Выступленне Прэзідэнта А.Р.Лукашэнкі на ўрачыстым сходзе, прысвечаным 70-й гадавіне вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў і Дню Незалежнасці Рэспублікі Беларусь

Паважаныя сябры!

Дарагiя суайчыннiкi!

Паважаныя замежныя госцi!

Семдзесят гадоў назад, у лiпенi тысяча дзевяцьсот сорак чацвёртага года з беларускага Дома Урада быў зрынуты галоўны нацысцкi сiмвал — злавесная чорная свастыка.

Гэтыя некалькi велiчных iмгненняў адлюстравала кiнахронiка. I з той пары знакамiты кадр з толькi што вызваленага Мiнска стаў адным з яркiх сiмвалаў краху нацызму.

У той далёкi дзень сталiца нашай Радзiмы стала вольнай. I глыбока сiмвалiчна, што менавiта трэцяе лiпеня з’яўляецца галоўным дзяржаўным святам — Днём Незалежнасцi Рэспублiкi Беларусь.

Прыняўшы на рэферэндуме такое рашэнне, беларускi народ аднавiў сувязь часоў. Уся наша нацыя схiлiлася ў паклоне ўдзячнасцi перад велiчным подзвiгам герояў, якiя вызвалiлi родную зямлю.

Фармальна гiтлераўцы акупiравалi тэрыторыю Беларусi. Але паставiць беларусаў на каленi яны не змаглi.

Супрацiўленне стала сапраўды ўсенародным. Пяць тысяч партызанскiх атрадаў, паўтара мiльёна франтавiкоў–беларусаў змагалiся з ворагам.

У вогнiшчы вайны згарэла жыццё кожнага трэцяга нашага суайчыннiка.

Былi разбураны больш за дзвесце гарадоў. Знiшчаны амаль дзесяць тысяч вёсак i пасёлкаў. Сотнi з iх спалены разам з людзьмi.

Акупанты ўстроiлi на беларускай зямлi страшны канвеер смерцi, стварыўшы дзвесце шэсцьдзесят канцэнтрацыйных лагераў i сто дзесяць гета.

Забываць пра гэта нельга!

Памяць — гэта трывожны звон Гiсторыi.

Ён папярэджвае сусвет, што любая вайна — гэта вар’яцтва.

Ён папярэджвае, што нi адна мэта не варта чалавечага жыцця.

Ён папярэджвае, што любога агрэсара рана цi позна спасцiгне ганебны крах.

Сёння мы аддаём данiну пашаны ўсiм загiнуўшым — героям–вызвалiцелям i бязвiнным ахвярам той крывавай бойнi. Мы памятаем i ганарымся подзвiгам пакалення Пераможцаў.

I мы абяцаем, што Нашу Перамогу мы нiкому не аддадзiм!

Барацьба з фашызмам выкавала лепшыя рысы нацыянальнага характару — патрыятызм, свабодалюбства i стойкасць. Тое, што нам заўсёды дапамагала пера­адольваць любыя цяжкасцi.

Вайна пакiнула глыбокi след у генетычнай памяцi беларускай нацыi. З неверагоднай сiлай уплавiла ў душу кожнага з нас непрыняцце гвалту. Таму мы, як нiхто iншы ў свеце, цэнiм магчымасць жыць без страху i гадаваць нашых дзяцей.

Наша вернасць памяцi аб той вялiкай вайне — гэта не проста данiна савецкаму мiнуламу. Менавiта там, у агнi народнага супрацiўлення па–сапраўднаму ўмацавалася тое пачуццё адзiнства, якое i стварае нацыю.

Народны паэт Беларусi Пiмен Панчанка сказаў пра сваю вайну:

"Нас адным снарадам забiвала,
Руская жанчына бiнтавала
У санбаце нас адным бiнтом...
З той пары раднi у нас багата
Крэўнай, партызанскай, франтавой".

А я дадаў бы да слоў паэта i такое ўдакладненне. Беларускую свабоду i незалежнасць сённяшняга дня адстойвалi беларус i рускi, украiнец i грузiн, азербайджанец i армянiн... Усе ў партызанскiм i франтавым страi былi ў згодзе ў барацьбе з фашызмам, жылi з разуменнем i асэнсаваннем сваёй еднасцi. Гэтаму спрыяла адвечная людскасць народа Беларусi. Нездарма ў нас спрадвеку казалi: "Дзе няма згоды, там няма ладу".

Свой дабрабыт наш народ збiрае i развiвае ў агульнаграмадскай згодзе, у прыхiльнасцi i павазе да ўсяго свету. Вiдаць, таму так i ўтульна ў нашай багатай на нацыянальную культуру краiне дзяржаўным мовам, на якiх гавораць беларусы. Аснова паразумення з суседзямi i светам — у нашай ваеннай гiсторыi.

Гэта адзiнства выратавала нас у ваенны перыяд. Яно дало нам мудрасць i моц ужо ў новы час пабудаваць незалежную Беларусь. I мы павiнны захоўваць яго i памятаць: кожны, хто замахваецца на адзiнства нацыi, — вораг Беларусi!

Паважаныя таварышы!

Сёння мы павінны быць дастойны гістарычнай эстафеты, перададзенай нам пакаленнем Пераможцаў. Цяпер перад намі ў новых умовах стаіць усё тая ж задача - зберагчы свабоду і незалежнасць роднай зямлі.

І мы павінны памятаць: самы галоўны фундамент незалежнасці - гэта грамадзянін. Гэта - мы з вамі. Паколькі краіна - гэта не проста некалькі мільёнаў чалавек, якія выпадкова рассяліліся на пэўнай тэрыторыі. Краіна - гэта адзіная супольнасць грамадзян. Людзей, аб'яднаных агульнай гістарычнай памяццю, традыцыямі і каштоўнасцямі. Людзей, аб'яднаных шчырымі адносінамі да зямлі, якая дасталася ў спадчыну ад продкаў.

Ёсць адна галоўная ўмова, пры якой мы назаўсёды захаваем нашу Незалежнасць, - калі гэта ідэя будзе жыць у сэрцах і душах нашых людзей. Калі кожны з нас будзе сапраўдным грамадзянінам сваёй краіны - Грамадзянінам з вялікай літары.

Лёгка ганарыцца сваёй краінай на словах. Лёгка разважаць пра патрыятызм. Значна цяжэй словы падмацоўваць справамі.

Родную зямлю трэба берагчы і абараняць не толькі ў ліхую ваенную гадзіну. У мірны час краіна таксама мае патрэбу ў клопаце і ўвазе кожнага з нас.

Патрыятызм - гэта не толькі барацьба са зброяй у руках - гэта крайнасць, гэта - не дай бог. Гэта і простыя празаічныя штодзённыя справы. У іх не менш як ярка, чым на вайне, праяўляюцца адносіны чалавека да сваёй Айчыны.

Просты, але паказальны прыклад.

Многія лічаць асаблівым шыкам лаяць усё сваё, беларускае. Маўляў, усё ў нас дрэнна, тавары горш не бывае, нічога свайго не хочам, давай усё імпартнае. Я разумею, вы таксама: гэта па-беларуску.

Я далёкі ад думкі хваліць беларускія тавары проста таму, што яны свае. Напэўна, складана знайсці больш строгага крытыка якасці беларускіх тавараў, чым ваш Прэзідэнт.

Але я пастаўлю пытанне па-іншаму: а хто вырабляе беларускія тавары? Немцы? Кітайцы? Амерыканцы? Можа, расіяне? Не! Беларускія тавары вырабляем мы з вамі, беларусы.

І калі мы ацэньваем беларускі тавар, мы глядзім на сябе ў люстэрка. Яго вырабілі мы з вамі. І калі ён нечым дрэнны, то, значыць, гэта папрок толькі нам самім.

Гордасць за сваю краіну - гэта не толькі гордасць за перамогі, якія здабылі не мы, а нашы продкі. Гэта не толькі гордасць за дасягненні нашых спартсменаў на спаборніцтвах, дзе мы прысутнічаем як гледачы і балельшчыкі.Гордасць за сваю краіну павінна выяўляцца перш за ўсё ў гордасці за вынікі ўласнай працы.

Працаваць сумленна - гэта таксама маральная катэгорыя. Гэта і ёсць штодзённы патрыятызм - знешне непрыкметны, але сёння самы важны і самы неабходны краіне.

Або, напрыклад, возьмем такую сумную матэрыю, як выплата грамадзянінам падаткаў. Вы спытаеце: а пры чым тут патрыятызм?

Яшчэ старажытныя рымляне лічылі: грамадзянін - гэта перш за ўсё той, хто плаціць падаткі. Той, хто ўтрымлівае дзяржаву. Той, хто частку сваёй працы добраахвотна аддае на агульную справу.

Так, плаціць падаткі - гэта абавязак. Больш таго, многія лічаць гэта павіннасцю. Павіннасцю, ад якой хочацца любымі спосабамі пазбавіцца.

Але ж падаткі - гэта не толькі эканамічная катэгорыя. Гэта катэгорыя палітычная і, калі хочаце, маральная. Гэта канкрэтны ўклад грамадзяніна ў будаўніцтва нашага агульнага дома - Беларусі. У яе спакой і бяспеку, у адукацыю і здароўе нацыі, у камфорт і прыгажосць нашых гарадоў і вёсак.

І імкненне любымі спосабамі ўхіліцца ад гэтага ўкладу - гэта своеасаблівая маральная здрада Радзіме. Гэта непрыстойна адносна тых, хто сумленна жыве і працуе. І ў нейкім сэнсе гэта і здрадніцтва адносна тых, хто шмат гадоў таму не шкадаваў для Радзімы жыцця, якое ў сто разоў больш каштоўнае, чым любыя грошы.

Асабістая сумленнасць кожнага, работа як мае быць на любым участку - ці то механізатар, вадзіцель, настаўнік, праграміст, будаўнік або вучоны - гэта і ёсць патрыятызм. І адначасова гэта фундамент моцнай эканомікі. А моцная эканоміка - гэта залог незалежнасці, свабоды і працвітання Беларусі.

Я ўжо гаварыў і гатовы паўтарыць яшчэ раз - калі і ўзнікне хоць нейкая пагроза незалежнасці нашай краіны, то толькі па эканамічных прычынах.

Вы ведаеце, гэта асабліва актуальна апошнім часам. І для мяне найбольш. Мяне ўвесь час палохаюць на вопыце Украіны, што з усходу полчышчы прыйдуць, а на ўсходзе пачынаюць палохаць, што полчышчы прыйдуць з захаду. Расчленяць. Раздавяць. Разарвуць. Як Прэзідэнт я не выключаю ні адзін з варыянтаў. Нават самых абсурдных. Я абавязаны гэта мець на ўвазе. Таму я заўсёды, усюды і сёння кажу аб працы, аб падатках, аб эканоміцы. Ніякія полчышчы сёння не могуць разбурыць нашу краіну! Мы яе калі разбурым, то толькі самі. Па эканамічных і па ўласнасці прычынах. Калі мы хочам не толькі жыць самі... Мы пажылі ўжо 20 гадоў у незалежнай і свабоднай Беларусі. Але калі мы хочам, каб нашы дзеці і ўнукі жылі на сваім кавалку зямлі, калі мы хочам, каб нашы дзеці не былі пад бізуном і не стаялі больш ні перад кім на каленях, мы павінны закласці гэты фундамент, чаго б нам гэта ні каштавала. І ніякія полчышчы, ніякія танкі, ніякія самалёты не могуць сёння паставіць нас на калені. Нават паасобку - нас, беларусаў. Усё залежыць ад нас.

Ад сапраўднага грамадзяніна не патрабуецца шмат: будзь прыстойным чалавекам, працуй як мае быць, сумленна плаці тыя ж падаткі.

Такое стаўленне мы павінны выхоўваць з самага дзяцінства: у школе, ВНУ, а далей - працоўным калектыве. Менавіта ў гэтым сёння і заключаецца формула патрыятызму.

Паважаныя таварышы!

Мы жывём у інфармацыйную эпоху, у век Інтэрнэту і тэлекамунікацый. Але, на жаль, часта высокія тэхналогіі выкарыстоўваюцца на шкоду чалавецтву. Усё часцей мы чуем аб інфармацыйных войнах і кіберзлачыннасці.

Адзін чалавек з камп'ютарам часам можа быць больш небяспечным, чым дзесяць з ружжом. Адным націсканнем кнопкі ён можа нанесці большую шкоду, чым любое ўзброенае да зубоў падраздзяленне.

Сумленная інфармацыя аб нашай краіне, шчыры і адкрыты дыялог - гэта тое, што звядзе на нішто любыя спробы ўцягнуць Беларусь у інфармацыйную вайну.

Выдатнай ілюстрацыяй таго, як гэта можа адбывацца, стаў майскі чэмпіянат свету па хакеі з шайбай. Нашы госці ўбачылі сучасную, прыгожую, дастойную еўрапейскую дзяржаву. Дзяржаву, дзе няма месца злосці, нянавісці і канфліктам. Дзе людзей не падзяляюць ні па колеры скуры, ні па мове, ні па рэлігіі, ні па маёмасным становішчы.

Мы, беларусы, па сваёй прыродзе спакойныя і неканфліктныя, цярпімыя і некрыўдлівыя. Але прымушаць нас і запалохваць - бесперспектыўна, бескарысна і контрпрадукцыйна, як кажуць дыпламаты.

У нас выбудаваны раўнапраўныя адносіны з буйнейшымі сусветнымі дзяржавамі - саюз з Расійскай Федэрацыяй, стратэгічнае партнёрства з Кітайскай Народнай Рэспублікай. Мы развіваем узаемавыгаднае эканамічнае супрацоўніцтва з многімі іншымі вялікімі і малымі дзяржавамі.

Зусім нядаўна разам з Расіяй і Казахстанам мы стварылі Еўразійскі эканамічны саюз. Да падпісання дакумента мы ішлі некалькі гадоў.

З 1 студзеня 2015 года мы гарантуем удзельнікам нашых рынкаў свабоднае перамяшчэнне тавараў, паслуг, капіталаў, рабочай сілы. Мы дамовіліся праводзіць узгодненую палітыку ў ключавых галінах эканомікі: у энергетыцы, прамысловасці, сельскай гаспадарцы, транспарце.

Такім чынам, мы разам фарміруем буйнейшы на постсавецкай прасторы эканамічны саюз краін, у якіх жыве 170 мільёнаў чалавек.

Упэўнены, такі Саюз стане магутным цэнтрам эканамічнага развіцця.

Апошнім часам шмат раздаецца галасоў: маўляў, Беларусі гэта нявыгадна. Не выгадней, чым Расіі і Казахстану. Шчыра кажучы: мы дамовіліся аб размеркаванні тых жа пошлін, якія атрымліваем ад імпарту. І мы ў бюджэт атрымалі больш, чым атрымлівалі раней. Што мы страцілі? Нічога. І самае галоўнае. Мы прадаём за межы нашай краіны 75-80 працэнтаў усяго таго, што мы ствараем у Беларусі. Наша эканоміка арыентавана на экспарт. На продажы. На знешнія рынкі. Так яна склалася раней, і страчваць гэта нельга.

Гэта, вядома, небяспечна, калі столькі трэба прадаць. І калі крызіс у свеце і ў нашых партнёраў, тады і нам цяжка. Але каб вытрымаць, каб жыць нармальна, трэба быць на паўкроку наперадзе нашых канкурэнтаў. Гэта заўсёды падганяе нацыю мадэрнізавацца, ісці наперад і развівацца. Для таго каб быць канкурэнтаздольнымі. Так, калі 75 працэнтаў прадаём на знешніх рынках, што ж дрэннага, што мы атрымалі гэты рынак свабоднага доступу ў памеры 170 мільёнаў чалавек? Нам вельмі неабходны гэты эканамічны саюз. Вы спытаеце: гэта вырашэнне ўсіх праблем? Не. Гэта добры залог пры добрай працы рэалізаваць нашу прадукцыю.

І тым не менш я стаўлю задачу дыверсіфікаваць нашу эканоміку і экспарт. Мы не павінны абапірацца толькі на тыя краіны, у якіх традыцыйна працавалі і прадавалі. Таму мы едзем на Кубу, у Нікарагуа, у Эквадор, у Бразілію, у Венесуэлу. Асвойваем афрыканскі рынак. Працуем з Сірыяй, Іракам, Іранам - краінамі, у якіх вельмі цяжка сёння працаваць. Але войны калі-небудзь завяршаюцца і настае мір. І людзі заўсёды хочуць есці і апрацоўваць зямлю, а мы можам гэта прапанаваць нашым партнёрам. Вось чаму мы "кідаемся" па ўсіх краінах у спробах знайсці свае інтарэсы. І не на шкоду нашым партнёрам, суседзям - тым дзяржавам, з якімі мы супрацоўнічаем. І дагавор аб Еўразійскім эканамічным саюзе нічога дрэннага для Беларусі не прынёс і ў далейшым не прынясе. Нічога, акрамя выгады.

Паважаныя таварышы!

Па-сапраўднаму незалежная дзяржава без моцнай арміі існаваць не можа. Тым больш калі гэта армія з'яўляецца наследніцай воінаў-пераможцаў.

Мы ўмацоўваем сваю абараназдольнасць, забяспечваючы нашы войскі самым сучасным узбраеннем і тэхнікай. Мы забяспечваем ахову рубяжоў Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі і вырашаем гэту задачу сумесна з нашымі братамі.

Але бяспека дзяржавы - гэта не толькі армія. Гэта ўвесь сілавы блок - міліцыя і пагранічнікі, КДБ і іншыя спецслужбы. Усе яны стаяць на варце інтарэсаў дзяржавы і беларускага народа.

Жыццё паказвае: нельга расслабляцца. Узброеныя канфлікты - гэта не міф. Апошнія падзеі гэтаму пацвярджэнне. Фактычна без перапынкаў на працягу некалькіх гадоў ідзе грамадзянская вайна ў Лівіі і Егіпце, у Сірыі і Іраку. Хто мог год таму прадказаць падзеі ва Украіне? На гэтым фоне ў Беларусі захоўваецца мір і стабільнасць, спакой і згода ў грамадстве, адзінства народа. Гэта ўнікальны факт навейшай гісторыі.

Кажуць, чалавечай натуры ўласціва не цаніць тое, то, што ёсць. Як гаворыцца ў народнай прыказцы: "Што маем - не захоўваем, страціўшы - плачам".

Мір, спакой і бяспека адносяцца да такіх непрыкметных каштоўнасцей. Калі яны ёсць - ніхто іх не заўважае, быццам бы ўсё так і павінна быць. І мірнае неба над галавой, і спакойныя вуліцы, і размеранае, бяспечнае жыццё. Усё гэта ўспрымаецца як само сабой разумеецца.

І толькі калі прыходзіць бяда, калі пачынаюць рвацца снарады і свістаць кулі, калі ноч асвятляецца не ціхім святлом вулічных ліхтароў, а злавесным заравам пажараў, калі становіцца страшна не тое каб выйсці з дома, а нават падысці да акна, калі гінуць блізкія - толькі тады пачынае ўсведамляцца каштоўнасць міру і згоды.

Некаму з нас, магчыма, здавалася, што вайна - гэта даўняя справа, якая назаўсёды засталася ў музеях, кнігах і фільмах, або што вайна - гэта вельмі далёка, у гарах і пустынях чужой зямлі.

Але трагедыя блізкай нам Украіны нагадала: вайна - гэта тое, што можа аказацца вельмі блізка. І нечакана блізка. Вайна - гэта тое, што здараецца, калі не цэніцца мір, стабільнасць і згода. Калі грамадства расколваецца і ўпадае ў рэвалюцыйную смуту.

Мы, беларусы, маем вялікую каштоўнасць - мір, спакой і згоду ў грамадстве. Давайце памятаць аб гэтым, шанаваць і берагчы гэту нашу вялікую заваёву. Калі мы зможам зберагчы мір, то тады мы зможам стаць дастойнымі подзвігу нашых продкаў і перадаць незалежную Беларусь нашым дзецям і ўнукам.

Паважаныя суайчыннікі!

Дарагія ветэраны!

Я хачу ад усёй душы павіншаваць вас са знамянальнай датай нашай гераічнай гісторыі - 70-годдзем вызвалення і Днём Незалежнасці Беларусі. Шчыра жадаю вам шчасця, дабра, здароўя і поспехаў у працы на карысць любімай Радзімы.

Ні аднаму з нас, з тых, хто не быў на той вялікай вайне, не зразумець да канца, не адчуць цяжар долі, якая выпала вам.

Вас не рыхтавалі ў героі - вы сталі героямі самі, калі паклікала Радзіма-Маці.

Вы зрабілі тое, што здавалася не пад сілу звычайнаму чалавеку.

Вы - салдаты, франтавікі, падпольшчыкі, партызаны, хто жыў на акупіраваных тэрыторыях, хто быў у блакадным Ленінградзе, хто насмерць стаяў пад Масквой, хто быў у Сібіры, далёка ад гэтых мясцін, вырабляючы боепрыпасы і зброю для нашых салдат, - вы ўсе героі. Вы ішлі ў бой не толькі за свае сем'і, не толькі за нашу краіну - вы ішлі ў бой за ўсё чалавецтва, за яго жыццё, свабоду і будучыню. І гэта чалавецтва павінна быць заўсёды ўдзячна вам. Таму мы будуем музеі, праводзім мерапрыемствы, каб паказаць усяму чалавецтву, што яно павінна, стоячы на каленях, быць удзячным савецкаму народу і нашаму беларускаму народу за тую Вялікую Перамогу. За ачышчэнне ад нацызму, які прыйшоў не з нашай зямлі.

Вы перамаглі!

Вечная слава вам, жывым, і тым, каго ўжо няма з намі!

Нізкі паклон і ўдзячнасць усім, хто набліжаў Перамогу! Добрага вам здароўя на доўгія гады. Галоўнае, я заўсёды вам гэта кажу, жывіце доўга! Вы жывыя сведкі. Пакуль вы жывяце - жыве мір і ўсе памятаюць аб той вялікай перамозе. Не будзе вас - нам будзе больш складана. Мы клянёмся вам, што зберажом мір і згоду на нашай зямлі, адстаім яе Свабоду і Незалежнасць. Мы будзем дастойны вас! Мы не маем права на іншае!

Са святам, дарагія сябры! З Днём Незалежнасці!