насельніцтва (падаходны падатак, мытныя пошліны, акцызы, ПДВ). "Але гэта мадэль багатых краін", - адзначыў Прэзідэнт.

Беларускі лідар дадаў, што тыя, хто павінен напаўняць бюджэт, - прадпрыемствы, якія з'яўляюцца актыўнымі спажыўцамі яго рэсурсаў (тут і дзяржаўная падтрымка, і бюджэтныя пазыкі). "Трэба вярнуць грошы насельніцтву", - запатрабаваў ён.

Аляксандр Лукашэнка даручыў Савету Міністраў і Нацыянальнаму банку ўнесці пакет сістэмных прапаноў па фарміраванні і эфектыўным функцыянаванні фінансавага рынку. "Папярэджваю, што за гэтыя дакументы вы будзеце несці поўную адказнасць, і ўсе гэтыя прапановы павінны быць састыкаванымі з усёй нашай эканамічнай і фінансавай палітыкай", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Такі напрамак, як развіццё фінансавага рынку, не выкарыстоўваецца ў поўнай меры. "Калі ўключыць у эканоміку ўсе яго сегменты: страхавы рынак, рынак каштоўных папер, інвестыцыйныя фонды, мікрафінансавыя, лізінгавыя арганізацыі, - ён стане рэальнай і паўнацэннай крыніцай інвестыцыйных грошай у эканоміцы", - адзначыў Прэзідэнт.

Паводле яго слоў, асаблівасць цяперашняй сустрэчы ў тым, што яна праходзіць у ключавы год выканання пяцігадовай праграмы развіцця краіны. "Распрацаваны і прыняты планы, сістэмныя дакументы, стратэгіі, канцэпцыі. Аднак калі разабрацца, як рэалізуюцца тыя ці іншыя задачы, то можна ўбачыць, што падыход вельмі выбіральны. Справаздачы зроблены ідэальна - не падкапаешся: выканана 95 працэнтаў запланаваных мерапрыемстваў. Але самае галоўнае якраз і тоіцца ў астатніх 5 працэнтах", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Год таму быў узяты курс на пабудову IT-краіны. "За гэты час прыкметна актывізавалася работа Парка высокіх тэхналогій. Экспарт вырас на 25 працэнтаў, упершыню ў гісторыі парка перасягнуў $1 млрд", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

Прайшло ўсяго чатыры месяцы з даты падпісання Дэкрэта "Аб развіцці лічбавай эканомікі". "Самі айцішнікі назвалі яго рэвалюцыйным. Па некаторых заканадаўчых пазіцыях мы сталі ў адзін рад з самымі перадавымі краінамі. І ўжо сёння відаць, што зрабілі абсалютна правільна, - падкрэсліў Прэзідэнт. - Удумайцеся ў гэтыя лічбы. У папярэднія гады ў парк у сярэднім уступала адна кампанія ў месяц. А за першыя тры месяцы бягучага года пасля прынятых намі рашэнняў - больш за 50. Гэта новыя рабочыя месцы (пры тым якія рабочыя месцы!), прыток валюты ў краіну і дадатковыя плацяжы ў бюджэт".

"Мы прадоўжым будаваць лічбавую эканоміку. Ураду даручана ўнесці прапановы па стварэнні моцнага і эфектыўнага міністэрства ў гэтай сферы. Тут неабходны ўдумлівы падыход. Трэба грунтоўна вывучыць і падлічыць усе аспекты і нюансы работы новай структуры", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт падкрэсліў, эпоха канкурэнцыі за інвестыцыі паступова адыдзе, фінансавых капіталаў у свеце хапае. Цяпер у цане - інтэлект і энергія чалавека. "Еўропа няўхільна "старэе". Для вырашэння праблем пенсійных сістэм там непазбежны змяненні ў міграцыйнай палітыцы. Яны ўсё мацней будуць прыцягваць да сябе актыўную рабочую сілу", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

З улікам гэтага неабходна папярэджваць сітуацыю і забяспечыць трансфер ідэй і "мазгоў" у Беларусь - гэта задача Урада. "Мэта - каб у Беларусь, чысты, спакойны і камфортны куток Еўропы, як магнітам цягнула самых лепшых і разумных", - даручыў Аляксандр Лукашэнка.

Паводле яго слоў, Беларусь павінна быць цікавай, асаблівай, нечым вылучацца ў сучасным свеце. "Што мы гатовы прапанаваць? Стабільныя, камфортныя, прадказальныя ўмовы вядзення бізнесу - гэта павінна быць нацыянальным брэндам. Дружалюбнасць - абавязковы прынцып работы для ўсіх: падатковыя службы не павінны бачыць у плацельшчыку патэнцыяльнага парушальніка, а плацельшчык - ворага ў асобе інспектара. Такая ж сітуацыя і ў іншых сферах", - сказаў беларускі лідар.

"Даручаю Савету Міністраў і Нацыянальнаму банку глыбока і ўсебакова прааналізаваць сусветныя працэсы. Неабходна стварыць такія ўмовы для капіталу, якія не прадаставіць ніводная іншая дзяржава. Прынамсі, трэба зрабіць гэта першымі. Трэба згуляць на апярэджанне", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Галоўны выклік, з якім трэба справіцца Ураду і Нацбанку ў бліжэйшыя гады, - перарасці даўгавую нагрузку і выйсці ў зону бяспекі. Будучым пакаленням мы павінны пакінуць Беларусь без даўгоў. Патрабую забяспечыць стабільна высокія тэмпы росту эканомікі і прафіцыт валютных патокаў. Без павышэння эфектыўнасці і канкурэнтаздольнасці эканомікі забяспечыць гэта немагчыма", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт звярнуў увагу, што сёння закладваецца аснова таго, якім будзе жыццё ў 2020 годзе. Ёсць усе перадумовы, усе ўмовы для таго, каб пяцігадовая праграма была выканана не столькі па лічбах, колькі па сутнасці, яе эканамічным сэнсе.

"У 2020 годзе Беларусь павінна паўстаць перад светам абноўленай, прагрэсіўнай і пры гэтым камфортнай для свайго народа, усіх, хто хоча спакойна працаваць, зарабляць і гадаваць дзяцей", - падкрэсліў беларускі лідар.

Гэта погляд у бліжэйшае будучае. Залогам яго, як адзначыў Аляксандр Лукашэнка, з'яўляецца выкананне раней пастаўленых задач па стрымліванні цэн, росце заработнай платы і забеспячэнні занятасці. Гэтыя пытанні па-ранейшаму актуальныя для беларускіх грамадзян.

Ажыўленне інфляцыйных працэсаў насцярожвае, дарагоўля жыцця вельмі непакоіць насельніцтва. Прэзідэнт даручыў Ураду, мясцовым органам улады, Міністэрству антыманапольнага рэгулявання і гандлю і асабіста міністру пастаянна адсочваць цэнавыя змяненні. "Кантралюйце, адсочвайце цэнавыя змяненні пастаянна. Хочаце - рыначнымі спосабамі, хочаце - іншымі. Але павінен быць вынік, і праблема павінна вырашацца. Мэта вядома: не больш як 5-6 працэнтаў у год па інфляцыі", - акцэнтаваў увагу Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што пытанне магчымай карэкціроўкі Канстытуцыі пастаянна абмяркоўваецца ў СМІ. "Прычым даходзіць да таго, што асобныя "гарачыя галовы" заяўляюць, быццам не сёння дык заўтра Прэзідэнт назначыць рэферэндум па змяненні норм Асноўнага закона, - сказаў беларускі лідар. - Я ніколі не дзейнічаў несумленна ў адносінах да нашых людзей. І ніколі на гэта не пайду. Я ведаю, адкуль я прыйшоў і як я перамог на прэзідэнцкіх выбарах. Я абяцаю: ніколі не парушу сваю клятву, чаго б мне гэта ні каштавала. Таму што будзе як учора ў Арменіі".

"З народам іграцца нельга", - прадоўжыў Кіраўнік дзяржавы. Ён падкрэсліў, што ў выпадку правядзення рэферэндуму аб ім будзе загадзя, паводле закону, сказана. "Асабіста я пакуль ні пра які рэферэндум нават не думаў, - дадаў Аляксандр Лукашэнка. - Нам цяпер не да рэферэндумаў. Нам трэба ў гэтай бурнай, хаатычнай, небяспечнай сітуацыі ў свеце выстаяць".

Прэзідэнт звярнуў увагу, што тыя, хто сёння патрабуюць змяненняў у Канстытуцыю, не гавораць, чаго менавіта яны хочуць. "Галоўнае - пачаць працэс, увязацца ў бойку, а там будзе відаць. Яны ж не будуць адказваць за тое, якія наступствы будзе мець рэферэндум па змяненні Канстытуцыі, а тым больш - якія наступствы будуць мець гэтыя змяненні", - заўважыў Аляксандр Лукашэнка. "Яны нават і ўладу не хочуць, напэўна, узяць у рукі, таму што не ведаюць, што з ёй рабіць, - дадаў ён. - Таму трэба спыніць гэту "валтузню" пра рэферэндум, заўтрашнія змяненні ў Канстытуцыю".

Свой пункт гледжання наконт гэтага Прэзідэнт ужо выказваў на сустрэчы з судзейскім корпусам. Тады гаварылася, што да вырашэння гэтага пытання ў Беларусі прыйдуць, але з цягам часу. Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што нарматворчасць - жывы і дынамічны працэс, такі ж, як і само жыццё. У гэтым плане Канстытуцыя, як і любы іншы нарматыўны акт, будзе ўдасканальвацца.

З таго часу, як быў прыняты Асноўны закон, у краіне многае змянілася. У якасці прыкладу Аляксандр Лукашэнка прывёў судовую рэформу 2013 года. Пасля яе ў Беларусі няма Вышэйшага Гаспадарчага Суда, аднак згадванне аб ім засталося на старонках Канстытуцыі. "З'явіліся новыя дзяржаўныя інстытуты. На прынцыпова іншы ўзровень выйшлі эканамічныя адносіны. Многае з таго, што было зроблена, цяпер неабходна адлюстраваць у Канстытуцыі. Але нормы Асноўнага закона павінны не проста адпавядаць рэчаіснасці, а крыху апярэджваць яе, працаваць на перспектыву", - сказаў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка нагадаў у сувязі з гэтым і аб прэзідэнцкіх паўнамоцтвах, частка якіх можа быць спакойна перададзена іншым галінам улады. "Не трэба мне за іх трымацца дзвюма рукамі, іх могуць ажыццяўляць іншыя. У Прэзідэнта з'явяцца новыя клопаты і праблемы. Яны ўжо з'яўляюцца", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы. Пры гэтым ён падкрэсліў: не трэба разлічваць на тое, што ў выпадку змянення Канстытуцыі будуць створаны фундаменты "для нашых майданаў і майданутых". "Гэтага ў краіне не будзе, пакуль я Прэзідэнт", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы сказаў, што адсочвае работу СМІ, у тым ліку расійскіх. Ён раскрытыкаваў паводзіны некаторых так званых "гаворачых галоў". "Яны ўжо закасваюць рукавы, гатовы ўзяць мінімум кулямёты, гранатамёты, ваяваць з усім светам", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

"Цяпер усе ў гэты касцёр падкідваюць палены. Усе, з усіх бакоў. Раней амерыканцаў папракалі, а цяпер самі туды скаціліся", - канстатаваў Прэзідэнт.

У сувязі з гэтым ён папярэдзіў, што такія падпальшчыкі першымі пацерпяць ад сваіх дзеянняў. "У грамадстве, не толькі ў нас, склалася такая абстаноўка: цяпер распалім гэту вайну, а хтосьці будзе тушыць. І нечыя дзеці сваімі целамі будуць закрываць гэты пажар. Не, пойдуць тыя, хто падпаліць. Разам са сваімі сем'ямі яны будуць тушыць першымі", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Таму, перш чым распальваць істэрыю ў грамадстве, дэстабілізаваць абстаноўку, трэба тысячу разоў падумаць, да чаго гэта можа прывесці, дадаў Прэзідэнт. Ён заклікаў не прыпадабняцца да "гаворачых галоў", аб якіх гаварыў раней. "Мы не тыя людзі", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка. Беларускі народ праходзіў праз ваеннае ліхалецце, прычым у кожным стагоддзі па некалькі разоў. У якасці прыкладу Кіраўнік дзяржавы прывёў не толькі Другую сусветную, але і Айчынную вайну 1812 года, Першую сусветную вайну, у якіх найбольш пацярпелі беларусы. "Да гэтага часу ў гісторыі не можам разабрацца. Што там за БНР была, куды нашы нацыяналісты або інтэгратары тады рухаліся. Падзялілі краіну, праз некалькі гадоў паспрабавалі аб'яднаць, потым аб'ядналі, і да гэтага часу ў асобных краінах карты рысуюць з граніцай пад Мінскам", - заўважыў Прэзідэнт.

Беларусам не трэба паўтарэння такога мінулага, падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы. "Ад нас павінны зыходзіць толькі мірныя ініцыятывы і размовы, каб увесь свет бачыў у нас сапраўдных міралюбівых людзей, якія зазналі гэтага гора спаўна", - сказаў ён. "Ліміт рэвалюцый і войнаў мы вычарпалі даўно. Нам гэтага не трэба", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт адзначыў, што задач у частцы магчымага змянення Канстытуцыі дастаткова, але яны не могуць быць вырашаны адначасова, у адзін момант. "Размова ідзе пра галоўны дакумент краіны. Мы павінны быць упэўнены ў правільнасці прымаемых рашэнняў", - лічыць Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы даручыў суддзям Канстытуцыйнага Суда разам з вучонымі і юрыстамі-практыкамі ў спакойным рэжыме разам з парламентарыямі падрыхтаваць адпаведныя прапановы ў Канстытуцыю. Яны лепш за іншых ведаюць заканадаўства краіны, яго спецыфіку, асабліва суддзі Канстытуцыйнага Суда, падкрэсліў Прэзідэнт. "І не трэба ўзнімаць шуміху вакол гэтага працэсу, вышукваць падставу для чарговай сенсацыі", - перакананы Аляксандр Лукашэнка. Спецыялістам неабходна проста даць спакойна працаваць. "Каб потым, калі прыйдзе час, мы маглі прапанаваць найлепшыя падыходы для будучыні Беларусі, абмеркаваць іх з шырокім колам зацікаўленых і прыняць агульнае рашэнне", - сказаў беларускі лідар.

"Яшчэ раз абяцаю вам: я ніколі не пастаўлю вас і спецыялістаў, суддзяў, народ перад выбарам змянення канстытуцыйных асноў дзяржавы пад якую-небудзь асобу. Ніколі гэтага не будзе", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Кіраўнік дзяржавы звярнуўся да сітуацыі ў Арменіі. "Трэба было сумленна зрабіць. Мы некалі гэтым шляхам пайшлі, зняўшы абмежаванні для выбрання прэзідэнтаў - усіх прэзідэнтаў", - нагадаў ён. Аляксандр Лукашэнка выказаўся наконт пераходу Арменіі да парламенцкай рэспублікі, паколькі ў свой час абмяркоўваў гэту праблему з былым Прэзідэнтам гэтай краіны. Беларускі лідар не ўтойваў тады сваёй пазіцыі, лічачы, што трэба пайсці да народа, сумленна і адкрыта. "Навошта мяняць асновы, ламаць краіну пад асобу? А калі потым асоба зламаецца? Што і адбылося", - канстатаваў ён.

Аляксандр Лукашэнка пажадаў армянскаму народу не захапляцца. "Уладу памяняць проста, але потым жа трэба даваць вынік, - адзначыў Прэзідэнт. - Дай бог, каб таленавіты разумны народ Арменіі справіўся з гэтай сітуацыяй". Пры гэтым Кіраўнік дзяржавы нагадаў, што Арменія знаходзіцца ў ЕАЭС, "гэта не чужая нам краіна". Прэзідэнт лічыць, што Ураду неабходна звязацца з армянскім бокам наконт таго, чым можна дапамагчы.

Прэзідэнт нагадаў, што на працягу года праведзены важныя мерапрыемствы, дзе разгледжаны актуальныя пытанні развіцця краіны, абазначаны асноўныя напрамкі работы. "Скажу адкрыта, я рыхтаваўся да гэтага паслання, рыхтаваўся цэлы мінулы год, праводзячы нарады, а да гэтага прапрацоўку самых злабадзённых пытанняў, якія стаяць перад намі", - канстатаваў ён.

Напрыклад, на нарадзе па развіцці вёскі каторы раз ахапілі ўвесь спектр праблем галіны - ад прынцыпаў работы са стратнымі прадпрыемствамі да развіцця малых населеных пунктаў і прыцягнення моладзі да работы на зямлі. "Таму мной было прынята рашэнне аб'явіць гэты год Годам малой радзімы. І я папрасіў, хто толькі можа, паехаць на суботнік у свае родныя месцы і гэтым прадэманстраваць людзям, што мы хоць невялікую долю сваёй працы ўкладваем у малую радзіму", - дадаў Кіраўнік дзяржавы.

У ходзе рэспубліканскага семінара па жыллёва-камунальнай гаспадарцы было вызначана, што далейшае ўдасканаленне структуры жыллёва-камунальнай гаспадаркі павінна праводзіцца на аснове разумнай цэнтралізацыі і дастатковай свабоды дзеянняў на месцах. Паводле слоў беларускага лідара, на нарадзе быў паказаны прыклад Мінска як арыенцір, да чаго трэба імкнуцца на гэтым этапе ў сферы ЖКГ. У сувязі з чым Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу Кіраўніка Адміністрацыі Прэзідэнта Наталлі Качанавай на неабходнасць захаваць дасягнутае ў Мінску і пракантраляваць, каб губернатары зрабілі гэта на месцах, улічваючы спецыфіку.

Аляксандр Лукашэнка таксама расказаў аб выніках пасяджэнняў Савета Бяспекі, дзе пастаўлены задачы па ўмацаванні правапарадку і законнасці, забеспячэнні спакойнага жыцця людзей. Акрамя гэтага, прайшлі важныя сустрэчы і нарады з педагагічным актывам краіны, вучонымі. "Сумесна з прадпрымальнікамі вызначылі ўмовы вядзення бізнесу і развіцця прыватнай ініцыятывы. Адбылася адкрытая размова з творчай моладдзю, старшакласнікамі, журналісцкай супольнасцю. Дэталёва разабралі праблемы ў спорце", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

"Глыбокі аналіз работы канкрэтных галін мы плануем праводзіць і ў далейшым. Гэта дзейсны спосаб павышэння іх эфектыўнасці", - сказаў беларускі лідар.

"На гэтым этапе асноўная задача - рэалізацыя ўсіх прынятых рашэнняў. Менш слоў, больш справы - вось прынцып, які павінен стаць галоўным у стылі і метадах работы кіраўнікоў усіх узроўняў. Ды і не толькі кіраўнікоў", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што менавіта практычная рэалізацыя і вырашэнне пастаўленых задач цяпер набываюць першараднае значэнне. "Прынятыя на нарадах рашэнні павінны няўхільна рэалізоўвацца. Гэта галоўнае. У гэтым - квінтэсенцыя і сутнасць сённяшнай размовы. Інакш сутыкнёмся з сітуацыяй, якая склалася з выкананнем маштабных інвестыцыйных праектаў. А яны прызначаны надаць імпульс рэгіянальнаму развіццю і нават дзяржавы ў цэлым. І дзе вынік?" - задаў пытанне Прэзідэнт.

У якасці негатыўных прыкладаў ён прывёў завод у Светлагорску, які пачаў работу і праз тры месяцы быў спынены. Таксама да гэтага часу не запушчаны кардонны завод у Добрушы. Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, вось ужо два гады новыя вытворчасці павінны былі прыносіць даход краіне, не гаворачы аб тым, што гэта больш за тысячу новых рабочых месцаў. І для гэтага ў Беларусі ёсць сыравіна - не трэба ехаць у Расію або Еўрасаюз і прасіць.

Як адзначыў беларускі лідар, хапае цяганіны і на аб'ектах у нафтахіміі, будаўніцтве, лёгкай прамысловасці. Няма нават кароткатэрміновай стратэгіі ў цэментнай галіне. А гэта прадпрыемствы, на якіх трымаюцца цэлыя раёны. "Безадказнае планаванне, адсутнасць глыбокіх тэхнічных ведаў сучасных вытворчасцей, слабыя дырэктары - вось складнікі праблем. Дайшлі ўжо да таго, што выконваць абавязкі дырэктара і запускаць аўтамабільны завод Geely ў Барысаве накіраваны першы намеснік міністра прамысловасці", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт спыніўся на тэме будаўніцтва ў Беларусі атамнай электрастанцыі. "Больш маштабнага праекта ў гісторыі Беларусі няма, ды і, напэўна, не будзе. Прыкладна $10 млрд - бяры грошы, ідзі працуй і зарабляй. Працуюць сотні вучоных, тысячы спецыялістаў у сістэме Мінэнерга, Мінбудархітэктуры, а мне да гэтага часу выразна ніхто не далажыў, як станцыя будзе ўключана ў эканоміку краіны. Па выніках справаздачы Урада Прэм'ер-міністру персанальна даручана заняцца гэтым пытанні. У бліжэйшы час правядзём нараду па энергетыцы, там і паглядзім, хто што напрацаваў", - канстатаваў ён.

Аляксандр Лукашэнка таксама пракаменціраваў сітуацыю з адной са структур Міністэрства энергетыкі. "Вы шмат чулі, як працуе міністр энергетыкі і міністэрства. Вялікія начальнікі незразумела якіх канцэрнаў - цяпер разбіраюся з гэтай структурай - запілі настолькі, што на работу забылі хадзіць. І як толькі выкінулі на вуліцу (даўно трэба было гэта зрабіць), абаронцы - ад Прэм'ер-міністра да хатніх гаспадынь - пабеглі да Прэзідэнта абараняць, пакуль не тыцнулі носам у тыя праблемы, якія там існуюць", - расказаў падрабязнасці Кіраўнік дзяржавы.

Яшчэ праблема, якая патрабуе аператыўнага вырашэння - пасрэдніцкія структуры. Яны ёсць у любой эканоміцы, і звычайна іх роля заключаецца ў тым, каб даставіць тавар танней і хутчэй. Але там, дзе доля дзяржаўнага сектара высокая, яны прыносяць больш шкоды, чым карысці. "Ды і не толькі дзяржаўны сектар. Якія могуць быць дзяржаўныя, прыватныя, калі ў нас пасрэднікі, пракладкі паміж беларускімі прадпрыемствамі-вытворцамі тут, пад Мінскам, і спажыўцамі тут, пад Мінскам, - гэта пасрэдніцкія структуры. І вельмі балюча і крыўдна, што там іншым разам сядзяць сыны начальнікаў - вялікіх і маленькіх. Не рабіце гэтага. А лепш разбярыцеся з гэтымі пасрэднікамі. Гэта пытанне для мяне вельмі важнае. Яны ж любымі праўдамі (гэтыя праслойкі) і няпраўдамі, хабарамі збываюць на прадпрыемствы свае тавары і часта па завышанай цане. Пасрэднікі "з'ядаюць" да 3 працэнтаў ВУП", - адзначыў беларускі лідар.

"Урад і Камітэт дзяржаўнага кантролю павінны радыкальна вызначыць правілы гульні ў пытаннях прамых паставак тавараў, асабліва тых, якія вырабляюцца ў Беларусі, - запатрабаваў Кіраўнік дзяржавы. - Я блізкі да таго, што пасрэдніцтва наогул забараніць. Але мне кажуць, абваліцца недзе вытворчасць. І даць права або абавязаць міністра - няхай ён падпісвае дакументы аб пастаўках праз пасрэднікаў. Тады ён будзе за гэта адказваць".

У выпадках, дзе гэта складана рэалізаваць, неабходна задзейнічаць біржу. "Напружце сілы біржавікоў так, каб удвая адпрацавалі зарплату, якую там атрымліваюць. Як сабе асабіста знайсці і купіць самы танны тавар - гэта не праблема, а для дзяржаўнага прадпрыемства - адразу патрэбны пасрэднік. Навядзіце парадак, і з'явіцца рэзерв для выканання майго патрабавання знізіць затраты на 25 працэнтаў", - падкрэсліў Прэзідэнт. Ён таксама даручыў Старшыні Камітэта дзяржкантролю сумесна з праваахоўнымі органамі пільна вывучыць работу гэтай структуры.

У нашай краіне не павінна быць месца карупцыі. Барацьба з ёй на ўсіх узроўнях была і будзе самай рашучай і празрыстай. "Самым згубным чынам на стан эканомікі, ды і не толькі гэтай сферы, уплывае карупцыя. Хабарніцтва здольна падарваць аснову любой дзяржавы. Менавіта яно стварае глебу для росту ценявой эканомікі і падрывае давер людзей да дзяржавы. У нашай краіне не павінна быць месца карупцыі. Барацьба з ёй на ўсіх узроўнях была і будзе самай рашучай і празрыстай", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Прэзідэнт адзначыў, што беларускія СМІ рэгулярна паведамляюць аб гучных арыштах і пакараннях службовых асоб за такія злачынствы. "У простага чалавека нават можа скласціся ўражанне, быццам усе вакол жулікі і зладзеі. Вядома ж, гэта не так. У сістэме кіравання шмат сумленных, прыстойных людзей. Такіх - абсалютная большасць, інакш проста немагчыма было б працаваць. І тое, што нашы грамадзяне бачаць на тэлеэкранах, чытаюць на старонках газет, толькі паказвае адкрытасць улады ў пытаннях барацьбы з гэтым злом. Людзі павінны разумець, што ніякія сітуацыі не замоўчваюцца і незакранутых няма і не будзе", - звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы.

Апошнія кадравыя перамены - яркі прыклад таго, сказаў Аляксандр Лукашэнка. "Я ў мінулым годзе папярэджваў кіраўнікоў, што калі на іх падведамных прадпрыемствах, у арганізацыях, установах будуць зафіксаваны выпадкі карупцыі, то яны пазбавяцца сваіх пасад. Але, відаць, не ўсе зразумелі з першага разу. Таму нядаўна давялося расстацца і з міністрам спорту і турызму, і з міністрам лясной гаспадаркі. У аднаго дырэктар браў хабары з прыватнікаў, якія хацелі арандаваць месцы (для гандлю). Другі наогул не заўважыў, як прадавалі высакаякасны лес па цане апілак. Глядзіце, такіх выпадкаў быць не павінна", - падкрэсліў Прэзідэнт.

"У сістэме Мінтранса ўсё часцей узнікаюць пытанні карупцыйных праяў. Неабходна самым кардынальным чынам навесці там парадак. Прычым раз і назаўсёды, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Шчыра скажу, што я ўжо блізкі да таго, каб Сівака адправіць туды ж, куды міністра лясной гаспадаркі. І адкрыта кажу, што ваша міністэрства знаходзіцца ў цэнтры ўвагі праваахоўнай сістэмы ў цэлым. Дзейнічайце!"

Ён нагадаў аб затрыманні за хабарніцтва дырэктара Дэпартамента па авіяцыі. Паводле слоў Прэзідэнта, горшай сітуацыі, калі сам кіраўнік бярэ хабар, няма. "Тут у мяне размова кароткая: узяў хабар - адкажаш. Гэта было, ёсць і застанецца маёй прынцыповай пазіцыяй не толькі як Прэзідэнта, але і як чалавека і грамадзяніна", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт адзначыў, што механізмаў для процідзеяння карупцыі ў Беларусі сёння дастаткова. Антыкарупцыйны закон, прыняты ў 2015 годзе, на думку экспертаў, стаў самым жорсткім на постсавецкай прасторы. Наладжана эфектыўная работа праваахоўных структур: утаіць факты злачыннай дзейнасці становіцца ўсё складаней і складаней.

"Вельмі шкада, што мы па-ранейшаму змагаемся з вынікам, а не з прычынай гэтай з'явы. Калі ўзбуджаем крымінальную справу - "б'ём па руках" нахабных дзялкоў, па сутнасці, рэагуем на ўчынены факт. А трэба ўстараніць менавіта прычыны - папярэдзіць карупцыйныя праявы", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Гэта, звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы, ужо непасрэдны абавязак кіраўнікоў любога ўзроўню, міністр гэта, дырэктар дэпартамента ці старшыня выканкама. "Менавіта кіраўнік павінен забяспечыць прыняцце эфектыўнага комплексу мер па процідзеянні карупцыі. Не проста для птушкі стварыць адпаведную камісію, а арганізаваць яе работу з улікам спецыфікі прадпрыемства і працоўнага калектыву. Менавіта ён павінен забяспечыць адзіныя для ўсіх правілы ажыццяўлення дзейнасці ў курыруемай галіне і празрыстасць у рабоце падначаленых службовых асоб", - сказаў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка расказаў аб правапарушэннях нават у Дзяржаўнай інспекцыі аховы жывёльнага і расліннага свету пры Прэзідэнце. "Сталі нахабнымі да такой ступені, што браканьеры сярод рыбаловаў і паляўнічых там з'явіліся", - адзначыў беларускі лідар.

Паводле яго слоў, рыбу фурай вывозілі і развозілі яе па Мінску. "Вы што звар'яцелі там? Ці мне прымаць жорсткія меры, як у першыя гады свайго прэзідэнцкага жыцця? - спытаў Кіраўнік дзяржавы. - Прытым мы ж не забараняем ні рыбалку, ні паляванне - ідзіце палюйце і рыбачце паводле закону, па правілах".

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ідзе жорсткая, ужо на грані фолу, барацьба за рынкі збыту. У аснове ўсіх сучасных канфліктаў - барацьба за рэсурсы, кантроль за іх гандлёвымі патокамі і ў канчатковым выніку дамінаванне на сусветных рынках. "Калі добра пашукаць, капнуць глыбей, рана ці позна вы знойдзеце ўсё тую ж нафту, - сказаў ён. - Асабліва гэта відаць па Блізкаўсходнім рэгіёне, і ў прыватнасці па Сірыі. Стабілізаваць сітуацыю ў гэтай змучанай сямігадовым канфліктам краіне сірыйскім уладам проста не даюць. У ход ідуць усе магчымыя сродкі: пачынаючы ад падтрымкі ўзброенай апазіцыі, істэрыі ў СМІ і заканчваючы прамымі ракетнымі абстрэламі".

"І гэта замест таго, каб даць сірыйскаму народу права самастойна вызначыць свой лёс за сталом перагавораў. Што толькі яны ні робяць, асабліва гэтыя пастаянныя члены Савета Бяспекі ААН. Майго сябра Антоніу Гутэрыша ўцягнулі ў гэту бойку. Ён па свеце паехаў ужо, пачаў рабіць заявы: спыніцеся, апамятайцеся...", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.

"Пакіньце Сірыю ўсе і дайце магчымасць сірыйскаму народу вызначыць сваё жыццё і лёс. Што вы, як пеўні, ходзіце па гэтай тэрыторыі адзін перад адным, паказваеце сваю моц і сілу, трэніруеце армію або яшчэ штосьці. І нам расказваюць, якая бедная Сірыя і як вы ёй там дапамагаеце. Ды сірыйскі народ без усіх нас там справіцца. Дайце ім гэту магчымасць. Перастаньце выкарыстоўваць Сірыю як палігон для выпрабавання і трэніровак", - заклікаў Прэзідэнт Беларусі.

"Але Сірыя тут не выключэнне, а, хутчэй, лагічны працяг усім вядомай гісторыі, якая ўключае Ірак, Лівію, Іран і іншыя дзяржавы", - дадаў беларускі лідар.

"Нафта - першапрычына санкцый у адносінах да буйнейшых краін - экспарцёраў гэтай сыравіны: Расіі, Ірана, Венесуэлы. Але для ўплывовых сусветных ігракоў сёння ўжо важна не толькі кантраляваць яе здабычу і пастаўку. Нафта становіцца эфектыўным інструментам маніпуляцый і аказання націску на ваганні попыту і прапанавання", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле яго слоў, няўстойлівасць, якая такім чынам ствараецца на сусветных рынках, уплывае на любую краіну і эканоміку. "Гэта не дазваляе дзяржавам, якія залежаць ад чорнага золата, фарміраваць доўгатэрміновыя стратэгіі і перспектывы развіцця. І Беларусь тут не выключэнне", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

Ён адзначыў, што Беларусь экспартуе дзве трэці вырабленага прадукту. "А значыць, наш дабрабыт - на знешніх рынках. Аб гэтым трэба не толькі гаварыць, з гэтай думкай кіраўнікам трэба "засынаць і прачынацца". У мінулым годзе на сустрэчы з пасламі я прама сказаў: эфектыўнасць работы кожнага будзе ацэньвацца ў першую чаргу па выніках на экспартным напрамку. Гэта ж датычыцца і іншых міністэрстваў, дырэктараў прадпрыемстваў. Запатрабаванне з усіх аднолькавае", - падкрэсліў беларускі лідар.

Паводле яго слоў, для нарошчвання прысутнасці на знешніх рынках Беларусі і прадпрыемствам краіны неабходна ўбудавацца ў глабальныя і рэгіянальныя вытворчыя і збытавыя ланцужкі. "Для гэтага неабходна наладзіць у Беларусі высакаякасную вытворчасць канечнага прадукту. Такую вытворчасць, якая адпавядае стандартам найбольш развітых краін, можна стварыць альбо самім, альбо сумесна з замежнымі інвестарамі", - дадаў Кіраўнік дзяржавы.

"Трэба ўключаць малы і сярэдні бізнес у экспартны напрамак. Асабліва гэта датычыцца сферы паслуг. Турызм, медыцына, спорт - гэта тыя галіны, дзе мы фактычна топчамся на месцы, хоць ёсць усе магчымасці для дынамічнага нарошчвання іх экспартнага складніка. Даручаю Ураду наладзіць сістэмную работу па гэтым пытанні. І не забудзьце пра імпартазамяшчэнне. У бліжэйшыя месяцы вы будзеце даваць справаздачу Прэзідэнту па гэтым пытанні", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Саюзны праект з Расіяй не страціў свайго значэння. Па прычыне выключна складанай міжнароднай абстаноўкі, бадай, самай складанай за апошнія дзесяцігоддзі, каштоўнасць нашага партнёрства шматразова ўзрастае. Разам з тым інтэграцыйны патэнцыял узаемадзеяння выкарыстоўваецца не ў поўнай меры і не заўсёды эфектыўна. Пытанні допуску нашых тавараў на расійскі рынак ужо нагналі аскому! Два дзясяткі гадоў гаворым аб фарміраванні агульнага рынку, а праблемы то ў адной, то ў іншай сферы - прадукты харчавання або энергарэсурсы - узнікаюць, як па графіку. Цяпер дабавіліся яшчэ міграцыйныя і пагранічныя пытанні", - канстатаваў Кіраўнік дзяржавы.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што пайшоў чацвёрты год з моманту стварэння Еўразійскага эканамічнага саюза. Было шмат планаў і перспектыўных праектаў, але некаторыя да гэтага часу далёкія ад рэалізацыі. "Па розных прычынах, і не толькі ўнутраных. І калі на так званыя знешнія фактары ўплыву не акажаш, то тое, што адбываецца ўнутры саюза, цалкам залежыць ад краін-удзельніц, ад нас саміх", - падкрэсліў беларускі лідар.

"Неабходны прадметны разгляд праблем, што назбіраліся ў ЕАЭС, прыняцце канкрэтных рашэнняў і няўхільнае іх выкананне. Або мы рухаемся наперад, або імітуем рух. Апошняе - недапушчальна!" - падкрэсліў беларускі лідар.

Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што з году ў год гаворыцца аб неабходнасці стварэння аднолькавых умоў для суб'ектаў гаспадарання, устаранення выключэнняў, бар'ераў і абмежаванняў ва ўзаемным гандлі, актуальнасці вырашэння праблем у сферы тэхрэгулявання, санітарных і ветэрынарна-санітарных мер. "Нягледзячы на ўсе намаганні і некаторыя зрухі, у цэлым, воз, як кажуць, і цяпер там", - канстатаваў Кіраўнік дзяржавы.

"Важныя для паўнацэннага развіцця пытанні вырашаюцца вельмі марудна і часта неэфектыўна. Работа тармозіцца непаслядоўнай пазіцыяй нашых партнёраў па эканамічным саюзе. У той час як на высокім узроўні дэкларуюцца паглыбленне інтэграцыі і ўстараненне бар'ераў, на практыцы іншы падыход: замест адмены аднабаковых абмежавальных мер - іх актыўнае прымяненне", - заўважыў Прэзідэнт.

Аляксандр Лукашэнка таксама закрануў сітуацыю ў Арменіі, адзначыўшы, што ў падзеях вінаваты ў тым ліку партнёры па ЕАЭС. Ён нагадаў аб пратэстах каля года таму, калі ўрад Арменіі павысіў цэны на прыродны газ. "Нібыта не было выйсця - павысілі цэны на энергарэсурсы, а потым вымушаны былі адступіць. А што, гэта не ад нас залежала? Не ад Расіі гэта залежала? І так вось нас паасобку проста пераб'юць. У лепшым выпадку павыдзёргіваюць з гэтага саюза. Замест таго каб узяцца за галаву і пачаць разам вырашаць гэтыя пытанні, мы пачынаем хапаць адзін аднаго за грудкі", - падкрэсліў беларускі лідар.

Ён прывёў таксама прыклад у сферы паставак беларускай малочнай прадукцыі ў Расію. "Ну навошта з Новай Зеландыі было везці сухое малако ў Расію, калі ёсць побач у Беларусі? А потым напляваць на ўсё, растаптаць і закрыць граніцу з Беларуссю, сказаць не везці?" - паставіў пытанне Кіраўнік дзяржавы.

"І мы, вось так адзін з адным сутыкаючыся, страчваем адзін аднаго", - дадаў ён.

Вектар СНД захоўвае сваё значэнне ў сістэме знешнепалітычных і знешнеэканамічных прыярытэтаў Беларусі. "З асноўнымі партнёрамі на прасторы Садружнасці рэалізуюцца дарожныя карты двухбаковага ўзаемадзеяння. СНД наогул ужо стала пляцоўкай сустрэч, перагавораў, кантактаў. За адзін дзень можна перагаварыць з усімі сваімі бліжэйшымі партнёрамі. І гэта добра. І гэта трэба сёння захоўваць", - падкрэсліў беларускі лідар.

"Беларусь, не адгароджваючыся, падтрымлівае эканамічныя сувязі і з тымі дзяржавамі, якія пакінулі Садружнасць або на стадыі выхаду са складу СНД. Імкненне Украіны, Малдовы і Грузіі да больш глыбокай інтэграцыі з Еўрасаюзам - не перашкода для нашага актыўнага гандлёва-эканамічнага супрацоўніцтва", - упэўнены Прэзідэнт Беларусі.

Успамінаючы нядаўні афіцыйны візіт у Малдову, Аляксандр Лукашэнка выказаў сваё меркаванне аб сітуацыі ў гэтай краіне і праблемах, з якімі яна сутыкнулася. "Яе рвуць на часткі. Што ім застаецца рабіць? Ім выжыць бы, - адзначыў Кіраўнік дзяржавы. - І мы (на прасторы СНД) пачынаем на іх бочкі каціць. Ну трэба ж па-нашаму, па-славянску, па-руску, па-беларуску... Дабром прыцягні да сябе", - лічыць Аляксандр Лукашэнка.

У аналагічным ключы ён выказаўся і наконт адносін з Грузіяй. "Прасцей за ўсё выпхнуць. Яны ўжо дэманструюць амерыканскія "Джавеліны" - процітанкавую сучасную зброю. Украіна і яны. Гэта нам трэба? Мы самі (у СНД) у многім вінаватыя ў тым, што адбываецца па перыметры", - звярнуў увагу Прэзідэнт.

"Нам трэба максімальна выкарыстоўваць канструктыўны патэнцыял "Усходняга партнёрства", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Паводле яго слоў, "Усходняе партнёрства" павінна быць нацэлена на рэалізацыю канкрэтных праектаў, працаваць на пераадоленне раздзяляльных ліній, узмацненне еўрапейскай і еўразійскай інтэграцыі. "І наогул Еўрасаюз - гэта нашы суседзі. А суседзі - ад Бога. Аксіёма. З суседзямі лепш жыць у міры і дружыць, што мы і робім", - сказаў Прэзідэнт.

Апошнім часам адносіны з Кітайскай Народнай Рэспублікай дасягнулі апераджальнага развіцця. "З 2016 года ўстаноўлены ўзровень адносін давернага ўсебаковага стратэгічнага партнёрства і ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва. Нашы сувязі дынамічна пашыраюцца і па колькасці, і па якасці", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.

Беларусь з'яўляецца актыўным і раўнапраўным удзельнікам ініцыятывы кітайскага лідара Сі Цзіньпіна "Адзін пояс і адзін шлях". "Гэта новая мадэль міждзяржаўнага ўзаемадзеяння, пабудаваная на прынцыпах падтрымкі і сумеснага развіцця", - сказаў Прэзідэнт.

Ён расказаў, што нядаўна ў ходзе сустрэчы з міністрам абароны Кітая падзякаваў кітайскаму боку за цяперашні ўзровень супрацоўніцтва і заклікаў да яго далейшага паглыблення. "Міністр абароны са мной згадзіўся, з маімі падыходамі. Мы будзем актывізаваць нашы адносіны на ўсходнім вектары - і з нашай Расіяй, і з КНР. Гэта наша мацнейшая падтрымка, гэта - добра", - заявіў Кіраўнік дзяржавы.

Беларусь змагла заняць уласную нішу ў свеце, стаўшы самастойным рэгіянальным іграком. "Глабальныя знешнепалітычныя ініцыятывы, у аснове якіх ідэі бяспекі і супрацоўніцтва (так званы працэс "Хельсінкі-2"), сталі лагічным выказваннем аб'яднальнага парадку дня, які прапануецца Мінскам сусветнай супольнасці, - сказаў Прэзідэнт. - Так, вы павінны разумець, што ніхто не кінецца на нашу ініцыятыву "Хельсінкі-2". Гэта ж не Амерыка ўнесла прапанову, не Кітай і нават не Расія. Але ўсе разумныя людзі, спецыялісты даўно балеюць пасля таго, як мы аб гэтым заявілі, такой ідэяй".

"Нам трэба спыніць страшнае спаўзанне свету да гарачай вайны. Гэта будзе не Другая сусветная вайна", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

У сувязі з гэтым ён адзначыў, што шматвектарная знешняя палітыка Беларусі застанецца паслядоўнай і прадказальнай. Краіна прадоўжыць выбудоўваць супрацоўніцтва з рознымі партнёрамі, ураўнаважваць свае інтарэсы паміж рознымі полюсамі сілы, культываваць новыя геапалітычныя апоры і "падушкі бяспекі". "Пацвярджэннямі таго з'яўляюцца наш першы вопыт старшынства ў міжнароднай арганізацыі за межамі СНД - Цэнтральна-Еўрапейскай ініцыятыве і правядзенне ўпершыню ў гісторыі краіны сесіі Парламенцкай асамблеі АБСЕ. Паспяховым стала і наша старшынства ў АДКБ", - сказаў Прэзідэнт.

У Беларусі няма залішніх геапалітычных амбіцый, але няма і комплексу аўтсайдара. "Мы адчуваем гонар за сваю краіну. Паважаючы ўсе нацыі і дзяржавы, маем поўнае права патрабаваць такой жа павагі да сябе. Беларусь - еўрапейская краіна з добрай эканомікай, якая развіваецца, спакойнай грамадска-палітычнай сітуацыяй, міжканфесійным мірам і сумленнай, адказнай знешняй палітыкай. Мы нікому не ствараем праблем, а толькі дапамагаем іх вырашаць, калі нас аб гэтым просяць", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.

Пры гэтым ён адзначыў, што не ўсіх поспехі краіны радуюць. У свеце вельмі часта, асабліва апошнім часам, ролю дзяржавы спрабуюць прынізіць, звесці яе толькі да надуманых пытанняў захавання правоў чалавека. Прытым стаўка робіцца на моладзь, падштурхоўваючы яе да проціпраўных дзеянняў, сказаў Прэзідэнт.

"Але ўся іх падрыўная дзейнасць дарэмная, калі бачыш, як наша, напрыклад, юная спартсменка спускаецца з подыума, чуе чужы гімн у свой гонар. Калі наша таленавітая дзяўчынка папраўляе вядомага тэлевядучага, прымушаючы яго правільна называць яе Радзіму. Такі сапраўдны патрыятызм. Аб ім не разважаюць, з ім жывуць у сэрцы", - заявіў беларускі лідар. Ён падзякаваў бацькам і педагогам, якія выхавалі сапраўдных беларусаў.

Аляксандр Лукашэнка выказаў упэўненасць, што гэта не першыя і не апошнія парасткі нацыянальнай самасвядомасці. "Для нас яны самыя дарагія, таму што зарадзіліся ў чыстых, шчырых дзіцячых душах. Сталі жывым пацвярджэннем таго, што мы зрабілі гэта - стварылі моцную незалежную дзяржаву", - сказаў Прэзідэнт.

Заканчваючы сваё выступленне, Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што галоўная мэта застаецца нязменнай - мы будуем дзяржаву для народа.

Цяпер на першы план выходзіць задача ўмацаваць эканоміку і прымножыць дабрабыт грамадзян. Свет не стаў прасцейшым, ён стаў цікавейшым, даў роўныя магчымасці і шанцы. Умець скарыстацца імі - пытанне будучыні краіны, яе незалежнасці і паспяховасці, сказаў Аляксандр Лукашэнка.

"Якой будзе Беларусь заўтра - залежыць ад кожнага з нас! Пры гэтым трэба памятаць, што працвітаючай можа быць толькі тая краіна, дзе існуе баланс адказнасці дзяржавы і грамадства за выкананне сваіх абавязкаў. Дзе кожны клапоціцца не толькі аб сабе, але і аб Радзіме. Дзе любыя выклікі і пагрозы не расколваюць грамадства, а аб'ядноўваюць, дапамагаючы выстаяць у сучасным свеце", - заявіў ён.

"Калі мы будзем працаваць дастойна, сумленна, то сумеснымі намаганнямі зможам дабіцца пастаўленых мэт і зрабіць жыццё беларускага народа лепшым. І мы зробім гэта, таму што ведаем, куды ідзём і чаго хочам", - сказаў на заканчэнне Прэзідэнт.