Аляксандр Лукашэнка сустрэўся з кіраўнікамі сродкаў масавай інфармацыі СНД
- 7
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь Аляксандр Лукашэнка перакананы ў неабходнасці захоўваць і развіваць Садружнасць Незалежных Дзяржаў як адзіную пляцоўку для дыялогу і выпрацоўкі сумесных рашэнняў. Аб гэтым Кіраўнік дзяржавы заявіў 21 кастрычніка на сустрэчы з кіраўнікамі сродкаў масавай інфармацыі СНД.
Сустрэча Аляксандра Лукашэнкі з кіраўнікамі вядучых сродкаў масавай інфармацыі краін СНД адбылася напярэдадні маючых адбыцца ў Мінску пасяджэнняў Вышэйшага Еўразійскага эканамічнага савета на ўзроўні кіраўнікоў дзяржаў і Савета кіраўнікоў дзяржаў СНД. Гэта з'яўляецца пацвярджэннем таго, якую ўвагу Беларусь удзяляе развіццю інтэграцыйных працэсаў і наколькі адказна падыходзіць да свайго старшынства ў СНД.
Таму зразумелы такі вялікі інтарэс медыйных персон, якія прыехалі ў Мінск з большасці краін Садружнасці, каб сустрэцца з Кіраўніком беларускай дзяржавы. На сустрэчу з Прэзідэнтам прыехалі старшыня Міждзяржаўнай тэлерадыёкампаніі "Мір", галоўныя рэдактары і дырэктары вядучых СМІ Азербайджана, Арменіі, Казахстана, Кыргызстана, Расіі, Таджыкістана, Украіны. Сярод субяседнікаў Аляксандра Лукашэнкі, вядома, былі і кіраўнікі буйных беларускіх СМІ.
Замест запланаваных паўтары гадзіны Прэзідэнт вёў дыялог з аднымі з самых вядомых і аўтарытэтных кіраўнікоў сродкаў масавай інфармацыі Садружнасці тры гадзіны. А гэта значыць - размова атрымалася прадметнай і грунтоўнай.
Гаварылі аб палітыцы, эканоміцы, інтэграцыйных і сацыяльных працэсах. Прычым планка размовы была вельмі высокай. Зразумела, што Аляксандр Лукашэнка выказваў не проста сваю асабістую пазіцыю, за яго словамі - пазіцыя дзяржавы, пазіцыя Беларусі як старшыні ў СНД, якая задае тон інтэграцыйным працэсам.
Аляксандр Лукашэнка гаварыў з рэдактарамі аб інтэграцыйных працэсах менавіта ў кантэксце сучасных міжнародных рэалій, калі інтэграцыя становіцца адной з галоўных тэндэнцый у палітыцы і эканоміцы. І здаецца, што СНД, Мытны саюз, Адзіная эканамічная прастора, а ў бліжэйшым будучым і Еўразійскі эканамічны саюз становяцца новым значным цэнтрам сілы, з якім павінны лічыцца на міжнароднай арэне.
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь напярэдадні сустрэч на вышэйшым узроўні расставіў акцэнты па многіх актуальных тэмах, у тым ліку адкрыта выказаў меркаванне адносна новых прэтэндэнтаў на ўступленне ў Мытны саюз. А гэтыя пытанні асабліва хвалявалі кіраўнікоў СМІ. Размова таксама ішла аб актуальных тэмах беларуска-расійскіх адносін.
Дыялог Аляксандра Лукашэнкі з мэтрамі журналістыкі атрымаўся, як звычайна, шчырым. Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь выказаў пажаданне абмеркаваць з кіраўнікамі буйнейшых СМІ, якія ствараюць грамадскую думку і часта ўплываюць на ход гісторыі, лёс і гістарычныя перспектывы Садружнасці.
"Адразу агаваруся: я не прэтэндую на веданне абсалютнай ісціны. Вядомы рускі класік мудра заўважыў калісьці: вялікае бачыцца на адлегласці. Магчыма, павінна прайсці яшчэ нямала часу, каб і людзі, і палітыкі, і гісторыкі далі дакладныя і справядлівыя ацэнкі Садружнасці", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Кіраўнік дзяржавы лічыць, што пасля распаду Савецкага Саюза не было іншай гістарычнай альтэрнатывы, акрамя стварэння новага аб'яднання. "Савецкі Саюз быў вялікай дзяржавай, каласальнай геапалітычнай сілай, якая непасрэдна ўплывала на лёс свету. Такая дзяржава, вядома, не магла згінуць бясследна: вельмі магутным было прыцягненне існуючых у СССР эканамічных, культурных, духоўных сувязей. Таму пераход у новае ўтварэнне - СНД - стаў абсалютна натуральным і гістарычна неабходным", - адзначыў Прэзідэнт.
Аляксандр Лукашэнка перакананы, што нельга было разрываць трывалыя і эфектыўна працуючыя сувязі, трэба было развіваць інтэграцыю на постсавецкай прасторы, але ўжо на новай палітычнай і эканамічнай аснове - як садружнасць роўных, суверэнных дзяржаў.
На думку беларускага лідара, у інтэграцыйных працэсах не трэба ўвесь час аглядацца на Еўрасаюз. "Трэба навучыцца больш цаніць тое, што ўжо даўно ёсць у нас саміх. Паколькі Еўропа ў многім пакуль толькі ідзе да аб'яднання, і ў гэтым імкненні ёй яшчэ шмат трэба будзе пераадолець. У нашых жа краін ёсць каласальны гістарычны вопыт сумеснага жыцця", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.
У адрозненне ад Еўрасаюза, дзяржавы якога не мелі вопыту жыцця ў адзіным аб'яднанні, краіны Садружнасці такі вопыт маюць, і ў гэтым іх перавага. "З савецкіх часоў нас звязвае агульная крывяносная сістэма эканомікі - адзіныя энергетычная і трубаправодная сеткі, аўтамабільныя дарогі і чыгункі, сувязь (праўда, карыстацца гэтым на карысць усіх краін СНД мы яшчэ не навучыліся). І нашы вытворча-кааперацыйныя сувязі па-ранейшаму для многіх прадпрыемстваў застаюцца безальтэрнатыўнымі, забяспечваюць рабочымі месцамі мільёны людзей", - адзначыў Прэзідэнт. У якасці прыкладу ён прывёў той факт, што прадпрыемствы Беларусі даюць работу прыкладна 7 млн. людзей у Расіі.
Паміж народамі СНД няма непераадольных псіхалагічных бар'ераў. "Нездарма наша інтэграцыйнае ўтварэнне называецца Садружнасцю: усіх яго членаў аб'ядноўвае агульная гісторыя, адзіныя стандарты адукацыі, багатая савецкая культура і вялікая руская мова", - сказаў Прэзідэнт.
"Часам задаюць пытанне: а ці быў і ці застаецца цяпер сэнс у існаванні СНД? Пры гэтым часта адзначаюць тое, што многія краіны ўжо арыентуюццца на розныя цэнтры сілы. Расія, Казахстан і Беларусь будуюць Еўразійскі эканамічны саюз. Украіна, Малдова, часткова Арменія спрабуюць пашырыць сувязі з ЕС. У Цэнтральнай Азіі не па днях, а па гадзінах расце прыцягненне Кітая, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Выкажу меркаванне, якое камусьці можа здацца парадаксальным. Той факт, што краіны Садружнасці праводзяць розную палітыку, не толькі не аслабляе, але, наадварот, узмацняе патрэбнасць у нейкім сцягвальным механізме, значным элементам якога з'яўляецца агульная пляцоўка для дыялогу".
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь перакананы, што такой пляцоўкай з'яўляецца Садружнасць і гэты інтэграцыйны праект трэба захоўваць і развіваць, хоць некаторыя выказваюць процілеглае меркаванне. "Калі мы ў вузкіх колах абмяркоўваем гэту праблему, пачынаем вельмі рэзка наязджаць на СНД, на неэфектыўнасць яе функцыянавання, аж да таго, што інтарэсу няма, я заўсёды кажу: не спяшайцеся. Яна ж нам нядорага каштуе сёння. Распусціць, разагнаць, разысціся - прасцей. А вось потым сабрацца разам будзе вельмі складана", - перакананы Аляксандр Лукашэнка.
Паводле яго слоў, поўнасцю зразумела, калі некаторыя з краін Садружнасці "шукаюць шчасця дзесьці за морамі". Але гэта не значыць, што трэба адмовіцца ад СНД. "Калі цяпер нам распусціць, разагнаць Садружнасць, якая існуе як пляцоўка для сустрэч, перагавораў, выпрацоўкі рашэнняў, што будзе тады, калі многія з нас, пашукаўшы шчасце за морамі-акіянамі, захочуць зноў вярнуцца і размаўляць на агульныя тэмы?", - сказаў Аляксандр Лукашэнка. Таксама ніхто не адмяняў геаграфічнае суседства, узаемадапаўняльнасць эканомік краін СНД, агульны рынак, а самае галоўнае, жывое чалавечае сяброўства.
"Заўсёды шчыра і паслядоўна выступаючы за інтэграцыю, Беларусь зусім не абвяшчае лозунг "назад у СССР". Двойчы ў адну і тую ж ваду ўвайсці немагчыма. Мы цэнім уласную незалежнасць, роўна як і паважаем незалежнасць кожнага з нашых партнёраў", - падкрэсліў Прэзідэнт.
Тое, якой бачыцца Садружнасць на сучасным этапе, Кіраўнік дзяржавы праілюстраваў такім вобразным параўнаннем: "Гэта не новая камунальная кватэра, а, хутчэй, камфартабельны, катэджны пасёлак, дзе кожны народ мае свой уласны, асобны і ўтульны дом, але на адной вуліцы, з адзінай дарогай і камунікацыямі і, самае галоўнае, з добрымі сябрамі-суседзямі".
Пры гэтым Беларусь, Расія і Казахстан стварылі Мытны саюз і сёння ўшчыльную наблізіліся да новага этапу інтэграцыі - стварэння Еўразійскага эканамічнага саюза. "З улікам імкнення шэрага іншых краін да ўдзелу ў гэтым праекце на шахматнай дошцы геапалітыкі ў самы бліжэйшы час Еўразійскі эканамічны саюз і Еўрапейскі саюз стануць прыкладна роўнавялікімі партнёрамі. Іх інтарэсы трэба будзе збалансаваць. Гэта і ёсць жывы прыклад таго, што ідэя інтэграцыі інтэграцый абсалютна рэальная", - лічыць Аляксандр Лукашэнка.
Кіраўнік дзяржавы перакананы, што перагаворы з адзінай Еўропай з боку інтэграцыйнага аб'яднання будуць больш эфектыўнымі: "Калі мы будзем весці перагаворы з адзінай Еўропай разам, гэта дасць значна большы эфект, чым сепаратныя перагаворы краін - удзельніц СНД, якія часта праходзяць на зневажальных для іх умовах. Паколькі разам мы - сіла, з якой будуць лічыцца".
Звяртаючыся да ўдзельнікаў сустрэчы, Аляксандр Лукашэнка выказаў гатоўнасць адказаць на любыя пытанні і выказаў пажаданне правесці сустрэчу не ў фармаце прэс-канферэнцыі, а ў фармаце адкрытага дыялогу, у якім няма закрытых, забароненых тэм. "Для мяне вельмі важны вашы меркаванні аб тым, якім бачыцца будучае СНД і што мы - палітыкі і журналісты - можам разам зрабіць для нашых народаў", - сказаў Прэзідэнт.
Кіраўнікі сродкаў масавай інфармацыі жыва дзяліліся з Кіраўніком дзяржавы сваімі меркаваннямі аб розных аспектах сучаснага міжнароднага жыцця і задалі нямала вострых пытанняў.
Адно з іх датычылася перагавораў Украіны па пагадненні аб асацыяцыі з Еўрасаюзам і фармату яе далейшага ўдзелу ў еўразійскай інтэграцыі.
Аляксандр Лукашэнка не бачыць нічога страшнага ў правядзенні перагавораў Украіны з ЕС, але пры гэтым лічыць, што падпісанне пагаднення з Еўрасаюзам не павінна закрыць шлях для ўступлення Украіны ў будучы Еўразійскі эканамічны саюз.
"Мы не бачым ніякага страху ў тым, што Украіна вядзе дыялог з ЕС. Больш таго, у нас няма падстаў забараніць ёй падпісваць нейкія пагадненні, - падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы. - Зразумела наша пазіцыя з ЕС, яны на дух нас не пераносяць. Але такія перагаворы, нават больш глыбокія, праводзіць Расія з ЕС - па адмене віз, аб зоне свабоднага гандлю. Хто ж на гэтым фоне можа забараніць такой гіганцкай краіне, як Украіна, весці гэты дыялог і падпісваць нейкія пагадненні".
Як упэўнены Аляксандр Лукашэнка, пытанне ў тым, каб гэта пагадненне не закрывала шлях для ўступлення Украіны ў будучы Еўразійскі эканамічны саюз, цяпер Мытны саюз. "Але калі яны падпішуць такое пагадненне і яно будзе нявыгадна эканамічна і фінансава нам і Расійскай Федэрацыі, то мы, вядома, не пойдзем на гэта. Такая наша агульная пазіцыя, яна была заяўлена ў тым ліку Прэм'ер-міністрам Расіі на адпаведных перагаворах з украінскім бокам", - падкрэсліў Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь.
Што датычыцца перспектыў уступлення Арменіі ў Мытны саюз, то тут, паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, пакуль няма вызначанасці. "Шмат нявызначанасці ў гэтым працэсе, горш за ўсё, калі гэта будзе некаторая паспешнасць, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Вы ведаеце, што Украіна, Малдова і Арменія маюць намер падпісаць пагадненне з ЕС аб асацыяцыі. Я не аналізаваў праекты пагадненняў Арменіі і Малдовы, але з Расіяй мы добра прааналізавалі праекты дакументаў з Украінай. Калі гэта будуць такія дакументы, тады зразумела, наколькі глыбока і далёка гатовы ісці нашы партнёры - малдаване і армяне ў гэтым напрамку. Я ўжо выказваўся на гэту тэму і вельмі рады, што праз некаторы час Дзмітрый Мядзведзеў, сустракаючыся з украінцамі, літаральна слова ў слова паўтарыў тое, што сказаў я. Праўда, мяне расіяне так змардавалі за гэту пазіцыю да таго, як ён сказаў, што проста сорамна было за асобныя расійскія СМІ. Мы не бачым ніякага страху ў тым, што Украіна вядзе дыялог з ЕС".
Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што, калі пачуў аб тым, што Арменія не супраць далучыцца да Мытнага саюза, ён абмеркаваў гэту тэму з кіраўніцтвам Расіі. А таксама задаў пытанне Прэзідэнту Арменіі ў Сочы аб тым, як яны збіраюцца падпісваць пагадненне аб уступленні ў Мытны саюз. "Я заўважыў, што гэта нават не першы крок, а паўкрока, паколькі няма вызначанасці ў гэтым пытанні", - адзначыў Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь.
Прэзідэнт падкрэсліў, што, на яго думку, "на сённяшні дзень размова ідзе аб нейкім паўкроку Арменіі, толькі з адной мэтай - каб яна была з намі". Кіраўнік дзяржавы падкрэсліў, што такі яго пункт гледжання і гэта пытанне яшчэ падлягае абмеркаванню. Аляксандр Лукашэнка таксама адзначыў, што тут беларусы з расіянамі прытрымліваюцца адной пазіцыі, што ўсе разам павінны сесці і абмеркаваць, як Арменія бачыць сваё будучае - Мытны саюз, АЭП і з іншага боку - Еўрасаюз. Усё гэта трэба будзе абмеркаваць у Мінску.
"Я не выключаю, што можа нават з'явіцца нейкі дакумент аб намерах Арменіі далучыцца да Мытнага саюза", - сказаў Прэзідэнт. Пры гэтым ён адзначыў, што ўступіць у Мытны саюз Арменія заўтра-паслязаўтра не можа. Арменія ўступіць у Мытны саюз толькі тады, калі выканае ўсе працэдуры і прыме заканадаўча тыя нарматыўныя дакументы і пагадненні, якія ўжо выпрацаваны, сказаў Аляксандр Лукашэнка.
"Яна павінна прайсці шлях далучэння. Гэтак жа як да СГА далучаюцца праз пэўны прамежак часу", - заўважыў Кіраўнік дзяржавы.
Што датычыцца ўступлення Кыргызстана ў Мытны саюз, то Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў: "Мы адкрыта сказалі: калі вы выканаеце ўсе ўмовы, якія мы з Расіяй і Казахстанам на сябе ўзялі, далучайцеся. У сябе ўнутры краіны дзяржаўныя працэдуры правядзіце, у нас не будзе падстаў вам адмовіць. Вось у такім ключы ідзе размова".
Паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, кіраўніцтва краін "тройкі" бачыць і цэніць палітычныя рашэнні кіраўніцтва Кыргызстана (напрыклад, рашэнне аб закрыцці ваеннай базы ў аэрапорце Манас), але таксама чакае і рашэнняў у эканамічнай сферы, напрыклад, увядзення пошлін на пэўныя групы тавараў па аналогіі з Мытным саюзам.
Аляксандр Лукашэнка таксама разлічвае, што двухбаковыя адносіны Беларусі і Кыргызстана пачнуць развівацца больш інтэнсіўна. Паводле яго слоў, пасля таго, як кыргызскі бок запатрабаваў выдаць з тэрыторыі Беларусі былога Прэзідэнта Курманбека Бакіева, а Беларусь на гэта не пайшла, супрацоўніцтва паміж краінамі было прыпынена. Цяпер, на думку Кіраўніка дзяржавы, бакі павінны "проста перагарнуць старонку і пачаць супрацоўнічаць".
Гаворачы аб інтэграцыі ў Мытным саюзе, Аляксандр Лукашэнка канстатаваў, што не задаволены работай наднацыянальных органаў, у прыватнасці Еўразійскай эканамічнай камісіі (ЕЭК).
Паводле слоў Прэзідэнта, у ЕЭК працуе больш як тысяча чалавек. Аднак да гэтага часу ад іх не было прарыўных прапаноў, ініцыятыў. Аляксандр Лукашэнка лічыць, што на работу ў ЕЭК павінны прыходзіць кіраўнікі, нацэленыя на перспектыву, жадаючыя працаваць. "Адстойнікам" камісія быць не павінна. Гэта датычыцца і нас, і ў большай ступені - расіян і казахаў. Там павінны быць перспектыўныя супрацоўнікі разам з вопытнымі, але жадаючымі працаваць", - сказаў Прэзідэнт. Паводле яго слоў, з такім меркаваннем салідарны і кіраўнікі Расіі і Казахстана.
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь таксама выказаў сваё меркаванне адносна пашырэння і паглыблення інтэграцыі ў Мытным саюзе. "Можна нас папракнуць, што мы баімся ствараць наднацыянальныя органы, паскараць інтэграцыю, але толькі не мяне, таму што я, не асцерагаючыся, рушыў далёка наперад у інтэграцыі з Расіяй", - сказаў Аляксандр Лукашэнка. На яго думку, дачасна гаварыць аб стварэнні іншых наднацыянальных органаў у МС, напрыклад, аналагаў міністэрстваў абароны або замежных спраў.
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь перакананы, што краінам "тройкі" неабходна прадэманстраваць прыклад паспяховага інтэграцыйнага аб'яднання, каб у далейшым да Мытнага саюза захацелі далучацца і іншыя краіны. "У людзей, магчыма, некалькі завышаныя чаканні ад гэтага аб'яднання. Але мы, ініцыятары, перш за ўсё, Расія - галоўны матор і цэнтр, вакол якога будзе праходзіць інтэграцыя, - мы павінны што б там ні было пацвердзіць гэтыя чаканні дзеяннямі. Мы не маем права на памылку", - канстатаваў Кіраўнік дзяржавы.
Адно з пытанняў Прэзідэнту датычылася таго, як Беларусь будзе абараняцца ад таварнай інтэрвенцыі ў тым выпадку, калі Украіна, як і дэкларуе, адкрые граніцу для еўрапейскіх тавараў, падпісаўшы адпаведнае пагадненне з ЕС на Віленскім саміце.
У адказ на гэта Аляксандр Лукашэнка заявіў, што Мытны саюз пры неабходнасці можа ўвесці павышаныя мытныя пошліны для абароны свайго рынку ў выпадку адкрыцця ўкраінскай граніцы для еўрапейскіх тавараў.
"Мы аналізавалі, які ўрон нашым інтарэсам гэта можа нанесці. Я не думаю, што гэта нанясе нам большы ўрон, чым Расійскай Федэрацыі, - упэўнены Прэзідэнт. - Мы, вядома ж, будзем абараняцца, калі будзем гэта бачыць, разам, Мытным саюзам, класічным чынам. У нас ёсць адзінае правіла. Мы ўвядзём павышаныя мытныя пошліны па тых ці іншых таварах, калі ў гэтым будзе неабходнасць".
Разам з тым Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што не трэба
палітызаваць гэта пытанне: "Я не прыхільнік палітызацыі гэтай тэмы. Цяпер гэта
пытанне цішыні і кабінетнай работы. Публічную работу можна на гэтым завяршыць.
Кожны ведае, якая пазіцыя Украіны па ўступленні ў ЕС, што страчваем, што не
страчваем, - сказаў Прэзідэнт. - Трэба цяпер спакойна сесці, астыць і
вызначыцца, як будзем далей дзейнічаць".
Ён таксама падкрэсліў, што
невырашальных праблем няма. "Для нас гэта простая задача - абараніцца, калі
раптам... Хоць практычна ўсе мы ў Мытным саюзе сёння - у СГА, там дзе і
Украіна".
Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што ўвесь гэты комплекс пытанняў трэба спакойна ацаніць і прыняць адпаведнае рашэнне.
У размове з рэдактарамі было закранута таксама пытанне выключэнняў і абмежаванняў у Мытным саюзе. Аляксандр Лукашэнка разлічвае, што з 1 студзеня 2014 года яны будуць зняты. "Калі дамовіліся, дык давайце ствараць рэальную адзіную эканоміку і здымем гэтыя выключэнні", - падкрэсліў беларускі лідар. "Скажам, захацелі казахі прапампоўваць нафту ў Беларусь па агульных трубах - аднолькавы доступ. Хоча Казахстан пастаўляць сваю прадукцыю ў Беларусь, Еўропу праз чыгункі Казахстана, Расіі, Беларусі - аднолькавыя ўмовы. А цяпер у нас шмат выключэнняў, вы гэта цудоўна разумееце", - адзначыў Прэзідэнт.
"Так, для Расіі важны нафта, прыродны газ, асаблівыя рэжымы, выключэнні. Але чаго Расіі баяцца Беларусі? Мы што, заціснем вас, з'ядзім? У нас 5-7% эканомікі ад расійскай", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.
Нагадаўшы размову з прэзідэнтамі Казахстана і Расіі, Аляксандр Лукашэнка прывёў выказванне Уладзіміра Пуціна: "Так, да Расіі ёсць пытанні, і мы іх здымем з 1 студзеня".
Беларускі лідар лічыць, што "роўныя - гэта значыць роўныя па ўсіх напрамках". Між тым, паводле яго слоў, сёння ў СМІ мусіруецца тэма, быццам бы з 1 студзеня 2014 года такога зняцця абмежаванняў не будзе. "Калі гэта так, то незразумела", - сказаў Аляксандр Лукашэнка. Паводле яго слоў, гэта пытанне вельмі сур'ёзнае: "Дзесьці хтосьці ўступае, дзесьці штосьці страчвае. Але нават калі гэта паўплывала б палітычна на Расію, Казахстан або Беларусь, то гэта не было б так балюча, як цяпер, паколькі была б вызначанасць для людзей". Прэзідэнт лічыць, што зняцце абмежаванняў у Мытным саюзе не страшна для Расіі. Ён растлумачыў: "Усё роўна разам мы ад аб'ёмаў атрымаем больш. Але асабліва расіяне".
Расказваючы аб сваёй нядаўняй сустрэчы з Прэзідэнтам Казахстана, Аляксандр Лукашэнка таксама падкрэсліў, што "не было ніякіх антырасійскіх перагавораў, змовы, абсалютна ніякіх закрытых тэм не было, ды і быць не магло".
На думку Аляксандра Лукашэнкі, перадаваць частку суверэнітэту ў інтэграцыйныя аб'яднанні магчыма толькі ў інтарэсах народаў краін-удзельніц. А адказваючы на пытанне, колькі можа заняць працэс выбудоўвання таго ўзроўню ўзаемадзеяння, які, напрыклад, існуе ў Еўрапейскім саюзе, Прэзідэнт сказаў: "Калі будзем ісці такімі тэмпамі, то яшчэ шмат часу зойме".
Кіраўнік дзяржавы нагадаў, што ў АЭП створаны наднацыянальны орган - Еўразійская эканамічная камісія, якая надзелена пэўнымі паўнамоцтвамі. "Гэта значыць мы падзяліліся ўжо сваім суверэнітэтам. Што датычыцца Беларусі, Казахстана і Расіі - у гэтым абсалютна няма ніякіх праблем. Толькі трэба разумець, якую долю суверэнітэту і ў імя чаго мы павінны перадаць у наднацыянальныя органы", - сказаў беларускі лідар.
"Так, мы незалежная суверэнная дзяржава, але, калі мы чагосьці хочам і бачым цану гэтага, мы на гэта пойдзем. Мы таксама шмат думалі, вагаліся, як і Расія, і Казахстан, але мы бачылі вялікую карысць ад гэтага - эканамічную, фінансавую", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.
"Калі гэта будзе звычайная "траскатня" аб будучым Еўразійскім эканамічным саюзе і пад гэта, незразумела пад што, зноў трэба будзе перадаваць суверэнітэт, беларусы на гэта не пойдуць. Перакананы, што, тым больш, Казахстан і Расія на гэта не пойдуць", - заявіў беларускі лідар.
"Таму суверэнітэт у гэтым выпадку ў нас не ікона, на якую трэба маліцца. Суверэнітэт - вельмі важная рэч, але мы ім будзем распараджацца ў інтарэсах нашых народаў і будзем рабіць захады толькі тады, калі будзем адчуваць, што дэлегаванне часткі нашага суверэнітэту будзе на карысць нашым народам", - рэзюмаваў Кіраўнік дзяржавы.
Размова на сустрэчы зайшла і аб інтарэсе расійскага капіталу да некаторых беларускіх актываў. Прэзідэнт, у прыватнасці, пацвердзіў гатоўнасць Беларусі прадаць сваю долю ў МТС, але за выгадную цану.
"Вы гатовы заўтра набыць - мы вам прададзім МТС, я не супраць. Калі вы гатовы купляць - калі ласка", - заявіў Аляксандр Лукашэнка.
Рэагуючы на каментарый, што названая цана ў памеры $1 млрд. вельмі высокая, Кіраўнік дзяржавы сказаў: "Няма ў эканоміцы і фінансах такога паняцця - танна або дорага. Гэта працэс, калі людзі садзяцца і дамаўляюцца".
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што працэс продажу і вызначэння цаны можна правесці і з дапамогай адкрытых таргоў. "На адкрытых таргах вы ўбачылі цану $500 млн. і думалі б, прадаваць або не. Я не прадаў бы, я чакаў бы павышэння рынку. А калі быў бы не мільярд, - цана, якая была вызначана калісьці пры высокім рынку, а $900 млн., я на сённяшні дзень прадаў бы", - прывёў прыклад Кіраўнік дзяржавы.
Адказваючы на адно з пытанняў, Аляксандр Лукашэнка таксама згадаў аб прапановах па аб'яднанні МАЗа і КамАЗа. Паводле яго слоў, вынікам такой прыватызацыі павінны быць інвестыцыі, павелічэнне вытворчасці, прыўнясенне новых тэхналогій і пашырэнне рынкаў збыту. Аднак у выпадку з КамАЗам нічога гэтага не гарантуецца.
Прэзідэнт адзначыў, што расійскім партнёрам на першапачатковым этапе прапанавалася стварыць сумесную кампанію і на працягу некалькіх гадоў разам працаваць без абмену ўласнасцю, каб можна было ўбачыць рэальную выгаду. "Нядаўна чытаю: хтосьці там заявіў (гэта норма ў Расіі - укінуць інфармацыю ад імя нейкага кіраўніцтва, кампаніі або яшчэ кагосьці): нас не цікавіць такі праект без акцый. Ну не цікавіць, добра, пацерпім", - адзначыў Кіраўнік дзяржавы.
Для параўнання Прэзідэнт прывёў адзін з паспяховых прыкладаў супрацоўніцтва з замежным інвестарам - швейцарскай кампаніяй "Штадлер", якая стварае ў Беларусі высокатэхналагічную вытворчасць. Пры гэтым на будучую прадукцыю ўжо ёсць папярэднія заказы.
Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што пры прыватызацыі значных для Беларусі актываў, яго подпіс як Прэзідэнта ставіцца апошнім. А да гэтага рашэнне аб мэтазгоднасці працэсу прымаецца па ланцужку працоўным калектывам канкрэтнага прадпрыемства, мясцовай уладай, на ўзроўні міністэрстваў і Урада.
"Прадаючы ўласнасць, створаную народам, я павінен яе прадаваць нават больш акуратна, чым сваю. Такая мая пазіцыя, і я з яе буду зыходзіць", - рэзюмаваў беларускі лідар.
Сярод актуальных апошнім часам тэм удзельнікі сустрэчы абмеркавалі праблемы выбудоўвання правільнай міграцыйнай палітыкі. Немалы рэзананс у расійскім грамадстве і за мяжой выклікалі падзеі ў маскоўскім раёне Бірулёва.
"Калі вы хочаце вельмі проста адным ударам вырашыць праблему міграцыі, вы трапіце ў такую пастку, што застаняцеся адны, а вакол вас будуць краіны, людзі ў якіх будуць на вас глядзець не так, як трэба, - сказаў Прэзідэнт. - Міграцыйную праблему трэба вырашаць не з таго, што забараніць, выдаць візы і г.д. І яна не будзе ў Расіі так вырашацца. Я перакананы: разумных людзей у Расіі дастаткова, каб яе пачынаць вырашаць так, як трэба - знізу, ствараючы ўмовы і ставячы пад кантроль усе працэсы".
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што пасля падзей у маскоўскім Бірулёве вакол гэтай праблемы шмат эмоцый. Пры гэтым Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што ў гэтай сферы вельмі высокі ўзровень карумпіраванасці, чым карыстаюцца крымінальныя кланы. "Дык давайце гэта вырашым. Вы стварыце такі парадак, каб такія парушэнні не дапускаліся", - дадаў Прэзідэнт.
Што датычыцца ўчыненага ў Бірулёве злачынства, Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што такога нельга дараваць, але падыход павінен быць аднолькавы да ўсіх, як да мясцовага насельніцтва, так і імігрантаў. "Павінна быць узважаная разумная палітыка, выбудаваная знізу", - упэўнены беларускі лідар.
Па просьбе журналістаў Аляксандр Лукашэнка растлумачыў, у чым ён бачыць асноўныя адрозненні паміж сацыяльнай і сацыялістычнай дзяржавай. Прэзідэнт падкрэсліў, што любая дзяржава, на яго думку, павінна, перш за ўсё, цаніць свой народ: "Дзяржава - для народа. У нас гэта ўсюды напісана, гэта наш лозунг. Дзяржава павінна працаваць у інтарэсах народа. Адсюль - сацыяльная дзяржава, але не сацыялістычная".
"Беларусь будуе сацыяльную, але не сацыялістычную дзяржаву. І галоўнае адрозненне нашай краіны ад сацыялістычных дзяржаў - гэта адсутнасць планавасці. Безумоўна, наша краіна не адмовілася ад планавання ў цэлым. Як і іншыя дзяржавы, Беларусь зацвярджае бюджэт - гэта таксама фінансавы план. У Расіі, напрыклад, бюджэт прымаюць на тры гады наперад. У Беларусі зацвярджаюць гадавы бюджэт, а таксама асноўныя 12 паказчыкаў сацыяльна-эканамічнага развіцця. Але гэта не тое планаванне, якое было ў Савецкім Саюзе", - падкрэсліў Прэзідэнт.
Сярод асноўных адрозненняў Кіраўнік дзяржавы таксама назваў наяўнасць канкурэнцыі. "Тое, што я прымаю ў рыначных адносінах без усялякай альтэрнатывы, пярэчанняў - гэта канкурэнцыя. Калі ёсць сумленная канкурэнцыя, не будзе застою ў грамадстве, эканоміцы", - лічыць Аляксандр Лукашэнка.
На яго думку, дзяржава павінна стварыць такія ўмовы, каб чалавек мог праявіць свае лепшыя якасці, і гэта заўсёды будзе на карысць любой дзяржаве. Таму ў Беларусі для тых, хто хоча пачаць займацца бізнесам, дзейнічае заяўны прынцып. У рэйтынгу Сусветнага банка па вядзенні бізнесу Беларусь апярэджвае краіны СНД.
Акрамя таго, ад сацыялістычных краін Беларусь адрознівае існаванне прыватнай уласнасці. "Прыватнай уласнасці быць. Стварай яе, але адна ўмова - сумленна і празрыста", - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
Разам з тым Беларусь захавала многае пазітыўнае, што ўласціва сацыялістычным краінам, напрыклад бясплатную адукацыю, ахову здароўя.
Адказваючы на пытанне аб тым, якія каштоўнасці аб'ядноўваюць народы Садружнасці, Прэзідэнт зрабіў акцэнт на тым, што галоўнай, асноўнай каштоўнасцю з'яўляецца права чалавека на жыццё. "Я заўсёды стаўлю на першае месца па ранжыры правоў чалавека права на жыццё. Гэта самае каштоўнае", - сказаў Прэзідэнт. На думку Кіраўніка дзяржавы, на постсавецкай прасторы не прынята гучна заяўляць аб каштоўнасцях, якія аб'ядноўваюць народы гэтых краін. Больш гучна аб гэтых каштоўнасцях гавораць на Захадзе. "Мы чамусьці сарамліва гаворым аб каштоўнасцях на іх фоне, нібыта ў іх гэта каштоўнасці, а ў нас - гэта не каштоўнасці", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Разам з тым насуперак гучным заявам аб правах чалавека заходнееўрапейскія краіны і ЗША часта парушаюць базавыя каштоўнасці. У якасці прыкладу Кіраўнік дзяржавы прывёў бамбёжкі Ірака войскамі НАТА па надуманай падставе - быццам бы наяўнасці ядзернай зброі ў Садама Хусэйна. Як расказаў Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь, перад пачаткам ваеннай аперацыі да яго прыязджаў пасланнік тагачаснага Прэзідэнта ЗША Буша з просьбай падтрымаць інтэрвенцыю ў Ірак і пацвердзіць наяўнасць ядзернай зброі ў Прэзідэнта Ірака, абяцаючы за гэта "залатыя горы". А пачуўшы адмову ў адказ і заяву беларускага боку, што пачынаць аперацыю ў Іраку нельга, пасланнік Буша сказаў: махавік вайны раскручаны настолькі, што спыніць яго ўжо немагчыма. Цяпер з-за ваеннай аперацыі НАТА і ЗША ў Іраку да гэтага часу застаецца напружаная сітуацыя, практычна штодзень здараюцца тэракты, у якіх гінуць людзі. "А мы молімся на іх каштоўнасці", - крытычна адзначыў Прэзідэнт.
Прадстаўнік Азербайджана пацікавіўся ў Кіраўніка беларускай дзяржавы яго маючым адбыцца візітам у Баку і запланаванымі да абмеркавання тэмамі.
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што мае намер абмеркаваць з Ільхамам Аліевым шырокі спектр пытанняў двухбаковага супрацоўніцтва, пачынаючы ад ваенна-тэхнічнага і да пытанняў энергетыкі. Ён падкрэсліў, што ў Беларусі няма з Азербайджанам закрытых тэм.
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь нагадаў, што з многімі лідарамі краін СНД устанавілася добрая традыцыя штогод сустракацца і кантраляваць выкананне раней дасягнутых дамоўленасцей на вышэйшым узроўні. Паводле яго слоў, гэта заахвочвае да работы выканаўцаў, а ў выніку дыскусій на ўзроўні кіраўнікоў дзяржаў з'яўляюцца новыя напрамкі супрацоўніцтва.
Аляксандр Лукашэнка папрасіў перадаць Ільхаму Аліеву віншаванні з перамогай на прэзідэнцкіх выбарах. "Я яго чакаю ў Мінску. Мы з ім перагаворым аб некаторых праблемных пытаннях, і гэта будзе нейкай папярэдняй размовай напярэдадні майго візіту ў Азербайджан", - сказаў Кіраўнік беларускай дзяржавы.
У Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь таксама пацікавіліся, ці плануецца разгляд на саміце СНД у Мінску пытання дапамогі Таджыкістану ва ўмацаванні яго граніцы з Афганістанам.
Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, абмеркаванне гэтай тэмы залежыць ад Прэзідэнта Таджыкістана Эмамалі Рахмона.
"Калі ён паставіць гэта пытанне, мы будзем яго падтрымліваць, - сказаў беларускі лідар. - Мы за тое, каб гэта праблематыка знайшла сваё адлюстраванне і ў рашэннях СНД. Лічу, гэта будзе няпроста. Гэта сур'ёзнае пытанне".
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь нагадаў, што на нядаўнім саміце АДКБ у Сочы лідары краін - членаў арганізацыі дамовіліся выпрацаваць сістэму мер дапамогі Таджыкістану ва ўмацаванні яго граніцы з Афганістанам. "Гэта агульная праблема. Я не думаю аб тым, дзе там Таджыкістан, а дзе Беларусь і што гэта не наша праблема. Усё складваецца так, што міграцыйны трафік з поўдня, хочаш не хочаш, праходзіць праз Беларусь", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.
"Тэрарыстычныя пагрозы будуць нарастаць, хочам мы гэтага ці не, таму што сітуацыя там склалася такая", - дадаў Прэзідэнт.
Вялікі блок пытанняў датычыўся сітуацыі вакол калійнай справы.
У Аляксандра Лукашэнкі пацікавіліся, ці прыязджалі да яго патэнцыяльныя прэтэндэнты на кантрольны пакет акцый "Уралкалія" - Міхаіл Прохараў, Уладзімір Коган, Міхаіл Гуцарыеў.
"Не. Я Прохарава, Когана наогул не ведаю, нават не ўяўляю, чым яны займаюцца. Ведаю Гуцарыева, але мы з ім праблему куплі не абмяркоўвалі. Толькі ў агульных рысах", - сказаў Кіраўнік дзяржавы. Прэзідэнт расказаў, што на яго пытанне Міхаілу Гуцарыеву, чаму ён не хоча набыць кантрольны пакет акцый гэтага прадпрыемства, той адказаў, што падумае. "Потым чую, што ён нібыта ўдзельнічае. Пры сустрэчы, вядома, я задам яму гэта пытанне", - сказаў Кіраўнік беларускай дзяржавы.
Аляксандр Лукашэнка выказаў сваю зацікаўленасць у тым, каб кантрольны пакет акцый "Уралкалія" набыў Міхаіл Гуцарыеў.
"Ён у нас будуе руднік, будзе атрымліваць 1,5 млн.т сваіх калійных угнаенняў, - сказаў Кіраўнік дзяржавы. - Ён быў бы ўманціраваны ў гэту сістэму, паколькі ён будзе вырабляць угнаенні як прыватнік. Нам было б вельмі выгадна. Ён нікуды не дзеўся б ужо ад Беларускай калійнай кампаніі".
Аляксандр Лукашэнка таксама расказаў, што, калі ён абмяркоўваў гэту праблему з Прэзідэнтам Расіі Уладзімірам Пуціным, убачыў, што "і для яго, напэўна, гэта праблема існуе". "Я яму кажу: чаго перажываеш? Няхай, у крайнім выпадку, дзяржава выкупіць гэты актыў, і я гарантую, што мы на працягу двух-трох гадоў адновім усё, што было, перш за ўсё па цэнах, а значыць, і даходах у бюджэт. Страху ніякага няма, калі на гэтым этапе актыў будзе ў дзяржавы. Усё роўна яна потым прадасць даражэй", - сказаў Прэзідэнт.
Гаворачы аб тым, ці паўплывала калійная сітуацыя на перагаворы з Расіяй аб прадастаўленні беларускаму боку крэдыту і на пастаўкі нафты ў наступным годзе, Аляксандр Лукашэнка адзначыў: "Па нафце паўплывала. Па крэдытах не ведаю яшчэ. Мы будзем абмяркоўваць гэту праблему". Ён растлумачыў, што некалькі затармазілася выдзяленне апошняга траншу крэдыту Антыкрызіснага фонду ЕўрАзЭС. "Але я не думаю, што тут будуць праблемы, паколькі мы абмяркоўвалі гэта пытанне яшчэ раней з Прэзідэнтам Расіі, ён сказаў, што калі мы паабяцалі, галоўныя там акцыянеры, мы абавязкова выканаем сваё абяцанне", - сказаў Кіраўнік беларускай дзяржавы.
Што датычыцца нафты, то Аляксандр Лукашэнка перакананы, што Беларусь атрымае неабходны яе аб'ём для загрузкі НПЗ.
"Яны заявілі, што будуць па тэхнічных прычынах скарачаць пастаўкі ў Беларусь. Я сказаў Пуціну, што гэта будзе неразумны крок, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Ідуць перагаворы ў гэтым плане. Але, відаць, гэты канфлікт якраз паўплываў на шурпатасці з нафтай".
"Ёсць яшчэ адзін фактар - гэта стабільнасць паставак. Мы не хацелі б кожны квартал, як гэта было ў бягучым годзе, узгадняць пастаўкі нафты. Гэта проста нават несалідна. Гэта адна з шурпатасцей у Мытным саюзе, Адзінай эканамічнай прасторы, якіх наогул быць не павінна", - сказаў Кіраўнік дзяржавы.
"Гэта нават не эканамічнае пытанне, гэта дэманстрацыя незразумела чаго. Прычым тут Баумгертнер і нафта?! Якое гэта мае дачыненне да міждзяржаўных адносін? Гэта міждзяржаўныя адносіны, і на гэты ўзровень выводзіць не трэба", - дадаў Прэзідэнт.
"Хочаце расследаваць гэту праблему - забірайце і расследуйце. Мы будзем вам дапамагаць", - сказаў Аляксандр Лукашэнка, звяртаючыся да расійскага боку. Ён нагадаў, што Беларусь перадала 19 тамоў матэрыялаў.
"Не ўсё там проста. Праз швейцарскую кампанію прадавалі калійныя ўгнаенні, цану адну паказвалі, дапусцім, $350, прадавалі па $400, а розніцу дзялілі. Ужо некалькі эпізодаў такіх. Тут ужо не выкруцішся", - сказаў Прэзідэнт, дадаўшы, што такім чынам было перакваліфікавана абвінавачанне на крадзеж.
"Нам лепш самім хутчэй закрыць гэту тэму, разабрацца і прыцягнуць да адказнасці вінаватых", - лічыць беларускі лідар.
"Я не крыважэрны. Я не да таго кажу, што мы павінны іх пасадзіць. Пакуль мы не набралі большага ўрону, няхай кампенсуе гэты. Кампенсуе ўрон - мы ўжо будзем неяк круціцца, каб любімага вамі і расійскім народам Баумгертнера перадаць", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт перакананы, што крызіс у калійнай сферы быў створаны штучна з мэтай зарабіць грошы на спадзе і росце каціровак акцый.
"Мне абсалютна абыякава, чым займаецца "Уралкалій", за выключэннем аднаго, каб яны праводзілі нармальную палітыку на рынку калійных угнаенняў. Паколькі яны шкодзяць не толькі нам, - адзначыў беларускі лідар. - Мяне адзінае хвалюе, да якога часу яны будуць дэмпінгаваць і гэтым самым губіць уласную вытворчасць калійных угнаенняў у Расіі".
"Пачынаецца дэмпінг ва ўсіх сегментах калійнага рынку. Калі сёння мы дамаўляемся прадаць калійныя ўгнаенні за $400, то літаральна следам прыязджаюць прадстаўнікі "Уралкалія" (гэта ўжо было зафіксавана ў многіх месцах) і прапануюць за $320-350", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Кіраўнік дзяржавы пры гэтым падкрэсліў, што беларуская кампанія можа вытрымаць такі дэмпінг і для гэтага ёсць неабходныя рычагі. "Навошта вы ("Уралкалій") на страту працуеце? Каб захапіць рынкі? Не атрымаецца! - заявіў Аляксандр Лукашэнка. - Мы, вядома, негалосна можам дамовіцца з усімі працуючымі на рынку кампаніямі, і вы не справіцеся з агульным рынкам. Гэта класіка - усе павінны працаваць на тое, каб атрымаць большую цану, а значыць, - большы прыбытак".
Кіраўнік дзяржавы адзначыў, што аднаўленне партнёрства і продаж праз аднаго трэйдара былі б выгадны абодвум бакам і значна павысілі б цану на калійныя ўгнаенні. "Таму мы не супраць, калі ласка, гатовы хоць заўтра вярнуцца, але на тых прынцыповых дамоўленасцях, якія былі дасягнуты, каб гэта было празрыста і сумленна. Мы не хочам ніякіх адкатаў, левых схем", - сказаў Аляксандр Лукашэнка.
"Вось такія не пажаданы для нас кампаньёны. Таму так, мы гатовы да аб'яднання, калі гэтага хоча расійскі бок, - заявіў Аляксандр Лукашэнка. - Давайце дамаўляцца, давайце будзем працаваць разам. Я і нашы калійшчыкі хацелі б бачыць з вашага боку ў якасці кампаньёнаў людзей, якія зацікаўлены ў вытворчасці і празрыстым продажы калійных угнаенняў".
На заканчэнне сустрэчы Прэзідэнт яшчэ раз вярнуўся да тэматыкі маючага адбыцца ў канцы тыдня ў Мінску саміту СНД.
"Гэта вельмі важны саміт для таго, каб зверыць гадзіннікі і паглядзець, на якім скрыжаванні кожны з нас знаходзіцца. Але СНД што б там ні было трэба захаваць. Гэта нікому не на шкоду. Нават калі хтосьці будзе праводзіць палітыку ў адваротным ад СНД напрамку, не горш будзе сустрэцца, усё роўна тут інтарэс", - лічыць Кіраўнік дзяржавы. "Здымем выключэнні - наогул будзе цудоўна", - дадаў ён.
Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь падкрэсліў, што неабходна зрабіць усё магчымае, каб максімальна захаваць усё, што напрацавана ў СНД.